به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، کلیهها، ضایعات و مایعات اضافی را از خون پاکسازی میکنند. این دو اندام در طرفین بدن و دقیقاً زیر دندهها قرار دارند و چسبیده به عضلات کمر هستند. همین حالت موجب میشود به سختی تفاوت بین کلیهدرد و کمردرد را تشخیص دهیم.
درد سمت راست کمر
احساس درد در سمت راست کمر می تواند ناشی از کشیدگی عضلانی یا وجود مشکل عصبی در ستون فقرات باشد. این موضوع موارد دیگر، ممکن است به دلیل شرایطی باشد که بر یکی از اندامهای شما تأثیر میگذارد. به استثنای کلیهها، بیشتر اندامهای داخلی در جلوی بدن قرار دارند، اما میتوانند باعث ایجاد دردی شوند که به قسمت کمر شما سرایت میکند.
رگ به رگ شدن و کشیدگی
رگ به رگ شدن زمانی اتفاق می افتد که فرد بیش از حد کشش یا پارگی رباط داشته باشد، در حالی که کشیدگی به پارگی تاندون یا عضله اشاره دارد. بر اساس گزارش موسسه ملی اختلالات عصبی و منبع قابل اعتماد سکته مغزی، کشیدگی ها و رگ به رگ شدن ها علل اصلی کمردرد حاد هستند.
دلایل رگ به رگ شدن و کشیدگی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بلند کردن اجسام سنگین یا استفاده از تکنیک نامناسب
- چرخاندن یا تکان دادن بدن به طرز ناخوشایند
- کشش بیش از حد یا گرم نکردن مناسب قبل از ورزش
- افتادن
کمردرد مرتبط با عضلات می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. علائم رگ به رگ شدن و کشیدگی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد، سفتی یا حساسیت در قسمت پایین کمر
- محدودیت دامنه حرکتی به دلیل کمردرد
- مشکل در ایستادن یا نشستن
- کمردردی که به باسن تابیده می شود
- اسپاسم عضلانی در قسمت پایین کمر
نوع درمان به علت و شدت علائم بستگی دارد. فرد می تواند رگ به رگ شدن و کشیدگی خفیف را در خانه با استراحت، کمپرس یخ و مسکن های بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن و ایبوپروفن درمان کند. برای افرادی که دچار رگ به رگ شدن و کشیدگی شدیدتر هستند، پزشک ممکن است شل کننده های عضلانی و مسکن های قوی تر را تجویز کند.
سایر گزینه های درمانی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- فیزیوتراپی
- ماساژ ملایم
- تمرینات کششی
- تحریک الکتریکی عضلات
- عمل جراحی
مشکلات عضلات پشت یا ستون فقرات
به گفته موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS)، کمردرد یکی از شایعترین دلایلی است که افراد به پزشک خود مراجعه میکنند. اغلب اوقات این درد ناشی از مشکلاتی است، مانند:
- کشش بیش از حد یا پارگی رباط به دلیل بلند کردن نامناسب اجسام
- انحطاط دیسک ستون فقرات جذب کننده شوک به دلیل افزایش سن یا سایش و پارگی طبیعی
- سفتی عضلات به دلیل وضعیت نامناسب
درمان بسته به علت و شدت بیماری شما متفاوت است. پزشک شما ممکن است در ابتدا گزینه هایی مانند فیزیوتراپی یا داروها را برای کاهش التهاب توصیه کند. اگر این روشهای درمانی کمکی نکرد، یا اگر وضعیت شما شدید باشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.
تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی باریک یا فشرده شدن کانال نخاعی است که ناحیه ای در داخل ستون فقرات است که طناب نخاعی را در بر می گیرد. این باریک شدن به نخاع فشار وارد میکند که منجر به بیحسی و درد شده و به کمر، باسن و پاها میرسد.
گزینه های درمانی برای تنگی نخاع شامل داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی و تزریق استروئید است. پزشکان ممکن است برای افراد مبتلا به تنگی شدید ستون فقرات جراحی را توصیه کنند.
آپاندیسیت
آپاندیس اندام کوچکی است که به بخش اول روده بزرگ متصل می شود. آپاندیسیت التهاب آپاندیس است که ممکن است به دلیل انسداد یا عفونت رخ دهد. این وضعیت به طور معمول باعث درد شدید در سمت راست شکم می شود. این درد می تواند به سمت راست کمر نیز گسترش یابد.
سایر علائم آپاندیسیت عبارتند از:
- نفخ یا گاز اضافی
- تورم شکم
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
- یبوست یا اسهال
آپاندیسیت نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد. افرادی که فکر می کنند ممکن است آپاندیسیت داشته باشند باید فورا به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان در اطراف خود مراجعه کنند. درمان این وضعیت معمولا شامل برداشتن آپاندیس با جراحی است که آپاندکتومی نام دارد.
