درمان درد مچ دست در طب سنتی

هر آنچه که باید درباره درد مچ دست بدانید

درد مچ دست یک بیماری شایع است که دلایل مختلفی دارد. مچ دست از چندین مفصل کوچک تشکیل شده است که به کمک آن‌ها به استخوان‌های دست و بازو متصل می‌شود. مفصل مچ دست در حرکات اساسی از ارسال پیام کوتاه تا نوشتن نقش دارد و وقتی آسیب ببیند می‌تواند در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کند و حتی کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد.

طبق آمار درد مچ دست اغلب به دلیل پیچ‌خوردگی یا شکستگی در اثر جراحات ناگهانی بروز می‌کند. اگر هر قسمت از مچ دست از جمله استخوان‎ها، رباط‌ها یا تاندون‌ها آسیب ببینند، می‌توانند منجر به درد مچ دست شوند. به عنوان مثال، اگر رباط مچ دست بیش‌ازحد کشیده شود، پیچ‌خوردگی مچ دست می‌تواند باعث احساس درد شدیدی شود.

درد مچ دست می‌تواند در نتیجه مشکلات طولانی‌مدت مانند فشارهای مکرر، آرتروز، نقرس و سندرم تونل کارپال نیز ایجاد شود، بنابراین مشاوره با پزشک ارتوپدی و درمان به موقع این مشکلات می‌تواند مانع از بروز این عارضه شایع شود.

علائم درد مچ دست

علائم درد مچ بسته به علت آن ممکن است متفاوت باشد. بعضی از افراد ممکن است دردی داشته باشند که آن را دردناک یا کسل‌کننده توصیف می‌کنند و دیگران ممکن است دردی حاد داشته باشند. به عنوان مثال، درد آرتروز اغلب شبیه دندان درد کسل‌کننده توصیف می‌شود، درحالی‌که سندرم تونل کارپال معمولاً باعث بی‌حسی یا احساس سوزن‌سوزن شدن و ضعف دست به‌خصوص در شب می‌شود. محل دقیق درد مچ دست، سرنخی از علل اصلی علائم شما ارائه می‌دهد.

علاوه‌بر درد، علائم دیگری نیز ممکن است ایجاد شود. علائم آسیب (مثلا در اثر پیچ‌خوردگی مچ دست) می‎تواند شامل تورم و کبودی باشد. به طور کلی، درد مچ دست ممکن است با علائم زیر همراه باشد:

• انگشتان متورم
• سفتی در مچ دست و به طور بالقوه انگشتان که باعث بروز مشکل در مشت کردن دست یا گرفتن اشیا می‌شود.
• درد، بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن در دست‎ها که شب‌ها بدتر می‌شود.
• احساس درد ناگهانی و حاد در دست
• تورم یا قرمزی در اطراف مچ دست
• احساس گرما در مفصل نزدیک مچ دست
• ایجاد صدا هنگام حرکت دادن مچ دست، این مسئله ممکن است بعد از دوره‎های استراحت مچ دست شدیدتر شود.

اگر مچ دست شما گرم و قرمز شده است و اگر تب بیش از ۳۷.۸ درجه سانتی‏گراد دارید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم می‎تواند نشانه آرتریت عفونی (سپتیک) باشد که یک بیماری جدی است. همچنین اگر نمی‏توانید مچ دست خود را حرکت دهید یا حرکات دست شما غیر طبیعی است، باید فوراً با دکتر درد دست خود تماس بگیرید. ممکن است استخوان شما شکسته شده باشد (علت باد کردن مچ دست).

در هر صورت پزشک باید درد مچ دست را که بدتر می‌‎شود یا توانایی شما را برای انجام کارهای روزمره مختل می‌کند، ارزیابی کند.

علت درد مچ دست چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟

درد مچ دست ممکن است به دلایل زیادی رخ دهد، خواه یک خستگی ساده یا یک مسئله اساسی. معمولاً آسیب‌دیدگی مچ دست علت اصلی است و تخریب اعصابی که از مچ دست عبور می‌کنند می‌تواند درد ایجاد کند.  آسیب رسیدن به هر یک از قسمت‌های مچ دست شما می‌تواند باعث ایجاد درد شود و توانایی شما در استفاده از مچ دست و دست شما را تحت تأثیر قرار دهد.

شایعترین علت درد کردن انگشتان دست و علل درد مچ دست شامل موارد زیر است:

انواع آسیب‌دیدگی

آسیب‌دیدگی ناگهانی

از این موارد می‌توان به پیچ‌خوردگی، کشیدگی و حتی شکستگی مچ دست اشاره کرد. به عنوان مثال، در شکستگی اسکافوئید استخوان سمت شست مچ دست آسیب می‌بند و این نوع شکستگی ممکن است بلافاصله پس از آسیب در تصویربرداری اشعه ایکس دیده نشود.

