افرادی که از ضایعه نخاعی جان سالم به در می‌برند، به احتمال زیاد دچار عوارض پزشکی مانند درد مزمن و اختلال عملکرد مثانه و روده، همراه با افزایش حساسیت به مشکلات تنفسی و قلبی خواهند شد. بهبودی موفقیت‌آمیز به این بستگی دارد که این شرایط مزمن روزانه کنترل شود. مراقبت‌های اضطراری بهبود یافته برای افراد آسیب دیده نخاع و درمان و توانبخشی تهاجمی می‌تواند آسیب به سیستم عصبی را به حداقل برساند و حتی توانایی‌های محدود را بازگرداند.
ضایعه نخاعی چیست؟
در ادامه می خوانید:
- ضایعه نخاعی چیست؟
- انواع ضایعه نخاعی چیست؟
- علل ضایعه نخاعی
- اثرات ضایعه نخاعی
- درمان ضایعه نخاعی
- فیزیوتراپی برای ضایعه نخاعی
- فیزیوتراپی برای یک ضایعه کامل نخاع
- فیزیوتراپی برای ضایعه نخاعی جزئی
- جراحی
- پیشگیری
ضایعه نخاعی آسیب در قسمت نخاع است که سیگنال‌هایی را به مغز و از مغز منتقل می‌کند. ممکن است فردی که دچار ضایعه نخاعی می‌شود بسته به سطح و شدت آسیب به از دست دادن احساس و عملکرد حرکتی دچار شود. بیشتر آسیب‌های نخاعی جزئی است و باعث قطع نخاع نمی‌شود. برخی از آسیب‌ها بهبودی تقریباً کامل را امکان‌پذیر می‌کنند. سایر موارد منجر به فلج کامل خواهد شد.
ضایعه نخاعی می‌تواند در اثر شکستگی، فشرده‌سازی یا بیماری ایجاد شود:
- شکستگی ستون فقرات می‌تواند تکه‌های استخوان، اجزاء دیسک را جا به جا کند وبا پارگی در بافت نخاع باعث آسیب نخاع شود.
- فشرده‌سازی نخاع می‌تواند به سلول‌های عصبی آسیب رساند که سیگنال‌ها را به مغز می‌رسانند.
- بیماریهای نخاع نادر است اما می‌تواند باعث آسیب نخاع شود.
انواع ضایعه نخاعی چیست؟
ضایعه نخاعی براساس سطح و شدت ضایعه طبقه بندی می‌شود.
1. سطح آسیب
فردی که از ناحیه نخاع بسیار آسیب دیده‌است معمولاً مشکلات بیش‌تری را تجربه خواهد کرد.
- آسیب به ناحیه گردن معمولاً باعث از دست دادن عملکرد و اختلال حسی در بازوها و پاها می‌شود و در نتیجه باعث فلج چهار اندام می‌شود.
- آسیب‌دیدگی در وسط و کمر معمولاً بر روی سینه و پاها تأثیر می‌گذارد و منجر به پاراپلژی می‌شود. فرد مبتلا به پاراپلژی دچار اختلال در عملکرد حرکتی و یا حسی اندام تحتانی خواهد شد.
شدت آسیب
تأثیر ضایعه نخاعی به شدت ضایعه بستگی دارد. به طور معمول دو نوع ضایعه همراه با آسیب نخاعی وجود دارد که عبارتند از:
- آسیب کامل نخاع – فرد مبتلا به این نوع آسیب در زیر ضایعه کاملاً فلج شده است. این فلج با عدم وجود درد، فشار، دما و احساس همراه است.
- آسیب جزئی نخاع – ممکن است فردی که دچار این نوع آسیب است، حرکات و احساس خود را در زیر سطح ضایعه کاهش دهد، زیرا فقط آسیب جزئی نخاع وجود دارد.
درخواست مشاوره
مشاوره آنلاین با متخصصان کلینیک درد و توانبخشی نگین آزادی
علل ضایعه نخاعی
شایعترین علل آسیب به نخاع، تروما است که شامل موارد زیر است:
- تصادفات رانندگی جاده‌ای،
- آسیب‌های ورزشی،
- صدمات خانگی،
از دیگر دلایل صدمه به نخاع می‌توان به بیماری‌هایی نظیر میلیت عرضی، فلج اطفال، اسپینا بیفیدا، آتاکسی فردریش و مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) اشاره کرد.
اثرات ضایعه نخاعی
فردی که از ناحیه نخاع کاملاً آسیب دیده است، فلج شده و احساس او کم‌تر از میزان آسیب‌دیدگی خواهد بود.
آسیب ناقص نخاع بسته به میزان آسیب‌دیدگی، قسمت‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
علاوه بر از دست دادن تحرک و احساس زیر سطح آسیب دیدگی، افراد دارای نخاع آسیب دیده اغلب عوارض دیگری مانند :
- مشکلات عملکرد روده و مثانه،
- مشکلات تنفسی،
- از دست دادن اختلال عملکرد جنسی،
- اسپاستیسیته (افزایش رفلکس و سفتی اندام‌ها)،
- درد عصبی،
- تحلیل رفتن عضلات و ضعف آنها
درمان ضایعه نخاعی
ضایعه نخاعی نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری در صحنه حادثه یا آسیب‌دیدگی دارد. پس از آسیب، سر و گردن شما توسط بریس بی‌حرکت می‌شود تا از حرکت جلوگیری کند. وقتی بعد از یک تصادف جدی ترسیده اید ممکن است بسیار سخت باشد.
