بیمارانی که از درد مزمن زانو رنج میبرند میتوانند از درمان با پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی (PRP) برای تسکین علائمشان استفاده کنند. درمان پی ار پی زانو جایگزینی طبیعی برای جراحی است که همین باعث شده تا این روش در سالهای اخیر محبوبیت زیادی پیدا کند.
در درمان پی آر پی (PRP) پلاکتهای خود بیمار غلیظ شده و به او تزریق میشوند تا تاندونها، رباطها، عضلات و مفاصل با سرعت بیشتری التیام پیدا کنند. به این ترتیب، در روش PRP زانو از سیستم التیام بخشی بدن خود بیمار برای بهبود مشکلات اسکلتی عضلانی او استفاده میشود.
پی ار پی زانو چگونه است؟
در درمان PRP زانو بخشی از خون خود بیمار گرفته شده و در یک دستگاه سانتریفیوژ قرار داده میشود. این کار باعث میشود که اجزاء تشکیل دهنده خون یعنی پلاسما، سلولهای قرمز و سفید و پلاکتها از یکدیگر جدا شوند. از آنجایی که پلاکتها حاوی عوامل رشدی هستند که به التیام آسیبهای عروق خونی کمک میکنند، به همین دلیل گمان میرود که تزریق شکل غلیظ شده آنها به ناحیه خاصی از بدن مثل زانو میتواند به پروسه التیام طبیعی بدن سرعت بدهد.
مزایای PRP زانو
از آنجایی که در روش پی آر پی زانو از عناصر طبیعی بدن خود بیمار استفاده میشود، این روش بسیار ایمن و بیخطر محسوب میشود (این روش درمان از دهه 1970 میلادی در بیمارستانها و پزشکی ورزشی مورد استفاده بوده است). این تزریقها خصوصاً برای کنترل دردهای مربوط به آرتروز زانو مفید بوده و نیاز به داروهای ضدالتهاب یا داروهای قویتری مثل اپیوئیدها را از بین میبرند. تزریقهای PRP علاوه بر مشکلات زانو برای درمان تعداد زیادی از سایر عارضههای اسکلتی عضلانی مناسب هستند، از جمله:
– پارگیهای روتاتور کاف
– خار پاشنه (پلانتار فاشئیت) مزمن
– آسیبهای رباط صلیبی قدامی (ACL)
معمولاً نتیجه تزریق PRP به زانو طولانی مدت بوده به طوریکه طبق گفته بسیاری از بیماران، تنها بعد از یک یا دو جلسه درمان نتایج رضایتبخشی به دست آوردهاند که بیش از یک سال دوام داشته است.
روش پی آر پی برای زانو، انواع مختلفی دارد
انواع (یا به عبارتی سیستمهای) تزریقات پی آر پی به زانو، با یکدیگر تفاوت دارند. برای مثال، در بعضی از انواع پی آر پی پلاکتها تا 8 برابر مقدار نرمال خون غلیظ میشوند. اما در بعضی دیگر از انواع آن این تغلیظ فقط تا 2 برابر اندازه نرمال انجام میشود. همچنین، با تغییر سرعت چرخش سانتریفیوژ میتوان غلظت سلولهای سفید را تغییر داد. به علاوه، معمولاً برای آرتروز زانو، پلاکتهای با غلظت سه برابری و بدون سلولهای سفید مناسب است. البته، پزشکان معتقدند که غلظت بالاتری از پلاکتها همراه با غلظت بالاتری از سلولهای سفید برای تاندونها بهتر است.
در حال حاضر انواع زیادی از تزریقات PRP وجود دارد که در همگی آنها حجم کمی از خون (20 تا 60 میلیلیتر) از بیمار گرفته شده و بعد در دستگاه سانتریفیوژ قرار میگیرد. تفاوت این PRPها در توانایی آنها برای جمعآوری و تغلیظ پلاکتها بر مبنای روش و طول مدت سانتریفیوژ کردن است. در نتیجهی جداسازی انجام شده در دستگاه سانتریفیوژ، سوسپانسیونهایی از غلظتهای مختلف پلاکتها و گلبولهای سفید به دست میآید. تنوع در غلظتهای پلاکتها و گلبولهای سفید بر تنوع غلظت عوامل رشد تأثیر میگذارد.
