دلایل احتمالی در ایجاد گزگز انگشتان دست و پا
قطعا همه ما گزگز انگشتان دست و پا را به صورت موقت احساس کردیم. چنین حالتی در اغلب مواقع زمانی که روی دستان خود می‌خوابیم یا زمانی که پاهایمان را طی طولانی مدت روی هم می‌گذاریم، رخ می‌دهد.
علاوه بر علائمی مانند گزگز، ممکن است بی حسی، درد یا ضعف در دست و پاهای خود احساس کنید. گزگز انگشتان دست و پا یا حتی گاهی درد در این قسمت‌های از بدن می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
-
نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی به دلیل آسیب به عصب ایجاد می‌شود و انواع مختلفی از آن وجود دارد. نوروپاتی محیطی می‌تواند دست و پاها را تحت تاثیر قرار دهد.
در نوروپاتی دیابتی، آسیب عصبی به دلیل افزایش قند خون رخ می‌دهد. علاوه بر آسیب دیدن عصب، می‌تواند به رگ‌های خونی عصب نیز آسیب وارد کند.
زمانی که عصب اکسیژن کافی دریافت نکند ممکن است عملکرد خوبی نداشته باشد.
-
کمبود ویتامین
کمبود ویتامین می‌تواند به دلیل نداشتن مقدار کافی ویتامین باشد یا به دلیل برخی از مشکلات، ویتامین به درستی جذب نشود.
برخی ویتامین‌ها برای عملکرد صحیح عصب بسیار مهم و کاربردی‌اند که این موارد به شرح زیر است:
- ویتامین B-12
- ویتامین B-6
- ویتامین B-1
- ویتامین E
کمبود این ویتامین‌ها در بدن می‌تواند منجر به گزگز انگشتان دست و پا شود.
-
عصب فشرده شده
هنگامی که فشار زیادی بر عصب بافت اطراف وارد می‌شود، عصب تحت فشار قرار می‌گیرد. به عنوان مثال مواردی مانند وارد شدن آسیب، حرکات مکرر و شرایط التهابی می‌تواند به عصب فشار وارد کند.
چنین مشکلی ممکن است در قسمت‌های مختلفی از بدن ایجاد شود و دست و پاها را تحت تاثیر قرار دهد، در نهایت منجر به سوزن سوزن شدن، بی حسی یا درد شود.
زمانی که در قسمت ستون فقرات عصبی فشرده شود، ممکن است از پشت ساق پا علائمی ایجاد کند.
-
سندرم تونل کارپال
این سندرم یک بیماری شایع است، مواقعی ایجاد می‌شود که عصب میانی هنگام حرکت مچ دست تحت فشار قرار بگیرد. این شرایط می‌تواند به دلیل آسیب، حرکات تکراری یا شرایط التهابی رخ دهد.
افرادی که دچار سندرم تونل کارپال هستند ممکن است در چهار انگشت اول دست دچار بی حسی یا سوزن سوزن شدن شوند.
-
نارسایی کلیه
نارسایی کلیه زمانی ایجاد می‌شود که کلیه‌ها عملکرد درستی نداشته باشند. شرایطی مانند فشار خون بالا یا دیابت می‌تواند منجر به چنین عارضه‌ای شود.
زمانی که کلیه عملکرد درستی در بدن نداشته باشد، مایعات و مواد زائد در بدن تجمع پیدا می‌کند و منجر به آسیب عصبی می‌شود.
به دنبال این بیماری ممکن است علائمی مانند گزگز انگشتان دست و پا یا احساس سوزن سوزن شده در پاها رخ دهد.
-
بارداری
تورمی که ناشی از بارداری در تمامی بدن ایجاد می‌شود، می‌تواند به برخی از اعصاب در بدن فشار وارد کند. به همین جهت ممکن است احساس سوزن سوزن شدن در دست و پای خود داشته باشید. علائم پس از بارداری به‌طور کلی برطرف می‌شوند.
-
مصرف دارو
مصرف برخی از داروها باعث آسیب عصبی می‌شود که به دنبال آن علائمی مانند سوزن سوزن شدن یا گزگز در دست و پاها ایجاد خواهد شد.
به‌طور مثال ممکن است عوارض داروهایی برای درمان سرطان یا HIV باشد. داروهای دیگری که می‌تواند چنین عوارضی را در پی داشته باشد به شرح زیر است:
- داروهای قلبی یا فشار خون مانند آمیودارون یا هیدرالازین
- داروهای ضد عفونی مانند مترونیدازول
- داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین
-
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که منجر به تورم و درد مفصل می‌شود. چنین مشکلی در اغلب مواقع در مچ دست ایجاد می‌شود؛ اما می‌تواند سایر قسمت‌های بدن از جمله پا را تحت تاثیر قرار دهد.
التهاب ناشی از این بیماری می‌تواند به عصب فشار وارد کند و منجر به سوزن سوزن شدن یا گزگز انگشتان دست و پا شود.
-
مولتیپل اسکلروزیس
MS یک بیماری خود ایمنی است که سیستم ایمنی بدن به محافظ عصب یعنی میلین حمله می‌کند. چنین شرایطی می‌تواند منجر به آسیب عصبی شود.
احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن در بازوها، پاها و صورت از علائم شایعی این بیماری است.
-
لوپوس
لوپوس نیز نوعی بیماری خود ایمنی است که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های بدن حمله می‌کند. چنین شرایطی می‌تواند در هر قسمتی از بدن از جمله سیستم عصبی تاثیر بگذارد.
سوزن سوزن شدن یا گزگز دست و پا می‌تواند به دلیل فشرده شدن عصب مجاور ناشی از التهاب یا تورم ناشی از لوپوس باشد.
-
بیماری سلیاک
سلیاک بیماری خود ایمنی است که روده کوچک درگیر می‌شود. زمانی که فرد مبتلا به سلیاک گلوتن مصرف کند، واکنش ایمنی در بدن رخ می‌دهد.
برخی از افراد مبتلا به بیماری سلیاک می‌توانند علائم نوروپاتی از جمله سوزن سوزن شدن در دست و پا را احساس کنند. چنین علائمی حتی ممکن است در افرادی که هیچ علائم گوارشی وجود ندارد نیز رخ دهد.
-
بیماری لایم
بیماری لایم یک عفونت باکتریایی است که توسط نیش کنه آلوده می‌شود. در صورت عدم درمان عفونت، سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و منجر به سوزن سوزن شدن دست و پاها می‌شود.
-
زونا
زونا حساسیت پوستی ایجاد می‌کند که در اثر فعال شدن مجدد ویروسی به نام واریسلا زوستر ایجاد می‌شود این بیماری در افرادی که آبله مرغان گرفته‌اند، ایجاد می‌شود.
معمولا زونا تنها قسمت کوچکی از یک طرف بدن شما را تحت تاثیر می‌دهد که شامل دست، بازوها و پاها می‌شود. ممکن است در قسمت آسیب‌دیده احساس گزگز یا بی حسی داشته باشید.
-
هپاتیت B و C
هپاتیت B و C در اثر ویروس‌ها ایجاد می‌شود و در نهایت التهاب کبد را به همراه دارد که در صورت عدم درمان می‌تواند باعث ایجاد سیروز یا سرطان کبد شود.
عفونت هپاتیت C همچنین ممکن است باعث ایجاد نوروپاتی محیطی شود. در برخی از مواقع این بیماری باعث ایجاد وضعیتی به نام «کرایوگلوبولینمی» می‌شود.
در واقع به وضعیتی گفته می‌شود که پروتئین‌هایی خاصی در خون بر اثر سرما جمع شده و در نهایت باعث التهاب می‌شود. یکی از علائم این بیماری بی حسی و گزگز شدن است.
-
HIV و ایدز
HIV ویروسی است که به سلول‌های سیستم ایمنی حمله می‌کند و خطر ابتلا به عفونت‌ها و برخی از سرطان‌ها را افزایش می‌دهد.
در صورت عدم درمان این ویروس، عفونت به آخرین مرحله یعنی ایدز که در آن سیستم ایمنی به شدت آسیب دیده است، می‌رسد.
HIV می‌تواند سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار دهد که گاهی اوقات می‌تواند شامل اعصاب دست و پا باشد، به دنبال آن علائمی مانند سوزن سوزن شدن، بی حسی و درد احساس خواهد شد.
برای کاهش دردهای ناشی از سرطان باید به پزشک فوق تخصص درد مراجعه کرد.
-
جذام
جذام یک عفونت باکتریایی است که پوست، اعصاب و دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند. هنگامی که سیستم عصبی تحت تاثیر قرار می‌گیرد، ممکن است احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی در قسمت آسیب‌دیده بدن وجود داشته باشد که شامل دست و پاها نیز می‌شود.
-
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نکرده باشد. در صورتی که این بیماری درمان نشود، در موقع نادر منجر به آسیب عصب و علائمی همچون سوزن سوزن شدن یا بی حسی خواهد شد.
-
قرار گرفتن در معرض سموم
سموم و مواد شیمیایی مختلف به عنوان نوروتوکسین در نظر گرفته می‌شود به این منظور که برای سیستم عصبی شما مضر هستند.
قرار گرفتن در معرض نور می‌تواند علائم مختلفی از جمله گزگز شدن دست یا پا را ایجاد کند. برخی از نمونه‌های سموم عبارتند از:
- فلزات سنگین مانند جیوه، سرب و آرسنیک
- آکریل آمید ماده شیمیایی برای مصارف صنعتی
- اتیلن گلیکول در ضد یخ
- هگزا کربن در برخی از حلال چسب‌ها
-
فیبرومیالژیا
این بیماری علائم مختلفی همچون موارد زیر را دارد:
- درد گسترده عضلانی
- خستگی
- تغییرات رفتاری
علاوه بر این موارد، فیبرومیالژیا می‌تواند علائم دیگری مانند سردرد، مشکلات گوارشی و گزگز شدن دست و پا را ایجاد کند.
-
کیست گانگلیون
این نوع کیست یک توده پر از مایع است که اغلب در مفاصل به‌ویژه مچ دست ایجاد می‌شود. این کیست می‌تواند به عصب مجاور فشار وارد کند و منجر به گزگز شدن انگشتان دست شود.
بیشتر بخوانید: بلوک گانگلیون ستاره ای
-
اسپوندیلوز گردن
این بیماری به دلیل تغییراتی در اثر افزایش سن ایجاد می‌شود. این تغییرات می‌تواند شامل فتق و آرتروز باشد. گاهی چنین تغییراتی می‌تواند بر نخاع فشار وارد کند و منجر به بدتر شدن درد و همچنین ایجاد علائمی مانند سوزن سوزن شدن یا گزگز در دست و پاها شود.
-
سندرم رینود
این بیماری می‌تواند در جریان خون در بازوها و پاها تاثیر بگذارد. رگ‌های خونی در این قسمت از بدن می‌تواند در واکنش شدید به سرما یا استرس، کوچک‌تر شود. کاهش جریان خون منجر به بی حسی یا سوزن سوزن شدن انگشتان دست و پا می‌شود.
-
نوروپاتی مربوط به الکل
مصرف زیاد الکل منجر به نوروپاتی می‌شود که در نهایت باعث گزگز انگشتان دست و پا خواهد شد. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله از علت تا درمان درد نوروپاتیک را مطالعه کنید.
-
واسکولیت
واسکولیت زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی ملتهب می‌شوند. انواع مختلف از واسکولیت وجود دارد و به‌طور کلی علت بروز چنین مشکلی مشخص نیست.
از آنجایی که التهاب می‌تواند منجر به تغییر در رگ‌های خونی شود ممکن است جریان خون در ناحیه آسیب دیده محدود شود.
در برخی از انواع واسکولیت ممکن است علائمی مانند گزگز، بی حسی و ضعف وجود داشته باشد.
-
سندرم گیلن باره
سندرم گیلن باره یک اختلال نادر سیستم عصبی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بخشی از سیستم عصبی حمله می‌کند.
علت ایجاد دقیق این بیماری مشخص نیست. گزگز شدن و ایجاد درد در دست و پا می‌تواند از علائم اولیه این سندرم باشد.
در بیشتر مواقع، گرفتگی انگشتان پا به واسطه چند دلیل شایع رخ می دهند و با برخی مداخلات آسان که توسط خود فرد قابلیت انجام دارند، درمان‌پذیر هستند. اما اگر احساس می کنید این شرایط تشدید شده و بهبود نمی یابد، باید به پزشک مراجعه کنید.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از “پریونشن”، گرفتگی های مکرر پا ممکن است نشانه ای از یک شرایط پزشکی زمینه ای باشند که دستگاه گردش خون یا سیستم عصبی مرکزی در آن درگیر هستند. در نتیجه، اگر اسپاسم های عضلانی موجب ناراحتی شما شده یا در زندگی روزانه‌تان تداخل ایجاد می کنند باید به پزشک مراجعه کنید.
دلایل گرفتگی انگشتان پا چه چیزهای هستند؟
گرفتگی انگشتان پا می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از شایع‌ترین دلایل این رویداد شامل موارد زیر می شوند:
کم آبی بدن
گرفتگی انگشتان پا از محرک های مختلفی سرچشمه می گیرد، اما استفاده بیش از حد، کم آبی بدن، و کمبود مواد معدنی (به ویژه، پتاسیم، کلسیم، و منیزیم) به عنوان مقصران اصلی شناخته می شوند. زمانی که ورزش می کنید، مواد معدنی یا الکترولیت هایی که عضلات شما برای ارائه عملکرد درست به آنها نیاز دارند از طریق تعریق دفع می شوند. این کمبود موجب انقباض ها یا اسپاسم های عضلانی می شود که به نام گرفتگی های عضلانی می شناسیم. اگر برای مدت زمانی طولانی دویده اید، بیش از اندازه از خود کار کشیده اید، با بیش از اندازه ورزش کرده اید، گرفتگی انگشتان پا بیانگر آن است که باید تغییری در برنامه خود ایجاد کنید زیرا عضلات توان تحمل چنین فشار زیادی را ندارند.
کفش های بیش از حد تنگ
گرفتگی انگشتان پا می تواند به واسطه استفاده از کفش های بیش از حد تنگ رخ دهد زیرا این کفش ها فشار بیش از حد به پا وارد کرده یا جریان خون را محدود می کنند.
افزایش سن
افزایش سن نیز با پاهای شما مهربان نخواهد بود. گرفتگی انگشتان پا اغلب پس از 50 سالگی ظاهر می شود، زمانی که استخوان ها کلسیم از دست داده و عضلات با افت انعطاف پذیری و کشش خود برای پشتیبانی از بدن مواجه هستند. با افزایش سن، اعصاب و عملکرد عروقی ما از قدرت گذشته برخوردار نخواهند بود. این به بروز گرفتگی های عضلانی منجر می شود زیرا اعصابی که مواد مغذی و پیام ها را به عضلات ارسال می کنند، عملکردی همانند گذشته ندارند.
درمان گرفتگی انگشتان پا
خبر بد این است که دارو یا درمانی جادویی برای غلبه بر گرفتگی انگشتان پا وجود ندارد. سازمان غذا و داروی آمریکا دیگر تجویز کینین (Quinine)، دارویی که برای درمان مالاریا و زمانی برای گرفتگی های عضلانی استفاده می شد را به واسطه اختلاف نظر درباره کارایی و ایمنی آن توصیه نمی کند. پژوهش ها نیز نشان داده اند که مصرف مکمل منیزیم نیز تغییری در این شرایط ایجاد نمی کند. خبر خوب این است که شما می توانید گرفتگی انگشتان پا را با فرض این که به یک بیماری زمینه ای مبتلا نیستید، کاهش داده و از آنها پیشگیری کنید.
کفش مناسب انتخاب کنید
مسیر کاهش اسپاسم های دردناک عضلانی با انتخاب کفش مناسب آغاز می شود. انتخاب کفش مناسب با توجه به شرایط جسمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به طور معمول، انتخاب کفشی که متناسب با قوس پا بوده و نه خیلی سفت و نه خیلی انعطاف پذیر است توصیه می شود. کفش مناسب این احساس را در انسان ایجاد می کند که در حال راه رفتن روی هوا هستید. به جای استفاده از کفش های پاشنه بلند، استفاده از نمونه های تخت را مد نظر قرار دهید.
آب مورد نیاز بدن خود را تامین کنید
زمانی که موضوع درمان گرفتگی های پا و انگشتان پا مطرح می شود، تامین آب مورد نیاز بدن اهمیت ویژه ای دارد. پر کردن ذخایر الکترولیت ها پس از ورزش و مصرف مواد غذایی سرشار از پتاسیم و کلسیم نیز مهم است.
هوشمندانه ورزش کنید
اگر خیلی زیاد ورزش می کنید می توانید با تغییر برنامه خود استرس و فشار غیر ضروری را از روی بدنتان بردارید. اگر به میزان کافی ورزش نمی کنید نیز باید میزان فعالیت جسمانی خود را افزایش دهید. کم تحرکی موجب ضعف عضلات و کاهش گردش خون می شود. همان گونه که شرکت در دو ماراتن برای شما خوب نیست، ورزش نکردن نیز به همان اندازه مضر خواهد بود. رعایت حد اعتدال در هر چیزی بهترین گزینه است.
حرکات کششی را فراموش نکنید
انجام حرکات کششی پا که بی نیاز از حمل وزن هستند می تواند به پیشگیری از گرفتگی های عضلانی کمک کند. با افزایش سن، فعال نگه داشتن پاها برای حفظ دامنه حرکت آنها اهمیت دارد. انجام ماساژ و حمام گرم نیز به تسکین عضلات کمک خواهند کرد.