درد کف پا می تواند در نتیجه عوامل مختلف ایجاد شود. انحنای کف پا کنترل نحوه توزیع فشار در ناحیه پا را در هنگام انجام فعالیت هایی مثل راه رفتن بر عهده دارد. در صورتی که انحنای کف پا یا بافت های نرم اطراف آن دچار مشکل شوند، امکان احساس درد در همه نقاط پا، زانو، یا پایین کمر وجود دارد. درد کف پا همچنین هنگام ایستادن یا راه رفتن برای دوره های طولانی ایجاد می گردد. این شرایط اغلب به خاطر ضعف و سفتی عضلات و تاندون هایی که انحنای کف پا را حفظ می کنند، ایجاد می شوند.در این مقاله ما به بحث علل درد کف پا و درمان آن می پردازیم.
انحنای کف پا
در ناحیه پای انسان 26 استخوان وجود دارد. استخوان های قوزک و کف پا در ناحیه میان پا به یکدیگر متصل شده و با رباط ها، مفاصل و تاندون ها برای ایجاد انحنا در کف پا، حمایت می شوند. دو انحنای اصلی در ناحیه پا وجود دارد که عبارت از انحنای طولی کف پا که در طول پا امتداد پیدا کرده و انحنای عرضی کف پا که در عرض پا کشیده شده، می باشد.
انحنای طولی را می توان به دو بخش تفکیک کرده که عبارت از انحنای طولی میانی که در ناحیه داخلی پا وجود دارد و انحنای طولی طرفی است که در سمت خارجی پا قرار گرفته است. توجه داشته باشید همه شرایطی که بر وضعیت انحنای کف پا تاثیر می گذارند، می توانند باعث درد کف پا شوند.
علت ها و دلایل معمول
در این مقاله، 10 دلیل رایج و متداول برای درد کف پا و علت های ایجاد آن مورد بررسی قرار گرفته اند که عبارتند از:
1. مشکلات فاسیای کف پا
فاسیای کف پا یک نوار فیبری ضخیم است که در امتداد کف پا امتداد دارد. فاسیا به حفظ انحنای کف پا و انتقال نیرو در هنگام حرکت کردن در ناحیه پا کمک موثر می نماید.
رایج ترین مشکل ایجاد شده در این رابطه فاسئیت کف پا است. در صورتی که کشیدگی بیش از حد برای فاسیای کف پا ایجاد شود (برای مثال به دلیل ایستادن طولانی مدت بر روی پاها، افزایش یکباره سطح فعالیت یا تغییر در وضعیت قرار گرفتن پا بر روی زمین)، فاسیای کف پا ملتهب شده و متورم می شود. این شرایط اغلب با ایجاد خار پاشنه پا همراه است. در واقع، خار پاشنه به معنی رشد بیش از حد استخوان به خاطر کشیدگی مکرر در ناحیه اتصال فاشیای کف پا به استخوان می باشد. اگر با گذشت زمان، نوار فاسیت‌پلانتار در کف پا به طور مداوم به استخوان پاشنه فشار بیاورد، نهایتا یک زائده‌ی استخوانی در محل اتصال این دو به یکدیگر تشکیل می‌شود. وارد شدن فشار به استخوان پاشنه توسط نوار فاسیت‌پلانتار عمدتا به خاطر عملکرد غیرطبیعی پا و یا به خاطر وضعیت بد قرارگیری پا (در هنگام ایستادن یا راه رفتن و ..) است. در واقع همان دلایلی که موجب التهاب فاسیت پلانتار (و درد خار پاشنه ) می‌شوند، نهایتا به شکل گیری خار پاشنه و پاشنه درد نیز منجر می‌شوند.
فاسئیت کف پا یکی از رایج ترین علت های درد کف پا است. این شرایط معمولاً پس از انجام فعالیت یا استراحت طولانی همچون هنگام بیدار شدن از خواب مشاهده شده و باعث ایجاد درد کف پا می شود. برای اطلاع از نحوه درمان و پیش گیری از این شرایط، مطالب ارائه شده در بخش فاسئیت کف پا را مطالعه نمایید.
یک مشکل کمتر معمول در ارتباط با فاسیای کف پا که باعث درد می شود، فیبروماتوز کف پا است. این شرایط زمانی ایجاد می شود که یک برآمدگی در ناحیه فاسیای کف پا ایجاد شود. این برآمدگی معمولاً در قسمت میانی انحنای کف پا ایجاد می شود. این شرایط اغلب باعث ایجاد درد در هنگام راه رفتن می شود که علت آن وارد شدن فشار به کف پا به خاطر برآمدگی می باشد. برای اطلاع بیشتر از دلایل، علائم و روش های درمان، بخش فیبروماتوز کف پا را مطالعه نمایید.
2.شکستگی ناشی از فشار
یکی از علت های معمول دیگر برای درد انگشتان پا وکف پا، ایجاد شکستگی ناشی از فشار است. این شکستگی ها معمولاً به خاطر وارد کردن فشار بیش از حد به یکی از استخوان های پا در نتیجه فعالیت هایی همچون پریدن و دویدن ایجاد شده و بطور خاص در فعالیت های تکراری و نیز زمانی مشاهده می شود که فرد به صورت یکباره سطح فعالیت خود را افزایش می دهد. با وجودی که در این حالت شکستگی استخوان ممکن است بسیار کوچک باشد، اما درد ناشی از آن بسیار زیاد است.
شکستگی ناشی از فشار استخوان های کف پا یا استخوان ناوی می تواند باعث ایجاد درد خفیف تا شدید در ناحیه کف پا شود. برای اطلاعات بیشتر درباره دلایل، علائم و روش های درمان، مطالب ارائه شده در بخش شکستگی ناشی از فشار را مطالعه نمایید.
