هزینه واخواهی از رای غیابی
هزینه واخواهی از رای غیابی شامل هزینه دادرسی (۴.۵% خواسته مالی یا مبلغ ثابت برای غیرمالی/کیفری)، هزینه خدمات دفاتر قضایی و هزینه های جانبی مثل حق الوکاله است. امکان درخواست اعسار برای افراد کم بضاعت وجود دارد تا از پرداخت این هزینه ها معاف شوند.
تاحالا شده حکمی علیه شما صادر بشه که ازش خبر نداشته باشید؟ یا اصلا تو جلسه دادگاه حضور پیدا نکرده باشید و یک دفعه ببینید محکوم شدید؟ اینجور مواقع ممکنه با یک رای غیابی طرف باشید. خب، طبیعیه که اگه فکر می کنید این رای درست نیست، بخواهید بهش اعتراض کنید. این اعتراض کردن اسمش واخواهی هست. اما سوال مهم اینجاست که این واخواهی چقدر آب می خوره؟ یعنی اصلاً هزینه واخواهی از رای غیابی چقدر میشه و باید چه پولی رو بابتش پرداخت کنیم؟
اصلاً نگران نباشید! این مقاله قرار نیست شما رو تو یک عالمه اصطلاحات حقوقی غرق کنه. قراره به زبان ساده، هرچیزی که در مورد هزینه های واخواهی، از صفر تا صد، لازم هست بدونید رو براتون توضیح بدیم. از هزینه دادرسی اصلی گرفته تا اون هزینه هایی که شاید اول به چشمتون نیاد، مثل حق الوکاله وکیل یا هزینه های جانبی. تازه، اگه دستتون تنگه و نگران هزینه ها هستید، در مورد اعسار و اینکه چطور می تونید از پرداخت هزینه ها معاف بشید هم کلی اطلاعات مفید براتون داریم. پس تا آخر با ما باشید تا با آگاهی کامل از تمام این مراحل، قدم بردارید.
رای غیابی و واخواهی: اینا چی هستن اصلاً؟
قبل از اینکه بریم سراغ حساب و کتاب هزینه ها، بد نیست یه آشنایی مختصری با خود رای غیابی و واخواهی داشته باشیم. چون اگه اینا رو خوب بفهمیم، درک هزینه ها هم برامون راحت تر میشه.
رای غیابی یعنی چی؟
ببینید، اصل بر اینه که دادگاه وقتی میخواد رای بده، هر دو طرف دعوا باید تو جلسات حاضر باشن و حرفاشون رو بزنن. اما گاهی اوقات یه نفر تو دادگاه حاضر نمیشه، لایحه دفاعیه هم نمی فرسته و حتی ممکنه ابلاغیه هم به دستش نرسه یا درست ابلاغ نشه. تو این شرایط، اگه دادگاه بدون حضور اون شخص رای صادر کنه، به اون میگن رای غیابی.
قانون گذار ما، یعنی ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی، خیلی شفاف گفته که چه زمانی یک رای، غیابی محسوب میشه. اگه یکی از این سه تا شرط وجود داشته باشه، رای دادگاه غیابی حساب میشه:
- خوانده یا وکیلش یا نماینده قانونیش، اصلاً تو هیچ کدوم از جلسات دادگاه حاضر نشده باشه.
- خوانده یا وکیلش، هیچ لایحه دفاعیه ای به صورت کتبی به دادگاه ارائه نکرده باشه.
- اخطاریه دادگاه، به صورت ابلاغ واقعی به خوانده نرسیده باشه. (یعنی از طریق سامانه های الکترونیکی یا مامور دادگستری، به خود شخص ابلاغ نشده باشه و مثلاً به در خونه چسبیده شده باشه).
پس، اگه شما خوانده پرونده بودید و یکی از این سه تا حالت براتون اتفاق افتاده، اون رای برای شما غیابی حساب میشه و شما حق اعتراض بهش رو دارید.
خب حالا واخواهی چیه؟
حالا که فهمیدیم رای غیابی چیه، نوبت به واخواهی میرسه. واخواهی یکی از راه هایی هست که شما می تونید به یک رای غیابی اعتراض کنید و از دادگاه بخواهید دوباره پرونده رو بررسی کنه. انگار دارید میگید: «آقا من نبودم! حرفام رو نشنیدید! بیایید دوباره از اول بررسی کنید.»
