به طور كلی موادی با مقاومت بالا هستند كه با اسید، باز و مواد شیمیایی معمول به سختی واكنش می دهند. این مواد كاملاً در برابر میكرو ارگانیزمها مقاوم بوده و در نتیجه نیستند. لذا دورریز ضایعات پلاستیكی با فرایندهای عملیاتی مواد جامد و مایعات معمول امكان پذیر نمی باشد. چنانچه مواد پلاستیكی به شیوه های معمول سوزانده شوند، گازهای سمی تولید می كنند. لذا جمع آوری و سیستم جداسازی مناسب ضایعات مواد پلاستیكی و فرآیندهای بازیافت در مورد آنها به كار برده نمی شود. یكی از پرمصرف ترین پلاستیكها، پلی (اتیلن- ترفتالات) با نام اختصاری PET است. پلی (اتیلن- ترفتالات) در زمینه های مختلف چون الیاف، فیلمها، غشاها، بطری های نوشیدنی، فیلم برای قالبگیری فشاری و صنایع بسته بندی فیلمهای رادیوگرافی و نوارهای ویدیویی مورد استفاده قرار می گیرد. یكی از فراوان ترین انواع ضایعات PET بطری های نوشیدنی است و بازیافت ضایعات بطری این اهمیت زیادی پیدا كرده است. شایان ذكر است كه بازیافت PET یكی از موفق ترین نمونه های بازیافت پلیمرها بوده و انواع بازیافتهای مكانیكی، فیزیكی و شیمیایی برای این پلیمر مورد استفاده قرار می گیرند.
بازیافت مكانیكی
این روش به نوعی مرحلۀ آماده سازی برای بازیافتهای فیزیكی و شیمیایی میباشد. بطریهای نوشیدنی PET شامل چندین نوع ماده هستند كه عبارتند از PET ، آلومینیوم، كاغذ، فیلم پلاستیكی و چسب كه همگی قبل از به كارگیری PETباید جدا شوند چرا كه آلاینده ها بزرگترین عامل نزول خواص فیزیكی و شیمیایی PET بازیافتی در حین فرایند میباشند. از انواع آلاینده ها میتوان به موارد زیر اشاره كرد:
- آلاینده های تولیدكننده اسید
- آب
- آلاینده های رنگی
- استالدهید
فرآیندهای مكانیكی
دو روش در این مرحله از بازیافت PET توسعه یافته است. در روش اول، بطریها تكه تكه شده ، به واحد فرایند- جایی كه به قطعات كوچك خرد میشوند- منتقل می گردند. براده ها در حجم و سرعت بالا به HDPE ، PET ، آلومینیوم، كاغذ و باقیمانده به صورت چسب جدا میشوند. در روش دوم، كل بطریها در فرم اولیه به واحد فرایند منتقل شده و در آنجا برچسب و كاپ پایه طی یك فرایند مكانیكی جدا و بخش PET از بطریها به صورت جداگانه شسته و خرد میشوند. حسن روش اول این است كه نیازمند هزینۀ كمتری جهت انتقال بطریهای خرد شده است و امكان تاسیس واحدهای فرایندی با حجم كاری بالا را فراهم میكند كه منجر به كاهش هزینه ها می گردد. در مقایسه، روش دوم دارای این حسن است كه هر مرحله با دقت و نظارت بیشتری انجام می گیرد تا PET بازیافتی خالصتری به دست آید.
1.جداسازی بعد از گرانول سازی
گرانولها علاوه بر PET ممكن است حاوی HDPE از كاپ پایه، آلومینیوم از درپوش و حلقه بخش گردن بطری، برچسبهای كاغذ یا فیلمهای پلاستیكی (PP) ، چسب برای چسباندن برچسب و بعضی مواقع پوششی از PVC باشند.جداسازی تمامی این آلاینده ها در گرانولها الزامی است. به طور كلی یك فرآیند چند مرحله ای انجام می گیرد كه شامل شستشو با آب یای ك حلال مناسب، جداسازی استیل با آهنربا، جداسازی آلومینیوم از طریق دستگاه الكترواستاتیك و روش شناوری برای جداسازی پلاستیكهایی كه دانسیته متفاوتی از PET دارند میباشد.