3.تاندونیت تیبیال خلفی
عضله ساقی خلفی نقش بسیار مهم در حمایت از انحنای میانی کف پا دارد. مشکل تاندونیت تیبیال خلفی معمولاً به خاطر استفاده زیاد از این عضله در هنگام انجام فعالیت هایی مثل ورزش های دارای سطح تماس بالا همچون فوتبال یا تنیس یا در نتیجه آسیب دیدگی هایی مثل زمین خوردن ایجاد می شود. این شرایط باعث التهاب تاندون یا حتی پارگی آن می شود و می تواند باعث درد در ناحیه کف پا شود. این درد معمولاً با انجام فعالیت یا در هنگام ایستادن به مدت طولانی تشدید می شود. در صورتی که این مشکل ادامه داشته باشد، بخش داخلی پا ( انحنا یا قوس میانی کف پا ) به تدریج انحنای خود را از دست می دهد و این شرایط در نهایت باعث صاف شدن کف پا خواهد شد.
یک آزمایش ساده برای تشخیص این شرایط ایستادن بر روی یک پا و بلند کردن بدن بر روی سر انگشتان است. در صورتی که فرد نتواند این کار را انجام دهد، احتمالاً به مشکل تاندونیت تیبیال خلفی دچار شده است. روش های درمان قابل استفاده در این حالت معمولاً شامل استراحت، یخ درمانی، تمرین های حرکتی، استفاده از کفش و کفی طبی و فیزیوتراپی است.
4.سندروم تونل تارسال
سندرم تونل تارسال زمانی ایجاد می شود که به عصب تیبیال در هنگام عبور از تونل تارسال در بخش میانی استخوان قوزک فشار وارد شود. این شرایط می تواند باعث ایجاد درد در ناحیه کف پا و نیز ایجاد احساس گز گز شود. در این حالت بی حسی ایجاد شده در پاشنه پا اغلب به سمت انگشت شست و سه انگشت مجاور آن کشیده می شود. علاوه بر این، ممکن است این شرایط باعث ایجاد احساس گرما و سرما در امتداد ناحیه کف پا شود.
سندرم تونل تارسال در نتیجه همه مسائلی ایجاد می شود که باعث محدود شدن فضا در ناحیه تونل تارسال می شود. برای مثال در این رابطه می توان از تشکیل کیست، برآمدگی، زائده های استخوانی، و ورم در ناحیه قوزک به خاطر آسیب دیدگی یا تومور نام برد.
هدف اصلی روش های درمان مورد استفاده برای درد کف پا، کاهش درد در ناحیه کف پا است. برای مثال به منظور درمان درد کف پا می توان از تمرین های تقویتی و کششی، بانداژ محکم و تزریق استروئید در این رابطه استفاده کرد. در صورتی که درد در ناحیه کف پا با وجود استفاده از این روش های درمانی ادامه داشته باشد، ممکن است انجام عمل جراحی بر روی بیمار الزامی گردد.
6.گرفتگی پا
گرفتگی پا در نتیجه اسپاسم غیر قابل کنترل و یکباره عضلات پا ایجاد می شود. این شرایط معمول ترین علت های درد کف پا است، اما می تواند در هر نقطه از کف پا یا پایین زانو احساس شود. معمولاً، این درد فقط برای چند ثانیه ادامه دارد، اما در مواردی که مشکل جدی تر باشد، درد ممکن است به مدت طولانی ادامه داشته باشد.
گاهی اوقات، هیچ دلیل مشخصی برای گرفتگی پا وجود ندارد، اما دلایل احتمالی می تواند شامل رژیم غذایی، سفت و ضعیف شدن عضلات، از دست دادن آب، کاهش چرخش خون و خستگی باشد. گاهی اوقات، این شرایط می تواند نشانه ای از ابتلا به بیماری های جدی تر باشد. به همین خاطر در صورتی که بطور مکرر با این مشکل مواجه شدید، با پزشک درباره آن ملاقات نمایید.
بعضی از بهترین روش ها برای کاهش دفعات وقوع درد کف پای ناشی از گرفتگی انجام تمرین های ورزشی، گرما درمانی، نوشیدن مقدار زیاد آب، استفاده از استرچر انگشتان پا و اطمینان از پوشیدن کفش های مناسب است. به منظور کسب اطلاعات بیشتر درباره دلایل، علائم و روش های درمان ، بخش گرفتگی پا را مطالعه نمایید.
7.پای ورزشکار
مشکل پای ورزشکار در نتیجه یک عفونت قارچی ایجاد می شود که در اکثر مواقع علت آن عدم رعایت بهداشت مناسب پا یا قرار دادن طولانی مدت آن در شرایط مرطوب می باشد. این شرایط می تواند در بخش های مختلف پا باعث ایجاد خشکی، پوسته شدن و خارش شده و درد کف پا را به همراه داشته باشد. مشکل پای ورزشکار را معمولاً می توان با راه رفتن با پای برهنه برای چند روز و نیز رعایت مناسب بهداشت پا درمان کرد. گاهی اوقات، پزشک ممکن است برای بیمار داروهای ضد قارچ نیز تجویز نماید.
8. کف پای صاف
کف پای صاف که به آن صافی کف پا نیز گرفته می شود، زمانی مشاهده می گردد که انحنای کف پا بطور کامل از بین رفته و کل ناحیه کف پا بر روی زمین قرار گیرد. کودکان با کف پای صاف متولد می شوند، اما با رشد کردن آنها، انحنای کف پا به تدریج شکل می گیرد. به هر حال، انحنا یا قوس کف پا در حدود 30 درصد افراد هیچگاه ایجاد نمی شود. این مشکل همچنین می تواند در سنین بالاتر به خاطر بیماری، بارداری، آسیب دیدگی، وارد شدن فشار بیش از حد به پا یا به عنوان بخشی از فرآیند افزایش سن نیز ایجاد گردد.
