- turned_in سوزش دست ها و نقش نوار عصب و عضله
سوزش دستها و نقش نوار عصب و عضله
سوزش ، سوزن سوزن شدن و یا گزگز دستها و اندامهای فوقانی یکی از شکایتهای بسیار شایعی است که باعث مراجعه بیماران به پزشک می شود. همچنین یکی از دلایل بسیار شایعی که نوار عصب و عضله درخواست می شود ، تعیین علت گزگز وسوزش دستها می باشد. سوزش دستها و اندامهای فوقانی علت متفاوت و متعددی دارد که در ادامه به اختصار به آنها اشاره می شود.
۱-سندروم تونل کارپ یا سی تی اس (CTS)
تحت فشار قرار گرفتن ویا به اصطلاح گیر افتادن عصب مدیان در مچ دست ، شایعترین گیر افتادگی عصب، در کل بدن وبنابراین یکی از علل شایع مراجعه برای تست نوار عصب وعضله می باشد. در تقریبا تمام بیماران عصب در فضای تونل کارپ تحت فشار قرار می گیرد و منجر به مجموعه ای از علائم و نشانه ها می شود که به سندروم تونل کارپ یا سی تی اس شناخته می شود. بیماران معمولا از درد مچ دست و اندام فوقانی همراه با سوزن سوزن شدن انگشتان دست شکایت می کنند.درد می تواند فقط در مچ دست احساس شود یا به ساعد، بازو و ندرتا شانه انتشار یابد . گز گز و سوزش در ابتدا شبانه است و بیمار را از خواب بیدار می کند ولی با پیشرفت مشکل، در طول روز هم اتفاق می افتد.در سندروم تونل کارپ ،گز گز و سوزش ، تنها در دست وانگشتان احساس می شود و نواحی بالاتر را در گیر نمی کند. نوار عصب و عضله در تشخیص و تعیین شدت سندروم تونل کارپ بسیار ارزشمند است.
۲-نروپاتی عصب اولنار در
آرنجاین مطلب را حتما بخوانید : داروهای کاهنده اسید معده و کمبود ویتامین ب 12تحت فشار قرار گرفتن یا به عبارتی گیر افتادن عصب اولنار در اطراف آرنج ، یکی دیگر از علل شایع گزگز دستها خصوصا دو انگشت آخر می باشد. در نروپاتی عصب اولنار گزگز و سوزش دستها نسبت به سندروم تونل کارپ وضوح کمتری دارد وبه جای آن علائم حرکتی بیشتر نمایان هستند. در صورتی که درد وجود داشته باشد، معمولا در اطراف آرنج احساس می شود ویا به سمت داخل ساعد و دست انتشار می یابد. در ضایعه عصب اولنار ، گزگز و بی حسی در دست احساس می شود و نواحی بالاتر مصون هستند.نوار عصب وعضله در تشخیص محل ضایعه عصب و شدت و نوع آسیب بکار میرود.
۳-رادیکولوپاتی گردنی
رادیکولوپاتی یا آسیب ریشه های عصبی یکی از شایعترین علل ارجاع بیماران به کلینیکهای نوار عصب و عضله می باشند. به هر علت که ریشه های عصبی در ناحیه گردن دچار آسیب شوند ، درد ، سوزش ،گزگز وبی حسی در دستها و سایر قسمتهای اندام فوقانی رخ می دهد که بعضی مواقع همراه با کاهش قدرت عضلات و ضعف می باشند. محل احساس درد و سوزش بستگی به ریشه عصبی درگیر دارد . به طور مثال در رادیکولوپاتی ریشه عصبی ششم گردن ،گزگز و سوزش وبی حسی در ساعد و انگشت شست ودر رادیکولوپاتی ریشه هفتم ،در انگشت اشاره ومیانی احساس می شوند. رادیکولوپاتی گردنی علل زیادی دارد ولی شایترین علل درگیری ریشه عصبی ، آرتروز (ساییدگی) مهره های گردن و فتق دیسک گردن می باشند. برای بررسی عملکرد ریشه های عصبی گردن و افتراق رادیکولوپاتی از سایر علل سوزش و گزگز دستها ، تست نوار عصب و عضله از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
۴-سندروم توراسیک اوت لت (thoracic outlet syndrome) یا TOS
این مطلب را حتما بخوانید : آیا دستگاه های الیپتیکال (اسکی واره) برای فعالیت های ایروبیک پایه بهتر از تردمیل ها هستند؟سندروم توراسیک اوت لت یکی از علل ناشایع درد ، خواب رفتگی ، سوزش و ضعف دستها می باشد که در اثر گیر افتادن یا تحت فشار قرار گرفتن قسمت تحتانی شبکه بازویی در قاعده گردن رخ می دهد. شبکه بازویی شبکه پیچیده ای از عصبها یی هستند که از گردن خارج شده به اندامهای فوقانی می روند. گاهی اوقات به علت وجود دنده گردنی و بافت فیبروتیک متصل به آن شبکه بازویی تحت فشار قرار می گیرد وباعت ایجاد درد ،سوزش و ضعف عضلانی می شود. شبکه بازویی می تواند بین عضلات قاعده گردن هم تحت فشار قرار گیرد که این حالت در افرادی رخ می دهد که از وضعیت مناسب بدنی برخوردار نیستند و سر و گردنشان به سمت جلو متمایل می باشد.تست نوار عصب و عضله شیوه ارزشمندی جهت افتراق سندروم توراسیک اوت لت از سایر علل گزگز و خواب رفتگی دستها خصوصا نروپاتی عصب اولنار و رادیکولوپاتی گردنی می باشد.
۵- پلکسوپاتی شبکه بازویی
(Brachial plexopathy)ریشه های عصبی گردن بعد از خروج از بین مهرهای گردن به یکدیگر متصل شده و شبکه پیچیده ای از اعصاب را تشکیل می دهند که به آن شبکه بازویی اطلاق می شود و از این شبکه عصبهای مربوط به اندام فوقانی جدا می شوند. عوامل متعددی از جمله ضربه و تصادف، انواع تومرها ، پرتو درمانی و دیابت می توانند باعث آزردگی شبکه بازویی شده ، درد ، گزگز، خواب رفتگی و ضعف عضلانی در دستها و اندام فوقانی ایجاد کنند .تست نوار عصب و عضله به افتراق آسیب شبکه بازویی از سایر علل درد و سوزش اندام فوقانی کمک قابل توجهی می کند.
۶-نوروپاتی محیطی
این مطلب را حتما بخوانید : میزان ورزش یک فرد بزرگسال – یک فرد بزرگسال (با قد و وزن متوسط) در روز چقدر باید ورزش کند؟نروپاتی محیطی به معنای آسیب یا اختلال عملکرد تمام یا تعدادی از عصبهای محیطی می باشد . عوامل متعدد و زیادی می توانند باعث نوروپاتی محیطی شوند که از بین انها دیابت ،الکل ، کمبود بعضی از ویتامینها،بعضی از داروها از جمله داروهای شیمی درمانی، مسومیت با مواد شیمایی و فلزات سنگین ، بیماریهای التهابی و خودایمن و انواع ژنتیکی را می توان نام برد. اغلب نوروپاتی ها در شروع پاها و اندامهای تحتانی را درگیر می کنند وبا پیشرفت بیماری دستها درگیر می شوند هرچند موارد خاصی از نوروپاتی ها می توانند با سوزش و گزگز دستها شروع شوند. تست نوار عصب و عضله روش تشخیصی ارزشمند و مهمی در ارزیابی و تشخیص نوروپاتی محیطی می باشد.
۷-کمبود ویتامینها
همانگونه که گفته شد کمبود بعضی از ویتامینها خصوصا ویتامین ب دوازده (B12) می تواند خود را به صورت سوزش و گزگز دستها نشان دهد.
۸- بیماریهای دستگاه عصب
مرکزی (CNS)بیماریهای سیستم عصب
مرکزی یعنی مغز ونخاع مانند ام اس (MS) می
توانند باعث گزگز و بی حسی قسمتهای مختلفی از بدن از جمله دستها شوند. در اینگونه
موارد جهت افتراق علل محیطی از علل مرکزی ، تست نوار عصب و عضله در کنار سایر
روشهای تشخیصی کاربرد دارد.در پایان شایان ذکر است که تنها پزشک معالج شماست که بعد اخذ شرح کامل و معاینه بالینی دقیق ،درصورت نیاز، در راستای تشخیص و ارزیابی گزگز و سوزش دستها و اندام فوقانی شما تصمیم به تجویز تست نوار عصب و عضله می گیرد.
سوزش کف و انگشتان پا یکی از عارضه‌های رایج مربوط به طب عروق می‌باشد. اکثر موارد سوزش کف و انگشتان پا ربطی به فصل ندارند. با این حال مواردی از این عارضه وجود دارند که در زمان سرد بودن هوا شدیدتر می‌شوند. سوزش کف پا ممکن است دلیل‌های بسیار متفاوتی داشته باشد. واضح است که منبع ایجاد این احساس سوزش، همیشه در رشته‌های عصبی پوست می‌باشد. برخی از علل ایجاد سوزش کف پا باعث آسیب‌های عصبی می‌شوند. آسیب‌های عصبی دائماً به مغز پیام ارسال کرده و این پیام‌ها به شکل سوزش یا سوزن سوزن شدن احساس می‌شود. این احساس معمولاً در انگشتان و کف پا ایجاد می‌شود چراکه طولانی‌ترین و آسیب پذیرترین عصبها در این نقاط قرار گرفته‌اند. دیگر علل ایجاد این عارضه، باعث آسیب‌های عصبی نمی‌شوند. این علل در واقع سبب فعالیت دائم اعصاب خواهند شد. فعال شدن عصبها سبب احساس سوزش می‌شود. برای جلوگیری از آسیب‌های عصبی باید سطح قند خون خود را در همه‌ی زمان‌ها در حد مناسبی نگه دارید. شما می‌توانید با رژیم غذایی، ورزش، آب کافی، خواب کافی و مکمل‌های مناسب، سطح قند خون خود را کنترل کنید.
علل سوزش کف پا
علت سوزش کف پا ممکن است در اثر آسیب‌های عصبی یا پوستی در کف پا و یا بافت‌های اطراف ایجاد شود. سوختگی در اثر حرارت زیاد یا مواد شیمیایی و همچنین قرار گرفتن در معرض مواد سمی می‌تواند به اعصاب پوست آسیب وارد کرده و سبب سوزش کف پا شود. آسیب به اعصاب محیطی (نوروپاتی محیطی) نیز می‌تواند باعث ایجاد احساس سوزش در کف پا شود. نوروپاتی محیطی ممکن است در اثر بیماریهای خاص یا برخی از عارضه‌ها ایجاد شده و یا علت آن معلوم نباشد.
دلایل فیزیکی سوزش کف پا
علت داغ شدن کف پا ممکن است فیزیکی باشد ازجمله:
- سوختگی مثل آفتاب‌سوختگی
- داروهای خاص مثل داروهای شیمی‌درمانی سرطان
- قرار گرفتن در معرض سرما
- قرار گرفتن در معرض سموم یا ترکیبات سمی مثل سرب و جیوه
- آسیب‌های فیزیکی به پا
- آسیب به اعصاب
- نوروپاتی محیطی (عارضه‌ای که باعث اختلالات عملکردی در اعصاب خارج از محدوده‌ی مغز و نخاع می‌شود).
- وارد شدن فشار بر روی عصب یا گیر افتادن آن
بیماری‌ها یا اختلالاتی که سبب سوزش کف پا می‌شوند
علت داغ شدن کف پا ممکن است در اثر بیماری یا اختلال خاصی ایجاد شده باشد که سبب آسیب‌های عصبی شده است. برای مثال:
- آثار سوء برخی از داروها، به‌خصوص داروهای شیمی‌درمانی سرطان
- دیابت
- سندرم گیلن باره (اختلال عصبی خود ایمنی)
- آلوده شدن به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و درمان آن
- مالتیپل اسکلروز (بیماری‌هایی که مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار داده و سبب ضعف، عدم هماهنگی، اختلالات تعادل و مشکلات دیگر می‌شود).
- بیماری شریانی محیطی (PAD، که به آن بیماری عروقی محیطی یا PVD نیز گفته می‌شود. عارضه این بوده که در طی آن در اثر تجمع چربی و کلسترول در دیواره‌های رگ، رگ باریک شده و حتی بسته می‌شود. در این موارد جریان خون به طرف اندام‌ها محدود خواهد شد).
- آرتریت روماتوئید
- زونا (فعال شدن دوباره‌ی ویروس واریسلا زوستر، که پس از آبله‌مرغان به حالت غیرفعال در بدن باقی می‌ماند).
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک (اختلالی که در طی آن بدن به سلول‌ها و بافت‌های سالم خود حمله می‌کند).
- کمبود ویتامین به‌خصوص ویتامین B12 و فولات
علائم
داغی کف پا ممکن است به علائم دیگری نیز همراه باشد که بسته به بیماری، عارضه یا اختلال ایجاد کننده‌ی آن، متفاوت خواهند بود. علائمی که به طور مکرر کف پا را درگیر می‌کنند می‌توانند بر روی دیگر دستگاه‌های بدن نیز تأثیر بگذارند. احساس سوزش ممکن است تنها بوده و یا همراه با احساس خارش (پاراستزی) و بی‌حسی وجود داشته باشد. بسته به علت داغ شدن کف پا، سوزش پا ممکن است به هنگام استراحت و یا در زمان راه رفتن و حرکت کردن احساس شود. مدت‌زمان و دوره‌ی سوزش کف پا ممکن است بسته به عارضه‌ی ایجاد کننده‌ی آن، بسیار متفاوت باشد. سوزش پای ایجاد شده به دلیل آسیب‌های فیزیکی معمولاً به‌طور ناگهانی شروع شده در حالی که سوزش پا در اثر نوروپاتی محیطی به‌تدریج ایجاد شده و با گذر زمان تشدید می‌شود. سوزش پا ممکن است همراه با دیگر علائمی که پا را درگیر می‌کنند احساس شود ازجمله:
- خونریزی
- تاول
- درد
- قرمز و گرم شدن و تورم
- خارش یا دیگر احساس‌های غیرطبیعی در پاها
داغ شدن کف پا ممکن است با علائم دیگری همراه باشد که دیگر دستگاه‌های بدن را درگیر می‌کنند ازجمله:
- ضربان‌های ضعیف یا غایب
- تغییر در حواس
- مشکلات راه رفتن
- خواب‌آلودگی بیش از حد در روز
- حساسیت شدید نسبت به لمس
- مشکلات کف پا مثل زخم و درد استخوان و مفاصل
- اختلالات تعادل
- ضعف عضلانی
- درد عصبی
- احساس درد به هنگام راه رفتن
- کاهش توانایی احساس درد و تغییرات دما
- درد شدید که ممکن است به هنگام شب شدیدتر باشد.
- اختلالات خواب
عوارض
عوارض احتمالی داغ شدن کف پا شامل موارد زیر می‌باشند:
- آسیب مغزی (اگر احساس سوزش کف پا به دلیل سکته ایجاد شده باشد).
- از دست دادن اندام
- آسیب عصبی دائمی
درمان سوزش کف پا
دارودرمانی
مهم‌ترین راه درمان داغ شدن کف پا، متوقف کردن هرگونه آسیب عصبی است. در برخی از موارد درمان بیماریهای ایجاد کننده‌ی عارضه باعث بهبود نوروپاتی و علائم ناشی از آن می‌شود. در موارد دیگر مثل یک نوروپاتی کوچک که نمی‌توان علت آن را مشخص کرد، پزشک بر روی درمان علائم فرد متمرکز می‌شود. برای افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی، درمان با نگه داشتن سطح قند خون در حد طبیعی انجام می‌شود. این کار معمولاً نیازمند تغییرات غذایی، داروهای خوراکی و معمولاً تزریق انسولین می‌باشد.
برای افراد مبتلا به دیگر اشکال نوروپاتی که سبب گرم شدن کف پا می‌شوند، جلوگیری از آسیب بیشتر عصب ضرورت دارد. موارد خاص و درمان‌های انجام شده برای آنها در زیر ذکر شده‌اند:
- کمبود ویتامین، استفاده از ویتامین B12 خوراکی یا تزریقی می‌تواند کمبود این ماده را جبران کند.
- بیماریهای مزمن کلیوی، ممکن است برای از بین بردن مواد سمی ایجاد کننده‌ی نوروپاتی و گرم شدن کف پا، عمل دیالیز ضروری باشد.
- استفاده‌ی خوراکی از هورمون تیروئیدی مصنوعی سطح این هورمون را بالا برده و معمولاً باعث بهبود نوروپاتی و داغ شدن کف پا می‌شود.
مراقبت خوب از پاها
پاهای خود را هر روز بررسی کنید. اگر بیمار نتواند در پای خود احساس درد کند، ممکن است آسیب به پا را نیز متوجه نشود. شما می‌توانید با استفاده از چشمان خود، به دنبال این مشکلات بگردید. اگر پاهای بیمار خشک هستند، از یک لوسیون بر روی پوست آن استفاده کنید (به غیر از لای انگشتان). از کفش‌ها و جوراب‌هایی استفاده کنید که اندازه‌ی پا بوده و آنها را همیشه به پا داشته باشید. برای شستشوی پا از آب گرم استفاده کرده و سپس آنها را به دقت خشک کنید.
- از جوراب‌هایی با جنس طبیعی استفاده کنید نه جوراب‌هایی که جنس مصنوعی دارند. مثل 100 درصد پشم یا پنبه.
- در اکثر موارد از جوراب سفید استفاده کنید. چراکه جوراب‌های رنگی دارای رنگ‌های سمی هستند.
- قبل از استفاده‌ی جوراب آن را بشویید تا رنگ و مواد شیمیایی از آن خارج شوند.
- کفش و جوراب خود را به هنگام پیاده‌روی و در طول روز عوض کنید.
- از لاک زدن ناخن‌های پا، استفاده از لوسیون های سمی و یا مواد دیگر در منطقه‌ی پا خودداری کنید.
- در انتهای روز پای خود را در محلول نمک اپسوم قرار داده و به آن استراحت دهید. این کار سبب تسکین درد، از بین رفتن بوی بد پا، نرم شدن پوست و کمک به خارج شدن سموم از پا خواهند شد. نصف لیوان نمک اپسوم را به یک تشت بزرگ آب گرم اضافه کنید. آن را به خوبی مخلوط کرده و سپس به آن یخ اضافه کنید تا آب خنک شود. این کار سبب تسکین بهتر درد خواهد شد. تا زمانی که احساس خوبی دارید پای خود را درون محلول نگه دارید. سپس پاهای خود را خشک کرده و آنها را بر روی یک چهارپایه بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
- تا حد امکان پابرهنه رفت و آمد کنید.
کفش
کفش مناسب و اندازه‌ی پا که به خوبی از پا حمایت کند، نقطه‌ی شروع خوبی برای از بین بردن مشکلات مربوط به پاست.
- به‌عنوان یک قانون عمومی، از کفش پاشنه‌بلند استفاده نکنید. از کفش‌هایی استفاده کنید که حالت پا را مشابه زمانی که پابرهنه راه می‌روید نگاه می‌دارند.
- از کفش‌هایی با جنس‌های طبیعی استفاده کنید. کفش‌هایی که با مواد مصنوعی و شیمیایی ساخته نشده‌اند مانند چرم، کنف، کتان یا پشم.
- کفش‌های خود را عوض کنید و به کفش اجازه بدهید تا قبل از استفاده‌ی مجدد خشک شود.
- کفی‌های مصنوعی را با جنس‌های طبیعی مثل چرم جایگزین کنید.