مطابق ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی، محکوم علیه غایب حق داره به رای غیابی اعتراض کنه. این اعتراض هم اسمش واخواهی هست. خبر خوب اینه که دادخواست واخواهی شما تو همون دادگاهی بررسی میشه که رای غیابی رو صادر کرده. اینجوری کارتون راحت تر میشه.
مهلت واخواهی: تا کی وقت داریم؟
این بخش خیلی مهمه و باید حسابی حواستون رو جمع کنید. چون اگه از مهلت قانونی بگذره، دیگه نمیتونید واخواهی کنید و حقتون ضایع میشه. رقبای ما تو این بخش خیلی خلاصه توضیح دادن، اما ما میخوایم جزئی تر و کامل تر بگیم:
- برای اونایی که تو ایران هستن: اگه شما تو ایران زندگی می کنید، از زمانی که رای غیابی بهتون ابلاغ واقعی شده، فقط یک ماه وقت دارید که دادخواست واخواهی خودتون رو ثبت کنید. منظور از ابلاغ واقعی چیه؟ یعنی دقیقاً خود شما یا وکیلتون، ابلاغیه رو دریافت کرده باشید و از مضمونش مطلع شده باشید، نه اینکه مثلاً تو سامانه ثنا بیاد و شما نبینید یا به دست همسایه تون برسه.
- برای اونایی که خارج از کشور هستن: اگه خدای نکرده تو خارج از ایران زندگی می کنید و رای غیابی علیه تون صادر شده، از تاریخ ابلاغ واقعی، سه ماه وقت دارید تا دادخواست واخواهی رو ارائه بدید.
یه نکته خیلی مهم: «عذر موجه» یعنی چی؟
ممکنه براتون پیش بیاد که به خاطر یک دلیل خیلی جدی و خارج از اراده خودتون، نتونید تو این مهلت های قانونی واخواهی کنید. قانون برای این شرایط هم راهکار گذاشته و بهش میگه عذر موجه. مثلاً:
- بیماری جدی که واقعاً نتونستید برید دنبال کاراتون.
- فوت یکی از بستگان نزدیک.
- بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله.
- توقیف ناگهانی شما توسط مراجع قانونی.
- یا هر دلیل دیگه ای که دادگاه تشخیص بده واقعاً موجه بوده و دست شما نبوده.
اگه همچین چیزی براتون پیش اومده، باید همزمان با دادخواست واخواهی، دلایلتون برای عذر موجه رو هم به دادگاه بگید و مدرک براش ارائه بدید. اگه دادگاه قبول کنه که عذرتون موجه بوده، اون وقت به واخواهی شما رسیدگی میشه؛ حتی اگه از مهلت قانونی هم گذشته باشه.
ریز به ریز هزینه های واخواهی از رای غیابی (که باید بدونیم!)
خب، رسیدیم به بخش اصلی! حالا میخوایم ببینیم اصلاً هزینه واخواهی از رای غیابی شامل چی میشه و چه پولی باید خرج کنیم. این هزینه ها چند بخش اصلی دارن که تک تکشون رو براتون توضیح میدم.
هزینه دادرسی واخواهی (پایه و اصلی)
اولین و مهمترین هزینه، همون هزینه دادرسی هست که باید به قوه قضاییه پرداخت کنید تا پرونده تون بررسی بشه. این هزینه تو دعاوی مختلف، فرق می کنه:
تو پرونده های مالی حقوقی چقدر باید بدیم؟
اگه پرونده شما جنبه مالی داره، یعنی دعوا سر پول و دارایی هست (مثلاً مطالبه وجه، مهریه، سفته و…)، هزینه دادرسی واخواهی ۴.۵ درصد از مبلغی هست که شما به پرداختش محکوم شدید. به این مبلغ محکوم به یا ارزش خواسته میگن.
بیایید چند تا مثال بزنیم که قشنگ جا بیفته:
- اگه به پرداخت ۱۰۰ میلیون تومان محکوم شدید، باید ۴.۵ درصد این مبلغ رو پرداخت کنید: (۴.۵ / ۱۰۰) × ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۴,۵۰۰,۰۰۰ تومان.
- اگه به پرداخت ۵۰۰ میلیون تومان محکوم شدید، باید ۴.۵ درصدش رو بدید: (۴.۵ / ۱۰۰) × ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۲۲,۵۰۰,۰۰۰ تومان.