رادیکولوپاتی کمری
رادیکولوپاتی زمانی ایجاد می شود که ریشه عصبی با مشکل مواجه شود. هنگامی که مشکل در قسمت پایین کمر شما ایجاد می شود، به آن رادیکولوپاتی کمری یا سیاتیک می گویند. این وضعیت اغلب به دلیل تنگی ستون فقرات، فتق دیسک یا خار استخوان ایجاد می شود. علائم این اختلال معمولاً شامل درد یا بی حسی است که از قسمت پایین کمر به پایین یک یا هر دو ساق پا می رسد.
درمان این وضعیت شامل فیزیوتراپی است. تمرینات طراحی شده برای بهبود قدرت، انعطاف پذیری و ثبات قسمت مرکزی و پایین تنه اغلب می توانند جراحی را به تاخیر بیاندازند یا از آن جلوگیری کنند. ماساژ درمانی و طب سوزنی نیز ممکن است در برخی موارد مفید باشد.
بیماری دیسک بین مهره ای
بیماری دیسک بین مهره ای به شکستگی یا انحطاط دیسک های ستون فقرات شما اشاره دارد که مهره های شما را جدا می کند یعنی استخوان های ستون فقرات. هدف از این دیسک های لاستیکی ایجاد بالشتک بین مهره های شما و عمل به عنوان ضربه گیر است.
این دیسک های ستون فقرات به کمر شما کمک می کند تا به راحتی حرکت کند، خم شود و بپیچد. هنگامی که این بالشتک ها تحلیل می روند یا فرسوده می شوند، مهره های شما شروع به ساییدگی می کنند. این وضعیت می تواند باعث ایجاد خارهای استخوانی شود و به نخاع یا ریشه های عصبی شما فشار وارد کند.
کمردرد اولین علامت بیماری دژنراتیو دیسک است. در موارد شدید، ضعف یا بی حسی در پاهای شما ممکن است رخ دهد. اگر آسیب جدی باشد، در برخی موارد بی اختیاری نیز اتفاق می افتد. اگر این علائم را تجربه کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
درمان اولیه این وضعیت ممکن است شامل فیزیوتراپی و داروهای مسکن باشد. در موارد جدی تر، ممکن است جراحی برای برداشتن و جایگزینی دیسک آسیب دیده به شما توصیه شود.
مشکلات کلیوی
کلیه ها در دو طرف ستون فقرات، زیر قفسه سینه قرار دارند. کلیه راست شما کمی پایین تر از سمت چپ آویزان است و در صورت بروز مشکلات عفونی، تحریک یا ملتهب شدن احتمال بروز کمردرد را افزایش می دهد.
مشکلات شایع کلیوی شامل سنگ کلیه و عفونت کلیه است:
عفونت کلیه
عفونتهای باکتریایی یا ویروسی که بر دستگاه ادراری تأثیر میگذارند میتوانند به سمت یک یا هر دو کلیه حرکت کنند. اگر فردی تحت درمان قرار نگیرد، عفونت کلیه می تواند منجر به عوارض جدی مانند بیماری مزمن کلیه، نارسایی کلیه یا سپسیس شود.
علائم عفونت کلیه عبارتند از:
- درد در یک یا هر دو طرف کمر
- تهوع و استفراغ
- ادرار کدر، تیره یا خونی
- ادرار بدبو
- تکرر ادرار
- احساس سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن
- لرز و تب
درمان عفونت کلیه معمولاً شامل یک دوره آنتی بیوتیک است. پزشک همچنین ممکن است مسکن هایی برای کمک به کاهش علائم فرد تجویز کند. نوشیدن آب زیاد برای جلوگیری از کم آبی و تب مهم است.
سنگ کلیه
برخی از مواد معدنی می توانند در کلیه ها تجمع کنند و رسوبات سخت یا سنگ ها را تشکیل دهند. سنگ های کلیه از نظر شکل، اندازه و محتوای مواد معدنی متفاوت هستند. سنگ های کوچک کلیه می توانند بدون ایجاد علائم از بدن خارج شوند. با این حال، سنگ های بزرگتر ممکن است باعث انسداد شوند که می تواند منجر به درد شدید در یک یا هر دو طرف کمر شود. این درد ممکن است به کشاله ران و پایین شکم گسترش یابد.
سایر علائم سنگ کلیه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ادرار کدر یا خونی
- ادراری که بوی بد می دهد
- نیاز مکرر یا فوری به ادرار کردن
- احساس سوزش دردناک هنگام ادرار کردن
- تب و لرز
- تهوع و استفراغ
گزینه های درمانی برای افراد مبتلا به سنگ کلیه عبارتند از:
- نوشیدن مایعات فراوان برای کمک به دفع سریعتر سنگ
- مصرف داروهای تجویزی برای کاهش درد و سایر علائم
- برداشتن سنگ کلیه با استفاده از روش های مختلف، مانند سنگ شکنی موج شوک، سیستوسکوپی، و نفرولیتوتومی از راه پوست
کولیت زخمی
کولیت اولسراتیو یک بیماری مزمن است که باعث التهاب پوشش داخلی روده بزرگ یا کولون می شود. کولیت اولسراتیو معمولاً باعث اسهال مداوم می شود که ممکن است حاوی خون یا چرک باشد. همچنین می تواند باعث ناراحتی و گرفتگی شکم شود که ممکن است به یک یا هر دو طرف پشت سرایت کند.