درمان خاص برای آسیب حاد نخاعی بر اساس موارد زیر است :
- سن، سلامت کلی و سابقه پزشکی
- میزان آسیب نخاعی
- نوع آسیب نخاعی
- چگونه به درمان اولیه پاسخ می‌دهید
- دوره مورد انتظار آسیب نخاعی
- نظر یا اولویت شما
فیزیوتراپی برای ضایعه نخاعی
فیزیوتراپی برای فرد مبتلا به نخاع آسیب دیده باید در اسرع وقت پس از آسیب‌دیدگی شروع شود. افرادی که از ضایعه نخاعی رنج می‌برند از متخصص فیزیوتراپی عصبی بهره‌مند می‌شوند. آسیب نخاعی می‌تواند زندگی شما و نزدیکانتان را تغییر دهد. فیزیوتراپیست‌ها درک می‌کنند فردی که دچار ضایعه نخاعی شده است در طول زندگی خود با چالش‌های قابل توجهی روبرو است.
فیزیوتراپی از طریق درمان با همکاری نزدیک با والدین، خانواده و مراقبان شما را پشتیبانی و راهنمایی می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها مشخصات درمانی را به نیازهای فردی شما متمرکز می‌کنند. بنابراین درمان فیزیوتراپی به سطح و شدت آسیب نخاعی که دریافت کرده‌اید بستگی خواهد داشت.
فیزیوتراپی برای یک ضایعه کامل نخاع
فیزیوتراپی برای افراد مبتلا به آسیب کامل نخاع بر حفظ توانایی بافت افزایش قدرت عضلانی و به حداکثر رساندن پتانسیل و ارتقاء استقلال بیمار متمرکز خواهد بود.
درمان بر موارد زیر متمرکز خواهد شد :
- افزایش قدرت عضلانی بالاتر از سطح آسیب برای کاهش ضعف عضلانی
- حفظ عضله، طول بافت و دامنه حرکات زیر سطح آسیب
- کشش عضلات زیر سطح آسیب برای کمک به طولانی شدن عضلات سفت و کاهش سفتی
- ایستادن منظم در برابر تحمل وزن و بهبود عملکرد اندامهای داخلی
- ورزش‌هایی برای بهبود تعادل و اطمینان
- آموزش مهارت‌های صندلی چرخ‌دار که شامل هل دادن و چرخاندن صندلی، کارکردن ترمزها و از بین بردن پایه‌ها و تکیه گاه‌ها است.
- کنترل تنفس و کمک به سرفه در صورت لزوم برای تمیز نگه داشتن قفسه سینه
- آموزش نقل و انتقالات (سوار شدن و خارج شدن از صندلی چرخ‌دار، تخت، ماشین، دوش / حمام و ورود و خروج از توالت) برای بهبود ایمنی و ارتقاء استقلال
- مشاوره در مورد دستگاه‌های ارتز
- مشاوره در مورد موقعیت‌یابی برای کمک به وضعیت بدن و جلوگیری از بروز زخم‌های ناشی از فشار
- بهبود ایمنی
- افزایش سطح انرژی
- کاهش درد و اسپاسم عضلات
- درمان آب درمانی
درخواست مشاوره
مشاوره آنلاین با متخصصان کلینیک درد و توانبخشی نگین آزادی
تیم کلینیک درد و توانبخشی نگین آزادی در کنار تخصص و دانش، اخلاق مداری را در سرلوحه کار خود قرار داده تا بتوانیم برای شما محیطی امن و آرامش بخش را فراهم نماییم. این مجموعه همه روزه از ساعت 9 الی 22 وروزهای تعطیل از ساعت 11 تا 19 فعال می باشد. برای تنظیم وقت و مراجعه حضوری می توانید از طریق شماره تلفن های 02162756441 و 09190214543 و تلفن گویا 02145186807 با این مرکز تماس بگیرید..
اطلاعات تماس
فرم درخواست مشاوره
فیزیوتراپی برای ضایعه نخاعی جزئی
افرادی که ضایعه نخاعی جزئی دارند بسته به شدت آسیب، به روشهای مختلفی بروز می‌کنند. بنابراین هر فرد به درمان فردی و ارزیابی مداوم نیاز دارد. درمان فیزیوتراپی بر توانبخشی و بازگرداندن فرد به سطح جسمی قبلی خود تا حد ممکن متمرکز خواهد بود. درمان توانایی‌های عمل‌کردی را بهبود می‌بخشد و بر موارد زیر تمرکز می‌کند:
- ورزش برای تقویت عضلات ضعیف
- کاهش انقباضات با کشش عضلات که سفت شده‌اند
- ترویج حرکت طبیعی
- افزایش کنترل حرکت بازوها، پاها و تنه
- ارتقاء فعالیت‌های زندگی روزمره
- ورزش‌هایی برای بهبود تعادل
- کاهش هرگونه اضطراب و بازیابی اعتماد به نفس
- افزایش توانایی انتقال از جمله حرکت در تختخواب / نشستن / ایستادن
- ورزش برای افزایش استقامت و کاهش خستگی
- تمرینات گروهی برای بهبود گردش خون و دامنه حرکات
- مشاوره در مورد موقعیت‌یابی موثر برای افزایش راحتی
- مشاوره در مورد دستگاه‌های ارتز و وسایل کمکی برای راه رفتن
- درمان آب درمانی
- ارتقاء استقلال
- بهبود کیفیت زندگی
فرد مبتلا به نخاع آسیب دیده بسته به میزان ضایعه مشکلات مختلفی خواهد داشت. فیزیوتراپیست‌ها با تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت درمان به شما کمک می‌کنند تا پتانسیل خود را به حداکثر برسانید. جلسات درمانی فیزیوتراپی با فیزیوتراپیست‌های متخصص ما موثر و لذت‌بخش است و شما را از طریق یک برنامه پیشرفته هدایت می‌کند.
جراحی
برای ارزیابی نخاع آسیب دیده، ایجاد ثبات در شکستگی ستون فقرات، آزاد سازی فشار از ناحیه آسیب دیده و مدیریت هرگونه آسیب دیگری که ممکن است در اثر حادثه باشد، گاهی اوقات به جراحی نیاز است.