بسیاری از افرادی که کف پای صاف دارند، علائم و ناراحتی خاص در این رابطه احساس نمی کنند، اما بعضی افراد به خاطر این مشکل با درد کف پا و مشکلاتی همچون درد زانو یا درد کمر مواجه می شوند. این افراد ممکن است با خستگی سریع پای خود در هنگام ایستادن یا راه رفتن مواجه شوند و بلند شدن بر روی سر انگشتان برای آنها دشوار است. افرادی که به خاطر کف پای صاف با مشکل درد کف پا مواجه می شوند، معمولاً می توانند با انجام تمرین های حرکتی یا استفاده از کفش های طبی (که دارای کفی های مخصوص برای اصلاح وضعیت پا است) و نیز راه رفتن با پای برهنه به جای پوشیدن کفش، مشکل خود را بر طرف نمایند.
یک آزمایش سریع برای تشخیص صافی کف پا، قرار دادن پا در یک سینه آب و سپس قرار دادن آن بر روی یک سطح هموار همچون کاغذ ضخیم است. به این ترتیب فرد می تواند یک تصویر از جای پای خود داشته باشد. در این حالت هر چه بخش بزرگتری از کف پا در تصویر قابل مشاهده باشد، صافی کف پای فرد نیز بیشتر است.
9.بیماری های خاص
تعدادی از بیماری ها می توانند باعث ایجاد درد در ناحیه کف پا شوند. برای مثال در این زمینه می توان از دیابت، آرتروز و چاقی نام برد. این شرایط می تواند بر وضعیت و قدرت استخوان ها، عضلات، رباط ها و تاندون ها تاثیر گذاشته و باعث ایجاد درد در ناحیه کف پا شوند.
10.پوشیدن کفش های نامناسب
مشخص است که کفش نقش مهمی در احساس ایجاد شده در پاها دارد. معمولاً علت درد کف پا می تواند به خاطر پوشیدن کفش های نامناسب و به خصوص کفش هایی که سطح حمایت کمتر از انحنای کف پا دارند یا پوشیدن کفش هایی که بسیار تنگ هستند، باشد.
کفش زمانی اهمیت پیدا می کند که فرد مدت زمان طولانی بر روی پاهای خود ایستاده یا فعالیت های ورزشی مثل پریدن انجام دهد. کفش هایی که استفاده می کنیم، باید از پا حفاظت کرده، راحت و نرم باشند. همچنین کفش می بایست دارای سطح مناسب قوس به منظور حمایت از انحنای کف پا بوده و عرض مناسب داشته باشد.
درمان
نحوه درمان درد کف پا بستگی به علت ایجاد درد دارد. در این حالت تشخیص علت درد در مراحل اولیه آن نقش تعیین کننده در انتخاب بهترین روش درمانی برای آن دارد. در صورتی که درد خفیف تا متوسط باشد، بهبود شرایط کفش می تواند به کاهش علائم ایجاد شده کمک نماید. علاوه بر این، گاهی اوقات می توان از داروهای ضد التهاب و مسکن به منظور درمان درد کف پا استفاده کرد. برای مواردی که مشکل ایجاد شده جدی تر باشد، می توان از تزریق استروئید و شوک ویو تراپی به منظور کاهش درد و ورم ایجاد شده و نیز بهبود علت ایجاد درد استفاده کرد.
درد پاشنه پا
درد پاشنه پا یکی از مشکلات شایعی است که می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. اگر چه گاهی اوقات درد پاشنه پا می‌تواند ناشی از یک بیماری سیستمیک (درگیر کننده نقاط مختلف بدن) مانند آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) یا نقرس باشد، اما معمولاً این درد یک عارضه موضعی است که تنها مچ پا را درگیر می‌کند.
اگر درد پاشنه پا دارید که با گذشت چند روز خوب نشده ، حتماً باید به یک متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی مراجعه کنید.
علت ها و دلایل
شایع‌ترین دلایل موضعی درد پاشنه پا عبارتند از:
فاسئیت پلانتار
فاسئیت پلانتار التهاب درد غلاف کف پا است، که یک نوار فیبری از بافت می‌باشد که در کف پا قرار داشته و به حمایت از قوس کف پا کمک می‌کند. فاسئیت پلانتار زمانی رخ می‌دهد که غلاف کف پا تحت فشار یا بار بیش از حدی قرار بگیرد. این باعث می‌شود پارگی‌های کوچکی در فیبرهای غلاف ایجاد شود، خصوصاً در محل اتصال غلاف به استخوان پاشنه.
هر کسی ممکن است به فاسئیت پلانتار دچار شود، اما این عارضه در میان این گروه از افراد شایع‌تر است: مبتلایان به دیابت، افراد چاق، زنان باردار، دوندگان، والیبالیست‌ها، تنیس‌بازها و کسانی که ورزش‌های استپ آیروبیک و بالا رفتن از پله را انجام می‌دهند. همچنین هل دادن و جابجا کردن وسائل بزرگ یا اثاثیه منزل، یا پوشیدن کفش‌های فرسوده یا بدساخت نیز می‌تواند شما را دچار فاسئیت پلانتار کند.
ورزشکاران نیز ممکن است بعد از یک دوره تمرینات شدید به فاسئیت پلانتار شوند، خصوصاً دوندگانی که به خود فشار می‌آورند تا مسافت‌های طولانی‌تر را بدوند. افراد مبتلا به صافی کف پا بیش از سایرین در خطر ابتلا به این عارضه هستند.
خار پاشنه
خار پاشنه عبارت است از رشد غیرطبیعی یک استخوان در ناحیه اتصال غلاف کف پا به استخوان پاشنه. دلیل بروز درد خار پاشنه پا کشیدگی طولانی مدت غلاف کف پا و عضلات مچ پا است که خصوصاً در افراد چاق، دوندگان یا دوندگانِ دوِ آهسته (جاگینگ) رخ می‌دهد.خارپاشنه یک علت درد پاشنه پا می باشد.