آسیب‌دیدگی تدریجی در اثر حرکات تکراری

هر فعالیتی که شامل حرکت مکرر مچ دست باشد، از انجام ورزش تنیس یا نواختن ویولن سل تا راندن دوچرخه‌های کراس کانتری، می‎تواند باعث التهاب بافت‌های اطراف مفاصل مچ دست یا حتی باعث شکستگی شود، به ویژه هنگامی‌که شما ساعت‎ها بدون وقفه این حرکات را انجام دهید زیرا کار بیش‎ ازحد مفصل مچ دست می‎تواند باعث تورم آن شده و به عصب‎های اطراف آن فشار وارد کند.

سندرم دکوروان (De Quervain)

یک آسیب‏دیدگی تدریجی است که باعث احساس درد در شست می‎شود. در این شرایط، تاندون‎ها و پوشش‎های آنها در قسمت شست مچ دست ملتهب و متورم می‎شوند. علائم شامل احساس گرما در داخل مچ دست، تورم و ضعف در امتداد مچ دست، بازو و انگشت شست است. تاندونیت مچ دست می‎تواند زمانی اتفاق بیفتد که تاندون‏های مچ دست دچار پارگی ریز یا تحریک و التهاب شوند. این وضعیت معمولاً به دلیل حرکت تکراری مچ دست اتفاق میافتد.

انواع آرتروز

اُستئوآرتریت

این نوع آرتروز زمانی اتفاق میافتد که غضروف‌های انتهای استخوان‎های شما با گذشت زمان تخریب شوند. آرتروز در مچ دست غیر معمول است و معمولاً فقط در افرادی‏که در گذشته مچ دست آنها آسیب دیده است دیده می‎شود.

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی

اختلالی که در آن سیستم ایمنی بدن به بافتهای خود حمله می‎کند و معمولاً مفاصل مچ دست را نیز درگیر می‏کند. به ‎همین‎ دلیل، اگر یک مچ دست آسیب دیده باشد، مچ دست دیگر نیز آسیب می‎بیند.

سایر بیماری‎ها و شرایط

سندرم تونل کارپال

این سندرم هنگامی ایجاد می‎شود که فشار وارد بر عصب میانی هنگام عبور از تونل کارپال، یک راه عبور در کف مچ دست، افزایش یابد.

کیست‏های گانگلیون

این کیست‎های بافت نرم اغلب در قسمتی از مچ دست شما (دقیقا قابل کف دست) ایجاد می‎شوند. کیست‎های گانگلیون ممکن است دردناک باشند و درد آنها با فعالیت بدتر شود.

بیماری کین باخ (Kienbock’s disease)

این اختلال معمولاً بزرگسالان جوان را تحت تأثیر قرار می‎دهد و شامل تحلیل تدریجی یکی از استخوان‏های کوچک مچ دست است. بیماری کین باخ زمانی اتفاق میافتد که روند خون‎رسانی به این استخوان به خطر بیافتد.

گاهی درد مچ دست شما به دلیل آسیب‎ دیدگی یا از بین رفتن تدریجی غضروف فیبروکارت مثلثی در قسمت صورتی مچ دست رخ می‏دهد. این غضروف به‏عنوان یک بالشتک برای پشتیبانی از استخوان‏های کوچک دست عمل می‎کند.

طبق گفته انجمن جراحی دست آمریکا، پیچ‎ خوردگی مچ دست معمولاً در اثر افتادن و خم شدن مچ دست به سمت عقب است که این حرکت باعث کشش بیش ‏ازحد رباط و شروع درد مچ دست می‎شود.

با انواع درد مچ دست آشنا شوید

بسته به علت، علائم شما ممکن است در ابتدا خفیف باشد و با گذشت زمان شدت یابد .مثلا احساس درد در ابتدا ممکن است فقط در طی فعالیت‏های خاص باشد و با گذشت زمان یا بدتر شدن شرایط، حتی در حالت استراحت نیز ایجاد شود. بی‎ حسی نیز می‏تواند تا حدی پیشرفت کند، به‎ طوری‎که ممکن است چیزهای گرفته شده با دست را ناگهان رها کنید. بنابراین انواع درد مچ دست به علت و شدت هرکدام بستگی دارد.

فاکتورهای خطر بروز درد مچ دست

درد مچ دست می‎تواند برای هرکسی اتفاق بیافتد، چه شما بسیار کم تحرک و چه بسیار فعال باشید. معمولا خطر شما ابتلای شما به این عارضه به واسطه موارد زیر افزایش می‌یابد:

انجام تمرینات ورزشی حرفه ‎ای

آسیب‎ دیدگی مچ دست در بسیاری از ورزش‎ها شایع است، چه آنهایی که شامل ضربه زدن هستند و چه آنهایی که فشار مکرر روی مچ دست دارند که می‎تواند شامل فوتبال، بولینگ، گلف، ژیمناستیک، اسنوبورد و تنیس باشند.

انجام کارهای تکراری

تقریباً هر فعالیتی که دست‏ها و مچ‏های شما را درگیر کند حتی بافتن و کوتاه کردن موها، اگر با فشار و مکرر انجام شود، می‏تواند منجر به بروز درد مچ دست شود.

