بسیاری از افراد در مقطعی از زندگی خود با مشکل سرد بودن پا مواجه میشوند. بعضی از علل بروز این مشکل موقتی و بیضرر هستند، اما تعدادی از آنها میتوانند نشاندهندهی یک بیماری جدی باشند. اگر شما هم جزء افرادی هستید که علیرغم پوشیدن یک جفت جوراب پشمی و ضخیم همچنان از سرد بودن کف پا شکایت دارید، این مقاله از دیجیکالا مگ را تا انتها بخوانید. در این مقاله علت سرد شدن پا را توضیح میدهیم و راههای مقابله با این مشکل را معرفی میکنیم.
علت سرد شدن پا چیست؟
سردی پا یکی از واکنشهای طبیعی بدن به سرمای هوا است. هنگامی که بدن وارد یک محیط سرد میشود، عروق خونی در اندامها از جمله دستها و پاها منقبض میشوند. این امر باعث کاهش جریان خون در این نواحی میشود تا میزان گرمای خارجشده از بدن را کاهش دهد. با این حال، سرد بودن پا میتواند دلایل دیگری هم داشته باشد، از جمله:
۱. استرس یا اضطراب شدید
گاهی اوقات استرس یا اضطراب میتواند علت سرد شدن پا باشد. پمپاژ آدرنالین به داخل جریان خون یکی از پاسخهای طبیعی بدن به استرس است. آدرنالین باعث انقباض عروق خونی در اندامها میشود و جریان خون را در پاها کاهش میدهد. هدف از این کار ذخیره کردن انرژی است تا بدن بتواند برای هر گونه آسیب که ممکن است در اثر شرایط پراسترس رخ دهد آماده باشد.
دنیای مدرن مملو از عوامل استرسزا است، اما تعداد زیادی از آنها تاثیر فوری روی بدن ندارند. بنابراین اگر واکنشهای محافظتی بهطور مداوم باعث سرد شدن دست و پا شوند، ممکن است ضرر آنها از سودی که دارند بیشتر باشد. در این موارد، کاهش استرس و تنش میتواند به کنترل علائم آزاردهنده کمک کند.
۲. گردش خون ضعیف
مشکلات گردش خون یکی از شایعترین دلایل سرد شدن پا هستند. افراد مبتلا به گردش خون ضعیف اغلب برای رساندن خون کافی و گرم به اندامهای خود دچار مشکل میشوند و احتمالا از سردی دست و پا شکایت دارند. بیحسی، گزگز و درد از سایر علائم گردش خون ضعیف هستند.
گردش خون ضعیف میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. زندگی کمتحرک یا نشستن پشت میز برای مدت طولانی ممکن است گردش خون را در پاها کاهش دهد و باعث سرد شدن آنها شود. سیگار کشیدن هم میتواند رسیدن خون به نواحی مختلف بدن را دشوارتر کند، بنابراین افراد سیگاری احتمالا بیشتر از دیگران با مشکل سرد بودن پاها مواجه میشوند.
در بعضی موارد، کلسترول بالا علت سرد شدن پا است. چون این ماده باعث تشکیل پلاک داخل عروق میشود و گردش خون را در پاها کاهش میدهد. علاوه بر این، بعضی از بیماریهای قلبی هم میتوانند با سرد بودن پاها در ارتباط باشند.
درمان این مشکلات زمینهای برای جلوگیری از عوارض ناشی از گردش خون ضعیف بسیار مهم است. بهعنوان مثال، از آنجا که گردش خون ضعیف میتواند در بهبود زخم اختلال ایجاد کند، ممکن است در بعضی موارد به عفونت شدید مانند قانقاریا منجر شود.
- ۱۱ علت لرز بدن و نکتههایی برای درمان فوری لرز
۳. کمخونی
کمخونی متوسط تا شدید یکی از دلایل سردی پا است. در کمخونی، تعداد گلبولهای قرمز خون یا سطح هموگلوبین (پروتئین موجود در گلبولهای قرمز که اکسیژن را حمل میکند) پایین است. شواهد نشان میدهد که کمخونی میتواند باعث خستگی مفرط، مشکلات تنفسی، سردرد، سرگیجه و سردی پاها و دستها شود.