در اینجا نیز مانند عارضه فاسئیت پلانتار، استفاده از کفش‌های فرسوده، تنگ یا گشاد و یا بدساخت مشکل را بدتر می‌کند. گاهی اوقات خار پاشنه‌ای که وجود آن در عکس‌های رادیولوژی نیز تأیید می‌شود علت درد پاشنه پا نیست. در واقع، این عارضه در واکنش به فاسئیت پلانتار بروز می‌کند.
آپوفیزیت کالکانه
در این عارضه، مرکز استخوان پاشنه پا، در نتیجه پوشیدن کفش‌های نو یا افزایش فعالیت‌های ورزشی، دردناک می‌شود. این درد در پشت پاشنه پا رخ می‌دهد، نه در کف آن. این عارضه یکی از دلایل نسبتاً شایع درد در کودکان فعال و در حال رشد بین 8 تا 14 سال است. اگر چه تقریباً هر کودکی می‌تواند به آپوفیزیت کالکانه دچار شود، اما کودکانی که در ورزش‌هایی شرکت می‌کنند که در آنها نیاز زیادی به پریدن است بیش از همه در خطر ابتلا به این عارضه هستند.
بورسیت
بورسیت به معنی التهاب بورس است که کیسه‌ای است که در اطراف بسیاری از مفاصل بدن وجود داشته و به تاندون‌ها و عضلات اجازه می‌دهد که در هنگام حرکت مفصل به راحتی حرکت کنند. بورسیت می‌تواند باعث درد در پشت و کف پاشنه پا شود. در بعضی موارد، بورسیت پاشنه پا به برخی مشکلات ساختاری مچ پا مربوط می‌شود که باعث غیرطبیعی شدن راه رفتن می‌شوند. در موارد دیگر، پوشیدن کفش‌هایی که پاشنه آنها به اندازه کافی نرم نیست می‌تواند باعث بروز بورسیت شود.
ضربه کفش پاشنه بلند
این عارضه که نام پزشکی آن اگزوستوز پشت پاشنه است، عبارت است از رشد غیرطبیعی یک زائده استخوانی در پشت پاشنه پا. این عارضه بیشتر در میان زنان جوانی شایع است که به دلیل فشارهای ناشی از کفش‌های پاشنه بلند، مدت زیادی دچار بورسیت بوده‌اند.
کبودی‌های موضعی
پاشنه پا نیز مانند سایر بخش‌های پا، در حوادث ضربه خورده و دچار کبودی می‌شود. عموماً، این حالت به شکل یک «کبودی سنگ» رخ می‌دهد که یک آسیب ضربه‌ایِ ناشی از قدم گذاشتن بر روی یک جسم تیز در حین راه رفتن با پای برهنه است.
تاندونیت آشیل
در اکثر موارد، تاندونیت آشیل (التهاب تاندون آشیل) به دلیل استفاده بیش از حد از تاندون آشیل، خصوصاً از طریق پریدن خیلی زیاد در طول فعالیت‌های ورزشی، رخ می‌دهد. البته، تاندونیت آشیل می‌تواند به دلیل پوشیدن کفش‌های نامناسبی که بخش بالایی پشت آنها تاندون آشیل را می‌گیرد نیز رخ می‌دهد. گاهی اوقات هم، این عارضه به دلیل وجود یک بیماری التهابی مانند اسپوندیلیت انکیلوزان (که به آن اسپوندیل آرتریت محوری نیز گفته می‌شود)، آرتریت واکنشی، نقرس یا آرتریت روماتوئید رخ می‌دهد.
گیر افتادن عصب
فشرده شدن یک عصب کوچک (شاخه‌ای از عصب پلانتار خارجی) می‌تواند باعث درد، بی‌حسی یا سوزش در ناحیه پاشنه پا شود. در بسیاری از موارد، این فشردگی عصب ناشی از پیچ خوردگی، شکستگی یا تورم سیاهرگ نزدیک پاشنه پا است.
تشخیص
پس از آنکه علائم مچ پایتان را توضیح دادید، پزشک از شما خواهد خواست جزئیات بیشتری را در مورد درد، تاریخچه پزشکی و سبک زندگی‌تان در اختیار او قرار دهید.
معاینه پزشک شامل موارد زیر خواهد بود:
- ارزیابی راه رفتن: پزشک از شما خواهد خواست که پا برهنه بایستید و راه بروید تا بتواند حرکت مچ پایتان را در حال راه رفتن ارزیابی کند.
- بررسی مچ پاها: پزشک مچ پاهایتان را از لحاظ هرگونه تفاوتی با یکدیگر مقایسه می‌کند. سپس او مچ پای دردناکتان را از لحاظ وجود هرگونه نشانه‌ای از حساسیت به لمس، تورم، تغییر رنگ، ضعف عضله و کاهش دامنه حرکت بررسی می‌کند.
- معاینه عصبی: اعصاب و عضلات از طریق چک کردن قدرت، حساسیت و رفلکس‌ها، ارزیابی می‌شوند.
ممکن است که پزشک علاوه بر معاینه شما کفش‌هایتان را نیز بررسی کند. وجود نشانه‌هایی از ساییدگی‌های بیش از حد در بعضی بخش‌های به خصوص از کفش اطلاعات باارزشی را در مورد مشکلات راه رفتن و هرگونه ضعف در هم‌ترازی استخوان‌ها برای پزشک فراهم می‌کند. بسته به نتایج معاینه فیزیکی، ممکن است به عکس رادیولوژی یا سایر تست‌های تشخیصی برای درد پاشنه پا نیاز داشته باشید.
درمان
اگر چه نحوه درمان به دلیل واقعی درد پاشنه پا بستگی دارد، با این حال اکثر افراد به درمان‌های عصبی محافظه‌کارانه پاسخ می‌دهند. برای مثال، دست کم 90% از افراد مبتلا به فاسئیت پلانتار طی 6 تا 8 هفته درمان‌های محافظه‌کارانه، یا درمان محافظه‌کارانه و به دنبال آن 6 تا 8 هفته استفاده از اسپلینت‌های شبانه، بهبود می‌یابند. کمتر از 5% از افراد مبتلا به فاسئیت پلانتار به عمل جراحی نیاز پیدا می‌کنند.