برخی بیماری‏ها یا شرایط خاص

بارداری، دیابت، چاقی، آرتریت روماتوئید و نقرس ممکن است خطر ابتلا به سندرم تونل کارپ را افزایش دهند. مثلا در طی نقرس، اسید اوریک اضافی می‌تواند در مفاصل زانوها، مچ پا، مچ دست و پا رسوب کرده و در نتیجه باعث درد و تورم شود.

آیا امکان پیشگیری از درد مچ دست وجود دارد؟

اگرچه پیشگیری از وقایع پیش‏ بینی نشده که اغلب باعث آسیب‎دیدگی در مچ دست می‎شوند غیرممکن است اما رعایت نکات اساسی زیر ممکن است احتمال ابتلای شما را کاهش دهد:

• دریافت مقادیر کافی کلسیم، ۱۰۰۰ میلی‏گرم در روز، برای بیشتر بزرگسالان و حداقل ۱۲۰۰ میلی‎گرم در روز برای زنان بالای ۵۰ سال، می‎تواند از انواع شکستگی استخوان جلوگیری کند.
• برای پیشگیری از زمین خوردن و آسیب مچ دست، از کفش‎های معقول استفاده کنید. فضای زندگی خود را روشن نگهدارید و در صورت لزوم در سرویس‏های بهداشتی میله یا در راه پله نرده نصب کنید.
• برای فعالیت‏های پرخطر مانند فوتبال و اسنوبورد از محافظ مچ دست یا پا استفاده کنید.
• اگر دوره‏های طولانی از موس یا صفحه کلید استفاده می‎کنید، مرتب استراحت کنید. هنگام تایپ کردن نیز مچ دست خود را در وضعیت خنثی و آرام نگهدارید. بهتر است یک صفحه کلید ارگونومیک خریداری کنید.

در مورد نحوه صحیح تشخیص علت درد مچ دست بیشتر بدانید

در طول معاینه فیزیکی، دکتر فیزیوتراپ دست شما ممکن است:

• مچ دست شما را از نظر حساسیت، تورم یا تغییر شکل بررسی کند.
• از شما بخواهد مچ دست خود را حرکت دهید تا میزان دامنه حرکتی شما بررسی شود.
• قدرت مچ دست و بازو را ارزیابی کند.

در برخی موارد، پزشک ممکن است انجام آزمایش‎های تصویربرداری، آرتروسکوپی یا آزمایشات عصبی را برای بررسی دقیق‎تر علت درد مچ پا یا دست به شما پیشنهاد دهد. از آزمایش‎های تصویربرداری می‏توان به موارد زیر اشاره کرد:

اشعه ایکس این آزمایش معمولاً برای بررسی علت درد مچ دست استفاده می‎شود زیرا اشعه ایکس می‏تواند شکستگی استخوان یا علائم آرتروز را نشان دهد.

سی تی این اسکن

این مورد می‎تواند جزئیات دقیق‎تری از استخوان‎های مچ دست شما را ارائه دهد و ممکن است شکستگی‏هایی را نشان دهد که در اشعه ایکس دیده نمی‏شوند.

ام آر آی

این آزمایش از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از استخوان‌ها و بافت‎های نرم شما استفاده می‎کند.

سونوگرافی

این آزمایش ساده و غیرتهاجمی می‎تواند به تجسم تاندون‏ها، رباط‎ها و کیست‎ها کمک کند.

اگر نتایج آزمایش تصویربرداری مفید نباشد، پزشک ممکن است آرتروسکوپی انجام دهد. روشی که در آن ابزاری به اندازه مداد به نام آرتروسکوپ از طریق یک برش کوچک در پوست شما به مچ دست شما وارد می‌شود. این ابزار شامل یک دوربین سبک و کوچک است که تصاویر را بر روی مانیتور تلویزیون نشان می‌دهد.

آرتروسکوپی یک آزمایش گلد استاندارد برای ارزیابی درد طولانی‌مدت در مچ دست محسوب می‌شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است بتواند مشکلات مچ دست را از طریق آرتروسکوپ ترمیم کند.

در صورت مشکوک بودن به سندرم تونل کارپال، پزشک ممکن است الکترومیوگرام (EMG) را تجویز کند. این آزمایش تخلیه‌های الکتریکی بسیار ریز تولید شده در عضلات شما را اندازه‌گیری می‌کند. در طی آن، الکترود نازک سوزنی به عضله وارد می‌شود و فعالیت الکتریکی آن هنگام استراحت و انقباض عضله ثبت می‌شود.

مطالعات هدایت عصب نیز به عنوان بخشی از EMG برای ارزیابی کند شدن تکانه‌های الکتریکی در ناحیه تونل کارپال انجام می‌شود.

انواع راه‌های درمان درد مچ دست که باید بدانید

درمان‌های مربوط به مشکلات مچ دست بسته به نوع، محل و شدت آسیب و همچنین میزان سن و سلامت کلی شما بسیار متفاوت است که در ادامه به هرکدام اشاره خواهیم کرد.