سایر علائم کولیت اولسراتیو می تواند شامل این موارد باشد:
- کاهش اشتها به دلیل حالت تهوع
- نیاز مکرر به اجابت مزاج
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- خستگی
- تب
- کم خونی
گزینه های درمانی به شدت علائم فرد بستگی دارد، اما می تواند شامل داروهایی نظیر موارد زیر باشد:
- آمینوسالیسیلات ها
- کورتیکواستروئیدها
- تعدیل کننده های ایمنی
- درمان های بیولوژیکی
اگر درمان علائم را بهبود نبخشد، پزشک ممکن است برداشتن کولون فرد را با جراحی توصیه کند.
آنوریسم آئورت شکمی
آئورت بزرگترین رگ خونی بدن شماست. اگر بخشی از آئورت در شکم شما به طور غیر طبیعی برآمده شود، آنوریسم آئورت شکمی (AAA) نامیده می شود. در این وضعیت ممکن است که برآمدگی بترکد و باعث عوارض خونریزی تهدید کننده شود.
علائم اصلی آنوریسم آئورت شکمی درد شدید شکم و همچنین کمردرد است. اگر آنوریسم بترکد، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه
- تنگی نفس
- غش کردن
درمان آنوریسم آئورت شکمی ممکن است شامل یک روش کاتتر باشد که یک لوله یا پیوند را در محل آنوریسم قرار میدهد تا آن بخش از آئورت را تقویت کند و از پارگی آن جلوگیری نماید. در موارد جدی تر، ممکن است جراحی برای برداشتن بخش آسیب دیده آئورت و جایگزینی آن با پیوند امری ضروری باشد.
علل مخصوص درد سمت راست کمر در زنان
علل درد در سمت راست پایین کمر که مختص زنان است می تواند شامل موارد زیر باشد:
اندومتریوز
اندومتریوز شرایطی است که در آن بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم یا آندومتر در سایر قسمتهای بدن مانند تخمدانها، لولههای فالوپ، واژن و دهانه رحم رشد میکند. اندومتریوز می تواند باعث درد مزمن در ناحیه کمر یا لگن شود.
سایر علائم اندومتریوز می تواند شامل موارد زیر باشد:
- گرفتگی دردناک در طول قاعدگی که ممکن است با گذشت زمان بدتر شود
- درد در حین یا بعد از مقاربت واژینال
- درد در هنگام اجابت مزاج یا ادرار
- خونریزی یا لکه بینی بین قاعدگی
- اسهال یا یبوست
- نفخ
- حالت تهوع
گزینه های درمانی برای اندومتریوز عبارتند از:
- مسکن های OTC
- کنترل بارداری هورمونی
- آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH).
- روش های جراحی برای برداشتن بافت اندومتریوز
فیبروئید رحم
فیبروم های رحمی توده های غیرسرطانی هستند که می توانند در دیواره رحم ایجاد شوند. داشتن آنها خطر ابتلا به سرطان رحم را در فرد افزایش نمی دهد. فیبرومهای رحمی میتوانند اندازههای متفاوتی داشته باشند، و برخی از افراد ممکن است تا زمانی که پزشک آنها را در طول معاینه لگن یا سونوگرافی تشخیص ندهد، متوجه وجود این فیبرومها نشوند.
همه افراد مبتلا به فیبروم رحم علائمی را تجربه می کنند که می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد پایین کمر
- درد پا
- درد یا فشار در ناحیه لگن
- تکرر ادرار
- یبوست
- درد یا خونریزی شدید در طول قاعدگی
- دوره های غیرعادی طولانی
گزینه های درمانی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مسکن های OTC
- کنترل بارداری هورمونی
- آگونیست ها یا آنتاگونیست های GnRH
- روش های جراحی برای برداشتن توده های فیبروم، پوشش داخلی رحم یا کل رحم
بارداری: سه ماهه اول
کمردرد، در دو طرف ستون فقرات، در طول بارداری شایع است. این وضعیت می تواند در اوایل بارداری شروع شود زیرا بدن شما هورمونی به نام ریلکسین تولید می کند که به شل شدن رباط های بدن در آماده سازی برای زایمان کمک می کند. کمردرد همچنین می تواند یکی از علائم سقط جنین باشد، به خصوص اگر همراه با گرفتگی و لکه بینی باشد.
ناراحتی خفیف را می توان به طور کلی با موارد زیر کاهش داد:
- کشش ملایم
- حمام های گرم
- پوشیدن کفش های پاشنه کوتاه
- ماساژ
- استامینوفن (تیلنول) – قبل از مصرف این دارو، از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف آن در دوران بارداری برای شما مناسب است یا خیر.
بارداری: سه ماهه دوم و سوم
چندین عامل می تواند باعث کمردرد در سه ماهه دوم و سوم شود. همانطور که رحم شما برای سازگاری با کودک در حال رشد شما رشد می کند، راه رفتن و وضعیت بدن شما می تواند تغییر کند و باعث درد کمر شما شود. بسته به محل کودک و راه رفتن شما، درد ممکن است در سمت راست باشد. رباط های گرد یکی دیگر از علل احتمالی درد هستند. رباط های گرد بافت همبند فیبری هستند که از رحم شما پشتیبانی می کنند. بارداری باعث کشیده شدن این رباط ها می شود. همانطور که رباط ها کشیده می شوند، رشته های عصبی، که بیشتر در سمت راست بدن قرار دارند، کشیده می شوند و باعث ایجاد دردهای تیز و گزنده دوره ای می شوند.
عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) نیز ممکن است باعث درد در سمت راست پایین کمر شما شود. علائم این وضعیت شامل موارد زیر است:
- سوزش ادرار
- ناراحتی شکمی
- ادرار کدر
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی است که معمولاً زمانی رخ میدهد که یک بیماری مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا به رحم، تخمدانها یا لولههای فالوپ سرایت کند.
علائم PID می تواند از نظر شدت متفاوت باشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد در قسمت پایین شکم یا کمر
- ترشحات غیرمعمول یا با بوی نامطبوع واژن
- درد در حین یا بعد از مقاربت واژینال
- ادرار دردناک
- تب و لرز
- تهوع و استفراغ
افرادی که علائم PID دارند باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند. درمان سریع می تواند از ایجاد اسکار که می تواند خطر مشکلات باروری و حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد، جلوگیری نموده یا آنها را به حداقل برساند. آنتی بیوتیک ها معمولاً می توانند عفونت باکتریایی را که باعث PID می شود درمان کنند.
علل مخصوص درد سمت راست کمر در مردان
پیچ خوردگی بیضه
پیچ خوردگی بیضه زمانی اتفاق می افتد که بیضه در داخل کیسه بیضه می چرخد و باعث پیچ خوردن طناب اسپرماتیک می شود. بند ناف اسپرماتیک پیچ خورده می تواند جریان خون به بیضه را کاهش داده یا به طور کامل مسدود کند.
علائم پیچ خوردگی بیضه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید و غیرمنتظره در بیضه یا کشاله ران
- تورم کیسه بیضه
- حالت تهوع
- استفراغ
- دیده شدن خون در منی
پیچ خوردگی بیضه یک اورژانس پزشکی است و هر فردی که این علائم را تجربه می کند باید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشد. درمان این وضعیت شامل یک روش جراحی برای باز کردن طناب اسپرم یا برداشتن بیضه است.
درمان خانگی برای کمردرد
در بسیاری از موارد، کمردرد را می توان با درمان های ساده و خانگی یا اصلاح شیوه زندگی کنترل کرد. به عنوان مثال می توانید:
- برای تسکین درد و التهاب، کمپرس سرد یا گرم را به مدت 20 تا 30 دقیقه، روی محل درد قرار دهید.
- داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل، مورتین) یا استامینوفن (تیلنول) را با راهنمایی پزشک خود مصرف کنید.
- حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید و مصرف پروتئین حیوانی و نمک خود را محدود کنید تا خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهید.
- هر روز چند دقیقه را به کشش عضلات سفت اختصاص دهید.
چه زمانی با پزشک تماس بگیریم؟
بیشتر موارد کمردرد در سمت راست، اورژانس پزشکی نیستند. با این حال، در صورت تجربه کمردردی که با هر یک از علائم زیر همراه است، فوراً به پزشک مراجعه نمایید:
- از دست دادن عملکرد مثانه یا روده
- درد ناگهانی و شدید
- ضعف یا از دست دادن حس در قسمت پایین بدن شما
- درد همراه با تب، پوست لطیف، ضربان قلب سریع، حالت تهوع، استفراغ یا هر علائم نگران کننده دیگری
درمان در مواقع اورژانسی
درمان مناسب برای موارد اورژانسی کمردرد به علت آن بستگی دارد. اگر منبع درد مشخص نیست، ممکن است به یک یا چند مورد از غربالگری های زیر برای تعیین روش صحیح درمان نیاز داشته باشید:
- MRI برای بررسی نخاع، ریشه های عصبی و سایر بافت های نرم
- یک عکس اشعه ایکس برای بررسی ستون فقرات و سایر مفاصل شما
- آزمایش خون برای بررسی نشانگرهای التهاب
گفتنی است که اگر مشکلات عصبی یا عضلانی علت کمردرد در سمت راست باشد، در صورت شدید بودن درد و از دست دادن تحرک و عملکرد، ممکن است تزریق اپیدورال کورتیکواستروئید ضروری باشد. اگر آپاندیسیت تشخیص داده شود و با آنتی بیوتیک قابل کنترل نباشد، ممکن است جراحی اورژانسی برای برداشتن آپاندیس نیز ضروری باشد.