2.جداسازی بطریهای PVC
فلسهای PET بازیافت شده باید عاری از باشند چرا كه در فرایندهای بعدی مشكل آفرین خواهند بود. به طور مثال، در فرایند بازیافت فیزیكی كه نیازمند حرارت بالا است، این حرارت منجرب ه تخریب و تجزیه PVC باقیمانده در مخلوط شده و در نتیجه باعث افت خواص و تیره شدن موضعی قطعات می گردد.جداسازی PVC در اروپا اهمیت بالایی دارد چرا كه بطریهای PVC به مقدار زیادی در محصولاتی كه حاوی نوشیدنی های كربناتی هستند به كار می روند.
3.جداسازی برچسب
4.شستشوی گرانولها
5.خرد كردن و تمیز كردن در حالت سرد
خرد كردن بطریهای PET در دمای زیر c ◦ 130- ، پولكهای شكننده ای در ابعاد in 16/3-8/1 ایجاد می كند كه عاری از هرگونه باكتری هستند.
6.جداسازی HDPE
براده های HDPE از PET از طریق روش اختلاف دانسیته جداسازی میشوند. مخلوطی از گرانولها در آب ریخته شده و در یك تانك شناوری قرار می گیرند. گرانولهای سبك HDPE به صورت دائمی روی سطح مایع شناور می مانند و گرانولهای PET سنگین تر در انتهای تانك جمع آوری می شوند.
7.استفاده از حلالها برای خارج سازی آلاینده ها
ضایعات PET ممكن است با قسمتهایی از بطری كه از مواد دیگر ساخته شده اند و یا موادی كه از انواع بطریهای دیگری كه به صورت اتفاقی در چرخه بازیافت وارد شده اند آلوده شوند. همچنین بطریها ممكن است با مایعات و محتویات داخل آنها آلوده شده باشند، لذا حلالهایی برای خالص سازی گرانولهای PET استفاده می شوند تا ناخالصیهای موجود را حل كرده و از بین ببرند.
8.خشك كردن گرانولها
بازیافت فیزیكی
بعد از اتمام بازیافت مكانیكی، گرانولهای RPET (پلی اتیلن ترفتالات بازیافت شده) به تنهایی و یا به صورت تركیبی با PET خالص اولیه و یا آلیاژی از پلیمرهای دیگر برای تولید قطعاتی كه عموماً خواص و كیفیت بالایی ندارند مورد استفاده قرار می گیرند. عمده ترین ایراد این روش بازیافت، افت خواص محصول در طی هر سیكل از فرایند میباشد كه این مسئله به دلیل كاهش جرم ملكولی رزین بازیافتی است كه با گسستن زنجیرها از طریق واكنشهای هیدرولیز توسط آب و یا ناخالصیهای اسیدی باقی مانده و یا تخریب در اثر گرما رخ می دهد. لذا روش بازیافت فیزیكی كمتر مورد توجه قرار گرفته است.
بازیافت شیمیایی
بین روشهای دیگر بازیافت پلیمرها، بازیافت شیمیایی اكثر پلیمرهایی كه از پلیمریزاسیون تراكمی به دست آمده اند و حساس به پاره شدن زنجیرۀ پلیمری هستند بسیار موردتوجه میباشد .
پلی آمیدها، پلی اورتان ها، پلی استرها جزء این گروه پلیمرها می باشند . PET یكی از پلیمرهایی است كه به روش شیمیایی بازیافت میشود و میتوان گفت كه بازیافت PET همزمان با تولید آن در مقیاس صنعتی عرضه گردید. به صورتی كه از این روش برای از بین بردن ضایعات چرخه تولید PET استفاده شد. گستردگی محصولات به دست آمده از این روش یكی از دلایل بازیافت شیمیایی پلی اتیلن ترفتالات است . روشهای تخریب شیمیایی ضایعات PET باتوجه به دلایل عملی به گروههای زیر تقسیم میشوند:
تاكنون عمدتاً متانولیز و گلیكولیز در مقیاس صنعتی استفاده میشود. البته در سالهای اخیر تولید محصولات میانی الیگومری بیشتر موردتوجه قرار گرفته است و گلیكولیز اهمیت بیشتری یافته است.
شما عزیزان می توانید جهت اطلاع از قیمت بطری پلی اتیلن به وب سایت رسمی بهسازه پلاست مراجعه نمایید.