دارو درمانی

مسکن‎های بدون نسخه مانند ایبوپروفن، استامینوفن و دیکلوفناک ممکن است به کاهش درد مچ دست کمک کنند (داروی ضد درد مچ دست). اصولا مسکن‌های قویتر با نسخه پزشک در دسترس هستند. پس در مورد بهترین مسکن برای درد مچ پا و دست با پزشک آنلاین مشاور دارو صحبت کنید.

تراپی

یک دکتر ارتوپد مچ دست و پا یا دکتر فیزیوتراپ مچ دست و پا می‌تواند درمان‌ها و تمرینات خاصی را برای کنترل آسیب‌دیدگی مچ دست و مشکلات تاندون آن اجرا کند. در صورت نیاز به جراحی، فیزیوتراپیست شما نیز می‌تواند به توانبخشی پس از عمل کمک کند. همچنین ممکن است به یک ارزیابی ارگونومیک از عوامل محیط کار شما که ممکن است در افزایش درد مچ دست موثر باشند نیز کمک کند.

اگر در مچ دست شما یک استخوان شکسته باشد، باید تکه‌های آن متصل شوند تا استخوان بتواند به درستی بهبود یابد. گچ یا آتل می‌تواند در هنگام بهبودی قطعات استخوان را در کنار هم نگهدارد.

اگر مچ دست شما پیچ‎ خورده یا کشیده شده باشد، ممکن است نیاز باشد برای محافظت از تاندون یا رباط آسیب‌دیده هنگام بهبودی، آتل بپوشید. آتل به ویژه در آسیب‎های بیش‌ازحد ناشی از حرکات تکراری مفید است.

عمل جراحی

در برخی موارد، ممکن است انجام جراحی لازم باشد. مواردی مانند:

شکستگی استخوان

گاهی برای ایجاد ثبات بیشتر در استخوان شکسته باید جراحی کنید. ممکن است یک جراح نیاز داشته باشد که قطعات استخوان را به کمک سخت افزار فلزی (پین) به هم متصل کند.

سندرم تونل کارپال

اگر علائم شما شدید است، ممکن است لازم باشد رباطی که سقف تونل را تشکیل می دهد باز شود تا فشار عصب کم شود.

ترمیم تاندون یا رباط

جراحی برای ترمیم تاندون‌ها یا رباط‌هایی که پاره شده‌اند، گاهی لازم است.

درمان درد مچ دست با داروهای گیاهی

جالب است بدانید که برخی از گیاهان می‌توانند به کاهش علائم این عارضه کمک کنند. به‌همین‎ دلیل، امروزه مکمل‎های زیادی برای کاهش التهاب مفاصل و درد درد مچ دست تولید شده‌اند. این مکمل‌ها معمولا حاوی گیاهان زیر هستند:

• گیاه پنجه ‎شیطان برای تسکین التهاب مچ دست
• گیاه آرنیکا برای درمان سندرم تونل کارپال
• گیاه بابونه که دارای خواص آرام‎بخشی است

درمان درد مچ دست در طب سنتی

متخصصان طب سنتی معتقدند که علاوه بر درمان‎های رایج پزشکی شما باید به عنوان درمان مکمل از خواص دمنوش‎های چای سبز، دارچین و شنبلیله نیز بهره ‎مند شوید. بهتر است روغن‎های گیاهان بادام تلخ و سیاهدانه را حداقل سه بار روی مچ دست خود بمالید. هر چه طبع شما بلغمی‎تر باشد احتمال افزایش درد مچ دست بیشار است. پس به فکر رفع این مشکل باشید زیرا باعث سردی و حساسیت بیشتر بدن می‎شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

معمولا همه دردهای مچ دست به مراقبت پزشکی نیاز ندارد زیرا رگ‎به‎رگ شدن و فشارهای جزئی معمولاً به انواع درمان خانگی درد مچ دست مانند گذاشتن یخ، استراحت و مصرف داروهای ضد درد بدون نسخه پاسخ می‎دهند. اگر درد و تورم مچ دست شما بیش از چند روز طول کشید یا بدتر شد، به دکتر ارتوپد دست مراجعه کنید. تأخیر در تشخیص و درمان درد در مچ دست می‎تواند منجر به بهبودی ضعیف، کاهش دامنه حرکت و ناتوانی طولانی‎ مدت شود. درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری ندارید، از پزشک آنلاین متخصص استخوان و ارتوپدی پذیرش ۲۴، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید.

ویزیت پزشک متخصص استخوان و مفاصل

تنگی کانال مچ دست

تنگی کانال مچ دست یا همان سندرم تونل کارپال (CTS) در اثر فشار بر روی عصب مدیان ایجاد می‌شود. تونل کارپال یک گذرگاه باریک است که توسط استخوان‌‎ها و رباط‎‌ها در کف دست احاطه شده است. هنگامی‌‎که عصب میانی آن به دلایلی مثل التهاب تاندون‎‌ها یا تورم خود تونل فشرده می‎‌شود، علائمی مثل :

• بی‎‌حسی
• گزگز و ضعف در دست
• انگشتان به ‎خصوص انگشت شست یا بازو بی حس می‎‌شود.