نحوه درمان درد پاشنه پا به علت درد پاشنه پا بستگی دارد:
- فاسئیت پلانتار: اکثر پزشکان برای این عارضه یک برنامه شش تا هشت هفته‌ای درمان محافظه‌کارانه شامل کنار گذاشتن موقت ورزش‌هایی که باعث بروز این مشکل در مچ پا می‌شوند، تمرینات کششی، ماساژ یخ کف پا، اصلاح کفش و دمپایی بیمار و کفی‌های مخصوص، تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی، بستن کف پای آسیب دیده با نوار چسب‌های مخصوص، و داروهای ضدالتهاب برای کاهش درد کف پا، را توصیه می‌کنند. اگر این درمان محافظه‌کارانه جواب ندهد، پزشک پوشیدن یک اسپلینت شبانه یا یک گچ کوتاه پا را توصیه کرده یا در ناحیه درد یک داروی کورتیکواستروئید تزریق می‌کند. انجام عمل جراحی به ندرت لازم می‌شود و همیشه موفقیت‌آمیز نیست.
- خار پاشنه: درمان محافظه‌کارانه برای این عارضه شامل استفاده از تکیه‌گاه‌های کفش(یک بالا برنده پاشنه یا یک ضربه‌گیر حلقه‌ای پاشنه) و تعداد محدودی تزریقات موضعی کورتیواستروئید (معمولاً تا سه بار در سال) است. در اینجا نیز، مانند فاسئیت پلانتار، عمل جراحی آخرین گزینه است.
- آپوفیزیت کالکانه: این عارضه معمولاً بعد از مدتی خودبه‌خود رفع می‌شود. درمان محافظه‌کارانه‌ای که می‌توان در طول این مدت انجام داد عبارت است از استراحت و استفاده از ضربه‌گیر‌ها و پدهای پاشنه.
- بورسیت: درمان این عارضه شبیه درمان خار پاشنه پا است. ممکن است تغییر نوع کفش هم ضروری باشد.
- ضربه کفش پاشنه بلند: درمان این عارضه شبیه درمان بورسیت و خار پاشنه است. در موارد نادر، نیاز می‌شود که زائده استخوانی با استفاده از عمل جراحی برداشته شود.
- کبودی‌های موضعی: با استفاده از کیسه یخ در چند دقیقه اول بعد از آسیب‌دیدگی می‌توان کبودی‌های پاشنه پا را درمان کرد.
- تاندونیت آشیل: با استراحت، داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی و حرکات کششی برای درد پاشنه پا می‌توان این عارضه را به روش محافظه‌کارانه درمان کرد.
- گیر افتادن عصب: اگر پیچ خوردگی، شکستگی یا سایر آسیب‌ها باعث گیر افتادن یک عصب شدند، باید ابتدا این علت‌های زمینه‌ای درمان شوند. در موارد نادر، برای آزاد کردن عصب گیر افتاده به عمل جراحی نیاز خواهد بود.
به منظور درمان درد پاشنه پا روش های دیگری مانند استفاده از آتل پاشنه و کفی مناسب نیز می تواند موثر باشد.
پیشگیری
شما می‌توانید با حفظ یک وزن سالم، گرم کردن پیش از شرکت در فعالیت‌های ورزشی و پوشیدن کفش‌هایی که از قوس کف پا حمایت کرده و ضربه‌های وارده به پاشنه را می‌گیرند، از بروز درد پاشنه پای چپ و راست جلوگیری کنید.
اگر مستعد ابتلا به فاسئیت پلانتار هستید، انجام تمریناتی که تاندون آشیل (طناب پاشنه) و غلاف کف پا را تحت کشش قرار می‌دهند به جلوگیری از آسیب‌دیدگی مجدد این ناحیه کمک خواهد کرد. همچنین می‌توانید پس از انجام موفقیت آمیز فعالیت‌های ورزشی کف پایتان را با یخ ماساژ دهید. گاهی اوقات، تنها اقدامات مورد نیاز عبارت است از یک دوره کوتاهِ استراحت و تعویض کفش‌های مخصوص پیاده‌روی یا دویدن.
درد شبانه پا می‌تواند به صورت ناگهانی بروز یافته و شما را از خواب راحتتان بیدار کند. شما ممکن است به صورت ناگهانی احساس کنید که عضلات شما سفت شده و دچار درد زیادی شده است و این درد و ناراحتی می‌تواند برای چند ثانیه یا چند دقیقه تداوم داشته باشد. دلایل مختلفی برای درد شبانه پا می‌تواند وجود داشته باشد. درد پا می‌تواند تنها یک بار در شب اتفاق بیفتد و یا دردهای متوالی و پی در پی در شب باعث شود که شما دچار بی خوابی و مشکلات ناشی از آن شوید.
درد شبانه پا در هر کسی می‌تواند وجود داشته باشد، اما بیشتر در افراد بالای 50 سال و زنانی که باردار هستند، مشاهده می‌شود. خبر خوب در این باره این است که این درد در بیشتر موارد جای نگرانی ندارد. در حالی که این درد ممکن است با یک بیماری و مشکل جدی مانند دیابت یا کم کاری تیروئید مرتبط باشد، برخی حرکات کششی و تغییر در شیوه زندگی ممکن است این دردها را کاهش داده و به مرور زمان به طور کامل از بین ببرد.