پیشگیری
دلایل عمده ضایعه نخاعی شامل تصادفات جاده‌ای، سقوط و خشونت (از جمله اقدام به خودکشی) است. بخش قابل توجهی از ضایعه نخاعی به دلیل آسیب‌های مربوط به کار یا ورزش است. مداخلات موثر برای جلوگیری از چندین دلیل اصلی آسیب نخاعی شامل اصلاح در جاده‌ها، وسایل نقلیه و رفتار مردم در جاده‌ها برای جلوگیری از تصادف در ترافیک‌های سنگین، محافظ پنجره‌ها برای جلوگیری از سقوط و سیاست‌های منع استفاده مضر از الکل و دسترسی به سلاح گرم برای کاهش خشونت است.
شکستگی فشاری مهره‌های کمر که به آن شکستگی مهره کمر در اثر له شدن نیز گفته می‌شود، شامل خرد شدن یا فرو ریختن یک یا چند عدد از استخوان‌های (مهره‌های) ستون فقرات میباشد. برآوردها نشان می‌دهد که هر ساله در حدود 700 هزار مورد انواع شکستگی‌ستون فقرات تنها در کشور آمریکا اتفاق می‌افتد که در حدود یک سوم از آنها منجر به بروز درد مزمن کمر در آینده می‌شوند. بیش از 85 درصد از این شکستگی‌ها در اثر پوکی استخوان اتفاق می‌افتد. این شکستگی‌ها می‌تواند منجر به بروز ناهنجاری‌های پیش‌رونده ستون مهره‌ها شود که خود این عارضه موجب تغییراتی در عملکرد مکانیکی ستون مهره‌ها و افزایش خطر وقوع شکستگی‌های بیشتر در مهره‌هایی که در مجاورت مهره آسیب‌دیده قرار دارند و نیز به هم خوردن همردیفی مهره‌ها و بدشکلی و دردناک شدن آنها شود.
رویکرد متخصصین ما در کلینیک امید ابتدا بررسی این نکته است که آیا به نخاع آسیب وارد شده است یا خیر در صورت مشاهده آسیب نخاعی بیمار به جراح ارجاع داده می‌شود. اما در صورت عدم آسیب نخاع پزشکان ما با متد پلکانی برای بیمار طرح درمانی متناسب با شرایط او در نظر می‌گیرند. به این صورت که در ابتدا درمانهای ساده‌تر مانند درمانهای دستی، فیزیوتراپی و نگهدارنده‌هایی که در کلینیک با استفاده از اسکن سه بعدی مخصوص هر بیمار ساخته می‌شود درد و آسیب وارده به بیمار را بهبود می‌دهند. اما در صورت نیاز درمانهای پیچیده‌تر مانند تزریق ترنسفورمینال، تزریق در درون مفصل فاست و تزریق اوزون تحت هدایت سونوگرافی و در موارد حاد از روش رادئوفرکوئنسی RF برای بلوک عصبی استفاده می‌شود. همچنین در صورت لزوم پزشکان این مرکز توانایی انجام ورتبروپلاستی را نیز در صورت لزوم دارند. جهت کسب اطلاعات بیشتر و همچنین رزرو وقت ملاقات لطفا با کلینیک تماس حاصل فرمایید. همچنین جهت مراجعه به متخصصین ما در کلینیک فوق تخصصی درد و ستون فقرات میتوانید با شماره 09128444990 تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
- 1 انواع شکستگی مهره‌ها
- 2 علل شکستگی مهره‌های کمر
- 3 شکستگی فشاری مهره کمر چگونه ایجاد می‌شود؟
- 4 نشانه‌ها و علائم شکستگی مهره‌های کمر
- 5 تشخیص شکستگی مهره‌های کمر
- 6 درمان شکستگی مهره‌های کمر
- 7 در هنگام خواب چگونه می‌توانم درد کمر را کنترل کنم؟
- 8 چه زمانی باید به پزشک مراقب سلامت مراجعه کنم؟
انواع شکستگی مهره‌ها
شکستگی مهره‌های کمر را می‌توان بر اساس مکانیزم آسیب‌دیدگی آنها به 4 نوع اصلی تقسیم کرد که عبارتند از:
شکستگی فشاری (شکستگی گوه‌ای یا مثلثی)
این نوع شکستگی به دلیل فشرده شدن محور استخوان‌ها به تنهایی و یا همراه با نیروی چرخش مهره در زمانی که ستون مهره‌ها در اثر مصدومیت به طرف جلو یا پهلو خم می‌شود، اتفاق می‌افتد. این نوع از شکستگی حالت ثابت دارد و باعث جا به جایی مهره نمی‌شود، بنابراین خیلی به ندرت ممکن است همراه با آسیب‌دیدگی اعصاب باشد.
ترک خوردگی
این نوع شکستگی هم شبیه به شکستگی فشاری است، با این تفاوت که ترک ایجاد شده در مهره به صورت مثلثی نیست، بلکه مهره به طور کامل و صاف ترک می‌خورد. این یک نوع شکستگی بسیار شدید است که با فرو ریختن قطعات مهره آسیب‌دیده و وارد شدن آنها به فضای کانال نخاعی همراه است. آسیب‌های عصبی و آسیب‌دیدگی طرف خلفی ستون مهره‌ها در این نوع شکستگی بیشتر اتفاق می‌افتد.
چرخش و پرتاب مهره (آسیب کمربند ایمنی یا شکستگی شانسی)
این نوع شکستگی که شامل جدا شدن کامل مهره شکسته شده میباشد، غالباً در اثر وارد آمدن نیروهای پرتاب کننده قوی بر روی ستون مهره‌ها به وجود می‌آید. در زمان وقوع این نوع شکستگی، ستون مهره‌ها در حول یک محور که در داخل یا در جلوی سمت قدامی ستون مهره‌ها قرار می‌گیرد، به شدت می‌چرخد.