نوع آناتومی مچ دست، مشکلات سلامتی و انجام حرکات تکراری دست می‎‌تواند به بروز این مشکل کمک کند. انستیتوی ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS)، سندرم تونل کارپال را به ‎عنوان شایع‎‌ترین و شناخته شده ‎ترین نوروپاتی که در آن اعصاب محیطی بدن فشرده یا آسیب می‎‌بینند، توصیف می‎‌کند.

به طور معمول مشکل تنگی کانال مچ دست در سنین ۴۵ تا ۶۴ سالگی ایجاد می‌‎شود و شیوع آن با افزایش سن افزایش می‎‌یابد. می‏‌تواند در یک یا هر دو مچ دست ظاهر شود و در زنان بیشتر از مردان رخ می‎‌دهد.

سندرم تونل کارپال از نوع پیش‌رونده است و عدم درمان به موقع آن می‎‌تواند منجر به از کار افتادن کامل دست شود و بر کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارد. گاهی آسیب عصب مدیان به حدی است که ممکن است بی‏‌حسی دائمی در انگشتان و ضعف دائمی در عضلات به وجود آید.

خبر خوب این است که یک روند درمانی مناسب می‎‌تواند علائم گزگز و بی‏ حسی را برطرف کرده و عملکرد طبیعی مچ دست را بازیابی کند. بنابراین به محض مشاهده علائم ذکر شده حتما به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید.

در مورد علائم تنگی کانال مچ دست بیشتر بدانید

اصولا علائم تنگی کانال مچ دست به تدریج ظاهر می‏‌شوند و شامل موارد زیر هستند:

• سوزن‏ سوزن شدن یا بی‎‌حسی. ممکن است احساس سوزن‎سوزن شدن و بی‌‏حسی در انگشتان یا دست خود داشته باشید. معمولاً بیشتر انگشت شست و انگشت اشاره تحت تأثیر قرار می‏‌گیرند. احساس بی‏‌حسی یا گزگز ممکن است از مچ دست به سمت بازو حرکت کند. این علائم غالباً هنگام نگه‌داشتن فرمان، تلفن یا روزنامه بروز می‎‌کنند یا ممکن است شما را از خواب شبانه بیدار کنند.
• ضعف. ممکن است در دست خود احساس ضعف داشته باشید و در اثر آن اشیا را به طور ناگهانی رها کنید. این مسئله ممکن است به دلیل بی‎‌حسی در دست یا ضعف عضلات انگشت شست باشد که توسط عصب مدیان کنترل می‎‌شوند.

برای یک فرد مبتلا به تنگی کانال مچ دست باز کردن درب یک بطری نوشابه، دست زدن به دکمه‏ ها یا تایپ کردن روی صفحه کلید می‎‌تواند یک چالش باشد. در صورت عدم درمان، عضلات قاعده انگشت شست ممکن است تحلیل روند و فرد دیگر نتواند گرما و سرما را با انگشت شست خود تشخیص دهد. علائم این سندرم معمولا پس از استفاده از دست آسیب‎ دیده بدتر می‎‌شوند.

علت تنگی کانال مچ دست چیست و چه کسانی بیشتر دچار این مشکل می‌شوند؟

همان‌طورکه ذکر شد، تونل کارپال یک مجرای باریک و سفت از میان استخوان‏‌ها و رباط‏‌ها در قاعده دست است و عصب و تاندون‏‌های میانی نیز درون آن قرار دارند. گاهی این مجرا باریک‎‌تر می‎‌شود زیرا تاندون‌‏ها تحریک شده و ملتهب می‎‌شوند یا اینکه تورم دیگری باعث فشار بر عصب مدیان آن می‌‏شود.

کف دست، انگشت شست و سه انگشت دیگر توسط عصب مدیان کنترل می‌‎شوند. به‎ همین‏ دلیل است که بی‏‌حسی و گزگز در ۴ انگشت حس می‌‏شود و در انگشت کوچک علائمی دیده نخواهد شد. این عصب میانی همچنین عضله‌‏ای را کنترل می‏‌کند که انگشت شست را از طریق کف دست حرکت می‌‏دهد تا انگشت کوچک را لمس کند.

فشار بر روی این عصب می‌‏تواند منجر به درد، بی‏‌حسی و ضعف در مچ دست شود و این مسئله ممکن است باعث حرکت درد به سمت بازو و حتی شانه شود. تنگی کانال مچ دست می‏‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. با این‎‌حال، اگر شخص مرتباً از مچ دست یا انگشتان خود استفاده کند، به عنوان مثال هنگام تایپ کردن، احتمال بروز آن بیشتر است. گاهی اوقات، هیچ دلیل مشخصی برای آن وجود ندارد.

