نیم عشر دولتی چقدر است؟

نیم عشر دولتی چیست و چند درصد است؟

نیم عشر دولتی چیست؟ واژه‌ی عُشر در لغت به معنای یک دهم بوده و نیم عُشر در معنای نصفِ یک دهم به کار می‌رود. نصف یک دهم همان یک بیستم (پنج درصد) است. در دعاوی حقوقی، دادگاه برای اهدافی مانند اجرای حکم و یا صدور اجراییه، مبلغی تعیین می‌کند. این مبلغ از هزینه‌ی دادرسی جدا بوده و با آن متفاوت است. هزینه‌ی دادرسی مربوط به اموری است که در راستای رسیدگی به پرونده انجام می‌شوند. هزینه اجرایی عبارت است از نیم عشر اجرائی و حق مزایده، نیم عشر و یا حق اجرا حقی است به صورت پول، که دولت از بابت اجرائیه اسناد رسمی می گیرد که میزان آن پنج درصد مبلغ مورد اجرا می باشد. جهت کسب مشاوره در این خصوص با بهترین وکیل در شیراز تماس بگیرید.

نیم عشر دولتی باید توسط چه کسی پرداخت شود؟

نیم عشر دولتی مربوط به اجرای امور حکم است. نیم عشر باید از طرف محکوم، به دادگاه پرداخت شود.اگر محکوم از تاریخ اجرا ظرف مدت 10 روز طلب خود را پرداخت کند نیم عشر اجرائی تعلق نمی گیرد. مطابق 181 قانون ثبت حق اجرا نیم عشراست و از کسی که اجرائیه علیه اوست اخذ خواهد شد مگر اینکه داین، بدون حق، تقاضای اجر نموده باشد که دراین صورت، نسبت به آن قسمتی که داین حق نداشته از خود او ماخوذ می گردد.

نیم عشر اجرایی چه زمانی باید پرداخت شود؟

در هر پرونده اجرائی با توجه به ماده 181 قانون ثبت و ماده123 آئین نامه اجرا پس از ابلاغ  اجرائیه حق الاجرا  از کسی که اجرائیه علیه اوست دریافت می شود و زمانی باید پرداخت شود که اجرائیه صادر و به طرفین پرونده ابلاغ شده باشد و محکوم علیه  ظرف مدت 10 نسبت به  اجرای حکم اقدام نماید.

انواع نیم عشردولتی

نیم عشر دو نوع است. نیم عشر اجرایی و نیم عشر دولتی. در ادامه به تشریح هر دو نوع نیم عشر خواهیم پرداخت.

نیم عشر اجرایی چیست؟

نیم عشر اجرایی در واقع هزینه‌ی حق الاجرای پرونده بوده و از طرف محکوم پرداخت می‌شود. دو شرط برای معاف شدن محکوم از پرداخت نیم عشر اجرایی وجود دارد:

1. اگر پس از صدور ابلاغ اجراییه، محکوم‌علیه ظرف مدت ده روز، بدهی و یا مبلغ محکوم‌به را تسویه کند، ملزم به پرداخت نیم عشر اجرایی نیست.
2. اگر محکوم تا ده روز بتواند با طرف دعوی خود در مورد شرایط پرداخت بدهی به توافق برسد و با وی سازش کند، از پرداخت نیم عشر اجرایی معاف می‌گردد.

نیم عشر دولتی چیست؟

موضوع نیم عشر دولتی، اغلب در مسائل مربوط به مهریه مطرح می‌شود. پرداخت نیم عشر دولتی از طرف زن صورت می‌گیرد. بدین صورت که زن موظف است در راستای اجرای حکم و صدور اجراییه، مقدار یک بیستم (نیم عشر) از مبلغ مهریه‌ی خود را به دولت پرداخت کند. البته لازم به ذکر است که این مبلغ، در مرحله‌ی نهایی اجرای حکم، از دارایی‌های مرد برداشته شده و به زن بازگردانده خواهد شد.

در شرایطی که زن مهریه‌ی سنگینی داشته باشد، بالطبع نیم عشر مهریه‌ی وی، رقم بالایی خواهد بود. تهیه‌ی چنین مبلغی در ابتدای کار، ممکن است برای زن کار دشواری باشد. در چنین شرایطی زن قادر است دادخواست اعسار داده و برای اثبات دادخواست خود، دو فرد را به عنوان شاهد به دادگاه معرفی کند.

آیا در صورت عدم پرداخت نیم عشر دولتی، دستور جلب صادر می‌شود؟

در صورتی که شخص در پرداخت نیم عشر دولتی تأخیر داشته باشد، قاضی دستور جلب او را صادر می‌کند. در چنین شرایطی شخص می‌تواند با اثبات عدم تمکن مالی خویش، دستور جلب خود را باطل نماید. این اثبات با درخواست اعسار میسر است. پس از ارائه‌ی درخواست اعسار توسط شخص، قاضی با بررسی شواهد و قرائن، درخواست وی را رد و یا تائید می‌کند.