فقر آهن شایعترین دلیل کمخونی است. این مشکل زمانی رخ میدهد که بدن شما آهن کافی برای ساخت هموگلوبین و گلبول قرمز ندارد. این نوع کمخونی معمولا به تغییر رژیم غذایی و مصرف مکمل خوراکی آهن بهخوبی پاسخ میدهد، اما گاهی اوقات ممکن است به آهن تزریقی نیاز باشد.
کمخونی دلایل دیگری هم دارد، از جمله: بیماریهای مزمن مانند سرطان، کمبود فولات (ویتامین B9) و ویتامین B12 و از دست دادن خون. خوشبختانه، با آزمایش خون میتوان بهراحتی علت کمخونی را شناسایی کرد.
قرص آهسته رهش آهن بیس گلیسینات+ویتامین ث هلث اید بسته ۳۰ عددی
شربت مولتی ویتامین آهن دار کودکان سانستول – ۱۵۵ میلی لیتر
مشاهده همه
۴. دیابت
افراد مبتلا به دیابت ممکن است در معرض خطر ابتلا به مشکلات گردش خون مانند سردی پاها یا دستها باشند. بالا بودن قند خون برای مدت طولانی میتواند به باریک شدن عروق و کاهش خونرسانی به بافتها منجر شود که این ممکن است علت سرد شدن پا باشد.
در بعضی از افراد، دیابت باعث نوروپاتی محیطی میشود که یک نوع آسیب عصبی است. آسیب عصبی ناشی از دیابت معمولا در افرادی اتفاق میافتد که بیماری آنها بهخوبی کنترل نشده است. از سایر علائم آسیب عصبی میتوان به احساس سوزن سوزن شدن و بیحسی پاها اشاره کرد که ممکن است در شب بدتر شوند.
دستگاه تست قند خون دیابان مدل SMM 1000 به همراه نوار تست قند خون بسته ۲۵ عددی
تست قند خون اینفوپیا مدل EasyGluco
مشاهده همه
۵. اختلالات عصبی
علاوه بر نوروپاتی دیابتی، سایر اختلالات عصبی هم ممکن است در سرد شدن پاها نقش داشته باشند. آسیب عصبی میتواند در اثر ضربه یا جراحت مانند سرمازدگی شدید یا بهدلیل یک بیماری زمینهای از جمله بیماری کبدی، بیماری کلیوی یا عفونت رخ دهد. معمولا اختلالات عصبی با علائم دیگری مثل بیحسی و گزگز همراه هستند.
۶. کمکاری تیروئید
کمکاری تیروئید یک بیماری شایع است که در مبتلایان به آن تولید هورمون تیروئید کاهش مییابد. کاهش هورمون تیروئید روی متابولیسم که در تنظیم گردش خون، ضربان قلب و دمای بدن نقش دارد، تاثیر میگذارد. به همین دلیل، افراد مبتلا به کمکاری تیروئید اغلب نسبت به سرما حساس هستند. همچنین ممکن است علائم دیگری مانند خستگی، یبوست، افزایش وزن و مشکلات حافظه را تجربه کنند.
بیماریهای خودایمنی و اختلالات غدهی هیپوفیز در ابتلا به کمکاری تیروئید نقش دارند. این بیماری با اندازهگیری هورمون محرک تیروئید (TSH) در خون تشخیص داده میشود. درمان معمولا شامل مصرف داروهایی است که سطح هورمون تیروئید را در خون افزایش میدهد.