منبع : healthline
کمر درد در زنان
علل کمر درد در زنان بهدلیل آناتومی خاص آنها ممکن است با آقایان متفاوت باشد. اغلب خانمها با شروع یائسگی کمر درد را تجربه میکنند و طبق آمار از هر ۱۰ خانم ۸ نفر حداقل یکبار کمردرد را در طول زندگی خود تجربه کردهاند. برای ۱۶٪ از خانمها کمر درد یک مسئله عادی روزانه است و به این مسئله آگاهی ندارند که ممکن است ناشی از یک مشکل اساسی باشد زیرا در صورت عدم درمان بهموقع به حالت مزمن تبدیل میشود.
امروز معلولیت ناشی از کمر درد در زنان به میزان ۵۰٪ افزایش یافته است و این مسئله میتواند باعث کاهش بهرهوری لازم در زندگی شود. پزشکان معتقدند که ۴۰٪ کمردردها ناشی از بیماریهای اسکلتی عضلانی و بقیه بهدلیل بیماریهای تناسلی و جنسی بروز میکنند.
قابل ذکر است که کمر درد در زنان همیشه به یک دلیل خاص بروز نمیکند و ممکن است ناشی از ترکیبی از عوامل باشد. بههمیندلیل، توصیه میکنیم که اگر طی یک هفته مشکل شما خودبهخود یا با درمانهای خانگی برطرف نشد حتما به پزشک متخصص داخلی یا پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. درصورتیکه کمر درد شما ناشی از بیماریهای اسکلتی عضلانی باشد مطمئنا به پزشک متخصص استخوان و ارتوپد ارجاع داده میشوید.
یکی از نگرانیهای عمده، تشخیص بهموقع علت درد کمر در سمت راست بالا و به طور خاص در پایین سمت راست یا پایین سمت چپ است چراکه نیاز به مراقبتهای فوری پزشکی دارند.
علائم کمر درد در زنان
ازآنجاییکه علل کمر درد در زنان متفاوت است، ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنید که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
- درد مزمن در ناحیه باسن و ران که با حرکت دادن ران بیشتر میشود
- احساس درد خفیف در کمر و لگن بهخصوص زمانیکه از رختخواب بلند میشوید (سفتی و درد کمر در صبح)
- ناتوانی در نشستن به مدت طولانی
- احساس درد در پشت ران و پا
- تجربه یک درد کسلکننده در باسن که ممکن است شبیه درد چاقو خوردن باشد
- درد پایین کمر بهخصوص قبل و در دوران قاعدگی بهصورت درد شدید لگن و پایین شکم، دل درد و کمر درد
- درد در ناحیه تناسلی (کمر درد و عفونت رحم)
- درد مهره وسط کمر یا مهره آخر کمر
- درد کمر هنگام راه رفتن
- درد پشت کمر سمت راست یا سمت چپ بالا (نشانه عفونت یا سنگ کلیه)
بعضی از خانمها متاسفانه با نادیده گرفتن کمردردهای خفیف خود منجر به گسترش شدت ضایعه بهخصوص کمر درد ناشی از عفونت رحم یا کیست تخمدان میشوند که ممکن است منجر به از دست دادن این اعضای حیاتی برای باروری شود.
علت کمر درد در زنان چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل میشوند؟
به طور کلی، اغلب کمردردهای اسکلتی عضلانی ناشی از یک آسیب قبلی هستند که ممکن است :
- در حین انجام یک کار ساده مانند پوشیدن جوراب خود را بروز دهند.
- فعالیتهایی مانند بد نشستن برای مدت طولانی
- شکل اشتباه بدن در هنگام ورزش
- انجام تمرینات ورزشی سنگین
- با کمک به اسپاسم یا گرفتکی عضلات کمر یا آسیب به مهرههای آن منجر به کمر درد میشوند.
برخی از دلایل کمر درد مختص زنان هستند. خانمها اصولا از درد کمر به دلیل آسیب به مهرههای ستون فقرات یا حتی تغییرات هورمونی به دلیل پریودی یا حاملگی، عفونت یا مشکلات رحم و تخمدان و مشکلات کلیوی شکایت دارند که در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.
سندرم قبل از قاعدگی (PMS)
سندرم قبل از قاعدگی مشکلی است که بسیاری از خانها چند روز قبل از پریودی آن را تجریه میکنند. این سندرم علائم بالقوه زیادی دارد که عبارتند از:
- علائم جسمی مانند کمر درد در زنان، سردرد، خستگی و نفخ شکم
- علائم عاطفی و رفتاری مانند نوسانات خلقی، هوسهای غذایی، اضطراب، مشکل در تمرکز
خوشبختانه علائم این سندرم طی یک یا دو روز پس از شروع پریودی از بین میروند.
اختلال دیسمورفیک یا ناخوشی قبل از قاعدگی (PMDD)
PMDD نوع شدیدتری از PMS است که علائم عاطفی، رفتاری و جسمی آن به طور قابل توجه باعث اختلال در زندگی روزمره میشود. خوشبختانه در مقایسه با PMS، درصد کمی از خانمها این اختلال را تجربه میکنند. علائم این اختلال به طور معمول از هفته قبل از پریودی شروع میشوند و چند روز پس از پریود شدن شما از بین میروند.