تصور می‏‌شود شایع‎‌ترین دلایل بروز این سندرم عبارتند از:

• انجام مستمر کارهای تکراری با دست
• استفاده مکرر از ابزار دستی
• ارتعاش و لرزش مداوم دست
• استرس و فشار کاری
• بارداری، مثلا به دلیل اِدم یا احتباس مایعات
• آرتریت روماتوئید التهابی
• کم‏‌کاری تیروئید
• ضربه، مانند دررفتگی یا شکستگی مچ دست
• مشکلات ساختاری یا ضایعات در مفصل مچ دست
• بروز کیست یا تومور در تونل کارپال
• غده هیپوفیز بیش فعال
• هر نوع تورم یا التهاب در اطراف تاندون‏‌های کف دست

با انواع تنگی کانال مچ دست آشنا شوید

همان‌طورکه ذکر شد تنگی کانال مچ دست یا سندرم تونل کارپال علل مختلفی دارد و هرکدام باعث بروز علائم و درد با شدت خفیف تا شدید می‌شوند. اولین علامت اغلب در طول شب یا هنگام بیدار شدن از خواب ظاهر می‌‏شود. بیمار ممکن است نیاز داشته باشد هنگام بیدار شدن از خواب دست‌‎های خود را تکان دهد.

بنابراین امکان تشخیص انواع تنگی کانال مچ دست از روی شدت درد و نوع علائم بیمار نیز وجود دارد که پزشک متخصص ارتوپد در این مورد تجربه دارد.

فاکتورهای خطر بروز تنگی کانال مچ دست

اگر تنگی کانال دست درمان نشود چه می شود؟

تعدادی از فاکتورها اگرچه ممکن است به طور مستقیم باعث تنگی کانال مچ دست نشوند اما ممکن است خطر تحریک یا آسیب به عصب مدیان را افزایش دهند. فاکتورهای خطری مانند:

• فاکتورهای آناتومیک. شکستگی یا دررفتگی مچ دست یا آرتروز که باعث تغییر شکل استخوان‏‌های کوچک مچ دست می‌‎شوند و می‌‏توانند فضای داخل تونل کارپال را تغییر داده و به عصب مدیان فشار وارد کنند. افرادی‏‌که به‌‏صورت ژنتیکی مجرای کوچکتری دارند ممکن است زودتر به سندرم تونل کارپال مبتلا شوند.
• جنسیت. تنگی کانال مچ دست در زنان بیشتر دیده می‌‎شود. این مسئله ممکن است به این دلیل باشد که ناحیه تونل کارپال در زنان نسبت به مردان تا حدی کوچکتر است.
• آسیب به عصب. برخی بیماری‏‌های مزمن مانند دیابت، خطر آسیب عصبی از جمله آسیب به عصب مدیان را افزایش می‌‎دهند.
• شرایط التهابی. آرتریت روماتوئید و سایر شرایطی که منجر به التهاب سیستم اسکلتی عضلانی می‎‌شوند، می‎‌توانند بر روی لایه اطراف تاندون‏‌های مچ دست شما تأثیر بگذارند و به عصب مدیان فشار وارد کنند.
• داروها. برخی مطالعات ارتباطی بین تنگی کانال مچ دست و استفاده از آناستروزول، دارویی که برای درمان سرطان پستان استفاده می‏‌شود را نشان داده‌‏اند.
• چاقی. چاقی در افزایش خطر ابتلا به این سندرم موثر است.
• احتباس مایعات. این مسئله ممکن است فشار داخل تونل کارپال را افزایش دهد و عصب مدیان را تحریک کند که در دوران بارداری و یائسگی شایع است.
• سایر شرایط پزشکی. برخی شرایط مانند یائسگی، اختلالات تیروئید، نارسایی کلیه و ورم لنفاوی، ممکن است احتمال تنگی کانال مچ دست را افزایش دهند.

چندین مطالعه ارزیابی کرده‏اند که آیا ارتباطی بین استفاده از رایانه و سندرم تونل کارپال وجود دارد یا خیر. برخی شواهد نشان می‎‌دهند که این مسئله فقط مربوط به استفاده از ماوس است و نه صفحه کلید. بااین‏‌حال، مدارک کافی برای پشتیبانی از این شواهد وجود ندارد.