شکستگی همراه با دررفتگی مهره
این نوع شکستگی معمولاً با جا به جایی مهره شکسته یا مهره‌های مجاور آن همراه میباشد. علت وقوع این نوع از شکستگی، وارد آمدن چندین نیرو به طور همزمان بر روی مهره میباشد. این شکستگی‌ها حالت بسیار ناپایداری دارند و می‌توانند موجب آسیب‌دیدگی شدید عصب نیز بشوند.
علل شکستگی مهره‌های کمر
پوکی استخوان یکی از مهمترین دلایل ضعیف و شکننده شدن استخوان‌ها میباشد. افرادی که استخوان‌های ضعیفی دارند، ممکن است فقط با خم شدن به سمت جلو، برخاستن از جای خود، عطسه کردن و یا حتی سرفه شدید دچار شکستگی مهره کمر شوند.
- آسیب‌دیدگی ستون مهره‌ها ممکن است در زمان سوانح رانندگی، زمین خوردن و یا در جریان مسابقات ورزشی اتفاق افتد.
- بیماریهای ستون مهره‌ها از قبیل سرطان، عفونت و بافت‌مردگی بی‌خونی (آواسکولار نکروز) می‌تواند باعث ضعیف شدن مهره‌ها و شکستگی آنها شود.
شکستگی فشاری مهره کمر چگونه ایجاد می‌شود؟
این نوع شکستگی معمولاً به علت ضعیف شدن استخوان‌های ستون فقرات در اثر پوکی استخوان به وجود می‌آید. علاوه بر آن، کمبود کلسیم یا سایر عناصر غذایی و نیز کمبود بعضی از هورمون‌ها و مصرف مداوم بعضی از داروها می‌تواند منجر به ضعیف شدن استخوان‌ها و وقوع شکستگی مهره شود. اگرچه این نوع از شکستگی غالباً در اثر زمین خوردن یا پرش شدید اتفاق می‌افتد، اما گاهی اوقات فشار ناشی از خود وزن بدن نیز می‌تواند منجر به شکسته شدن مهره‌ها شود. در اغلب موارد، این نوع از شکستگی‌ها در قسمت ستون فقرات سینه‌ای یا مهره‌های قسمت میانی ستون فقرات اتفاق می‌افتد. در افرادی که از پوکی استخوان رنج می‌برند، حتی یک حرکت ساده مانند خم شدن یا بلند شدن از جای خود می‌تواند باعث شکستگی مهره‌های کمر شود. به مرور زمان ممکن است چندین شکستگی مختلف در قسمت جلوی مهره‌ها ایجاد شود و باعث از هم پاشیدن ساختار مهره‌ها و یا ترک خوردگی ممتد آنها شود.
نشانه‌ها و علائم شکستگی مهره‌های کمر
شکستگی خفیف مهره‌های کمر ممکن است هیچ گونه نشانه‌ها و علائمی به همراه نداشته باشد. اما به طور کلی ممکن است علائم شکستگی مهره کمر بصورت زیر باشد:
- درد ناگهانی و شدید یا تیر کشیدن کمر
- کمر دردی که در هنگام ایستادن یا راه رفتن شدیدتر می‌شود.
- وقوع اسپاسم‌های مداوم عضلات کمر
- مشکل در دفع ادرار و یا مدفوع
- ضعف شدید و ناگهانی دست‌ها یا پاها
تشخیص شکستگی مهره‌های کمر
برای تشخیص شکستگی مهره‌های کمر، پزشک سئوالاتی در مورد آسیب‌دیدگی‌ها و بیماری‌هایی که احتمالاً در گذشته به آن دچار شده‌اید، از شما می‌پرسد. همچنین یک معاینه فیزیکی بر روی شما انجام می‌دهد و وضعیت ستون فقرات شما را بررسی می‌کند. ممکن است برای تشخیص دقیق این عارضه لازم باشد که یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را انجام دهید:
عکسبرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی، تصویر ستون فقرات شما به وسیله یکی از این روش‌ها تهیه می‌شود. ممکن است قبل از گرفتن این عکس‌ها، یک رنگ مخصوص به شما داده شود تا تصویری با کنتراست بیشتر به دست آید و به پزشک شما کمک کند که وضعیت ستون مهره‌ها را بهتر ببیند. اگر در گذشته نسبت به مصرف این نوع از رنگ‌ها حساسیت داشته‌اید، لازم است که حتماً به پزشک خود اطلاع بدهید. دقت کنید که هنگام وارد شدن به اتاق ام آر آی نباید هیچ نوع وسیله فلزی همراه خود داشته باشید، زیرا وجود فلز می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی شدید شما شود. بنابراین اگر هر نوع اشیاء فلزی در داخل یا روی بدن شما وجود دارد، حتماً به پزشک خود اطلاع بدهید.
اسکن استخوان که از مهره‌های ستون فقرات شما گرفته می‌شود. تصاویر اسکن استخوان می‌تواند وجود شکستگی یا هر نوع آسیب‌دیدگی احتمالی دیگر از قبیل عفونت در مهره‌ها را نشان دهد.
درمان شکستگی مهره‌های کمر
در صورتی که شکستگی مهره شما از نوع خفیف باشد، ممکن است لازم باشد که مدت کوتاهی را در رختخواب استراحت کنید. همچنین ممکن است لازم باشد که به مدت 8 تا 12 هفته از بریس کمر استفاده کنید. بریس کمر می‌تواند به تسکین درد و تسریع در بهبودی مهره‌های آسیب‌دیده کمک کند. علاوه بر آن ممکن است شما نیاز به استفاده از عصا یا واکر داشته باشید. به طور کلی اقداماتی که ممکن است شما برای درمان شکستگی مهره کمر نیاز داشته باشید، شامل موارد زیر است:
داروها
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی از قبیل ایبوپروفن می‌تواند به کاهش ورم، درد و تب شما کمک کند. این داروها را می‌توان هم به صورت بدون نسخه و هم به صورت تجویزی تهیه کرد. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی در برخی از افراد می‌تواند باعث بروز خونریزی معده یا کلیه‌ها شود. اگر شما از قبل داروهای رقیق کننده خون را مصرف می‌کنید، لازم است حتماً قبل از استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی با پزشک خود مشورت کنید و از بی‌خطر بودن آن مطمئن شوید. علاوه بر آن دقت کنید که همواره باید اطلاعات درج شده بر روی برچسب داروها را بخوانید و به دقت رعایت کنید.