اگر سابقه خانوادگی افسردگی و سایر اختلالات خلقی یا سابقه خانوادگی PMDD را داشته باشید، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلال پیش از قاعدگی باشید.
اندومتریوز
اندومتریوز به شرایطی گفته میشود که بافتی که روی رحم قرار دارد و بهعنوان بافت آندومتر شناخته میشود، آنقدر رشد غیر طبیعی داشته باشد که به خارج از رحم گسترش یابد و باعث ضخیم شدن دیواره رحم شود. بههمیندلیل این مشکل اغلب تخمدانها، لولههای رحمی و سایر بافتهای پوشاننده لگن را نیز درگیر میکند. حتی ممکن است در اطراف دستگاه ادراری و روده نیز رشد کند.
درد شایعترین علامت اندومتریوز است که به اشکال زیر خود را نشان میدهد:
- درد زیاد و گرفتگیهای عضلانی در دوران قاعدگی
- درد در حین یا بعد از رابطه جنسی
- درد کمر و لگن
- درد هنگام حرکات روده یا ادرار کردن
اندومتریوز همچنین میتواند باعث خونریزی یا لکهبینی بین دورانهای قاعدگی شود. مسائل گوارشی مانند نفخ و اسهال نیز ممکن است خصوصاً در دوره قاعدگی بروز کنند. ازآنجاییکه این عارضه روند بارداری را برای شما دشوار میکند، به محض مشاهده علائم ذکر شده به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
دیسمنوره یا قاعدگی دردناک
اگرچه معمولاً دردهای قاعدگی قابل کنترل هستند اما در بعضی از افراد بسیار شدید بروز میکنند. در صورت داشتن شرایط زیر ممکن است بیشتر در معرض خطر عارضه دیسمنوره باشید:
- سن کمتر از ۲۰ سال
- سیگار کشیدن
- خونریزی شدید در دوران قاعدگی
- سابقه خانوادگی دورههای دردناک قاعدگی
- ابتلا به بیماریهای زمینهای مثل اندومتریوز، فیبروم در رحم و بیماری التهابی لگن
درد ناشی از دیسمنوره معمولاً در پایین شکم، کمر، باسن و پاها احساس میشود و معمولاً بین ۱ تا ۳ روز طول میکشد. علائم این علت کمر درد در زنان گاهی به صورت حاد و گاهی به صورت مزمن بروز میکند.
بارداری
کمر درد در دوران بارداری شایع است زیرا مرکز ثقل بدن شما تغییر میکند، وزن شما افزایش مییابد و هورمونها رباطهای شما را برای آماده شدن برای تولد نوزاد کمی سست میکنند.
اگرچه برای اکثر خانمها کمردرد بین ماههای پنجم تا هفتم بارداری اتفاق میافتد اما میتواند خیلی زودتر شروع شود. اگر قبل از بارداری به دلیلی مشکل کمر درد داشتید، مطمئنا با شدت بیشتری آن را در دوران بارداری حس خواهید کرد.
رایجترین ناحیه کمر برای ایجاد درد دقیقا زیر کمر و در آن طرف استخوان دنبالچه است. همچنین ممکن است در مرکز کمر و در اطراف خط کمر خود نیز احساس درد کنید. این درد ممکن است به پاهای شما نیز برسد.
دلایل دیگری نیز برای کمردرد وجود دارند که میتوانند هرکسی را از هر جنسیت تحت تأثیر قرار دهند. مواردی مانند:
کشیدگی عضلات
کشیدگی عضله یا رباط یکی از مهمترین دلایل کمردرد هستند که ممکن است به علل زیر بروز کنند:
- حمل مکرر بارهای سنگین
- خم شدن یا پیچیدن ناجور
- یک حرکت بدنی ناخوشایند ناگهانی مثلا در اثر تصادف یا سقوط
- کشش بیشازحد عضله یا رباط مثلا در اثر انجام تمرینات ورزشی
اگر به انجام حرکتی که عضله کمر را تحت فشار قرار میدهد ادامه دهید، در نهایت میتواند باعث اسپاسم و کمر درد شود. این عامل کمر درد در زنان ممکن است در طی یک سال چندین بار هر خانمی را درگیر کند.
درد سیاتیک
درد سیاتیک علامتی است که معمولا در اثر فشردهسازی یا آسیب به عصب سیاتیک، طولانیترین عصب در بدن شما ایجاد میشود. این عصب از پایین ستون فقرات شما و از میان باسن و از پایین پاها عبور میکند. اصولا درد سیاتیک با کمر درد در زنان همراه است و در موارد شدید ممکن است منجر به بیحسی و ضعف پا نیز شود.
فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر
این مشکل زمانی بروز میکند که یکی از دیسکهای بین مهرهای کمر فشرده شده و حالت بیرونزدگی پیدا کند که در نهایت میتواند باعث پارگی دیسک شود. فشار دیسک بیرونزده بر روی عصب کمر میتواند باعث احساس کمر درد در زنان شود.
این مشکل گاهی در اثر یک آسیب مانند تصادف ایجاد میشود و با افزایش سن شدت درد آن تشدید میشود. کمر متداولترین مکان برای فتق دیسک است اما ممکن است فتق در گردن شما نیز اتفاق بیافتد.
تخریب دیسک کمر
با افزایش سن دیسکهای ستون فقرات میتوانند فرسوده شوند. تخریب دیسک همچنین میتواند در اثر جراحات یا انجام حرکات تکراری ایجاد شود. اکثر افراد پس از ۴۰ سالگی دچار این مشکل در دیسک کمر و گردن خود میشوند که همیشه درد ایجاد نمیکند اما در برخی از افراد با درد شدیدی همراه است. درد ممکن است به باسن و ران شما نیز کشیده شود و مدام بروز کند و از بین برود. پیشنهاد میکنیم با افزایش سن و مراجعه دورهای به پزشک متخصص ارتوپد، این علت کمر درد در زنان را جدی بگیرید.
از دیگر علل کمر درد در زنان میتوان به کیست تخمدان، فیبروم رحم، اسپوندیلیت آنکیلوزان (تورم مفاصل ستون فقرات)، ساکروایلییت (التهاب مفصل ساکروایلیاک)، تنگی نخاع (تنگی غیرطبیعی کانال نخاعی)، اسپوندیلولیستزیس (خروج استخوان نخاع از موقعیت طبیعی خود)، آرتروز کمر و به ندرت سرطان رحم یا استخوان کمر اشاره کرد.
معمولا احساس کمر درد در سمت راست کمر به غیر از مسائل مکانیکی مانند گرفتگی یا اسپاسم عضلات، درد سیاتیک، ساکروایلییت، پارگی رباطها یا سایش ساده مهرههای کمر؛ ناشی از آپاندیسیت (چون آپاندیس در سمت راست پایین قرار دارد)، مشکلی در کلیه راست (مانند عفونت یا سنگ کلیه)، سنگ صفرا، کیست تخمدان، فیبروم، اندومتریوز و حاملگی خارج رحمی است. احساس کمر درد در سمت چپ کمر را نیز علاوهبر مسائل مکانیکی میتوان به پانکراتیت، کیست تخمدان، فیبروم رحم، اندومتریوز و حاملگی خارج رحمی نسبت داد.
انواع کمر درد در زنان
همانطورکه ذکر شد، کمر درد در زنان علل مختلفی دارد که هرکدام با علائم و شدت متفاوتی ظاهر میشوند. به طور کلی سه نوع کمر درد در زنان وجود دارد که عبارتند از کمر درد ناشی از مشکلات اسکلتی عضلانی، کمر درد ناشی از مشکلات زنانگی و کمر درد ناشی از مشکلات کلیوی، سنگ صفرا و غیره. بهتر است قبل از هرگونه تشخیص و درمان خودسرانه با دکتر کمردرد در مورد علت کمر درد ناگهانی خود مشورت کنید. در ادامه انواع کمر درد با عکس نشان داده شده است.
آیا امکان پیشگیری از کمر درد در زنان وجود دارد؟
مطالعات نشان دادهاند که میتوانید با بهبود وضعیت جسمی و یادگیری و انجام تمرینات ورزشی مناسب، از بروز انواع کمر درد ناشی از مشکلات اسکلتی عضلانی پیشگیری کنید. برای سالم و قوی نگهداشتن کمر:
- ورزش کنید. فعالیتهای هوازی منظم میتوانند قدرت و استقامت کمر شما را افزایش دهند و به عضلات شما اجازه عملکرد بهتر را بدهند. پیادهروی و شنا انتخابهای خوبی هستند. با پزشک خود در مورد فعالیت مناسب خود صحبت کنید.
- قدرت و انعطافپذیری عضلات کمر را افزایش دهید. انجام تمرینات قدرتی عضلات شکم و پشت میتواند کمک زیادی به شما در این زمینه کند.
- وزن سالم داشته باشید. اضافه وزن به عضلات کمر فشار وارد میکند، بهخصوص داشتن یک شکم بزرگ!
- سیگار کشیدن را ترک کنید. سیگار کشیدن خطر کمر درد در زنان را افزایش میدهد و این خطر با افزایش تعداد سیگارهای کشیده شده در روز افزایش مییابد.
امکان پیشگیری از کمر درد ناشی از مشکلات زنانگی فقط با معاینات دوره ای توسط پزشک متخصص زنان و زایمان و اجتناب از ابتلا به بیماریهای مقاربتی فراهم میشود.
انواع راههای درمان کمر درد در زنان که باید بدانید
معمولا توصیه میشود که اگر با وجود انجام درمانهای خانگی مشکل کمر درد شما طی روزهای آینده حل نشد، در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید. درصورتیکه کمردرد شما به دلیل شرایط مربوط به دوره قاعدگی یا کشیدگی عضلات ایجاد شده باشد، ممکن است بخواهید برای تسکین آن درمانهای خانگی زیر را امتحان کنید:
- استفاده از یک پد گرمایشی میتواند گردش خون را تقویت کند که به نوبه خود باعث میشود مواد مغذی و اکسیژن بیشتری به عضلات پشت و کمر شما برسد.
- گرفتن یک دوش گرم میتواند گردش خون را بهبود بخشد و درد و سفتی عضلات را کاهش دهد.
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن (Aleve) و آسپرین میتوانند به تسکین کمر درد و انواع دیگر دردهای مرتبط با پریودی کمک کنند.
- فعال نگهداشتن بدن میتواند گردش خون شما را بهبود بخشد و عضلات متشنج را تسکین دهد.
- انجام تمرینات کششی ملایم بدن ممکن است به کاهش کمردرد کمک کرده یا از بازگشت آن جلوگیری کند.
- اگر کمردرد شما به دلیل کشیدگی عضله یا آسیبدیدگی باشد، استفاده از یک کیسه یخ ممکن است به کاهش التهاب، درد و کوفتگی کمک کند. این روش در ۴۸ ساعت اول پس از کشیدگی یا آسیب عضلانی، بهترین عملکرد را دارد.
- قرار دادن بالش بین زانوها در صورت خوابیدن به پهلو یا زیر زانوهایتان در صورت خوابیدن به پشت، ممکن است به کاهش درد و ناراحتی کمر کمک کند.
- استفاده از صندلی با یک بالشت شبی مناسب در ناحیه کمر ممکن است به شما در کاهش در کمر هنگام نشستن کمک کند.
پزشک معمولاً در اولین ملاقات داروهای ضد درد، ورزش یا فیزیوتراپی، انجام تستهای مختلف مانند پاپ اسمیر به منظور بررسی وضعیت بافت رحم و آزمایش خون به منظور بررسی سطح هورمونهای بدن را به شما پیشنهاد می دهد. یک متخصص طب سوزنی نیز میتواند به شما کمک کند. در طی فیزیوتراپی معمولا از ویبراسیون برای کاهش اختلال در عملکرد عضلات، دستگاه تنظیم ستون فقرات برای بهبود تحرک ستون فقرات، لیزر درمانی برای بهبودی و گردش خون و IDD درمانی برای رفع فشار ستون فقرات استفاده میشود.
گاهی پزشک برای درمان از تزریق شلکننده های عضلانی یا کورتون استفاده میکند. معمولا برای کنترل اندومتریوز، دیسمنوره، PMS و PMDDداروهای ضد بارداری تجویز میشوند. تجویز داروهای ضد افسردگی ممکن است علائم PMS و PMDD را تسکین دهند و به انواع خاصی از کمر درد کمک کنند. در موارد اندومتریوز شدید برای برداشتن بافت آندومتر از مناطقی است که در خارج از رحم رشد کردهاند یا نیاز به ترمیم دیسکها از روش جراحی استفاده میشود.
درمان کمر درد در زنان با داروهای گیاهی
اگرچه در گذشته از گیاهان دارویی به صورت ضماد برای تسکین کمر درد استفاده میشد اما امروزه معتقدند که با مصرف عصاره آنها بهصورت دمنوش نیز میتوانید به تسکین خود کمک کنید. از این گیاهان دارویی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- گیاه فاشرا
- پیچک سمی
- گل راعی
- بابونه
- گیاه خارخسک
در حال حاضر روغن اساسی از گیاهان اسطوخودوس، نعناع و اکالیپتوس در بازار موجود است که میتوانید برای ماساژ کمر از آنها استفاده کنید.
درمان کمر درد در زنان در طب سنتی
متخصصان طب سنتی معتقدند که بهترین چیز برای تسکین کمر درد در زنان به خصوص در دوران قاعدگی، خوردن مواد غذایی با طبع گرم مثل خرما، عسل، شیره انگور و کشمش است زیرا اگر طبع رحم سرد شود به صورت دل درد و کمر درد خود را نشان میدهد.
ماساژ آرام روزانه کمر با روغن سیاهدانه و بادام شیرین نیز بسیار موثر است. اگر تمایل دارید در مورد مصرف قرص کمر با یک کارشناس آنلاین طب سنتی در پذیرش ۲۴ مشورت کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
مراجعه به پزشک برای تعیین علت کمر درد مهم است. در صورت مشاهده موارد زیر در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
- شما قادر به ایستادن یا راه رفتن نیستید
- کمردرد شما همراه با تب است یا قادر به کنترل خروجی روده یا مثانه خود نیستید
- در پاها حس درد، بیحسی یا گزگز دارید
- درد به سمت پایین پاهای شما گسترش یافته است
- شکم درد شدید دارید
- کمر درد شما آنقدر شدید است که زندگی روزمره شما را مختل کرده است
- علائم اندومتریوز دارید
- در دوران بارداری با خونریزی واژینال، تب یا درد هنگام ادرار مواجه شدهاید
- پس از سقوط یا تصادف دچار کمردرد شدهاید
- درد شما بعد از یک هفته مراقبت در منزل بهبود نیافته است
بسته به علت کمردرد، پزشک ممکن است بتواند درمانی فراتر از درمانهای خانگی یا اقدامات مراقبتی به شما ارائه دهد. درصورتیکه شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص پذیرش ۲۴، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاورههای ایشان استفاده کنید.