دلایل درد شبانه پا
پای ما در طول روز فشار زیادی را تحمل می‌نماید، و ممکن است در طول زمانی که در لابی به صورت ایستاده منتظر کسی هستید، یا در حال پیاده روی برای رسیدن به ایستگاه اتوبوس هستید، و یا این که کل روز در پشت یک میز نشسته‌اید، این پای ماست که تاوان همه این اعمال را می‌دهد. وقتی در نهایت در روی تختخواب خود دراز می‌کشید تا بعد از یک روز سخت و طاقت فرسا، یک خواب راحت در طول شب داشته باشید، ممکن یک درد وحشتناک و شدیدی را پای خود احساس کنید و معمولاً تا زمانی که یک راه حل مناسب برای حل این مشکل پیدا نکرده‌اید نمی‌توانید به راحتی بخوابید. در حالی که خستگی مفرط می‌تواند یکی از دلایل ایجاد کننده این درد شبانه پا باشد، ممکن است برخی اوقات حتی با وجود اینکه یک روز سخت را نگذرانده‌اید و زمانی که می‌خواهید بخوابید نیز این درد را تجربه نمایید. خانم‌هایی که کفش بسیار تنگ یا پاشنه بلند می‌پوشند، برخی اوقات از این دردها شکایت دارند.
زمانی که شما یک درد پایی دارید که هیچ دلیلی برای آن پیدا نمی‌کنید، ممکن است بیانگر یک مشکل بسیار جدی باشد و شما حتماً باید به دنبال دلیل این درد و مراقبت بیشتر از آن باشید. بسیار مهم است که حتماً دلیل درد پای خود را درک کنید و درمان مناسبی نیز برای آن پیدا کنید. این درد پس از گذشت مدتی ممکن است با زندگی روزمره شما تداخل ایجاد نماید و باعث ایجاد تداخل در کارها و زندگی عادی شما گردد و سلامت جسمانی شما را نیز به خطر بیاندازد.
عدم فعالیت
نشستن برای مدت زمان طولانی و یا به عبارت دیگر عدم فعالیت ممکن است عضلات پای شما را بیشتر مستعد ایجاد درد نماید. نشستن در یک موقعیت بدنی بد نیز می‌تواند جریان خون به پای شما را مختل کرده و باعث فشرده سازی اعصاب در پای شما گردد که دو ریسک فاکتور عمده برای ایجاد درد پا می‌باشند. حتی موقعیت خواب شما نیز می‌تواند به عنوان یک فاکتوری برای اختلال در جریان خون و فشرده سازی اعصاب در پا باشد. بنابراین ممکن است شما نحوه خوابیدن خود را آزمایش کنید تا ببینید که آیا این عامل می‌تواند باعث ایجاد درد شبانه پا باشد یا خیر.
فعالیت بیش از حد عضلات
در آن سوی ماجرا، استفاده بیش از حد از عضلات پا نیز می‌تواند پای شما را مستعد درد کردن نماید.
فیبرهای عضلانی در پای شما به صورت مداوم دچار انقباض و باز شدن می‌شوند تا اجازه حرکت به پای شما داده شود. اگر شما یک فعالیت را به صورت مکرر انجام دهید و یا کار زیادی از پاهای خود بکشید، ممکن است در عضلات پاهای خود احساس خستگی نمایید.
خستگی باعث کاهش اکسیژن بدن شما شده و باعث می‌شود مواد زائد در طول روز در بدن شما تجمع یافته و باعث ایجاد درد و اسپاسم عضلات در طول شب گردد.
کفش نامناسب یا سطوح سخت
پوشیدن کفش‌های نامناسب و یا کفش‌هایی که پشتیبانی کافی برای پای شما فراهم نمی‌نمایند در طول روز می‌تواند باعث ایجاد آسیب و خستگی در عضلات پای شما شوند. نه تنها این موارد، ایستادن برای مدت طولانی و کار کردن در سطوحی که بسیار سفت و سخت هستند نیز می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد.
عضلات پا برای اینکه وزن شما را تحمل نمایند، به صورت بسیار سخت کار می‌کنند. کفش نامناسب ممکن است در جریان خون پا تداخل ایجاد کرده و باعث کاهش خون رسانی و رسیدن اکسیژن به پا شده و زمانی که شما دیگر روی پاهای خود نیستید، اسپاسم های دردناکی را در این ناحیه از بدن ایجاد می‌نماید.
کاهش آب بدن
ممکن است شما آب کافی نمی‌نوشید و یا بیماری‌ها و شرایطی مانند اسهال دارید که باعث می‌شود آب بدن شما کمتر باشد. حتی ورزش کردن در یک هوای بسیار گرم نیز می‌تواند به سرعت باعث کم شدن آب بدن شما شود که باعث می‌شود بدن شما از نظر مایعات، نمک‌ها و مواد معدنی بسیار مهمی مثل پتاسیم، منیزیم و کلسیم دچار کمبود گردد.
زمانی که مایعات و الکترولیت‌های بدن شما کم شود، عضلات شما بیشتر مستعد اسپاسم و درد می‌شوند. شما در طول مدت زمانی که خواب هستید، همچنان به عرق کردن و از دست دادن آب ادامه می‌دهید. همین موضوع می‌تواند دلیلی باشد برای این موضوع که چرا شما در طول شب دچار درد پا می‌شوید.
کمبود مواد مغذی در بدن
کمبود ویتامین B12، تیامین، فولات، و سایر ویتامین‌های B ممکن است منجر به ایجاد آسیب عصبی گردد. کمبود منیزیم و پتاسیم ممکن است باعث ایجاد درد پا شود.
اگر احتمال می‌دهید ممکن است دچار کمبود مواد مغذی در بدن خود باشید، با پزشک خود تماس بگیرید. یک آزمایش خون ساده می‌تواند مقادیر ویتامین‌ها و مواد ضروری موجود در بدن شما را مشخص کرده و پزشک شما با استفاده از این اطلاعات در صورتی که نیاز به درمان دارویی و استفاده از مکمل‌های خاص داشته باشید، اقدامات لازم را انجام خواهد داد. توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه این مکمل‌ها نیز می‌تواند بیشتر از سود به بدن شما زیان برساند.