- استامینوفن که شدت درد و تب شما را کاهش می‌دهد.
- داروهای مسکن تجویزی
- بیوفسفونات‌ها و کلسیتونین ممکن است برای کمک به تقویت استخوان‌های شما برایتان تجویز شود. علاوه بر آن، این داروها می‌تواند درد ناشی از شکستگی مهره‌ها که در اثر پوکی استخوان ایجاد شده است را تسکین دهد و خطر وقوع شکستگی‌های بیشتر را نیز کاهش دهد.
استفاده از بریس
استفاده از بریس یکی دیگر از روشهای درمانی رایج برای بعضی از انواع شکستگی‌های مهره کمر میباشد. بریس باعث حمایت از کمر و محدود کردن حرکت آن می‌شود. بریس به صورت اختصاصی برای هر بیمار طراحی و ساخته می‌شود تا از خم شدن کمر به طرف جلو و وارد آمدن فشار زیاد بر روی استخوان شکسته شده جلوگیری کند. با این وجود متخصصان در مورد مزایای استفاده از بریس‌هاي کششي نظرات ضد و نقیضی دارند و برخی معتقدند که استفاده از اين بریس‌ها به مدت طولاني، باعث افزایش فشار وارد بر قسمت خلفی ستون مهره‌ها می‌شود.
درمان فیزیکی
گرما درمانی
استفاده از گرما یا سرما در محل موضع آسیب‌دیده می‌تواند به طور موقتی باعث تسکین درد و ناراحتی شود.
ماساژ درمانی
استفاده از ماساژ درمانی می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی ناشی از بافت‌های نرم واقع در اطراف مهره شکسته کمک کند. علاوه بر آن، ماساژ می‌تواند باعث کاهش ورم و گرفتگی ماهیچه‌ها هم در محل آسیب‌دیدگی و هم در ساختارهای حمایت کننده اطراف آن شود. در صورتی که برنامه ماساژ درمانی به درستی و توسط درمانگران باتجربه انجام شود، بیمار می‌تواند هر چه سریع‌تر سلامتی و قابلیت تحرک خود را به دست آورد و ماهیچه‌های حمایت کننده از موضع آسیب‌دیده را به خوبی تقویت نماید.
طب سوزنی
طب سوزنی برای شکستگی استخوان‌ها در محل نقاطی که در اطراف موضع آسیب‌دیده یا در امتداد مسیرهای خاصی به نام خطوط مریدین (Meridian) قرار دارند، انجام می‌شود و به کاهش ورم و التهاب کمک می‌کند.
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)
روش TENS می‌تواند برای تسکین درد در بیمارانی که دچار شکستگی فشاری مهره‌های کمر شده‌اند، مورد استفاده قرار گیرد. در این روش از جریان‌های الکتریکی ضعیف برای تحریک اعصاب با هدف درمان عوارض مختلف استفاده می‌شود. روش TENS در اغلب موارد به عنوان راهکاری برای کنترل درد مورد استفاده قرار می‌گیرد. امواج الکتریکی که در اين روش به بدن ارسال می‌شود، از طریق پوست و بافت‌های نرم زیر آن به پایانه‌های عصبی می‌رسد.
برنامه ورزشی منظم
داشتن یک برنامه ورزشی منظم و اصولی برای افزایش قدرت ماهیچه‌های کمر ضروری است. ورزشهای اختصاصی برای حرکت دادن مجدد کمر بعد از یک دوره طولانی که به خاطر آسیب‌دیدگی بی‌تحرک بوده است، برای جلوگیری از عوارض این بی‌تحرکی اهمیت زیادی دارد. ورزشهای تقویت کمر می‌تواند در اصلاح ناهنجاری‌های شکل کمر نیز مؤثر باشد. ورزشهای کشش کمر باید ترجیحاً بیشتر از ورزشهای چرخش شکم انجام شود.
ورزش‌هایی برای کمک به تحمل وزن
این گونه ورزش‌ها به عنوان مهمترین روش برای جلوگیری از پیشرفت عارضه پوکی استخوان شناخته می‌شود. دقت کنید که حرکات دراز و نشست و بشین –پاشو را به هیچ وجه نباید انجام داد. بسیاری از متخصصین معتقدند که ورزش پیلاتس دارای نرمش‌ها و حرکات فیزیکی بسیار مفیدی میباشد. اگر بیمار دچار مشکلاتی در حفظ تعادل خود شده باشد، ورزش تای چی چوان برای کمک به جلوگیری از زمین خوردن او بسیار مفید است.
ورزشهای غیر آسیب‌زا
ورزش‌هایی از قبیل شنا، دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی را می‌توان به منظور افزایش قدرت عضلات پایین کمر و بالاتنه انجام داد. اما از انجام ورزشهای آسیب‌زایی از قبیل دو و میدانی، والیبال و بسکتبال باید اجتناب شود.
ورزشهای تقویتی
در دوره زمانی درمان شکستگی مهره‌ها، بهبود پایداری کمر از طریق تقویت عضلات ناحیه پایین کمر و نیز عضلات بالاتنه از اهمیت زیادی برخوردار است.
کار درمانی
از این روش اصولاً برای بیمارانی که در مدت درمان خود در بیمارستان بستری هستند، استفاده می‌شود.