- و اگه مبلغ خیلی بیشتری باشه، مثلاً یک میلیارد تومان، هزینه دادرسی تون میشه: (۴.۵ / ۱۰۰) × ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۴۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان.
آیا کف یا سقفی برای این ۴.۵ درصد وجود داره؟
خیر، بر اساس آخرین بخشنامه ها و قوانین، برای هزینه دادرسی در دعاوی مالی، معمولاً کف یا سقف خاصی برای این درصد ۴.۵% تعیین نشده و به هر میزان که ارزش خواسته باشه، همون درصد محاسبه میشه. البته همیشه خوبه که قبل از اقدام، آخرین تعرفه ها رو از یه وکیل یا دفاتر خدمات قضایی جویا بشید، چون قوانین ممکنه تغییر کنن.
پرونده های غیرمالی حقوقی چطور؟
بعضی از پرونده ها جنبه مالی مستقیم ندارن، مثل دعواهای مربوط به طلاق، حضانت فرزند، اثبات نسب و… . تو این جور پرونده ها، هزینه دادرسی ثابت هست و هر سال از طرف قوه قضاییه اعلام میشه. مثلاً در سال ۱۴۰۲، این مبلغ از ۴۰ هزار تومان تا ۱۸۰ هزار تومان تعیین شده بود. (همون ۴۰۰,۰۰۰ ریال تا ۱,۸۰۰,۰۰۰ ریال).
اینجا چند تا از دعاوی غیرمالی رایج رو میبینید که مشمول این تعرفه ثابت میشن:
- دعاوی مربوط به احوال شخصیه (مثل طلاق، فسخ نکاح، رجوع)
- دعاوی مربوط به حضانت و ملاقات فرزند
- دعاوی مربوط به ثبت اسناد و املاک (مثل ابطال سند)
- دعاوی مربوط به اثبات نسب
- دعاوی مربوط به تعیین و انتساب سهم الارث
واخواهی تو پرونده های کیفری؟
پرونده های کیفری (مثل سرقت، کلاهبرداری، ضرب و جرح و…) هم که خب داستانشون فرق داره. اگه رای غیابی تو یک پرونده کیفری علیه شما صادر شده باشه و بخواهید واخواهی کنید، هزینه دادرسی اون خیلی کمتره و معمولاً یه مبلغ ثابت و ناچیزه. مثلاً طبق آخرین تعرفه ها، در حدود ۳۰ هزار تومان (۳۰۰,۰۰۰ ریال) تعیین میشه. این تفاوت به خاطر ماهیت متفاوت دعاوی کیفری و حقوقی هست.
نکات مهم:
- زمان پرداخت: هزینه دادرسی رو باید همزمان با ثبت دادخواست واخواهی پرداخت کنید.
- محل پرداخت: معمولاً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا مستقیماً به حساب صندوق دادگستری (که تو دفاتر خدمات قضایی راهنماییتون می کنن) پرداخت میشه.
هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:
امروزه تقریباً همه کارای حقوقی، از جمله ثبت دادخواست واخواهی، باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام بشه. این دفاتر هم بابت خدماتی که ارائه میدن، هزینه مشخصی دارن که هر سال تعرفه شون اعلام میشه. برای ثبت دادخواست واخواهی هم باید این هزینه رو بپردازید.
اما یه نکته خیلی مهم که خیلیا نمیدونن و رقبای ما هم بهش اشاره نکردن، اینه که اگه شما همزمان با دادخواست واخواهی، درخواست اعسار (همون معافیت از پرداخت هزینه دادرسی) هم بدید، دفاتر خدمات قضایی تا ۳۰ درصد تخفیف تو هزینه های خودشون بهتون میدن. ولی حواستون باشه! اگه بعداً دادگاه درخواست اعسار شما رو قبول نکنه و ردش کنه، باید این ۳۰ درصد تخفیفی که گرفتید رو هم جبران کنید و به دفاتر برگردونید. پس این تخفیف موقتیه مگر اینکه اعسارتون تایید بشه.
هزینه های پنهان و جانبی (که نباید فراموش کنیم!)