بارداری
خانم‌هایی که باردار هستند بیشتر مستعد ناراحتی و درد شبانه پا هستند. به خصوص اگر آنها سه ماهه دوم یا سوم بارداری خود می‌گذرانند. متاسفانه، دانشمندان هنوز به خوبی نمی‌دانند که دلیل این موضوع چه می‌تواند باشد. دلایل احتمالی شامل موارد زیر می‌باشد:
- با رشد نوزاد، وزن اضافی بر روی پاها ایجاد می‌شود
- کم آبی بدن
- کمبود مواد مغذی و به خصوص منیزیم در دوران بارداری
مشکلات و بیماری‌های پزشکی و مرتبط با سلامتی فرد
بیماری‌هایی که درد شبانه پا مرتبط هستند عبارتند از:
- مشکلات ساختاری بدن، مثل اختلالات نخاعی و بیماری شریان‌های محیطی
- مشکلات متابولیکی، مثل وجود اختلال در کلیه، آنمی، کم کاری تیروئید، پر کاری تیروئید، یا دیابت نوع 1 و نوع 2
- سایر بیماری‌ها، مثل آسیب عصبی، آرتروز، و بیماری پارکینسون
برخی درمان‌های پزشکی نیز ممکن است شما را مستعد ایجاد درد نمایند. این موارد شامل:
- داروهای مرتبط با فشار خون
- شنت ها
- دیوریتیک ها
- قرص‌های ضد بارداری
اگر شما دیالیزی هستید، این شرایط نیز می‌تواند شما را مستعد ایجاد درد در پا نماید.
نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی نوعی اختلال در اعصاب است و می‌تواند باعث ایجاد درد و بی حسی در دست‌ها و پاها شود. این اختلال پس از گذراندن یک روز کامل به صورت ایستاده، بیشتر باعث ایجاد بی حسی در وسط انگشت پا و در مچ پا می‌شود. این درد وقتی شما در وسط شب به خاطر وجود درد بیدار می‌شوید، و برای مدتی راه می‌روید، کمتر می‌شود. اختلال زیاد دیگری مثل دیابت، سرطان‌ها، مشکلات کلیوی، کمبود ویتامین و غیره با نوروپاتی محیطی در ارتباط هستند. در حالی که تعیین دقیق علت اختلال بسیار دشوار است، این اختلال با انسداد جزئی یا کامل هسته داخلی فیبر عصبی در پا یا زانو مشخص می‌شود.
سندرم پای بی‌قرار
برخی افراد از سندروم پای بی قرار رنج می‌برند که با نیاز مبرم به حرکت دادن پا در طول شب و زمانی که می‌خواهند بخوابند، مشخص می‌شود. این افراد تمایل دارند درد و ناراحتی و نیاز به حرکت مداوم در پای خود را احساس کنند که باعث می‌شود در طول شب به صورت متوالی از خواب بیدار شوند.
مطالعات نشان داده است که از هر 10 نفر، 1 نفر می‌تواند به سندروم پای بی قرار مبتلا باشد در حالی که بسیاری از این افراد بدون اینکه این بیماری را شناسایی کنند و درمانی برای آن انجام دهند، به زندگی خود ادامه می‌دهند. برخی متخصصین معتقد هستند که این سندروم می‌تواند در اثر عدم وجود تعادل در دوپامین، که یک ماده شیمیایی در بدن می‌باشد که سیگنال‌هایی را بین مغز و سلول‌های عصبی جا به جا می‌نماید. بیماری‌هایی مثل دیابت نیز می‌تواند باعث ایجاد سندروم پای بی قرار شوند. برخی خانم‌های باردار نیز می‌توانند به صورت موقت به سندروم پای بی قرار مبتلا شوند.
مورتون نوروما (Morton’s Neuroma)
مورتون نوروما ضخیم شدن بافت اطراف اعصاب منتهی به انگشتان پا است. این عصب همچنین به نام نوروما اینتردیجیتال نامیده می‌شود ، هنگامی که استخوان‌های انگشت سوم و چهارم به هم چسبیده می‌شوند و عصب موجود در این ناحیه دچار فشرده شدن می‌شود، این بیماری ایجاد می‌شود. این عصب فشرده شده ملتهب و بزرگ می‌شود و می‌تواند باعث گرفتگی ، بی حسی ، سوزش یا احساس سوزن سوزن شدن شود. درد و گرفتگی در شب می‌تواند بدتر شود ، و همچنین با پوشیدن کفش‌های نامناسب می‌توانید این وضعیت را تشدید کنید. انگشت چکشی ، انگشتان مالت یا چکشی ، پینه پا و غیره نیز می‌توانند باعث ایجاد این اختلال شوند.
فشرده سازی عصب
یکی دیگر از دلایل ناگفته درد پا ، هنگام شب ، قبل از اینکه بخوابید ، می‌تواند فشرده سازی عصب باشد. این درد بیشتر در طول روز ایجاد می‌شود و شب‌ها بدتر می‌شود. فشرده شدن عصبی که در پاشنه پا یا مچ پا وجود دارد ، می‌تواند یکی از شایع ترین دلایل درد مزمن پاشنه پا باشد. عصب فشرده شده ممکن است به دلیل حرکات تکراری یا به دلیل نگه داشتن بدن در مدت زمان بسیار طولانی در یک ناحیه ایجاد شود.
درمان درد شبانه پا
دردهای پا با درمان خانگی مانند کشش یا تغییر در شیوه زندگی مانند نوشیدن آب بیشتر به خودی خود از بین می‌روند.
اگر درد شما به خصوص ناراحتی شدیدی ایجاد می‌کند ، یا اگر متوجه تورم ، قرمزی یا تغییرات دیگری در پا یا ساختارهای اطراف آن هستید، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر دردها به طور مکرر اتفاق می‌افتد، و با تغییر در روال زندگی خود بهبود نمی‌یابید، ممکن است بخواهید به پزشک مراجعه کنید. بهتر است علت اصلی آن را درمان کنیم.
کفش‌های خود را بررسی کنید
کفش‌های مناسب بپوشید که راحت باشند ، به خصوص اگر اغلب روی سطح‌های سخت قدم می‌زنید. یک کفش با ارتفاع پاشنه مناسب پیدا کنید. پاشنه کفش بخش انتهایی کفش است که پاشنه پا در این قسمت قرار می‌گیرد. اگر مشکل دارید یا کفش راحتی پیدا نکردید ، پزشک ممکن است شما را برای کفش‌های طبی سفارشی به پزشک متخصص ارتوپدی یا متخصص پا ارجاع دهد.
آب بیشتری بنوشید
کارشناسان توصیه می‌کنند که به صورت روزانه مردان 15.5 فنجان و زنان 11.5 فنجان مایعات مانند آب بنوشند. مرطوب نگه داشتن عضلات می‌تواند به جلوگیری از گرفتگی عضلات کمک کند.
قانون خوب این است که ادرار شما باید زرد روشن و واضح باشد. اگر تیره تر از این باشد، نوشیدن یک لیوان آب دیگر را در نظر بگیرید. برای تأمین نیازهای هیدراتاسیون ، زنان باردار یا شیرده ممکن است به روزانه 13 فنجان آب و مایعات نیاز داشته باشند.
خوب بخورید و غذاهای مغذی کافی بخورید
یک رژیم غذایی متعادل و حاوی مقدار زیادی کلسیم ، پتاسیم و منیزیم بخورید. اگر کمبود این مواد مغذی در شما تشخیص داده شده، با پزشک متخصص خود در مورد درمان این مشکل مشورت کنید. در برخی تحقیقات استفاده از مکمل‌های حاوی منیزیم به عنوان ابزاری برای کمک به درمان گرفتگی عضلات پا توصیه شده است. در مورد دوز و مکملی که باید بخورید از پزشک خود سؤال کنید.
غذاهای سرشار از منیزیم عبارتند از:
- غلات کامل
- لوبیا
- آجیل
- دانه ها
- میوه‌های خشک شیرین نشده
موز و سبزیجات برگ دار نیز ممکن است به تعادل الکترولیت‌ها کمک کنند.
در بارداری
به پزشک اطلاع دهید که آیا شما در طی بارداری دچار درد پا در شب هستید یا خیر. در حالی که بسیاری از همان اقدامات مراقبت از خود ممکن است به شما کمک کند ، پزشک شما می‌تواند راهنمایی‌های دیگری را نیز ارائه دهد.
هنگام درد و گرفتگی پاهای خود ، پای خود را بکشید تا درد خود را کمتر نمایید. فعال ماندن ، ماساژ دادن و گرفتن حمام گرم (نه داغ) نیز ممکن است کمک کند. ممکن است بعد از به دنیا آوردن کودک خود متوجه شوید که دردها به خودی خود از بین می‌روند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند تا از شر درد شبانه پا و زانوی خود از طریق یک برنامه درمانی و برنامه ارزیابی شخصی درد خلاص کنید که به ترمیم و عملکرد در پاها و زانوها کمک می‌کند. فیزیوتراپیست شما می‌تواند طرحی را تدوین کند که به شما می‌گوید چقدر به استراحت نیاز دارید و چه وقت تمرینات کششی و تقویتی را شروع کنید تا بتوانید شرایط را درمان کرده و با خیال راحت قدرت خود را بازیابی کنید. از تمرینات تخصصی و روش‌های درمانی تقویتی، گرفته تا ارتتیک هایی که به منظور کاهش و درمان درد پا طراحی شده‌اند ، فیزیوتراپیست متعهد به ترمیم تحرک ، کاهش درد و آموزش نحوه جلوگیری از مشکلات بعدی پا و زانو است.
ارتوتیک ها
در مورد ارتوتیک های پا، مقالات مختلفی وجود دارد و اینکه آیا آنها به رفع درد پا کمک می‌کنند یا خیر نظرات مختلفی وجود دارد. نکته ای که کاملاً مسلم است این است که ارتوتیک های موجود در فروشگاه‌ها به همان اندازه ارتزهای سفارشی برای درمان درد پا مفید هستند. شرایط خاص پا وجود دارد که ممکن است به طور موقت از ارتز کمک کند. برخی از دونده‌ها ، به خصوص با کف پا صاف یا بیش از حد صاف ، می‌توانند با استفاده از ارتتیک پیشرفته در کوتاه مدت (3-6 ماه) دردهای پای خود را کمتر نمایند. اگر همه درمان‌های دیگر و تغییر کفش ناموفق بوده است ، شما ممکن است کاندیدای خوبی برای امتحان ارتتیک باشید.
ورزش
اگر مرتباً ورزش می‌کنید ، آن را ادامه دهید! حرکت منظم ممکن است به جلوگیری از درد پا و زانو در روز و شب کمک کند.
تازه برای ورزش کردن شروع کرده‌اید؟ برای توصیه در مورد برنامه‌ای که ممکن است برای شما مفید باشد با پزشک خود صحبت کنید. برای شروع پیاده‌روی‌های سریع اطراف محله خود (پوشیدن کفش‌های حمایتی) یا سایر فعالیت‌های کم فشار را شروع کنید. برخی از افراد گزارش کرده‌اند که حتی چند دقیقه دوچرخه سواری یا استفاده از تردمیل قبل از خواب به رفع درد شبانه پا کمک می‌کند.
حتماً هر روز حرکات کششی را انجام دهید تا ماهیچه‌های پا شل شوند، به خصوص قبل و بعد از اینکه در جلسه گرم کردن قرار گرفتید. با خم کردن پای خود و فشار دادن به انگشتان بزرگ پا ، پا را به زور کشش دهید تا گرفتگی آن برطرف شود. راه رفتن در اطراف و تکان دادن پای شما ممکن است به رفع هر دو درد پا و زانو کمک کند. حمام گرم یا دوش آب گرم یا استفاده از یخ ممکن است هرگونه درد را در دراز مدت تسکین دهد. ماساژ عمقی بافتی ممکن است در طولانی مدت کمک کند.