آیا امکان پیشگیری از تنگی کانال مچ دست وجود دارد؟

هنوز هیچ استراتژی اثبات شده‏‌ای برای پیشگیری از تنگی کانال مچ دست وجود ندارد اما شما می‌‏توانید با استفاده از روش‎‌های زیر فشار روی دست و مچ دست خود را به حداقل برسانید:

• به آرامی کار کنید. مثلا اگر همیشه با صفحه کلید سر و کار است، به آرامی کلیدها را بزنید.
• استراحت‏‌های کوتاه و مکرر داشته باشید. هر نیم ساعت یکبار به آرامی دست‏‌ها و مچ‏‌های خود را کشیده و خم کنید.
• از خم کردن مداوم مچ دست خود به سمت بالا یا پایین خودداری کنید. می‏‌توانید صفحه کلید خود را در ارتفاع آرنج یا کمی پایین تر تنظیم کنید.
• وضعیت خود را بهبود ببخشید. یک وضعیت نادرست می‌‏تواند شانه‌ها را به سمت جلو متمایل کند، باعث کوتاه شدن عضلات گردن و شانه و فشرده شدن اعصاب گردن شود. این مسئله بر روی مچ دستان، انگشتان و دستان شما تأثیر می‏‌گذارد و باعث درد گردن می‌‏شود.
• نوع ماوس کامپیوتر خود را تغییر دهید. اطمینان حاصل کنید که موس کامپیوتر شما راحت است و مچ دست شما را خسته نمی‏‌کند.
• دستان خود را گرم نگه دارید. اگر در محیطی سرد کار می‌‏کنید به احتمال زیاد دچار درد و سفتی عضلات دست خواهید شد. اگر نمی‎‌توانید دما را در محل کار کنترل کنید، دستکش‌‏های بدون انگشت که دست و مچ شما را گرم نگه می‏‌دارند، بپوشید.

نحوه صحیح تشخیص تنگی کانال مچ دست

پزشک برای تشخیص تنگی یا گرفتگی کانال مچ دست ممکن است علاوه بر معاینه از شما سوالاتی کند و یک یا چند آزمایش زیر را تجویز کند:

• تصویربرداری اشعه ایکس. بعضی از پزشکان برای رد سایر دلایل درد مچ دست مانند آرتروز یا شکستگی، انجام تصویربرداری اشعه ایکس مچ دست آسیب‌‏دیده را توصیه می‏‌کنند. بااین‎‌حال، تنها انجام این آزمایش برای تشخیص سندرم تونل کارپال کافی نیست.
• الکترومیوگرافی. این آزمایش تخلیه‌‏های الکتریکی ریز تولید شده در عضلات را اندازه‏‌گیری می‌کند. در طول این آزمایش، پزشک شما یک الکترود با سوزن نازک را در عضلات خاص قرار می‌‎دهد تا فعالیت الکتریکی را هنگام انقباض و استراحت عضلات ارزیابی کند. الکترومیوگرافی می‎‌تواند آسیب به عضلات کنترل شده توسط عصب مدیان را شناسایی کند و همچنین ممکن است سایر شرایط را رد کند.
• بررسی هدایت عصبی. در نوعی الکترومیوگرافی، دو الکترود روی پوست شما چسبانده می‌‏شوند. به کمک یکی از آنها یک شوک کوچک از طریق عصب مدیان عبور داده می شود تا ببینید آیا تکانه‎‌های الکتریکی در تونل کارپال کاهش یافته است یا خیر. این آزمایش ممکن است برای تشخیص وضعیت شما و رد سایر شرایط استفاده شود.

انواع راه‌های درمان تنگی کانال مچ دست که باید بدانید

توصیه می‏‌کنیم این سندرم را در اسرع وقت پس از شروع علائم آن درمان کنید. در مراحل اولیه، کارهای ساده‌‏ای که می‏‌توانید برای خود انجام دهید ممکن است مشکل شما را برطرف کنند. مواردی مانند:

• دادن استراحت‏‌های مکرر به دست حین کار
• اجتناب از انجام فعالیت‌هایی که باعث بدتر شدن علائم می‏‌شوند
• استفاده از کیسه یخ برای کاهش تورم مچ دست

انجام نوعی ورزش تنگی کانال مچ دست می‌‏تواند به رفع ناراحتی این سندرم کمک کند. بدین شکل که:

• دست خود را مشت کنید، درحالی‌‏که پشت دست رو به پایین است حال انگشتان را به سمت بالا بیاورید. این کار را ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
• در مرحله بعدی دوباره دست خود را مشت کنید و این بار بعد از باز کردن آن، تاآنجایی‌‎که ممکن است انگشتان خود را بکشید. این کار را نیز ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.

سایر گزینه‏ های درمانی شامل آتل‏بندی مچ دست، مصرف داروها و جراحی است. اگر فقط علائم خفیف تا متوسطی دارید که در کمتر از ۱۰ ماه مدام عود می‎‌کنند، آتل بستن و سایر درمان‌‏های محافظه‏ کارانه به شما کمک خواهند کرد. اما اگر احساس بی‏حسی دائم در دستان خود دارید، باید به دکتر ارتوپد مچ دست و پا مراجعه کنید.