علاوه بر هزینه های اصلی، یه سری هزینه های دیگه هم هستن که شاید اولش به چشم نیان، اما باید حواستون بهشون باشه:
حق الوکاله وکیل (اگه وکیل گرفتیم):
اگه تصمیم گرفتید برای واخواهی، وکیل بگیرید (که معمولاً خیلی هم توصیه میشه)، باید حق الوکاله اون رو هم حساب کنید. حق الوکاله یا به صورت توافقی بین شما و وکیل تعیین میشه، یا اگه توافقی نباشه، طبق تعرفه مصوب کانون وکلا حساب میشه. قطعاً کمک گرفتن از یک وکیل متخصص، میتونه شانس موفقیت شما رو تو واخواهی بالاتر ببره و ارزش این هزینه رو داره.
هزینه تهیه استشهادیه (برای اعسار):
اگه قصد دارید درخواست اعسار بدید، برای اثبات عدم تمکن مالی تون، ممکنه نیاز به تهیه استشهادیه داشته باشید. یعنی چند نفر از آشناها یا همسایه ها گواهی بدن که شما واقعاً توان مالی پرداخت هزینه ها رو ندارید. گاهی اوقات برای تنظیم یا گواهی کردن این استشهادیه (مثلاً در دفتر اسناد رسمی)، هزینه های کوچیکی باید بپردازید.
هزینه کارشناسی (اگه لازم شد):
تو بعضی پرونده ها، برای روشن شدن بعضی مسائل، ممکنه دادگاه نیاز به نظر کارشناس داشته باشه (مثلاً کارشناس خط برای بررسی یک سند، یا کارشناس رسمی برای ارزش گذاری ملک). تو اینجور مواقع، هزینه کارشناسی هم به عهده طرفین دعوا یا کسی که درخواست کارشناسی داده، میفته. این هزینه ها بسته به نوع کارشناسی و تخصصش، میتونه متغیر باشه.
بقیه هزینه های کوچیک:
یه سری هزینه های خیلی ریز و جزئی هم هستن که باید در نظر بگیرید، مثل:
- هزینه کپی و برابر اصل کردن مدارک مورد نیاز.
- هزینه خرید تمبر (برای برخی فرم ها یا مدارک).
- هزینه ایاب و ذهاب برای رفت وآمد به دفاتر قضایی یا دادگاه.
اگه قصد واخواهی دارید، حواستون باشه که علاوه بر هزینه دادرسی اصلی، هزینه های جانبی مثل حق الوکاله وکیل یا هزینه های اداری رو هم باید در نظر بگیرید. یک برنامه ریزی مالی دقیق، از غافلگیری های ناخوشایند جلوگیری می کنه.
اعسار از پرداخت هزینه واخواهی: یه راهکار برای جیب های خالی
حالا اگه واقعاً توانایی پرداخت این هزینه ها رو ندارید، چی میشه؟ آیا باید قید اعتراض به رای غیابی رو بزنید؟ خوشبختانه نه! قانون یه راهکار خیلی خوب برای شما داره که بهش میگن اعسار از پرداخت هزینه دادرسی.
اعسار چیست و چرا مهمه؟
اعسار یعنی شما به دلایلی مثل فقر، بیکاری، بیماری یا هر چیز دیگه، نتونید هزینه های دادرسی رو پرداخت کنید. هدف از وضع این قانون اینه که هیچ کس به خاطر نداشتن پول، از حق دفاع خودش تو دادگاه محروم نشه. پس اگه واقعاً از پس هزینه ها برنمی آید، اعسار میتونه نجات بخش باشه.
اهمیت طرح درخواست اعسار تو پرونده واخواهی، کمتر از خود واخواهی نیست. چون اگه هزینه ها رو نپردازید و اعسارتون هم قبول نشه، ممکنه دادخواست واخواهیتون رد بشه و فرصت دفاع رو از دست بدید. پس خیلی مهمه که این موضوع رو جدی بگیرید.
مدارک و شرایط لازم برای درخواست اعسار چیست؟
برای اینکه دادگاه درخواست اعسار شما رو قبول کنه، باید ثابت کنید که واقعاً پول ندارید. اینجاست که جزئیات خیلی مهم میشن:
- اثبات عدم تمکن مالی: شما باید به دادگاه نشون بدید که دارایی های کافی برای پرداخت هزینه ها رو ندارید. این دارایی ها شامل پول نقد، حساب بانکی، سهام، ملک، ماشین و هر چیز باارزش دیگه میشه. ممکنه دادگاه از بانک ها یا سازمان ثبت اسناد هم استعلام بگیره تا مطمئن بشه شما چیزی به نامتون نیست.