۷. بیماری رینود
پدیدهی رینود یا بیماری رینود (Raynaud’s disease) مشکلی است که در پاسخ به محرکهایی مانند سرما یا استرس باعث تغییر رنگ اندامها میشود. در پاها، علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- تغییر رنگ انگشتهای پا به سفید، آبی یا قرمز
- درد و احساس سوزن سوزن شدن
- بیحسی
- احساس سرما
این علائم معمولا بهطور مکرر ظاهر میشوند و از بین میروند. گاهی اوقات پدیدهی رینود نشانهی بیماری دیگری مانند روماتیسم است. از سایر عوامل مرتبط با رینود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آترواسکلروز (تصلب شرایین)
- اختلالات خونی
- بیماری بورگر (لتهاب عروق خونی کوچک و متوسط در دست و پا)
- سندرم شوگرن (یک بیماری خودایمنی که باعث درد مفاصل، خشکی دهان، خشکی چشم و سایر علائم میشود)
- بیماری تیروئید
- پرفشاری خون ریوی (افزایش فشار خون در شریان ریوی که میتواند به نارسایی قلبی منجر شود)
- مصرف بعضی از داروها مثل داروهای ضدبارداری، داروهای ضدآلرژی بدون نسخه و داروهای حاوی ارگوتامین (داروهای میگرن)
اگر علائم بیماری رینود را در انگشتهای دست یا پا تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید تا علت بروز آن مشخص شود. اجتناب از محرکها میتواند به پیشگیری از علائم رینود کمک کند، اما در بعضی شرایط ممکن است به دارو نیاز داشته باشید.
- ۱۱ نکتهی حیاتی برای محافظت از خانه در برابر سرما و یخبندان
کدام درمانهای خانگی برای رفع سردی پا موثر هستند؟
همکاری با پزشک برای تشخیص هر گونه علت زمینهای سردی پا بهترین کاری است که باید برای پیشگیری از بروز این مشکل انجام دهید. با این حال، بعضی از درمانهای خانگی میتوانند به گرم کردن پاها و کاهش مشکلات شما کمک کنند. این راهکارها عبارتند از:
- حرکت کردن: حرکت کردن منظم، برای مثال ایستادن در فواصل زمانی مشخص، ممکن است به درمان سردی پا کمک کند. چرا که خون را در پاها به جریان درمیآورد و باعث گرم شدن بدن میشود. افرادی که بهدلیل شغل خود سبک زندگی کمتحرکی دارند احتمالا از این راهکار سود میبرند.
- پوشیدن جوراب و دمپایی: استفاده از جورابهای گرم یا دمپایی روفرشی برای افرادی که از سردی پا رنج میبرند مهم است، بهخصوص اگر کف خانه به اندازهی کافی گرم نباشد.
- شستن پاها: یکی از سریعترین راهی حلها این است که پاهای خود را در آب گرم قرار دهید. وان یا لگن را با آب گرم پر کنید و پاهایتان را بهمدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه داخل آن بگذارید. افراد مبتلا به آسیب عصبی ناشی از دیابت نباید از آب داغ برای گرم کردن پاهای خود استفاده کنند، چرا که ممکن است قادر به تشخیص دمای آب نباشد و به همین دلیل بهطور تصادفی دچار سوختگی شوند.
- پد حرارتی یا بطری آب گرم: کسانی که به دلیل سرد شدن کف پا برای خوابیدن دچار مشکل میشوند، میتوانند هنگام خواب یک پد حرارتی یا بطری آب گرم را اطراف پاهای خود قرار دهند. پدهای حرارتی همچنین برای تسکین درد عضلانی ناشی از ایستادن طولانیمدت گزینهی مناسبی هستند.
جوراب بافتنی زنانه دفکتو مدل آنتی باکتریال بابانوئل
جوراب بافتنی زنانه مدل ماکسیم ساق بلند
مشاهده همه
چه زمانی برای کشف علت سرد شدن پا به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر بهطور مکرر یا بدون هیچ دلیل واضحی دچار سردی پا میشوید، در مورد علل احتمالی آن با پزشک صحبت کنید. همچنین در مواردی که سرد شدن پا با علائم زیر همراه است، باید نزد پزشک بروید:
- خستگی
- کاهش یا افزایش وزن ناخواسته
- تب
- درد شدید مفاصل
- وجود زخم روی انگشتها که بهبودی آن مدت زیادی طول میکشد
- تغییرات پوستی مانند بثورات پوستی یا ضخیم شدن پوست
- سرد بودن یکی از پاها (احتمال دارد نشانهی یک بیماری شریانی باشد)
اگر پاها از داخل سرد هستند اما در لمس متوجهی سرد بودن آنها نمیشوید، حتما به پزشک مراجعه کنید، چون این علامت ممکن است نشانهی آسیب عصبی یا سایر بیماریهای عصبی باشند.
چگونه پزشک علت سرد شدن پا را شناسایی و درمان میکند؟
پزشک برای تعیین علت سرد شدن پا، معاینهی بدنی انجام میدهد و سابقهی پزشکی شخصی و خانوادگی شما را بررسی میکند. بهعلاوه، ممکن است برای تشخیص بعضی از بیماریهای زمینهای مثل کمخونی از آزمایش خون استفاده کند.
درمان سردی پا به علت بروز آن بستگی دارد. گاهی اوقات از بین بردن محرکها کمککننده است، اما در بعضی موارد برای کنترل بیماری زمینهای به تغییر سبک زندگی و دارودرمانی نیاز است.
- چرا همیشه احساس سرما میکنم؟ (دلایل و درمانها)
کلام پایانی
در بیشتر موارد، سرد بودن پا کاملا طبیعی است و با پوشیدن جوراب یا بالا بردن دمای محیط برطرف میشود. اما اگر این راهکارها موثر نبودند یا این مشکل بهطور مکرر رخ داد، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت سرد بودن پا را پیدا کند.
منابع: verywellhealth, medicalnewstoday
کمی سخت است که بخواهیم سوزش زانو را فقط با واژهها توصیف کنیم. شاید بتوان گفت سوزش در مفصل زانو، درد تیزی است که همراه آن احساس گرما نیز میکنید. این درد در نواحی مختلف مفصل زانو حس میشود. علت سوزش زانو میتواند مربوط به بیماریهایی مانند کندرومالاسی کشکک (نرمی کشکک، chondromalacia patella) و استئوآرتریت (Osteoarthritis) باشد. با مطالعه این مقاله از مجله درمانکده بیشتر راجعبه دلایل این حس ناخوشایند در مفصل زانو آشنا خواهید شد.
علت سوزش در مفصل زانو چیست؟
علت سوزش در پشت مفصل زانو
پارگی غضروف
غضروف بافت همبندی است که سطح مفصل را پوشش میدهد. آنها رشتههای عصبی ندارند، بنابراین اگر آسیبی ببیند دردی را حس نخواهید کرد. همچین خوب است بدانید با بروز آسیب، آنها قادر به ترمیم خود نیز نیستند. پارگی غضروف خود را با علائمی مانند سوزش، ساییدگی استخوان، تورم، صدای تق تق و قفل شدن زانو نشان میدهد. معاینه فیزیکی، تصویربرداری با اشعۀ ایکس، MRI و آرتروسکوپی از شیوههای رایج تشخیص پارگی غضروف هستند.
بیشتر بخوانیم: کیست بیکر زانو چیست؟ + بهترین شیوه درمان کیست پاپلیتئال
پارگی رباط صلیبی
در واقع پارگی رباط صلیبی با ناپایداری مفصل، تورم، سوزش و درد شدید و صدا دادن زانو همراه است. فعالیتهای سنگین ورزشی یا آسیبهای فیزیکی شدید باعث آسیب این رباط میشوند. دکتر ارتوپدی در کنار معاینه فیزیکی از تستهای تصویربرداری برای تایید پارگی رباط صلیبی نیز استفاده میکند. در مراحل ابتدایی برای کاهش درد میتوانید از کمپرس سرد در ناحیه مفصل استفاده کنید.
برای راهنمایی بیشتر میتوانید از امکان مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان ارتوپد در سایت معتبر درمانکده کمک بگیرید.
بیشتر بخوانیم: رباط پاتلافمورال و آسیبهایی که در کمین آن نشستهاند
آرتروز
آرتروز یک بیماری پیشرونده است که در طی آن غضروف مفاصل از بین میروند و این امر باعث ساییدگی استخوانها میشوند. درد و احساس سوزش، سفتی و خشکی مفصل، راه رفتن سخت، خالی کردن و تق تق زانو از علائم این بیماری هستند.
علت سوزش در کشکک زانو
سوزش در ناحیه کشکک معمولا به دلیل عارضهایی بنام زانوی دوندگان (runner’s knee) است. در این حالت استرس و فشار فیزیکی بیش از حدی به کشکک و تاندونهای مرتبط به آن ایجاد میشود. این بیماری با عنوان کندرومالاشیا (chondromalacia) نیز شناخته شده است. یکی از بهترین راهکارها برای کاهش درد استفاده از کمپرس سرد است. در این حالت احساس داغی در ناحیه جلوی زانو را حس خواهید کرد.
بیشتر بخوانیم: جراحی میکروفرکچر زانو و شناخت بیشتر آن
دلیل سوزش این ناحیه در قسمت خارجی و بیرونی
عارضهایی بنام سندرم باند ایلیوتیبیال (IT band syndrome) میتواند باعث سوزش در ناحیه بیرونی مفصل زانو شود. در طی آن باند ایلیوتیبیال، سفت و خشک میشود. این بافت الیاف ضخیمی است که در ناحیه خارجی باسن، ران، زانو و بالای استخوان ساق پا وجود دارد. دوچرخهسواری، پیادهروی و دویدنهای طولانیمدت باعث بروز این مشکل میشوند.
بیشتر بدانید: سیاتیک چیست؟
علت این سوزش بعد از پیادهروی
علت درد و سوزش بعد از پیادهروی دلایل متعددی دارد؛ اما هر چه که هست به فشرده شدن زانو و قسمتهای مختلف آن بازمیگردد. شایعترین دلیل آن میتواند مربوط به بورسیت زانو (knee-bursitis) باشد. بورسها کیسههای کوچکی هستند که درون آنها پر از مایع است. آنها دقیقا نقش بالش را برای استخوانها بازی میکنند و مانع از اصطکاک و ساییدگی استخوانهای مفصل زانو میشوند.
ضربه، عفونتهای باکتریایی، بیماریهایی مانند آرتروز زانو، و فشار بیش از حد به مفصل از دلایل بورسیت هستند. استراحت، کمپرس سرد، فشردهسازی با استفاده از زانوبندهای طبی، بالا نگه داشتن پاها کمی بالاتر از سطح قلب، دارو و تزریق مفصلی از راهکارهای درمان بورسیت هستند.
از دیگر دلایل رایج که باعث این درد هنگام پیادهروی میشود؛ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتروز زانو
- پوشیدن کفش نامناسب
- آسیبدیدگیهای مفصل زانو مانند پارگی مینیسک و پارگی رباط صلیبی
- اضافه وزن
بیشتر بخوانیم: کیست مینیسک زانو از شناخت تا درمان
دلیل این سوزش بعد از عمل تعویض مفصل
بافتهای همبند در مفصل زانو پس از جراحی به دلیل ایمپلنتهایی که جراح ارتوپدی از آن استفاده کرده است، تحت فشار قرار میگیرند. به همین دلیل ممکن است با کشش بیش از حد تاندونها و رباطهای مفصل زانو مواجه شوید. این امر به نوبه خود باعث احساس درد و سوزش بعد از جراحی میشود.
بیشتر بخوانیم: آسیب زانو در فوتبال را بهتر بشناسیم
علت سوزش در زانو هنگام استراحت
اگر هنگام خوابیدن یا استراحت کردن دچار درد و این سوزش میشوید، احتمال وجود یک بیماری زمینهایی وجود دارد. بیشتر بیماران وضعیت خود را اینطور توصیف میکنند که با بیدار شدن، درد فروکش میکند. از آنجا که احتمال ساییدگی استخوانها وجود دارد، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید. سوزش در چنین ناحیه ای در شب و هنگام خواب به دلایل زیر افزایش مییابد:
- در طی روز به دلیل مشغله کاری، توجه کمتری به درد دارید؛ در صورتیکه در شب و زمان استراحت بدون حواس پرتی متوجه آسیب و درد خواهید شد.
- در طی استراحت و خواب، سیگنالهای هورمونی کاهش پیدا میکنند. به همین دلیل سیگنالهای درد بیشتر خود را نشان میدهند.
- در طی خواب شبانه، قطر رگهای خونی زیاد میشوند و به اعصاب فشار بیشتری وارد میکنند.
بیشتر بخوانیم: درد پشت زانو چیست؟ و چگونه درمان میشود؟
دلایل عصبی که باعث سوزش در زانو میشوند
آسیب سیستم عصبی مرکزی و محیطی نیز میتواند باعث این عارضه شود. منظور از سیستم عصبی مرکزی CNS است که شامل مغز و نخاع است و در اصل فرماندهی را برعهده دارند. سیستم عصبی محیطی، PNS است که شامل اعصابی است که از مغز و ستون مهرهها (فقرات) منشعب میشوند.
عصب پرونئال (peroneal nerve) تنها عصب مفصل زانو است که از عصب سیاتیک منشعب میشود. این عصب در ناحیه زیرین مفصل زانو و بین استخوان و پوست قرار گرفته است. از مهمترین مواردی که باعث آسیب این عصب میشود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- چمباتمه زدن
- بیتحرک ماندن برای مدت زمان طولانی
- آسیب رباطهای زانو
- پا رو پا انداختن
- شکستگی استخوانهای درشتنی و نازکنی
- کیست زانو
بیشتر بخوانیم: علت کف پای صاف
درمان این حس ناخوشایند چگونه است؟
درمان این عارضه به علت و بیماری زمینهایی آن بستگی دارد. برای عدهای تنها استراحت کافی است و برخی دیگر به دارو، فیزیوتراپی و شاید جراحی نیاز داشته باشند.
سخن آخر
درد و سوزش زانو میتواند نشاندهنده آسیب مفصل یا قسمتهای مختلف آن مانند تاندونها، رباطها و بورسها باشد. این درد مربوط به ناحیه خاصی از زانو نیست و در هر قسمتی از آن میتواند حس شود. بیماریهایی مانند آرتروز در بروز آن نقش مهمی دارند.
بیشتر بخوانیم: نقرس زانو چیست؟ + راههای درمان و پیشگیری
سوالات متداول
سوزش در قسمتهای مختلف زانو میتواند حس شود. بیشتر بیماران آن را در ناحیه جلو یا پشت مفصل تجربه میکنند. سوزش در دو طرف زانو کمتر شایع است.
سوزش زانو میتواند نشاندهنده آسیب و بیماریهای مربوط به آن باشد. با این حال گاهی اوقات صرفا مربوط به استفاده بیش از حد از مفصل است.
از رایجترین این بیماریها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
پارگی رباط
پارگی غضروف
بورسیت
زانو درد عصبی
آسیب استفاده بیش از حد
آرتروز
تزریق درون مفصلی کورتون در کاهش درد و سوزش زانو موثر است.
انتخاب نوع و شدت تمرین باید با مشاوره پزشک انجام شود. تمرینات زیر در تقویت مفصل زانو موثر هستند:
لانژ (لانچ)
اسکوات (اسکات) و نیمه اسکات
پوینت و فلکس کردن مچ پا
کشش عضله چهار سر ران
کشش تاندون آشیل
کشش عضلات همسترینگ
بلند شدن روی پنجه یک پا
راهکار درمانی RICE شامل موارد زیر است:
استراحت (Rest)
کمپرس سرد (Ice)
فشرده سازی مفصل با تجهیزاتی مانند زانوبند طبی (Compression)
بالا نگه داشتن پا (Elevation)
منبع: Health Line | knee-pain-explained
دکتر افشین طاهری اعظم |
دکتر رامین ارژنگ |
دکتر شهرام شیروانی بروجنی |
دکتر مرتضی رمضانی |
دکتر رامین طالبیان خراسانی