اگر این سندرم به موقع تشخیص داده شود، روش‌‎های غیر جراحی زیر ممکن است به بهبود آن کمک کنند:

• آتل‎بندی مچ دست. آتل که مچ دست شما را در حالت بی‏‌حرکت نگه می‌‎دارد می‏‌تواند به رفع علائم گزگز و بی‌‏حسی در شب کمک کند.
• مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID). داروهایی مانند ایبوپروفن ممکن است در کوتاه مدت به تسکین درد کمک کنند. هنوز شواهدی وجود ندارد که این داروها می‌‏توانند سندرم تونل کارپال را بهبود ببخشند.
• مصرف کورتیکواستروئیدها. پزشک شما ممکن است برای تسکین درد، نوعی از کورتیکواستروئیدها مانند کورتیزون را به دورن تونل کارپال تزریق کند. گاهی پزشک از سونوگرافی برای هدایت این تزریقات استفاده می‌‎کند. کورتیکواستروئیدها باعث کاهش التهاب و تورم می‌‎شوند. در نتیجه فشار بر روی عصب میانی مدیان را کاهش می‏‌دهند. کورتیکواستروئیدهای خوراکی به اندازه انواع تزریقی برای درمان سندرم تونل کارپ موثر نیستند.

اگر تنگی کانال مچ دست به علت آرتریت روماتوئید یا آرتریت التهابی دیگری ایجاد شود، در این صورت درمان آرتروز می‎‌تواند علائم این سندرم را کاهش دهد.

اگر علائم شما شدید باشد یا به درمان‎‌های دیگر پاسخ ندهد، ممکن است روش جراحی مناسب باشد. هدف از جراحی تونل کارپال کاهش فشار بر روی عصب مدیان به کمک قطع رباط است. جراحی آن ممکن است به دو روش مختلف زیر انجام شود:

• جراحی آندوسکوپی. جراح شما از دستگاه آندوسکوپ استفاده می‌‏کند که دوربین کوچکی به سر آن متصل است و امکان دیدن داخل تونل کارپال را فراهم می‎‌کند. جراح رباط را از طریق یک یا دو برش کوچک در دست یا مچ شما برش می‏‎‌دهد. برخی از جراحان ممکن است به جای آندوسکوپ از سونوگرافی برای هدایت ابزاری جهت قطع رباط استفاده کنند. جراحی آندوسکوپیک ممکن است درد کمتری نسبت به جراحی باز در چند روز یا هفته‏‌های اول پس از جراحی داشته باشد.
• جراحی باز. جراح شما در مسیر تونل کارپال یک برش در کف دست ایجاد می‏‌کند و رباط را برش می‎‌دهد تا عصب آزاد شود.

قبل از جراحی درباره خطرات و مزایای هر روش با جراح خود صحبت کنید. خطرات هر دو روش جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزاد شدن ناقص رباط
• عفونت زخم
• تشکیل اسکار
• آسیب به اعصاب یا رگ‏‌های خونی

در طی روند بهبودی پس از جراحی، بافت‏‌های رباط به تدریج دوباره رشد می‌‏کنند درحالی‏‌که فضای بیشتری برای عصب فراهم می‌‏شود. این روند بهبودی به طور معمول چندین ماه طول می‏‌کشد اما پوست در عرض چند هفته بهبود می‏‌یابد.

پزشک پس از اطمینان از بهبودی رباط، شما را به استفاده تدریجی از دست‌‏ها تشویق می‏‌کند. معمولا درد و ضعف شما در اثر تنگی کانال مچ دست پس از گذشت چند هفته تا چند ماه از جراحی برطرف می‎‌شود. دکتر فیزیوتراپ مچ دست و پا میتواند در مسیر بهبود با فیزیوتراپی به شما کمک کند.

درمان تنگی کانال مچ دست با داروهای گیاهی

گیاه آفریقایی پنجه شیطان و ریشه آن یکی از بهترین گزینه‎‌ها برای فیزیوتراپی تنگی کانال مچ دست است. شما می‏‌توانید عصاره آن را تهیه کنید و در قالب دمنوش هر روز به میزان کمی مصرف کنید. از دیگر گیاهان موثر می‎‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اسفند
• زردچوبه
• رزماری

درمان تنگی کانال مچ دست در طب سنتی

متخصصان طب سنتی معتقد به ماساژ آرام مچ دست با روغن کرچک یا زیتون هستند زیرا می‏‌تواند التهاب نواحی مختلف آن را کم کند. خوردن محلول سرکه آب، انگبین و اسپند نیز به مدت ۴۰ شب بسیار موثر است. می‌‎توانید کمی پودر زردچوبه را با شیر گرم مخلوط کنید و روزانه میل کنید. حجامت سرشانه‎‌ها و ساعد به کاهش فشار عصب مدیان کمک زیادی می‌کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده علائم و نشانه‎‌های سندرم تونل کارپال که معمولا در فعالیت‌‎های طبیعی و الگوی خواب شما تداخل ایجاد می‏‌کنند، به پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام سندرم تونل کارپال با استفاده از فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی می‌‏تواند منجر به بهبود قابل توجهی در طولانی‏‌مدت شود و علائم را از بین ببرد. در صورت عدم درمان باید احتمال آسیب دائمی به عصب و عضلات دست را بدهید.

درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص استخوان و ارتوپد، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید.