تنگی کانال مچ دست
تنگی کانال مچ دست یا همان سندرم تونل کارپال (CTS) در اثر فشار بر روی عصب مدیان ایجاد میشود. تونل کارپال یک گذرگاه باریک است که توسط استخوانها و رباطها در کف دست احاطه شده است. هنگامیکه عصب میانی آن به دلایلی مثل التهاب تاندونها یا تورم خود تونل فشرده میشود، علائمی مثل :
- بیحسی
- گزگز و ضعف در دست
- انگشتان به خصوص انگشت شست یا بازو بی حس میشود.
نوع آناتومی مچ دست، مشکلات سلامتی و انجام حرکات تکراری دست میتواند به بروز این مشکل کمک کند. انستیتوی ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS)، سندرم تونل کارپال را به عنوان شایعترین و شناخته شده ترین نوروپاتی که در آن اعصاب محیطی بدن فشرده یا آسیب میبینند، توصیف میکند.
به طور معمول مشکل تنگی کانال مچ دست در سنین ۴۵ تا ۶۴ سالگی ایجاد میشود و شیوع آن با افزایش سن افزایش مییابد. میتواند در یک یا هر دو مچ دست ظاهر شود و در زنان بیشتر از مردان رخ میدهد.
سندرم تونل کارپال از نوع پیشرونده است و عدم درمان به موقع آن میتواند منجر به از کار افتادن کامل دست شود و بر کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارد. گاهی آسیب عصب مدیان به حدی است که ممکن است بیحسی دائمی در انگشتان و ضعف دائمی در عضلات به وجود آید.
خبر خوب این است که یک روند درمانی مناسب میتواند علائم گزگز و بی حسی را برطرف کرده و عملکرد طبیعی مچ دست را بازیابی کند. بنابراین به محض مشاهده علائم ذکر شده حتما به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
در مورد علائم تنگی کانال مچ دست بیشتر بدانید
اصولا علائم تنگی کانال مچ دست به تدریج ظاهر میشوند و شامل موارد زیر هستند:
- سوزن سوزن شدن یا بیحسی. ممکن است احساس سوزنسوزن شدن و بیحسی در انگشتان یا دست خود داشته باشید. معمولاً بیشتر انگشت شست و انگشت اشاره تحت تأثیر قرار میگیرند. احساس بیحسی یا گزگز ممکن است از مچ دست به سمت بازو حرکت کند. این علائم غالباً هنگام نگهداشتن فرمان، تلفن یا روزنامه بروز میکنند یا ممکن است شما را از خواب شبانه بیدار کنند.
- ضعف. ممکن است در دست خود احساس ضعف داشته باشید و در اثر آن اشیا را به طور ناگهانی رها کنید. این مسئله ممکن است به دلیل بیحسی در دست یا ضعف عضلات انگشت شست باشد که توسط عصب مدیان کنترل میشوند.
برای یک فرد مبتلا به تنگی کانال مچ دست باز کردن درب یک بطری نوشابه، دست زدن به دکمه ها یا تایپ کردن روی صفحه کلید میتواند یک چالش باشد. در صورت عدم درمان، عضلات قاعده انگشت شست ممکن است تحلیل روند و فرد دیگر نتواند گرما و سرما را با انگشت شست خود تشخیص دهد. علائم این سندرم معمولا پس از استفاده از دست آسیب دیده بدتر میشوند.
علت تنگی کانال مچ دست چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل میشوند؟
همانطورکه ذکر شد، تونل کارپال یک مجرای باریک و سفت از میان استخوانها و رباطها در قاعده دست است و عصب و تاندونهای میانی نیز درون آن قرار دارند. گاهی این مجرا باریکتر میشود زیرا تاندونها تحریک شده و ملتهب میشوند یا اینکه تورم دیگری باعث فشار بر عصب مدیان آن میشود.
کف دست، انگشت شست و سه انگشت دیگر توسط عصب مدیان کنترل میشوند. به همین دلیل است که بیحسی و گزگز در ۴ انگشت حس میشود و در انگشت کوچک علائمی دیده نخواهد شد. این عصب میانی همچنین عضلهای را کنترل میکند که انگشت شست را از طریق کف دست حرکت میدهد تا انگشت کوچک را لمس کند.
فشار بر روی این عصب میتواند منجر به درد، بیحسی و ضعف در مچ دست شود و این مسئله ممکن است باعث حرکت درد به سمت بازو و حتی شانه شود. تنگی کانال مچ دست میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. با اینحال، اگر شخص مرتباً از مچ دست یا انگشتان خود استفاده کند، به عنوان مثال هنگام تایپ کردن، احتمال بروز آن بیشتر است. گاهی اوقات، هیچ دلیل مشخصی برای آن وجود ندارد.
تصور میشود شایعترین دلایل بروز این سندرم عبارتند از:
- انجام مستمر کارهای تکراری با دست
- استفاده مکرر از ابزار دستی
- ارتعاش و لرزش مداوم دست
- استرس و فشار کاری
- بارداری، مثلا به دلیل اِدم یا احتباس مایعات
- آرتریت روماتوئید التهابی
- کمکاری تیروئید
- ضربه، مانند دررفتگی یا شکستگی مچ دست
- مشکلات ساختاری یا ضایعات در مفصل مچ دست
- بروز کیست یا تومور در تونل کارپال
- غده هیپوفیز بیش فعال
- هر نوع تورم یا التهاب در اطراف تاندونهای کف دست
با انواع تنگی کانال مچ دست آشنا شوید
همانطورکه ذکر شد تنگی کانال مچ دست یا سندرم تونل کارپال علل مختلفی دارد و هرکدام باعث بروز علائم و درد با شدت خفیف تا شدید میشوند. اولین علامت اغلب در طول شب یا هنگام بیدار شدن از خواب ظاهر میشود. بیمار ممکن است نیاز داشته باشد هنگام بیدار شدن از خواب دستهای خود را تکان دهد.
بنابراین امکان تشخیص انواع تنگی کانال مچ دست از روی شدت درد و نوع علائم بیمار نیز وجود دارد که پزشک متخصص ارتوپد در این مورد تجربه دارد.
فاکتورهای خطر بروز تنگی کانال مچ دست
اگر تنگی کانال دست درمان نشود چه می شود؟
تعدادی از فاکتورها اگرچه ممکن است به طور مستقیم باعث تنگی کانال مچ دست نشوند اما ممکن است خطر تحریک یا آسیب به عصب مدیان را افزایش دهند. فاکتورهای خطری مانند:
- فاکتورهای آناتومیک. شکستگی یا دررفتگی مچ دست یا آرتروز که باعث تغییر شکل استخوانهای کوچک مچ دست میشوند و میتوانند فضای داخل تونل کارپال را تغییر داده و به عصب مدیان فشار وارد کنند. افرادیکه بهصورت ژنتیکی مجرای کوچکتری دارند ممکن است زودتر به سندرم تونل کارپال مبتلا شوند.
- جنسیت. تنگی کانال مچ دست در زنان بیشتر دیده میشود. این مسئله ممکن است به این دلیل باشد که ناحیه تونل کارپال در زنان نسبت به مردان تا حدی کوچکتر است.
- آسیب به عصب. برخی بیماریهای مزمن مانند دیابت، خطر آسیب عصبی از جمله آسیب به عصب مدیان را افزایش میدهند.
- شرایط التهابی. آرتریت روماتوئید و سایر شرایطی که منجر به التهاب سیستم اسکلتی عضلانی میشوند، میتوانند بر روی لایه اطراف تاندونهای مچ دست شما تأثیر بگذارند و به عصب مدیان فشار وارد کنند.
- داروها. برخی مطالعات ارتباطی بین تنگی کانال مچ دست و استفاده از آناستروزول، دارویی که برای درمان سرطان پستان استفاده میشود را نشان دادهاند.
- چاقی. چاقی در افزایش خطر ابتلا به این سندرم موثر است.
- احتباس مایعات. این مسئله ممکن است فشار داخل تونل کارپال را افزایش دهد و عصب مدیان را تحریک کند که در دوران بارداری و یائسگی شایع است.
- سایر شرایط پزشکی. برخی شرایط مانند یائسگی، اختلالات تیروئید، نارسایی کلیه و ورم لنفاوی، ممکن است احتمال تنگی کانال مچ دست را افزایش دهند.
چندین مطالعه ارزیابی کردهاند که آیا ارتباطی بین استفاده از رایانه و سندرم تونل کارپال وجود دارد یا خیر. برخی شواهد نشان میدهند که این مسئله فقط مربوط به استفاده از ماوس است و نه صفحه کلید. بااینحال، مدارک کافی برای پشتیبانی از این شواهد وجود ندارد.
آیا امکان پیشگیری از تنگی کانال مچ دست وجود دارد؟
هنوز هیچ استراتژی اثبات شدهای برای پیشگیری از تنگی کانال مچ دست وجود ندارد اما شما میتوانید با استفاده از روشهای زیر فشار روی دست و مچ دست خود را به حداقل برسانید:
- به آرامی کار کنید. مثلا اگر همیشه با صفحه کلید سر و کار است، به آرامی کلیدها را بزنید.
- استراحتهای کوتاه و مکرر داشته باشید. هر نیم ساعت یکبار به آرامی دستها و مچهای خود را کشیده و خم کنید.
- از خم کردن مداوم مچ دست خود به سمت بالا یا پایین خودداری کنید. میتوانید صفحه کلید خود را در ارتفاع آرنج یا کمی پایین تر تنظیم کنید.
- وضعیت خود را بهبود ببخشید. یک وضعیت نادرست میتواند شانهها را به سمت جلو متمایل کند، باعث کوتاه شدن عضلات گردن و شانه و فشرده شدن اعصاب گردن شود. این مسئله بر روی مچ دستان، انگشتان و دستان شما تأثیر میگذارد و باعث درد گردن میشود.
- نوع ماوس کامپیوتر خود را تغییر دهید. اطمینان حاصل کنید که موس کامپیوتر شما راحت است و مچ دست شما را خسته نمیکند.
- دستان خود را گرم نگه دارید. اگر در محیطی سرد کار میکنید به احتمال زیاد دچار درد و سفتی عضلات دست خواهید شد. اگر نمیتوانید دما را در محل کار کنترل کنید، دستکشهای بدون انگشت که دست و مچ شما را گرم نگه میدارند، بپوشید.
نحوه صحیح تشخیص تنگی کانال مچ دست
پزشک برای تشخیص تنگی یا گرفتگی کانال مچ دست ممکن است علاوه بر معاینه از شما سوالاتی کند و یک یا چند آزمایش زیر را تجویز کند:
- تصویربرداری اشعه ایکس. بعضی از پزشکان برای رد سایر دلایل درد مچ دست مانند آرتروز یا شکستگی، انجام تصویربرداری اشعه ایکس مچ دست آسیبدیده را توصیه میکنند. بااینحال، تنها انجام این آزمایش برای تشخیص سندرم تونل کارپال کافی نیست.
- الکترومیوگرافی. این آزمایش تخلیههای الکتریکی ریز تولید شده در عضلات را اندازهگیری میکند. در طول این آزمایش، پزشک شما یک الکترود با سوزن نازک را در عضلات خاص قرار میدهد تا فعالیت الکتریکی را هنگام انقباض و استراحت عضلات ارزیابی کند. الکترومیوگرافی میتواند آسیب به عضلات کنترل شده توسط عصب مدیان را شناسایی کند و همچنین ممکن است سایر شرایط را رد کند.
- بررسی هدایت عصبی. در نوعی الکترومیوگرافی، دو الکترود روی پوست شما چسبانده میشوند. به کمک یکی از آنها یک شوک کوچک از طریق عصب مدیان عبور داده می شود تا ببینید آیا تکانههای الکتریکی در تونل کارپال کاهش یافته است یا خیر. این آزمایش ممکن است برای تشخیص وضعیت شما و رد سایر شرایط استفاده شود.
انواع راههای درمان تنگی کانال مچ دست که باید بدانید
توصیه میکنیم این سندرم را در اسرع وقت پس از شروع علائم آن درمان کنید. در مراحل اولیه، کارهای سادهای که میتوانید برای خود انجام دهید ممکن است مشکل شما را برطرف کنند. مواردی مانند:
- دادن استراحتهای مکرر به دست حین کار
- اجتناب از انجام فعالیتهایی که باعث بدتر شدن علائم میشوند
- استفاده از کیسه یخ برای کاهش تورم مچ دست
انجام نوعی ورزش تنگی کانال مچ دست میتواند به رفع ناراحتی این سندرم کمک کند. بدین شکل که:
- دست خود را مشت کنید، درحالیکه پشت دست رو به پایین است حال انگشتان را به سمت بالا بیاورید. این کار را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
- در مرحله بعدی دوباره دست خود را مشت کنید و این بار بعد از باز کردن آن، تاآنجاییکه ممکن است انگشتان خود را بکشید. این کار را نیز ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
سایر گزینه های درمانی شامل آتلبندی مچ دست، مصرف داروها و جراحی است. اگر فقط علائم خفیف تا متوسطی دارید که در کمتر از ۱۰ ماه مدام عود میکنند، آتل بستن و سایر درمانهای محافظه کارانه به شما کمک خواهند کرد. اما اگر احساس بیحسی دائم در دستان خود دارید، باید به دکتر ارتوپد مچ دست و پا مراجعه کنید.
اگر این سندرم به موقع تشخیص داده شود، روشهای غیر جراحی زیر ممکن است به بهبود آن کمک کنند:
- آتلبندی مچ دست. آتل که مچ دست شما را در حالت بیحرکت نگه میدارد میتواند به رفع علائم گزگز و بیحسی در شب کمک کند.
- مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID). داروهایی مانند ایبوپروفن ممکن است در کوتاه مدت به تسکین درد کمک کنند. هنوز شواهدی وجود ندارد که این داروها میتوانند سندرم تونل کارپال را بهبود ببخشند.
- مصرف کورتیکواستروئیدها. پزشک شما ممکن است برای تسکین درد، نوعی از کورتیکواستروئیدها مانند کورتیزون را به دورن تونل کارپال تزریق کند. گاهی پزشک از سونوگرافی برای هدایت این تزریقات استفاده میکند. کورتیکواستروئیدها باعث کاهش التهاب و تورم میشوند. در نتیجه فشار بر روی عصب میانی مدیان را کاهش میدهند. کورتیکواستروئیدهای خوراکی به اندازه انواع تزریقی برای درمان سندرم تونل کارپ موثر نیستند.
اگر تنگی کانال مچ دست به علت آرتریت روماتوئید یا آرتریت التهابی دیگری ایجاد شود، در این صورت درمان آرتروز میتواند علائم این سندرم را کاهش دهد.
اگر علائم شما شدید باشد یا به درمانهای دیگر پاسخ ندهد، ممکن است روش جراحی مناسب باشد. هدف از جراحی تونل کارپال کاهش فشار بر روی عصب مدیان به کمک قطع رباط است. جراحی آن ممکن است به دو روش مختلف زیر انجام شود:
- جراحی آندوسکوپی. جراح شما از دستگاه آندوسکوپ استفاده میکند که دوربین کوچکی به سر آن متصل است و امکان دیدن داخل تونل کارپال را فراهم میکند. جراح رباط را از طریق یک یا دو برش کوچک در دست یا مچ شما برش میدهد. برخی از جراحان ممکن است به جای آندوسکوپ از سونوگرافی برای هدایت ابزاری جهت قطع رباط استفاده کنند. جراحی آندوسکوپیک ممکن است درد کمتری نسبت به جراحی باز در چند روز یا هفتههای اول پس از جراحی داشته باشد.
- جراحی باز. جراح شما در مسیر تونل کارپال یک برش در کف دست ایجاد میکند و رباط را برش میدهد تا عصب آزاد شود.
قبل از جراحی درباره خطرات و مزایای هر روش با جراح خود صحبت کنید. خطرات هر دو روش جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزاد شدن ناقص رباط
- عفونت زخم
- تشکیل اسکار
- آسیب به اعصاب یا رگهای خونی
در طی روند بهبودی پس از جراحی، بافتهای رباط به تدریج دوباره رشد میکنند درحالیکه فضای بیشتری برای عصب فراهم میشود. این روند بهبودی به طور معمول چندین ماه طول میکشد اما پوست در عرض چند هفته بهبود مییابد.
پزشک پس از اطمینان از بهبودی رباط، شما را به استفاده تدریجی از دستها تشویق میکند. معمولا درد و ضعف شما در اثر تنگی کانال مچ دست پس از گذشت چند هفته تا چند ماه از جراحی برطرف میشود. دکتر فیزیوتراپ مچ دست و پا میتواند در مسیر بهبود با فیزیوتراپی به شما کمک کند.
درمان تنگی کانال مچ دست با داروهای گیاهی
گیاه آفریقایی پنجه شیطان و ریشه آن یکی از بهترین گزینهها برای فیزیوتراپی تنگی کانال مچ دست است. شما میتوانید عصاره آن را تهیه کنید و در قالب دمنوش هر روز به میزان کمی مصرف کنید. از دیگر گیاهان موثر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسفند
- زردچوبه
- رزماری
درمان تنگی کانال مچ دست در طب سنتی
متخصصان طب سنتی معتقد به ماساژ آرام مچ دست با روغن کرچک یا زیتون هستند زیرا میتواند التهاب نواحی مختلف آن را کم کند. خوردن محلول سرکه آب، انگبین و اسپند نیز به مدت ۴۰ شب بسیار موثر است. میتوانید کمی پودر زردچوبه را با شیر گرم مخلوط کنید و روزانه میل کنید. حجامت سرشانهها و ساعد به کاهش فشار عصب مدیان کمک زیادی میکند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده علائم و نشانههای سندرم تونل کارپال که معمولا در فعالیتهای طبیعی و الگوی خواب شما تداخل ایجاد میکنند، به پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام سندرم تونل کارپال با استفاده از فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی میتواند منجر به بهبود قابل توجهی در طولانیمدت شود و علائم را از بین ببرد. در صورت عدم درمان باید احتمال آسیب دائمی به عصب و عضلات دست را بدهید.
درصورتیکه شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص استخوان و ارتوپد، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاورههای ایشان استفاده کنید.
یکی از اختلالات و مشکلاتی که در گردن و کمر ایجاد می شود تنگی کانال نخاعی می باشد. زمانی که بین دیسک های بین مهره ای و دو مفصل فاست فرسایش ایجاد شود باعث ایجاد این مشکل می گردد. و در نهایت زائده های استخوانی که به آن استئوفیت گفته می شود در کانال نخاعی فرد به وجود می آید. همچنین به دلیل بروز بیماری آرتریت که یک بیماری مفصلی می باشد، مفصل های فاست بزرگ تر می شود و در نهایت باعث می شود فضایی که در دسترس ریشه های عصبی قرار گرفته است کوچک تر شود. و ممکن است فرد نیاز به عمل جراحی برای درمان داشته باشد.
تنگی کانال نخاعی چیست؟
در واقع می توان گفت نوعی بیماری تخریب پیشرونده که به مرور زمان در فرد ایجاد می شود را تنگی کانال نخاعی می گویند. این بیماری موارد زیر را شامل میشود:
• موجب تنگی کانال نخاعی و باریک شدن کانال ریشه عصب خواهد شد.
• همچنین فاصله بین مهره ای که فاست نامیده می شود بزرگ تر می شود.
• سفت شدن ربات ها نیز یکی دیگر از دلایل به وجود آمدن این مشکل می باشد.
• از دیگر مشکلاتی که این بیماری را ایجاد میکند رشد زائده های استخوانی می باشد.
به طور کلی می توان گفت این بیماری در قسمت هایی مانند گردن، سینه یا کمر ایجاد می گردد. ولی معمولاً بیشترین آمار ابتلا به آن در ناحیه کمر بوده است. بیشتر افراد با مرور زمان دچار این مشکل خواهند شد. اما افراد کمی علائم آن را نشان خواهند داد.
مثلاً زمانی که فرد دچار تنگی کانال ریشه عصبی شود و این موضوع باعث فشار آمدن به ریشه های عصبی شده و موجب ایجاد درد و التهاب در کمر می گردد. همچنین کوچک شدن کانال نخاعی نیز باعث می شود تا نخاع دچار فشار گردد و التهاب و ضعف را ایجاد می کند.
علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
علائم این مشکل ممکن است به صورت ناگهانی یا در طول زمان بروز کند. همچنین در بعضی از افراد درد بسیار زیاد بوده اما بعضی دیگر درد خفیف را تجربه خواهند کرد. البته درد ایجاد شده ممکن است تنها زمانی که فعالیت خاصی را انجام می دهید بروز کند یا این که مقطعی باشد.
همچنین از دیگر علائم تنگی کانال نخاعی می توان به بی حسی، گزگز یا درد اشاره کرد، که معمولاً از ناحیه باسن شروع می شود و به قسمت پایینی بدن یعنی ساق ها یا پشت ران ها امتداد می یابد، که در این زمان به آن سیاتیک گفته می شود.
البته اگر در هنگام ایستادن یا راه رفتن دچار ضعف، لنگش و گرفتگی دردناک در ناحیه ساق پا می شوید، می تواند از علائم وجود این بیماری باشد.
علاوه بر آن زمانی که فرد احساس مورمور شدن یا بی حسی در قسمت گردن داشته باشد که معمولا به سمت شانه ها و بازوها امتداد دارد، نشانه تنگی کانال نخاعی گردن می باشد.
راه های درمانی تنگی کانال نخاعی
در واقع می توان گفت که هیچ یک از راه های درمانی و داروها بر روی کانال تنگی نخاعی تاثیر گذاری صد در صد ندارندو تنها موجب بهبودی وضعیت بیمار می شود. و در صورتی که علائم این بیماری خفیف تا متوسط باشد بهتر است از روش های غیرجراحی و محافظه کارانه استفاده شود. از بهترین درمان های موثر برای کمر درد میتوان به ورزش های متناسب به همراه استفاده از داروها اشاره کرد. اما زمانی که درد به قدری شدید باشد که موجب ایجاد اختلال در راه رفتن بیمار گردد معمولاً پزشکان از روش جراحی برای درمان استفاده می کنند.
روش های غیر جراحی درمان عبارت اند از:
مراقبت از خود
بهتر است به حالت کمر توجه شود و ستون فقرات در بهترین وضعیت ممکن است قرار بگیرد. زیرا می توان گفت که قوس کمر میزان زیادی از وزن را تحمل می نماید پس باید برای جلوگیری از آسیب رسیدن به دیسک و مهره ها در قسمت های مختلف ستون فقرات مراقبت های مربوط به آن را رعایت کنید. مثلاً نحوه نشستن، راه رفتن و حتی خوابیدن یا نحوه بلند کردن اجسام سنگین بسیار تاثیر گذار است.
درمان های دارویی
در بعضی از موارد پزشک تشخیص به درمان دارویی می دهد بنابراین ممکن است از داروهای مختلفی با توجه به مشکلات بیمار استفاده کند.
مثلاً برای کاهش التهاب و درد از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده می شود. همچنین برای کاهش درد معمولا از داروهایی که ضد درد هستند مانند استامینوفن استفاده خواهد شد.
البته زمانی که فرد دچار تورم و التهاب اعصاب می باشد پزشک برای آن داروهای استروئیدی تجویز خواهد کرد. و در جهت کاهش تورم و التهاب نخاعی تزریق استروئید اپیدورال مناسب می باشد.
انجام فیزیوتراپی
برای اینکه بیمار بتواند به سطح فعالیت های خود در زمان کوتاهی بازگردد می تواند از فیزیوتراپی برای درمان تنگی کانال نخاعی استفاده کند. علاوه بر آن معمولاً فیزیوتراپ ها نحوه بلند کردن اجسام سنگین یا حالت نشستن صحیح را به بیمار آموزش می دهند. و بیمار را کمک می کنند تا بتواند تمرینات مخصوص که مربوط به پشت شکم یا ساق پا می باشد را انجام دهد. و به طور کلی فعالیت هایی که موجب می شود انعطاف پذیری بدن شما افزایش یابد را آموزش می دهند.
ورزش برای بهبود تنگی کانال نخاعی
ورزش هایی که برای درمان تنگی کانال نخاعی توصیه می شود معمولاً برای تقویت کردن عضلات خم کننده ناحیه ستون فقرات می باشد. برای این کار بهتر است به صورت طاق باز بر روی سطح نرم دراز کشیده و پاها را در داخل قفسه سینه جمع کنید. و حدود ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اولیه خود بازگردید این کار روزانه ۶ تا ۸ مرتبه انجام شود. همچنین می توانید در وضعیت طاقباز پاها را کمی خم کرده تا زانو ها به سمت بالا قرار بگیرد و یک پا را به آرامی بلند کنید تا ۱۰ سانتی متر با زمین فاصله داشته باشد. و حدود ۱۵ ثانیه نگه دارید سپس به جای اول خود باز گردانید. و پای دیگر را بالا ببرید که این کار را نیز می توانید ۶ تا ۸ مرتبه در روز انجام دهید.
جراحی تنگی کانال نخاعی
برای درمان تنگی کانال نخاعی از جراحی باز یا بسته استفاده خواهد شد، که در جراحی باز زائده های استخوانی برداشته می شود. و این کار می تواند باعث کاهش فشار بر روی ستون فقرات و فشار ایجاد شده بر روی اعصاب نخاع شود.
در جراحی بسته از تکنولوژی های بسیار پیشرفته برای درمان استفاده می شود که این کار باعث میشود فشاری که بر روی شاخه های عصبی ستون فقرات وجود دارد برطرف شود. همچنین از ماده شیمیایی در این روش استفاده می شود که باعث می شود دیسک بیرون زده در این بیماری به دلیل کاهش فشار جمع شود.
سخن پایانی
برای درمان تنگی کانال نخاعی بهترین راه مراقبت از خود است. با بروز کمترین عوارضی از نشانه های کمر درد ، پادرد یا گردن درد سریعا به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید و درمان خود را آغاز کنید. بسیاری از درمان های دارویی در برابر بهبود وضعیت بیمار مفید هستند و کاربرد بالایی دارند. هرچه زودتر بتوانید مشکلات جسمی و روحی خود را بشناسید و درمان را زودتر آغاز کنید، مسلما بهبودی نیز زودتر حاصل میشود. چه بسیا بسیاری از افرادی که مجبور به انجام عمل های بسیار سنگین هستند درحالیکه با مراجعه زودهنگام به پزشک می توانستند با درمان های ساده تر یا عمل جراحی سبک تر به سلامتی دست پیدا کنند.
یکی از علل شایع درد پا و کمر، تنگی کانال نخاعی است.همزمان با بالا رفتن سن، ستون فقرات نیز دچار تغییراتی میشود،این تغییرات فرسایشی ناشی از فرایند طبیعی افزایش سن به تنگی کانال نخاع منجر میشود.
واقعیت اول:
تنگی کانال نخاعی عمدتا در اثر آرتروز ستون فقرات ایجاد می شود و یک پدیده فرسایشی است لذا در سنین بالای 50 سال بیشتر رایج است
تغییرات فرسایشی و تخریبی ستون فقرات در 95 درصد افراد بالای 50 سال به چشم میخوردولی در تعدادی از این افراد میزان این تخریب به اندازه ای خواهد بود که علایم ایجاد می کندلذا صرف دیدن تخریب و فرسایش ستون فقرات تایید کننده وجود تنگی کانال نخاعی نیست وشرح حال و معاینه بیمار بسیار با اهمیت است.تنگی کانال نخاع بیشترین میزان شیوع را در میان سالمندان بالای 60 سال دارد.فشار روی ریشههای عصب در میان زنان و مردان به یک اندازه رواج دارد.
واقعیت دوم :
شرح حال و معاینه بالینی بیمار مهمترین عامل تشخیصی در این بیماران است و برای تثبیت تشخیص از MRI استفاده می شود.
به گفته بسیاری از متخصصان جراح ستون فقرات تعداد اندکی از بیماران هنگام تولد از مشکلات مادرزادی کمر رنج میبرندکه در نهایت به تنگی کانال نخاعی کمری، از نوع مادرزادی، منجر می شود. تنگی کانال نخاع مادرزادیغالباً در مردان بروز مییابد. بیماران معمولاً در سنین بین 30 تا 50 سالگی برای نخستین بار با علائمی مواجه میشوند.
رزرو نوبت در کلینیک تلفن 66572220
واقعیت سوم:
هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد ولی روشهای درمانی مناسبی برای بهبود بیمار از دارو درمانی ،فیزیوتراپی ،ورزش درمانی گرفته تا روشهای تزریق و جراحی به این بیماران کمک خواهد کرد.
واقعیت چهارم :
بهترین درمان در این بیماری ورزش منظم جهت افزایش قدرت عضله و بخصوص بهبود انعطاف پذیری عضله است.
واقعیت پنجم:
انتخاب نوع درمان به شدت تنگی کانال و کیفیت زندگی شما دارد .مثلا در بیمار مسنی که تنگی کانال نخاعی داردو با دویست قدم پیاده روی نیاز به نشستن و استراحت پیدا می کند و در زندگی روزمره خود فعالیتش باهمین میزان راه رفتن انجام می شود بهترین کار ورزش است.ولی در بیمار فعالی که تمایل به ورزش دارد و تنگی کانال باعث فعالیت در همان حد دویست قدم شده است ابتدا از ورزش سپس روشهای تزریقی مانند اپی دورال و... استفاده می شود و در صورت عدم بهبودی جراحی باید انجام شود.
علائم و نشانه ها
درد کمر و پشت بدن:
کمر درد از علائم تنگی کانال نخاعی است که تمام بیماران مبتلا آن را تجربه نمیکنند، بروز این درد به شدت آرتروزبستگی دارد.بعضی از بیماران هیچگونه علایمی از کمر درد ندارند و وقتی تنگی نخاع به اطلاع ایشان رسانده می شودباور نمی کنند که این مشکال را دارند.عصبهای نخاعی حسهای بخشهای خاصی از بدن را تقویت میکنند، بنابراین فشار روی اینعصبها گاهی درد ناحیههای تحت پوشش را به دنبال دارد. درد باسن، که در پایین پا منتشر میشودو به عارضه سیاتیکا یا سیاتیک موسوم است، نیز ناشی از عوارض تنگی کانال نخاعی است.
درد سوزشی در باسن یا پاها (سیاتیک) :
فشار روی عصبهای نخاعی درد را در ناحیههای تحت پوشش این عصبها برمیانگیزد.این درد سوزشی معمولاً از باسن شروع میشود وتا پایین پا منتشر میشود و در نهایت به کف پا میرسد.
بیحسی یا گزگز باسن یا پاها :
در نتیجه افزایش فشار روی عصبها، بیمار مبتلا به تنگی کانال نخاع علاوه بر درد سوزشیدچار بیحسی و گزگز نیز میشود. اگرچه تمام بیماران هر دو علامت درد سوزشی و بیحسی و گزگز را تجربه نمیکنند.
ضعف پاها یا “افتادگی پا” :
به محض رسیدن فشار به میزان مشخص، یک یا هر دو پا دچار ضعف میشود.برخی بیماران بندرت با افتادگی پا روبهرو میشوند یا احساس میکنند که پایشان هنگام راه رفتن روی زمین کشیده میشود.
کاهش درد هنگام نشستن یا رو به جلو خم شدن:
بر اساس مطالعات انجام شده بر روی مهرههای کمری، خم شدن رو به جلو فضای نخاع را افزایش میدهد و فشار ازروی نخاع برداشته می شود. درد بسیاری از بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع با رو به جلو خم شدن، به ویژه در حالت نشسته، کاهش مییابد.درد معمولاً هنگام برخاستن و ایستادن و راه رفتن تشدید میشود.برخی بیماران گزارش دادهاند که میتوانند با تکیه کردن روی چرخ خرید راه بروند یا این که از دوچرخه ثابت استفاده کنند.بااین حال پیادهروی در مسافت بیش از دویست یا سیصد متر به باعث تشدید ضعف یا درد شدید خواهد شدنیاز بیمار به خم شدن و ایستادن یا استراحت های مکرر در اثر گرفتگی عضلات پا یا مور مور و گزگز آنها را بعنوان گرفتگی مکرر یاIntermittent Claudication می شناسند که علامت اصلی تنگی کانال نخاعی است.اختلال در فعالیتهای جنسی و کاهش حس جنسی که ممکن است بیشتر د آقایان بروز نماید.اختلال در کنترل ادرار و مدفوع که بسیار نادر است و ممکن است نیاز به جراحی برای بیمار ضرورت پیدا کند.
علت ها و دلایل
تنگی کانال نخاع زمانی رخ میدهد که فضای اطراف نخاع تنگ شود در نتیجه نخاع و ریشههای اعصاب نخاعی تحت فشار قرار گرفته و بیمار دچار درد، بیحسی یا ضعف در پاها میشود.
آرتروزو آرتریت (بیماری التهاب مفصل) رایج ترین علت تنگی کانال نخاعی کمر است. منظور از آرتریت فرسایش و تخریب مفصلهای بدن است.دیسکها در دوران جوانی حاوی مقدار زیادی آب هستند (تصویر سمت چپ)، اما دیسک به موازات افزایش سن، آب خود را از دست میدهد و کوتاهتر و یا حتی متلاشی میشود (تصویر سمت راست). پیامد این تغییرات وارد شدن فشار به مفاصل فاست و ابتلا به آرتریت است. آرتریت ستون فقرات در فرسایش و تخریب دیسکها و از بین رفتن مواد موجود در آن ریشه دارد.دیسکهای کودکان و جوانان حاوی مقدار زیادی آب است، اما هر چه فرد مسنتر میشود،آب دیسک نیز کمتر و در نتیجه دیسک ضعیفتر میشود. این مشکل باعث میشود تا فضای دیسک نشست کندو ارتفاع دیسک کاهش یابد.فرسایش دیسک به نوبه خود به باعث بروز دو مشکل می شود، نخست آن که وزن به مفصلهای فاست منتقل میشودو دوم این که فضای کانالهای دربرگیرنده اعصاب کوچکتر میشوند.مفاصل فاست نیز در نتیجه تحمل فشار مضاعف به تدریج تخریب میشوند و مشابه موارد مفصل زانو یا مفصل ران،بیمار مبتلا به آرتریت میشود. غضروف پوشش دهنده و محافظ مفصلها نیز فرسوده میشود؛فرسایش کامل غضروف موجب سایش دو استخوان روی یکدیگر میشود.بدن در واکنش به از بین رفتن غضروف و برای جبران این نقص و حمایت از مهرهها شروع به تشکیل استخوان جدید درمفصلهای فاست میکند. این استخوان اضافی، موسم به خار یا زائده استخوانی، به مرور زمان فضای اختصاصیافته به عبور عصبها را تنگ میکند.زائدهها یا خارهای استخوانی ناشی از آرتریت کانال نخاعی را تنگ میکند.دیگر واکنش بدن بهآرتروز و آرتریت این است که رباطهای اطراف مفصلهای ناحیه کمر بزرگ میشوند.بزرگتر شدن رباطها نیز فضای مربوط به عصبها را کاهش میدهد. زمانی که فضا آن قدر تنگ شودکه عصبهای نخاعی تحریک شوند، علائم دردناک شروع میشود.
علاوه بر آرتروز و آرتریت علل دیگری نیز باعث تنگی کانال نخاعی می شوند :
- فتق دیسک
- تومورها
- قطور شدن لیگامانهای اطراف ستون فقرات
- رشد بیش از حد و غیر متعارف استخوانهای ستون فقرات
- ضربه ها و صدمات به ستون فقرات
تشخیص:
مهترین روش تشخیصی شرح حال و معاینه بیمار است. رادیوگرافی ستون فقرات کمک کننده است. CTScan در موارد خاص کاربرد دارد. MRI در تشخیص تنگی کانال کمک کننده است ولی دیدن تنگی کانال در MRI دلیل بر وخامت اوضاع نیست و MRI به پزشک کمک خواهد کرد. الکترومیوگرافی یا EMG : در این روش در صورت وجود ضایعه در عصب و عضله تشخیص داده خواهد شد و در صورت وجود ضایعه در عصب بعنوان یک علامت هشدار دهنده با آن برخورد می گردد.
راه ها و روش های درمان
روش های درمان غیرجراحی تنگی کانال نخاع بر بهبود کیفیت زندگی و سطح عملکرد و کاهش درد متمرکز میشود.اگرچه روشهای غیرجراحی مشکل تنگی کانال نخاع را برطرف نمیسازد،علائم بسیاری از بیماران با بهرهگیری از این روشها برطرف میشود.
ورزش درمانی و پیاده روی در درمان تنگی کانال نخاعی موثر است.
واقعیت ششم:
انجام عمل جراحی ستون فقرات برای کمتر از 5 درصد بیماران مبتلا به تنگی نخاع ضرورت داشته و موثر است.
نظر انجمن جهانی روماتولوژی ارتوپدی وطب فیزیکی و ستون فقرات: جراحی ممکن است باعث کاهش علایم بیماران تنگی نخاع شود ولی درمان قطعی تنگی نخاع نیست و ممکن است علایم تنگی کانال نخاعی عود مجدد کند.
-
تغییر در حالت اندامها:
بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع متوجه میشوند که خم کردن رو به جلوی ستون فقرات در زمان راه رفتن علائم آن هارا برطرف میسازد. دراز کشیدن و بالا آوردن زانوها تا قفسه سینه نیز منجر به تسکین علائم میشود.در این حالتها فضای در دسترس عصبها بزرگتر میشود و در نتیجه بیمار میتواند مسافت بیشتری را طی کند.
-
دارو :
فشار روی عصبها در بعضی موارد از ورمی التهابی نشأت میگیردلذا مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب(NSAIDS) مانند آسپرین یا ایبوپروفن باعث کاهش ورم و التهاب شده و موجب تسکین علائم تنگی کانال نخاع می شود.
-
استراحت:
استراحت پس از شروع مجدد تدریجی فعالیت مفید است. انجام تمرینهای ایروبیک (هوازی) مانند دوچرخهسواری یا استفاده از دوچرخه ثابت غالباً پیشنهاد میشود.
-
فیزیوتراپی:
فیزیوتراپی معمولاً از ترکیبی از درمان غیرفعال و نرمش و حرکتهای اصلاحی بهره میگیرد. درمان غیرفعال شامل کمپرس سرد یا گرم، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و ماساژ میشود. این درمانها با توجه به شل کردن عضلههای منقبض و تسکین درد یا ناراحتی، بیمار را برای درمان فعال تنگی کانال نخاع آماده میسازد. حرکتهای اصلاحی نیز تمرینهای کششی و تجویزی را برای پایدارسازی ستون فقرات، افزایش قدرت، استقامت و انعطافپذیری دربرمیگیرد.
-
کشش (ترکشن):
ترکشن علیرغم مفید بودن برای برخی بیماران، نتایج بسیار محدودی را به دست میدهد.
-
تزریق:
تزریق در فضای اپیدورال رایج ترین تزریقی است که برای تسکین علائم تنگی کانال نخاع انجام میشود.
در این روش که یکی از روش های جراحی بسته ستون فقرات محسوب می شود، دارو (معمولاً استروئید) داخل فضای پیرامون ریشههای عصبی خاص (فضای اپیدورال) تزریق میشود. تزریق این دارو از روش های درمان تنگی کانال نخاعی است که در کاهش التهاب و درد حاد منتشر شونده در دستها یا پاها مؤثر است. سه تزریق معمولاً ظرف چند هفته انجام میشود.
-
طب سوزنی:
طب سوزنی تا در کنترل درد بیماران و بهبود عملکرد آنان در تنگی کانال نخاع موثر بوده است.
- Manipulation و روشهای کایروپراکتیک (درمان دستی):
درمانهای دستی درمانی است که در آن متخصص به منظور تنظیم و هم راستا کردن استخوانها وبازیابی دامنه حرکتی طبیعی مفاصل به ناحیه معینی فشار وارد میکند. حرکت مناسب درد،گرفتگی یا اسپاسم عضلانی را کاهش میدهد و عملکرد سیستم عصبی و وضعیت سلامت عمومی را بهبود میبخشد.این روش توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی با سبک نوین پروفسور Mein انجام می شود و توسط متخصصین کایروپراکتیم با سبک دیگری انجام می گردد.
- ماساژ
ماساژ مناسب به دلیل شل کردن عضلههای منقبض و از کاهش فشار روی عصب و کانال نخاع باعث تسکین درد تنگی کانال نخاع می شود.
بریس یا گردنبند و کمربند طبی:
کمربند یا گردنبند طبی در تنگی کانال نخاعی گردن، ستون فقرات را ثابت نگه میدارد و حرکتهای دردناک را محدود میسازد، لذا باعث کاهش فشار کانال نخاعی شده و علایم بیمار را بهبود می دهد.
درمان گیاهی و توصیه های طب سنتی در درمان تنگی کانال نخاعی:
بسیاری از بیماران تمایل به استفاده از روشهای گیاهی و طب سنتی دارند این روش ها مفید هستند و می توانند تا حدودی به درمانهای طب فیزیکی و توانبخشی بعنوان مکمل کمک کنند ولی به تنهایی نمی توانند مشکل بیمار را حل کنند .
این توصیه ها شامل موارد زیر است:
- استفاده از روغنهای گیاهی مانند سیاه دانه ،روغن بادام تلخ ویا روغن گل سرخ جهت ماساژ اندامها و ستون فقرات سه مرتبه در روز برای مدت سه ماه
- بادکش بخصوص بادکش گرم هفته ای سه بار
- مصرف عرقیجات مانند عرق خارخسک به همراه کمی عسل
- نوشیدن دمنوش آویشن،شاه تره یا بومادران روزی یک وعده
- کاهش یا عدم مصرف گوشت قرمز، سوسیس، کالباس، مرغ، شکر سفید ،آرد سفید، شکلات ،کاکائو، الویه، ماکارونی، پیتزا، غذاهای صنعتی، ژله، گوجه، خیار، بادمجان، کیوی، کاهو
- در مورد زالو درمانی و حجامت نظر خاصی ندارم و به متخصصین طب سنتی مراجعه فرمایید.
جراحی:
در صورت موفقیتآمیز نبودن دیگر روشهای درمانی در تسکین درد توصیه میشود تا به منظور از بین بردن فشار روی عصبهای درگیر عمل جراحی تنگی کانال کمری انجام شود.توجه داشته باشید که فقط 5 درصد بیماران تنگی کانال نخاعی به جراحی نیاز پیدا می کنند.پیش از بهرهگیری از هر روش درمانی جدید باید با پزشک مشورت نمود.برای مثال یک داروی گیاهی ممکن است با داروی مصرفی تجویزی یا غیرتجویزی تداخل داشته باشد. مسلم است که هیچ یک از ما درصدد نیستیم تا با خوددرمانی ناآگاهانه به خود صدمه بزنیم،بنابراین باید اطمینان حاصل کنیم که شروع یک روش درمانی جدید بیخطر و مفید خواهد بود.
رزرو نوبت در کلینیک تلفن 66572220