نحوه‌ی محاسبه‌ی نیم عشر دولتی چگونه است؟

به گفته ، طریقه‌ی محاسبه‌ی نیم عشر دولتی به شرح زیر است :

در ابتدای امر، اصل طلب با مبلغ سود و خسارات تاخیر تادیه مربوط به آن را تاریخ صدور اجرائیه جمع کرده و مبلغ لازم‌الاجرا را محاسبه می‌کنیم.

در برخی موارد، مبلغی تحت عنوان حق‌الوکاله نیز به اصل مبلغ افزوده می‌شود. حق‌الوکاله زمانی به اصل مبلغ اضافه می‌شود که جزو مدلول سند بوده و حق الاجرا به آن تعلق گیرد.

مبالغ فوق را با هم جمع می‌کنیم. پنج درصد مبلغ به دست آمده را محاسبه کرده و نیم عشر را به دست می‌آوریم. مبلغ نهایی (نیم عشر) همان مبلغی است که در نهایت از فرد محکوم دریافت خواهد شد.

مطابق ماده یک قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1834 حق مزایده یا حق حراج در اموال منقول شش درصد و در اموال غیر منقول از یک ریال تا ده هزار ریال شش درصد و از ده هزار و یک ریال به بالاتر چهار درصد می باشد.

آیا امکان پرداخت قسطی نیم عشر دولتی وجود دارد؟

در صورتی که مهریه‌ی زن مبلغ زیادی باشد، وی می‌تواند نیم عشر دولتی آن را تقسیط کرده و طی دوره‌های مشخص پرداخت کند. بنابراین نیم عشر دولتی نیز همانند مهریه، قابل قسط‌بندی است. نیم عشر دولتی در نهایت به مهریه اضافه می‌شود و مرد موظف است آن را بپردازد.

موارد معافیت و تخفیف نیم عشر دولتی

مطابق تبصره ماده 123 آئین نامه اجرا دو مورد استثنا در خصوص پرداخت نیم عشر اجرا ذکر شده است:

1 -تبصره یک ماده مذکور که مقرر می دارد چنانچه بدهکار ظرف مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه مفاد آن را به اجرا بگذارد از پرداخت حق اجرا معاف می باشد.

2 -بر اساس تبصره 2 ماده مذکور چنانچه بدهکار قبل از تنظیم و امضا صورت مجلس مزایده تمام بدهی خود را پرداخت نماید نیم عشر اجرائی به ربع عشر تبدیل می شود، یعنی 0/5 به 5/2 درصد کاهش می یابد.

لازم به ذکر است که در صورت برگزاری مزایده و تائید و صحت آن علاوه بر اینکه 0/5  نیم عشر به صورت کامل و تمام گرفته می شود حق مزایده نیز بایستی پرداخت شود که حق مزایده در رابطه با اموال منقول 6 %و اموال غیر منقول 4 %می باشد.

نیم عشر دولتی چقدر است و دولت در ازای اجرای حکم از شما چه چیزی دریافت می کند؟

نیم عشر دولتی عنوانی است که دولت در ازای اجرای حکم از شما دریافت می کند. نیم عشر دولتی یعنی یک بیستم کل مبلغ مهریه. پرداخت نیم عشر دولتی معمولا برای خانم ها سخت یا غیر ممکن است. چرا که مبلغ ریالی مهریه غالبا عددی نجومی و سنگین است. متذکر می شوم که نیم عشر دولتی با هزینه دادرسی که در اول طرح دعوا از شما درخواست می شود فرق دارد چرا که نیم عشر دولتی هزینه اجرای حکم است نه رسیدگی. لذا پس از قطعی شدن حکم و پس از درخواست اجرای حکم از شما مطالبه می شود.

اعسار در پرداخت نیم عشر دولتی

در آن حال شما عدم توانایی مالی خود را در پرداخت نیم عشر دولتی به قاضی اجرای احکام مدنی می گویید و دو شاهد به آن واحد ارائه می کنید. یعنی رسما شما درخواست حکم اعسار از پرداخت نیم عشر دولتی از مبلغ محکوم به را به دادگاه ارائه می کنید.

شهود در نزد قاضی اجرای احکام مدنی با ارائه کارت ملی یا شناسنامه شهادت می دهند که دارایی فلان خانم حدود فلان مبلغ است و در باب معیشت خود از فلان منبع امرار معاش می کند و توانایی پرداخت مبلغ نیم عشر دولتی را ندارد. تشخیص اعسار با دادگاه است. قاعدتا  قاضی اجرای احکام مدنی حکم اعسار شما از پرداخت مبلغ نیم عشر دولتی را صادر می کند.

چگونگی اثبات اعسار

دادگاه این امکان را فراهم کرده تا زنان با معرفی ۲ شاهد به دادگاه، این مبلغ را به حساب دولت واریز نکنند و پس از قطعی شدن حکم و دریافت مهریه از مرد، دادگاه خود این مبلغ را از مرد دریافت خواهد کرد و در آن مرحله، نیم عشر براساس قیمت روز سکه محاسبه می‌شود.

حکم اعسار شامل هر کسی است که بر هر دلیلی هزینه دادرسی یا طلبی سخصی یا هزینه اجرای حکمی بر گردن وی بوده اما با ارائه شهود به دادگاه ثابت کند این هزینه را ندارد و دادگاه حکم اعسار وی را صادر کرده باشد.

*توجه داشته باشید حکم اعسار در اجرای مهریه کاملا به نفع شما بوده و در نهایت از اموال زوج (زوج) برداشت می شود.

پس از تنظیم دادخواست و ارائه آن به دادگاه، رسیدگی به پرونده مهریه و صدور حکم مستلزم پرداخت یک هزینه کوچک است.

زن در این مرحله باید به میزان یک بیستم کل مبلغ مهریه، پولی را بابت نیم‌ عشر دولتی به حساب دادگستری واریز کند، مثلا اگر مهریه زنی ۱۰۰۰‌سکه طلا باشد و قیمت سکه در روزی که او مهریه را به اجرا می‌گذارد ۲۰۰ هزار تومان باشد، مبلغی که او باید به حساب دولت واریز کند تا پرونده وارد مرحله رسیدگی شود، ۱۰ میلیون تومان است.

این مبلغی است که پس از صدور حکم نهایی مهریه و قطعی شدن آن، از داماد اخذ و به زن داده خواهد شد، اما به هرحال تهیه این مبلغ ابتدای دادگاه نیز کار سختی است.

دریافت نیم عشر از مرد در صورت اعسار زن

دادگاه این امکان را فراهم کرده تا زنان با معرفی ۲ شاهد به دادگاه، این مبلغ را به حساب دولت واریز نکنند و پس از قطعی شدن حکم و دریافت مهریه از مرد، دادگاه خود این مبلغ را از مرد دریافت خواهد کرد و در آن مرحله، نیم عشر دولتی براساس قیمت روز سکه محاسبه می‌شود.

مثلا ممکن است در این فاصله قیمت سکه از ۲۰۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان برسد و به همین دلیل در این مرحله نیم عشری که مرد باید بپردازد به ۱۱ میلیون تومان افزایش پیدا می‌کند. اما شهودی که زنان به دادگاه معرفی می‌کنند، در همان جلسه اول و پیش از صدور حکم قطعی باید به این مساله شهادت بدهند که زن فاقد توانایی مالی برای تهیه این مبلغ است و امکان پرداخت آن را ندارد.

تصمیم گیری درباره پذیرش یا رد اعسار نیز از سوی دادگاه‌‌های مختلف متفاوت است. برخی محاکم درباره مهریه‌‌ های بالا، اعسار زن را نمی‌پذیرند و با فرض این‌که «زنی که قرار است ۲۰۰میلیون تومان دریافت کند پس می‌تواند ۱۰ میلیون تومان هزینه کند»، اعسار را رد می‌کنند و زن برای صدور حکم مهریه باید این مبلغ را به حساب دولت واریز کند.

موضع زوج در برابر اعسار از پرداخت نیم عشر دولتی

در مقابل اعسار زنان از پرداخت نیم عشر، آقایان معمولا ۲ نوع موضعگیری دارند:

• دسته اول با پذیرش اعسار همسر خود با این ماجرا کنار می‌آیند.
• اما دسته ای دیگر برای این‌که با همسر خود زورآزمایی کنند، در دادگاه با خط خطی کردن اعصاب شهود یا طرح نکات مختلف، جلسه دادگاه را به سمتی می‌برند که شاهدان دچار تناقض گویی شوند و در نتیجه با رد شهادت آنها، زن مجبور به واریز این مبلغ به حساب دادگاه شود. طبیعی است درباره مهریه‌‌های سنگین، به دلیل بالا رفتن مبلغ‌ نیم‌ عشر دولتی ممکن است زن برای مدتی از اجرا گذاشتن مهریه صرف‌ نظر کند یا در همان زمان راضی به طلاق شود.

تقویم نمودن پرداخت نیم عشر

در این مرحله برخی زنان که اطلاعات حقوقی خوبی دارند، پرداخت نیم عشر را تقویم می‌کنند. تقویم یعنی زنان با اعلام این مطلب که ارزش واقعی و دقیق مهریه مشخص نیست، معمولا بخش اندکی از مبلغ واقعی نیم عشر را واریز می‌کنند. از این مرحله به بعد در صورت پذیرش اعسار زن، حکم محکومیت مرد به پرداخت مهریه صادر و رای جهت تایپ و ابلاغ می‌رود.

این رای قابل تجدید نظرخواهی در دادگاه تجدید نظر است البته با توجه به این‌که محکومیت پرداخت مهریه در بیشتر موارد بر اساس سند رسمی‌ عقدنامه صورت می‌گیرد، دادگاه تجدید نظر هم حکم دادگاه بدوی را تایید می‌کند و تنها موردی که می‌تواند مورد تجدید نظر خواهی واقع شود، بحث اعسار زن است که در اغلب موارد رای و نظر دادگاه بدوی تایید می‌شود.