- مدارک مورد نیاز:
- استشهادیه کتبی: باید یک فرم استشهادیه تهیه کنید و حداقل ۴ نفر شاهد (افرادی که از وضعیت مالی شما مطلع هستن و میتونن گواهی بدن که شما پول ندارید) اون رو امضا کنن. تو این استشهادیه باید مشخصات کامل شهود (اسم، فامیل، کد ملی، آدرس) رو بنویسید.
- لیست اموال: باید یک لیست کامل و دقیق از تمام اموال منقول (مثل ماشین، جواهرات، لوازم منزل باارزش) و غیرمنقول (مثل زمین، خانه، باغ) خودتون رو که دارید یا ندارید، به دادگاه ارائه بدید. حتی اگه چیزی هم ندارید، باید این موضوع رو تو لیستتون بنویسید.
- شهادت شهود در دادگاه: معمولاً دادگاه، شهود شما رو احضار می کنه تا تو جلسه دادگاه حاضر بشن و زیر قسم، شهادت خودشون رو تکرار کنن و صحت ادعاهای شما رو تایید کنن.
چطور درخواست اعسار بدیم؟
شما دو تا راه برای ارائه درخواست اعسار دارید:
- همزمان با دادخواست واخواهی: این روش معمولاً بهتره، چون هم کارتون سریع تر پیش میره و هم از همون اول، اگه اعسارتون پذیرفته بشه، از پرداخت هزینه دادرسی معاف میشید. تو این حالت، تو همون دادخواستی که برای واخواهی مینویسید، یه بخش هم به درخواست اعسار اختصاص میدید.
- به صورت دادخواست جداگانه: میتونید اول دادخواست اعسار رو جداگانه بدید و بعد از اینکه حکم اعسار صادر شد، دادخواست واخواهی رو ثبت کنید. این روش ممکنه زمان بر باشه و خطر از دست دادن مهلت واخواهی رو داره.
پیامدهای پذیرش و رد درخواست اعسار (خیلی مهم و دقیق تر از رقبا)
این بخش خیلی حیاتیه و باید حواستون رو کاملاً جمع کنید، چون سرنوشت واخواهی شما به نتیجه درخواست اعسار بستگی داره:
در صورت پذیرش اعسار:
اگه دادگاه تشخیص بده که شما واقعاً معسر هستید و درخواست اعسارتون رو قبول کنه:
- معافیت از پرداخت هزینه ها: شما به صورت موقت یا دائم، از پرداخت هزینه های دادرسی واخواهی معاف میشید. یعنی دیگه لازم نیست اون ۴.۵ درصد یا مبلغ ثابت رو پرداخت کنید.
- تخفیف ۳۰ درصدی دفاتر خدمات قضایی دائمی میشه: همونطور که قبل تر گفتیم، اگه همزمان با درخواست واخواهی، درخواست اعسار هم بدید، دفاتر خدمات قضایی بهتون ۳۰ درصد تخفیف میدن. اگه اعسارتون پذیرفته بشه، این تخفیف دائمی میشه و دیگه لازم نیست اون مبلغ رو برگردونید.
- امکان تقسیط هزینه ها: حتی اگه دادگاه اعسار کامل شما رو قبول نکنه، ممکنه حکم به تقسیط هزینه ها بده. یعنی شما میتونید هزینه های دادرسی رو به صورت قسطی پرداخت کنید.
در صورت رد اعسار:
اما اگه دادگاه درخواست اعسار شما رو قبول نکنه و ردش کنه، چی میشه؟ اینجا داستان کمی فرق می کنه و باید حسابی حواستون باشه:
- الزام به پرداخت فوری تمام هزینه ها: اگه اعسارتون رد بشه، شما موظفید تمام هزینه های دادرسی رو فوراً و یکجا پرداخت کنید.
- جبران تخفیف دفاتر خدمات قضایی: یادتونه گفتیم دفاتر خدمات قضایی اگه درخواست اعسار بدید ۳۰ درصد تخفیف میدن؟ حالا اگه اعسارتون رد بشه، باید این مبلغ تخفیف داده شده رو هم به دفاتر برگردونید و کامل بپردازید.
- عواقب عدم پرداخت هزینه در مهلت مقرر: اگه بعد از رد شدن اعسار، شما تو مهلتی که دادگاه تعیین می کنه (معمولاً ۱۰ روز)، هزینه های دادرسی رو پرداخت نکنید، متاسفانه دادخواست واخواهی شما رد میشه. و این یعنی شما فرصت اعتراض به رای غیابی رو از دست میدید و رای غیابی قطعیت پیدا می کنه.
پس، اگه شرایط مالی مناسبی ندارید، حتماً از طریق اعسار اقدام کنید، اما حواستون به عواقب رد شدن اون هم باشه و اگه رد شد، سریعاً هزینه ها رو پرداخت کنید تا حقتون از بین نره.
چندتا نمونه دادخواست واخواهی (همراه با درخواست اعسار)
تا اینجای کار هرچی لازم بود در مورد هزینه واخواهی از رای غیابی و اعسار از اون گفتیم. حالا وقتشه که چند تا نمونه عملی از دادخواست واخواهی رو ببینید. یادتون باشه اینا فقط یک الگو و راهنما هستن و حتماً برای تنظیم دادخواست نهایی با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید.
ساختار کلی این دادخواست ها چیه؟
یک دادخواست واخواهی (که درخواست اعسار هم توش هست) معمولاً شامل این بخش ها میشه:
- سربرگ دادخواست: نام دادگاه، شماره پرونده و تاریخ.
- مشخصات واخواه: (کسی که اعتراض میکنه) اسم، فامیل، کد ملی، آدرس.
- مشخصات واخوانده: (کسی که رای به نفعش صادر شده) اسم، فامیل، کد ملی، آدرس.
- شرح واخواهی: توضیح میدید که چرا به رای غیابی اعتراض دارید و استدلال های حقوقی تون چیه.
- دلایل و مستندات: مدارکی که ادعای شما رو ثابت میکنه (مثل سند، قرارداد، استشهادیه).
- شرح اعسار: توضیح میدید که چرا نمیتونید هزینه های دادرسی رو بپردازید و وضعیت مالی تون چطوره.
- خواسته: در این بخش درخواست اصلیتون از دادگاه رو مطرح می کنید (مثل نقض رای غیابی و رسیدگی مجدد، و صدور حکم اعسار).
نمونه عمومی دادخواست واخواهی و اعسار:
ریاست محترم دادگاه …… (نام دادگاه صادرکننده رای غیابی)
با سلام و احترام،
اینجانب: [نام و نام خانوادگی واخواه]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [کد ملی]، ساکن [آدرس کامل]
به وکالت از: [در صورت داشتن وکیل، مشخصات وکیل ذکر شود]
علیه: [نام و نام خانوادگی واخوانده]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [کد ملی]، ساکن [آدرس کامل]
خواسته: ۱. واخواهی نسبت به دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] آن دادگاه محترم. ۲. رسیدگی مجدد به پرونده [شماره پرونده] و صدور حکم شایسته مبنی بر [ذکر خواسته واخواه مثلاً بی حقی واخوانده]. ۳. درخواست صدور حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی مرحله واخواهی.
شرح واخواهی:
احتراماً، به استحضار می رساند که در تاریخ [تاریخ ابلاغ واقعی دادنامه]، دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه]، موضوع پرونده کلاسه [شماره پرونده] صادره از شعبه [شماره شعبه] آن دادگاه محترم، به اینجانب ابلاغ گردید. به موجب این دادنامه غیابی، [خلاصه ای از آنچه به موجب رای غیابی محکوم شده اید، مثلاً اینجانب محکوم به پرداخت مبلغ X ریال به عنوان مطالبه وجه یا خسارت شده ام].
این در حالی است که [در اینجا دلایل اصلی اعتراض خود را ذکر کنید. مثلاً: اینجانب در زمان رسیدگی، به دلیل عدم ابلاغ صحیح اخطاریه، از جلسات دادگاه مطلع نگردیده ام و امکان دفاع از خود را نداشته ام. همچنین، به استناد [ذکر دلیل مثل سند، شهادت، اقرار]، ادعای واخوانده صحیح نبوده و محکومیت اینجانب وجاهت قانونی ندارد و مدارک پیوست این امر را تایید می کند.]
شرح اعسار از پرداخت هزینه دادرسی:
ریاست محترم دادگاه، معروض می دارم با توجه به شرایط نامساعد مالی اینجانب [توضیح مختصر وضعیت مالی، مثلاً بیکاری، بیماری، داشتن افراد تحت تکفل زیاد و عدم هرگونه منبع درآمد ثابت و مکفی] و [ذکر دلایل عدم تمکن مالی، مثلاً توقیف تنها دارایی ناچیز اینجانب، نداشتن اموال منقول و غیرمنقول قابل توجه]، در حال حاضر قادر به پرداخت هزینه های دادرسی مرحله واخواهی نمی باشم. لذا تقاضای صدور حکم بر اعسار اینجانب از پرداخت هزینه دادرسی مربوطه را از محضر محترم دادگاه دارم. استشهادیه معسرین با امضای چهار شاهد و لیست اموال اینجانب (مبنی بر عدم وجود اموال کافی) به پیوست تقدیم می گردد.
دلایل و مستندات:
- کپی مصدق دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه]
- کپی مصدق [مدارک اثبات کننده ادعای واخواه، مثلاً سند پرداخت، قرارداد، پیامک و…]
- استشهادیه اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
- لیست اموال واخواه
- [سایر دلایل و مستندات]
با احترام مجدد و آرزوی توفیق،
نام و نام خانوادگی واخواه:
امضاء:
تاریخ:
نمونه واخواهی مهریه با اعسار:
فرض کنید رای غیابی در پرونده مهریه علیه شما صادر شده:
شرح واخواهی (مثال برای مهریه):
احتراماً، به استحضار می رساند که در تاریخ [تاریخ ابلاغ واقعی دادنامه]، دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه]، موضوع پرونده کلاسه [شماره پرونده] صادره از شعبه [شماره شعبه] آن دادگاه محترم، به اینجانب ابلاغ گردید. به موجب این دادنامه غیابی، اینجانب محکوم به پرداخت مبلغ [مبلغ مهریه] تومان از بابت مهریه همسر دائم و شرعی خود، سرکار خانم [نام همسر] شده ام. این در حالی است که به استناد سند رسمی [شماره سند] تنظیمی در دفترخانه شماره [شماره دفترخانه] مورخ [تاریخ سند] که تصویر آن به پیوست تقدیم می گردد، ایشان سال گذشته، در تاریخ [تاریخ ابراء] مهریه خود را نسبت به اینجانب ابراء (بخشیده) نموده اند. لذا با توجه به مدارک و مستندات موجود، صدور حکم شایسته مبنی بر بی حقی واخوانده و نقض رای غیابی مورد استدعاست.
شرح اعسار (مثال برای مهریه):
اینجانب به دلیل توقیف کلیه اموال و حساب های بانکی بنده از بابت تأمین خواسته مهریه توسط خوانده محترم و عدم دسترسی به هیچ گونه دارایی و همچنین عدم وجود شغل ثابت و درآمد مکفی، در حال حاضر قادر به پرداخت هزینه های دادرسی پرونده نبوده و از آن مقام محترم، صدور حکم بر اعسار از پرداخت هزینه دادرسی واخواهی رای مهریه نیز، مورد استدعا است.
نمونه واخواهی سفته با اعسار:
و در نهایت، یک مثال برای پرونده سفته:
شرح واخواهی (مثال برای سفته):
احتراماً، به استحضار می رساند که در تاریخ [تاریخ ابلاغ واقعی دادنامه]، دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه]، موضوع پرونده کلاسه [شماره پرونده] صادره از شعبه [شماره شعبه] آن دادگاه محترم، به اینجانب ابلاغ گردید. به موجب این دادنامه غیابی، اینجانب محکوم به پرداخت مبلغ [مبلغ سفته] تومان به واخوانده محترم، جناب آقای [نام واخوانده]، از بابت سفته شماره [شماره سفته] شده ام. این در حالی است که بنده، وجه سفته مذکور را به طور کامل در تاریخ [تاریخ پرداخت] به واخوانده پرداخت نموده ام و مدارک مثبت این امر، شامل [ذکر مدارک، مثلاً رسید بانکی، دست نوشته واخوانده با امضاء و اثر انگشت ایشان] به پیوست تقدیم می گردد. همچنین، شهود این واقعه نیز حاضر به شهادت در دادگاه می باشند.
شرح اعسار (مثال برای سفته):
خدمت آن مقام محترم معروض می دارم، اینجانب به علت [ذکر دلیل خاص، مثلاً بیماری صعب العلاج، از کارافتادگی، اخراج از کار و عدم یافتن شغل جدید]، قادر به کار کردن و کسب درآمد نمی باشم و در حال حاضر، با وجود تأهل و داشتن [تعداد] فرزند تحت تکفل، هیچ منبع درآمدی نداشته و توان پرداخت هزینه های دادرسی دعوای مطروحه را ندارم. لذا با توجه به شرح آنچه رفت، از آن مقام محترم، تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر اعسار از پرداخت هزینه های دادرسی را دارم. مدارک مثبت ادعای اینجانب، به پیوست، تقدیم می گردد.
یه عالمه نکته مهم و کاربردی (که حتماً به دردت می خوره!)
تا اینجا هم در مورد هزینه واخواهی از رای غیابی حرف زدیم و هم روش های کم کردن یا معاف شدن از این هزینه ها رو گفتیم. اما قبل از اینکه پرونده تون رو شروع کنید، یه سری نکته هست که مثل چراغ راهنما میتونه خیلی بهتون کمک کنه و از به دردسر افتادن جلوگیری کنه:
- ضرورت مشاوره حقوقی قبل از اقدام: این مهم ترین توصیه ایه که میتونم بهتون بکنم. هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره و ممکنه تو جزئیات با بقیه فرق کنه. یه وکیل یا مشاور حقوقی باتجربه، با بررسی دقیق پرونده شما میتونه بهترین راهنمایی رو بهتون ارائه بده. اون میتونه بهتون بگه که آیا اصلاً واخواهی برای شما مناسبه یا نه، چقدر شانس موفقیت دارید، چقدر هزینه باید کنید و چطور میتونید درخواست اعسار بدید.
- اهمیت جمع آوری دقیق و کامل مدارک و مستندات: چه برای واخواهی و چه برای درخواست اعسار، داشتن مدارک کامل و مستندات قوی حرف اول رو میزنه. اگه مدرکی ناقص باشه یا درست ارائه نشه، ممکنه حتی اگه حق با شما باشه، دادگاه نتونه به نفع شما رای بده. پس حسابی بگردید و هر مدرکی که میتونه ادعای شما رو ثابت کنه، پیدا کنید.
- پیگیری مداوم پرونده و رعایت مهلت های قانونی: بعد از اینکه دادخواستتون رو ثبت کردید، کار تموم نمیشه. باید مدام از طریق سامانه ثنا یا مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، پرونده تون رو پیگیری کنید. مهلت های قانونی رو هم که یادتونه؟ حواستون باشه که ازشون نگذره، چون بعداً پشیمونی سودی نداره.
- آگاهی از آخرین بخشنامه ها و تعرفه های قوه قضاییه: تعرفه های قضایی و هزینه ها هر سال ممکنه تغییر کنن. پس قبل از اینکه اقدام کنید، حتماً آخرین تعرفه ها و بخشنامه های قوه قضاییه رو بررسی کنید یا از یه منبع موثق مثل وکیل بپرسید.
- نحوه ابلاغ و اهمیت ابلاغ واقعی: همونطور که گفتیم، مبنای شروع مهلت واخواهی، ابلاغ واقعی رای غیابی به شماست. حواستون به ابلاغیه های ثنا باشه و اگه ابلاغیه ای بهتون رسید که مشکوک بود یا فکر کردید به دستتون نرسیده، حتماً از طریق مراجع قانونی پیگیری کنید. این جزئیات کوچیک میتونه تو آینده پرونده شما حسابی تاثیرگذار باشه.
نتیجه گیری
در این مقاله سعی کردیم هر چیزی که لازم بود در مورد هزینه واخواهی از رای غیابی بدونید رو به زبانی ساده و کاربردی براتون توضیح بدیم. دیدیم که این هزینه ها شامل بخش های مختلفی مثل هزینه دادرسی (که برای پرونده های مالی حقوقی ۴.۵ درصد و برای غیرمالی/کیفری ثابت هست)، هزینه خدمات دفاتر الکترونیک قضایی و یک سری هزینه های جانبی میشه.
اما نکته مهم اینه که اگه توان مالی پرداخت این هزینه ها رو ندارید، جای نگرانی نیست؛ چون راهکار اعسار از پرداخت هزینه دادرسی وجود داره که میتونه شما رو از این بار مالی نجات بده. فقط کافیه که مدارک لازم رو جمع آوری کنید و درست و به موقع درخواست بدید و حواستون به عواقب رد شدن درخواست اعسار هم باشه. در نهایت، همیشه توصیه ما اینه که قبل از هر اقدامی، حتماً با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص مشورت کنید. اینجوری با خیال راحت تر و با اطلاعات کامل تر میتونید از حق و حقوق خودتون دفاع کنید.