تفریح درمانی
از این روش درمانی هم اصولاً برای بیماران بستری شده استفاده می‌شود. تفریح درمانی در کنار کار درمانی یکی از مهمترین بخش‌های برنامه انتقال بیمار از وضعیت بستری به وضعیت سرپایی و عادی را تشکیل می‌دهد.
عمل جراحی
در صورتی که علائم شکستگی فشاری ستون فقرات از قبیل درد، ضعف و بی‌حسی اندام‌ها با استفاده از سایر روشهای درمانی برطرف نشود، ممکن است لازم باشد که بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد. انجام عمل جراحی می‌تواند وضعیت ستون مهره‌های شما را پایدارتر کند و به کاهش فشار وارد بر اعصاب نخاعی در اثر شکستگی مهره‌ها کمک کند. مهمترین روشهای جراحی که برای درمان شکستگی مهره‌های کمر استفاده می‌شوند، عبارتند از:
- ورتبروپلاستی
- کیفوپلاستی
- جراحی باز
تزریق‌های مفید برای شکستگی کمر بدون آسیب نخاعی
اوزون تراپی
اوزون تراپی درمان موثری است که در آن اکسیژن مستقیماً در ناحیه‌هایی تزریق می‌شود که برای بهبود یافتن نیاز به گردش خون مناسب دارند. اوزون تراپی درمانی کم‌تهاجم است که در آن گاز اوزون، گازی با سه اتم اکسیژن، مستقیماً در بافت ملتهب تزریق می‌شود. اوزون با افزایش دادن جریان خون و فعالیت فیبروبلاست‌ها و کندروبلاست‌ها و برانگیختن سلول‌ها به تولید کلاژن و غضروف، درد را، حتی درد ناشی از ساییدگی غضروف مفاصل، را تسکین می‌دهد. اوزون مشکلات اصلی شایع در تقریباً تمام بیماریها، یعنی مشکلات مربوط به اکسیژن رسانی، گردش خون و عملکرد سیستم ایمنی، را برطرف می‌کند.
تزریق استروئید در فضای اپیدورال ترانس فورمینال کمری
تزریق استروئید در فضای اپیدورال ترانس فورمینال درمانی موثر برای رفع مشکلات مختلف کمر و پایین کمر است. این تزریق ساده درمانی سرپایی است و چون دردناک نیست، به ندرت نیاز به استفاده از آرامبخش دارد. بیمار به شکم روی تخت رادیوگرافی دراز می‌کشد و بالش زیر شکمش گذاشته می‌شود تا راحت باشد. پوست روی دیسک درگیر ضدعفونی و با دارویی مشابه داروی مورد استفاده در دندانپزشکی، بی‌حس می‌شود. سپس متخصص سوزن را در کنار ریشه عصبی، در محل ستون فقرات فرو می‌کند، چون این نقطه مرکز درد گره عصبی است. این اتصال برای انتقال و پردازش محرک‌های درد در نخاع بسیار مهم است و تزریق استروئید و مسکن در این ناحیه کوچک، انتقال سیگنال درد را مختل می‌کند. به دلیل حساس بودن محل تزریق لازم است که عمل تحت هدایت فلوئوروسکوپی انجام شود.
تزریق در مفصل فاست
بلوک مفصل فاست با هدف تشخیص یا تسکین درد انجام می‌شود. چنانچه منشأ درد غضروف محافظ یا کپسول روان کننده مفصل فاست باشد، بلوک فاست توصیه می‌شود. درد مفصل فاست معمولاً پی‌آمد آسیب‌دیدگی یا فرسایش و تحلیل رفتن غضروف در اثر افزایش سن است. متخصص محلول حاوی استروئید و داروی بی‌حسی موضعی و یا سرم نمکی (محلول سالین) را تحت هدایت فلوئوروسکوپی (رادیوگرافی زنده) در مفصل تزریق می‌کند. اگر تزریق درد را تسکین دهد، پزشک متوجه می‌شود که این مفصل خاص منشأ مشکل است.
ابلیشن رادیوفرکوئنسی
در درمان رادیوفرکانسی از حرارت تولید شده توسط امواج رادیویی برای تخریب عصبهای مرتبط با مفصل فاست، در کنار بخش تحتانی ستون فقرات استفاده می‌شود. رادیوفرکوئنسی از انتقال درد به بقیه بدن جلوگیری می‌کند. رادیوفرکوئنسی پس از چند سری بلوک عصبی و اطمینان از مشکل‌ساز بودن مفصل فاست توصیه می‌شود. متخصص سوزن را با توجه به تصاویر فلوئوروسکوپی در کنار یکی از دو عصب مفصل فاست فرو می‌کند. پس از بی‌حس شدن موضع درمان، عصب به مدت یک و نیم دقیقه انرژی RF را دریافت می‌کند. سپس متخصص سوزن را جابجا می‌کند و عصب دیگر را هدف می‌گیرد. درد باید پس از عمل از بین برود. با این حال ممکن است عصبها پس از 6 ماه دوباره رشد کند. برای پیشگیری از عود درد یا کاهش درد به بیمار توصیه می‌شود که از درمان طب فیزیکی یا ورزش درمانی برای تقویت عضلات اطراف مفصل فاست بهره بگیرد. اگر درد دوباره شروع شود، می‌توان درمان رادیوفرکانسی را تکرار کرد.
در هنگام خواب چگونه می‌توانم درد کمر را کنترل کنم؟
- بر روی تشک‌های آبی نخوابید، زیرا این تشک‌ها نمی‌توانند حمایت کافی برای ناحیه کمر تأمین کنند.
- برای خوابیدن از یک تشک سفت استفاده کنید. همچنین میتوانید براي سفت‌تر شدن تشک خود، یک قطعه تخته چند لایی (پلی وود) به ضخامت 1 تا 5/2 سانتی‌متر در فاصله بین سطح تشک و جعبه فنرهای آن قرار دهید.
- سعی کنید همیشه به پهلو بخوابید و یک بالش در بین زانوهای خود بگذارید. این کار باعث کاهش فشار وارد بر کمر شما خواهد شد. همچنین میتوانید بر روی پهلوی خود بخوابید و یک یا هر دو زانوی خود را خم کنید و یک بالش در بین آنها بگذارید. یک حالت مناسب دیگر برای خوابیدن آن است که روی شکم بخوابید و یک بالش در زیر ناحیه کمربند قرار دهید.
چه زمانی باید به پزشک مراقب سلامت مراجعه کنم؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- احساس گرسنگی نمی‌کنید، اما وزن شما مرتباً در حال کم شدن است.
- به دلیل کمر درد نمی‌توانید استراحت و خواب راحتی داشته باشید.
- دچار درد و ورم کمر شده‌اید و این علائم به طور مرتب بدتر می‌شود یا با گذشت زمان برطرف نمی‌شود.
- پرسش‌ها یا نگرانی‌های خاصی در مورد بیماری یا مراقبت‌های اختصاصي خود دارید.
- turned_in افتادگی پا ، آسیب عصب پرونئال و نقش نوار عصب و عضله
افتادگی پا (foot drop) که گاهی به آن افتادگی مچ پا هم گفته می شود عبارت است از ضعف ویا ناتوانی در بالا نگه داشتن پا به طوری که باعث اختلال در راه رفتن طبیعی شود. عضلاتی که در جلوی ساق پا قرار دارند باعث بالا نگه داشتن پا می شوند و هر عاملی که عملکرد آنها را مختل کند می تواند باعث افتادگی مچ پا شود .
فرمان انقباض عضلات از مغز صادر می شود و بعد از عبور از نخاع و عصبهای محیطی به عضلات می رسد .
اختلال در هر قسمت از این مسیریعنی مغز ،نخاع ،عصبهای محیطی و عضلات می تواند منجر به اختلال عملکرد عضله شود.
یکی از علل شایع افتادگی پا ، آسیب عصب پرونئال می باشد که این مقاله به آن اختصاص دارد.
عصب پرونئال که اخیرا به آن عصب فیبولارهم گفته می شود، یکی از دو شاخه عصب سیاتیک می باشد که در بالای حفره پشت زانو (فضای پوپلیته) از عصب سیاتیک جدا می شود و به نام عصب پرونئال مشترک (CPN) شناخته می شود و بعد از عبور و چرخش از ناحیه گردن استخوان فیبولا (نازک نی) به دو شاخه به نامهای عصب پرونیال سطحی (SPN) و عصب پرونئال عمقی (DPN) تبدیل می شود.
عصب فیبولار عمقی که عمدتا یک عصب حرکتی می باشد، عضلات بالابرنده پا وانگشتها را که در جلوی ساق پا قرار دارند را عصب دهی می کند و در انتها به فضای بین انگشت شست و انگشت دوم ختم می شود و حس پوستی آن ناحیه را تامین می کند.
عصب پرونئال سطحی ، عضلاتی که مسوول چرخش خارجی مچ پا وپا هستند و نیز پوست ناحیه خارجی ساق پا و قسمت عمده روی پا را عصب دهی می کنند.
عصب پرونئال در هر نقطه از مسیر خود می تواند دچار آسیب شود ولی شایعترین محلی که عصب پرونیال مستعد آسیب و نوروپاتی می باشد اطراف زانو و هنگام عبور از گردن استخوان فیبولا (نازک نی)، است .
نروپاتی پرونئال شایعترین مونونوروپاتی در اندامهای تحتانی می باشد.
علل آسیب عصب پرونئال در گردن فیبولا
عوامل متعددی می تواند باعث آسیب حاد یا مزمن عصب پرونیال در گردن استخوان نازک نی شوند که عبارتند از:
- ضربه شامل شکستگی استخوان فیبولا ، دررفتگی زانو یا آسیب عصبی حین جراحی زانو
- کشیده شدن عصب مانند آنچه در پیچ خوردگی شدید مچ پا رخ می دهد.
- فشار بیرونی وارده به عصب ، ناشی از گچ گرفتگی ،لبه تنگ جوراب، بی حرکتی حین بیهوشی و جراحی ،مسومیت و مصرف داروهای آرامبخش که باعث خواب عمیق شوند و…
- عوامل شغلی و ورزشی : مانند کارهای باغبانی که مستلزم سر دو پا نشستن یا زانو زدن طولانی مدت میباشد (strawberry picker’s palsy ) ویا نشستن طولانی در یوگا (yoga palsy) ، عادت به پا روی پا انداختن موقع نشستن.
۵-توده و تومور: مانند گانگلیون ،کیست بیکر، لیپوم ، کال ناشی از شکستگی گردن فیبولا و..
این مطلب را حتما بخوانید : افتادگی مچ دست، آسیب عصب رادیال و نقش نوار عصب وعضله۶-دیابت : عصبها را نسبت فشار آسیب پذیر می سازد.
۷- گیر افتادن عصب در ناحیه تونل فیبولا
۸-لاغری مفرط یا کاهش وزن زیاد : احتملا به دلیل فقدان اثر حفاظتی چربی در اطراف زانو
علائم و نشانه های آسیب عصب پرونیال مشترک
مونونروپاتی عصب پرونئال منجر به علائم حسی وحرکتی می شود که بر اساس محل درگیری عصب متفاوت می باشد وپزشک می تواند با توجه به این تفاوتها در معاینه محل آسیب را حدس بزند.
آسیب عصب پرونئال مشترک در اطراف زانو، معولا با خواب رفتگی ، گزگز و مور مور شدن نیمه پایینی و خارجی ساق پاو روی پا می شود .
معولا درد قابل توجهی رخ نمی دهد و در صورت وجود ، در قمست خارجی زانو احساس می شود.
قابل توجه ترین علامت آسیب عصب پرونئال مشترک ، ضعف در بالا آوردن پا ویا افتادگی پا و مچ پا است که باعث اختلال در راه رفتن می شود به طوری که بیمار برای جلوگیری از گیر کردن سر پا به زمین مجبور می شود پای سمت مبتلا را بیش از حد از زمین بلند کند.
(steppage gait) ضعف عضلانی، بیمار را مستعد پیچ خوردگی مچ پا هم می کند.
نروپاتی عصب پرونئال عمقی در مچ پا نروپاتی
عصب پرونیال عمقی در مچ پا که به نام سندروم تونل تارس قدامی (anterior tarsal tunnel syndrome) شناخته می شود ، ناشی از تحت فشار قرار گرفتن این عصب هنگام عبور از زیر بافت فیبروتیک جلوی مچ پا (رتیناکولوم اکستانسور تحتانی) می باشد.
این سندروم نادر می باشد و خو د را به صورت درد پا و گزگز و مور مور شدن روی پا در محدوده بین انگشت شست و انگشت دوم خود را نشان می دهد.
این مطلب را حتما بخوانید : گزگز دست ، عصب اولنار و نقش نوار عصب و عضلهممکن است ماهیچه روی پا تحلیل رود .
خم کردن پا به سمت پایین ممکن است باعث ایجاد علائم شود و خم کردن مچ پا به سمت بالا ممکن است علائم را کاهش دهد
ضربه ،کفش تنگ و نامناسب (خصوصا در رقصنده های باله)،ضایعات استخوانی مچ پا ،کیستهای گانگلیون و زیاد بودن قوس کف پا می توانند از علل ایجاد کننده سندروم تونل تارس قدامی باشند.
نروپاتی عصب پرونئال سطحی در مچ پا
نروپاتی عصب پرونیال سطحی در مچ ندرتا دیده می شود و معولا ناشی از فشار بیرونی توسط کفش خصوصا کفش اسکی می باشد و اصلاحا ski boot neuropathy گفته می شود.محل احساس گزگز ویا بی حسی در شکل زیر نشان داده شده است.
تشخیص آسیب عصب پرونئال
تشخیص نروپاتی عصب پرونئال مانند سایر بیماریها بر اخذ شرح حال دقیق و معاینه بالینی استوار است.
پزشک معالج برای بررسی علل آسیب عصب پرونیال و افتراق آن از سایر مواردی که می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند ممکن است از انواع روشهای تصویر برداری مانند ام آر آی ، سونوگرافی و گرافی ساده و حتی آزمایش خون کمک بگیرد.
یکی از روشهای تشخیصی که در بررسی آسیب عصب پرونئال اهمیت ویژه ای دارد ، تست نوار عصب وعضله می باشد .
برای انجام نوار عصب و عضله از جریان الکتریکی خفیفی برای تحریک وبررسی عصبها و از الکترود سوزنی ظریفی برای بررسی عضلات استفاده می شود.
تست نوار عصب وعضله یا الکترومیوگرافی علاوه بر تشخیص ، نوع و شدت آسیب عصب را نیز مشخص می کند که این موارد به پزشک معالج در اتخاد روش درمانی مناسب ،کمک شایانی می کند.
آسیب ریشه های عصبی در ناحیه کمر (رادیکولوپاتی) ، آسیب عصب سیاتیک ،آسیب عصب پرونئال، بیماریهای عضلانی و بیماریهای دستگاه عصب مرکزی (مغز ونخاع) همگی ممکن است با افتادگی پا همراه باشند و تست نوار عصب و عضله در جهت افتراق این موارد از یکدیگر از اهمیت خاصی بر خوردار است.
درمان آسیب عصب پرونئال
درمان آسیب عصب پرونیال بستگی به نوع وشدت آسیبی دارد که در تست نوار عصب وعضله مشخص می شود واز درمان غیر جراحی تا درمانهای جراحی متفاوت است.
این مطلب را حتما بخوانید : تاندونوپاتی روتاتورکافدر اغلب موادری که آسیب عصبی ناشی از فشارهای بیرونی وارده به عصب باشد ،درمان غیر جراحی موثر می باشد .
مهمترین بخش درمان ، حذف عامل ایجاد کننده آسیب و جلوگیری از وارد آمدن فشار مجدد به محل آسیب که معمولا اطراف زانو است ،می باشد.
در موارد خفیف ممکن است شش هفته طول بکشد تا عصب سلامت خود را باز یابد ولی در مواردی که آسیب شدید باشد گاهی حدود هجده ماه برای رشد مجدد عصب زمان لازم است.
برای کنترل دردهای نروپاتیک از داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین ویا داروهای ضد افسردگی مانند نورترپتیلین استفاده می شود.
استفاده از این داروها ممکن است برای شش ماه تا دو سال نیاز باشد.
به دلیل افتدگی مچ پا ،عضلات پشت ساق پا ممکن است دچار کوتاهی شوند بنابراین در توانبخشی آسیب عصب پرونئال ، کشش این عضلات از اهمیت خاصی برخوردار است .
همچنین ورزشهای تقویتی عضلات با آورنده مچ پا در صورتی که قابل انجام باشند باید انجام شوند ولی نباید باعث خستگی شدید عضله شوند.
بیماران می توانند نحوه صحیح انجام ورزشهای کششی وتقویتی و میزان وشدت انجام آنها را از پزشک معالج یا فیزوتراپیست آموزش ببینند.
برای کمک به راه رفتن و جلوگیری از برخورد نوک پا با زمین از ارتوز AFO استفاده می شود.
در مواردی که آسیب عصب پرونئال ناشی از توده ،کسیت و موارد مشابه باشد نیاز به عمل جراحی و برداشتن آنها می باشد.
در مواردی که بعد از سپری شدن زمان لازم ، بهبودی حاصل نشود نیز ممکن است نیاز به عمل جراحی وانتقال تاندون (tendon transfer ) باشد.