مقایسه پی آر پی زانو با سایر روشهای درمانی
میزان درد: در مقایسه با سایر روشها، تزریقات PRP، در هر جلسه درمان تکمیلی، درد را بیش از پیش کاهش میدهند.
عملکرد فیزیکی: در مقایسه با سایر روشها، تزریقات PRP که در هر یک از این جلسات تکمیلی انجام میشوند، عملکرد فیزیکی را به شدت و بیش از پیش بهبود میدهند.
عوارض PRP زانو: بعضی از افراد دچار عوارض جانبی میشوند، که البته این عوارض از عوارض ایجاد توسط سایر انواع تزریقها بیشتر نیستند.
چه کسانی کاندیداهای مناسب PRP برای زانو هستند؟
روش پی آر پی زانو برای آن دسته از مبتلایان به آرتروز که شرایط زیر را دارند مناسب نیست:
- دارای عارضهای مثل یک عفونت فعال، یک بیماری متاستاتیک یا نوع خاصی از بیمارهای پوستی هستند که با استفاده از این تزریقها بدتر شده یا به سایر نقاط بدن گسترش پیدا میکند.
- دارای انواع خاصی از اختلالات خونی و خونریزی هستند.
- تحت درمان ضدانعقادی هستند (و نمیتوانند درمان را موقتاً متوقف کنند).
- دچار کم خونی هستند
- باردار هستند
آمادگی برای تزریق پی آر پی زانو
حتماً دست کم از 72 ساعت قبل از عمل تزریق ژل PRP به زانو آب کافی بنوشید. در صورت کم آبی بدن ممکن است تکنسین نتواند به اندازه کافی خون از شما بگیرد که این میتواند تأثیر منفی در نتیجه تزریقتان داشته باشد.
- دست کم از ده روز قبل از تزریق پی آر پی برای زانو از مصرف داروهایی که روی پلاکتهای خون تأثیر میگذارند، مثل آسپرین و ایبوپروفن خودداری کنید.
درمان PRP زانو چگونه انجام میشود؟
ابتدا، پزشک مقداری خون از بازوی شما میگیرد.
سپس، نمونه خون به دست آمده در دستگاه سانتریفیوژ گذاشته میشود تا اجزاء آن از یکدیگر جدا شده و سوسپانسیون غلیظی از پلاکت در پلاسما به دست بیاید. در این مرحله، از روشهای مختلفی استفاده میشود که هر کدام باعث به دست آمدن غلظتهای متفاوتی از هر یک از اجزاء خون میشود.
سپس، پزشک زانوی شما را بیحس کرده و پی آر پی را به داخل فضای مفصل زانو تزریق میکند. گاهی اوقات از یک سیستم اولتراسوند برای هدایت تزریق استفاده میشود.
بعد از کمی استراحت میتوانید به خانه بروید. از آنجایی که ممکن است بعد از تزریق PRP دچار درد و خشکی مفصل شوید، میبایست شخص دیگری شما را به خانه برساند و خودتان رانندگی نکنید.
پی آر پی زانو چه خطرات و عوارضی دارد؟
در PRP زانو از خون خود بیمار استفاده میشود که همین باعث شده تا متخصصین آن را گزینه ایمن و بیخطری بدانند.
با این حال، تزریق پی آر پی زانو میتواند با عوارضی همراه باشد که معمولاً عبارتند:
- عفونت موضعی
- درد در محل تزریق PRP
- آسیب عصبی که بیشتر در محل تزریق اتفاق میافتد
- درد و خشکی
- سریعتر شدن ضربان قلب
- غش و سرگیجه
- تهوع و دل بهم خوردگی
- تعریق
- سردرد
مراقبتهای بعد از PRP زانو
مراقبتهای بعد از پی آر پی زانو به شرح زیر هستند:
- در طول دو روز بعد از درمان، روزانه به فاصله هر 2 تا 3 ساعت یک بار به مدت 20 دقیقه روی ناحیه درمان شده یخ بگذارید. بعد از درمان ممکن است زانو کمی قرمز و متورم شود.
- بعد از درمان از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDها) خودداری کنید زیرا این داروها ممکن است اثر درمان را خنثی کنند.
- از انجام فعالیتهایی که به ناحیه درمان شده فشار وارد میکنند خودداری کنید.
- ممکن است نیاز باشد که چند روزی از چوب زیر بغل یا واکر استفاده کنید تا وزن بدنتان روی زانوی درمان شده قرار نگیرد.
- قبل از اینکه فعالیتهای شدید مثل دویدن و دوچرخهسواری را از سر بگیرید حتماً در این مورد با پزشکتان مشورت کنید.
هزینه پی ار پی زانو
هزینه PRP زانو به میزان تزریق مورد نیاز، محل تزریق و تعداد تزریقات مورد نیاز بستگی دارد. برای اطلاع از مبلغ دقیق هزینه، از پزشک معالج خود سؤال کنید.
تجربیات و نظرات در مورد پی آر پی زانو
یک خانم 74 ساله هر دو زانویم مرا رنج میدادند، خصوصاً زانوی راستم، تا حدی که مجبور بودم عقب عقب از پلهها پایین بیایم و فعالیتهای روزانهام نیز خیلی محدود شده بود. فقط یک روز بعد از اولین تزریق PRP به زانوی راستم، متوجه تفاوت قابل توجهی شدم؛ بعد از اولین تزریق بین 70 تا 75% بهتر شده بودم. من قطعاً استفاده از این تزریقها را به سایر بیماران توصیه میکنم. |
یک آقای بازنشسته 67 ساله چند سال بود که هر دو زانویم درد داشتند و دردشان هم در حال زیادتر شدن بود. بالا رفتن از پلهها، هر روز سختتر و دردناکتر میشد. تزریقهای پی آر پی تقریباً هیچ دردی نداشتند و درد زانوهایم را تقریباً فوری از بین بردند. همچنین متوجه شدم که پاهایم ثبات بیشتری پیدا کردهاند و میتوانم بدون درد کشیدن از پلهها بالا بروم. |
آقای 67 ساله قبلاً، برای پارگی مینیسک زانوی راستم یک جراحی غیرتهاجمی انجام داده بودم. کمی بعد از جراحی، مفصل زانویم دچار آرتروز شد که بسیار دردناک و تقریباً ناتوان کنند بود. اول، برای تعویض کامل مفصل زانو با استفاده از روشهای جراحی سنتی وقت گرفتم. اما بعد با افراد زیادی که بعد از این جراحی دچار درد وحشتناکی شده بودند صبحت کردم. برای همین احساس بدی نسبت به عمل پیدا کردم و تصمیمی گرفتم در مورد راه بهتری با استفاده از تکنیکهای جراحی کم تهاجمی تحقیق کنم و حالا بعد از دو تزریق پی آر پی، میتوانم با کمترین درد ممکن راه بروم. |
آقای 65 ساله روند بهبودی پارگی غضروف و شکستگی فشاری زانوی چپم به کندی پیش میرفت. بعد از 18 تا 20 ماه بهبودی خیلی ناچیز بود، اما بعد از 2 تزریق آسیبهایم 85 تا 90% التیام پیدا کردند. برای همین توصیه میکنم که افراد قبل از فکر کردن به جراحی تزریقهای PRP را امتحان کنند. |
خانم 45 ساله بعد از دو ماه درد کشیدن به حرف دکترم که تزریق پی ار پی را پیشنهاد کرده بود گوش دادم. و دو روز بعد از تزریق پی ار پی احساس میکردم بهتر شدهام. بعد از اینکه دوره درمان تمام شد دیگر نمیلنگیدم و میتوانستم دوباره با فرزندانم بازی کنم. |
پرسشهای متداول
آیا پی ار پی برای زانو درد خوب است؟
بله. برخی از تحقیقات نشان داده که تزریق پلاسمای غنی از پلاکت درد را به طور چشمگیری کاهش میدهد. همچنین، دیده شده که برخی از انواع درمانهای PRP میتوانند در بهبود آرتروز زانوی خفیف تا متوسط تأثیر داشته باشند.
پی ار پی چقدر در درمان زانودرد مؤثر است؟
تزریق پی آر پی برای زانو درمانی با درد کم و روشی کم تهاجمی برای کمک به کاهش زانو درد ناشی از عارضههایی مانند آرتروز است.
آیا درمان PRP مؤثر است؟
تأثیر درمان پی آر پی به چندین عامل بستگی دارد، از جمله:
- وضعیت سلامت عمومی
- آسیبدیدگی مزمن است (که در طول زمان شکل گرفته) یا حاد (که ناگهانی و جدی است)
- اینکه کدام قسمت بدن به درمان نیاز دارد
- آمادهسازی تزریق PRP
بعد از یک تزریق PRP زانو چقدر باید استراحت کنم؟
توصیه میکنیم بعد از تزریق پی آر پی در زانو دست کم یک هفته از انجام تمرینات فیزیکی خودداری کنید. البته، این زمان استراحت به ساختار محلی که به آن تزریق صورت گرفته بستگی دارد.
چند بار میتوانم تزریق پی آر پی زانو را انجام بدهم؟
ممکن است اولین تزریق PRP تا حد رضایتبخشی دردتان را تسکین داده و نیازی به تزریق دوم نداشته باشید؛ البته، گاهی اوقات برای به دست آوردن بهترین نتیجه به چند تزریق نیاز است.
بین جلسات درمان چقدر باید فاصله باشد؟
بهترین حالت این است که بین جلسات درمانتان 6 هفته فاصله بگذارید. این مدت زمان باعث میشود که زانو فرصت کافی برای التیام را داشته و در نتیجه بهترین نتیجه به دست بیاید.
آیا پی آر پی زانو درد دارد؟
تزریقهای PRP زانو گزینه نسبتاً بیدردی هستند؛ البته، بسته به گستردگی، نوع و محل تزریق، که بر مبنای آسیب وارده تعیین میشود، ممکن است بیماران در طول درمان درجات مختلفی از ناراحتی را تجربه کنند.
چقدر زمان میبرد تا تزریق پی آر پی زانو تأثیر خود را بگذارد؟
معمولاً 4 تا 6 هفته طول میکشد تا بیمار فواید پی آر پی زانو را ببیند.
نتیجه درمان پی آر پی چقدر ماندگاری دارد؟
نتیجه درمان پی آر پی شش تا نه ماه دوام داشته و در تمام طول این مدت به بهبود آسیبدیدگی بافت نرم کمک میکند.
انجام تزریق PRP چقدر طول میکشد؟
کل پروسه، از آمادهسازی تا ریکاوری، به طور متوسط حدوداً یک ساعت طول میکشد.
آیا تزریق پی آر پی زانو بیخطر است؟
تزریقهای پلاسمای غنی از پلاکت یک گزینه درمانی نسبتاً بیخطر هستند چون از آنجایی که پلاسما از خود بیمار گرفته میشود امکان ندارد که بدن به تزریق این ماده واکنش منفی نشان بدهد؛ البته، در صورتی که تزریق در یک محیط استریل و توسط یک پزشک آموزش دیده انجام نشود تا حدودی امکان بروز عفونت یا آسیب عصبی وجود دارد.
آیا پیآرپی میتواند باعث تولید مجدد غضروف شود؟
تزریقهای PRP باعث شتاب دادن به توانایی طبیعی بدن در التیام خود میشوند و به همین دلیل پتانسیل کمک به بازسازی غضروف را نیز دارند
دکتر کاظم محقق: سلام و اوقات به کام جناب آقای روحی
لطفا در مورد خودتان و مشکلتان برای ما توضیح دهید.
آقای م. روحی: سلام و وقت شما هم بخیر باشه
بنده م. روحی ۵۷ ساله ساکن مشهد هستم. در حدود ۵ سالی بود که دچار درد در ناحیه زانوها شده بودم. البته قبل از آن در حدود ۲ سال، در هنگام حرکت دادن زانو احساس صدا و لرزش در زانوها را داشتم ولی درد قابل توجهی حس نمی شد. به تدریج از ۵ سال قبل درد در ناحیه زانوها بخصوص زانوی چپ آغاز شد و به تدریج به شدت آن اضافه گشت و در یک سال گذشته به حداکثر شدت خود رسید. درد حالت تیزی داشت به طوری که هنگام حرکت و نشستن و برخاستن انگار چاقویی را در زانوهایم فرو می کنند. درد زانوهای بنده با مصرف داروهای خوراکی و تزریقی مسکن تخفیف پیدا می کرد ولی با اتمام اثر این داروها مجددا شروع می شد. البته زمانی که زانوهایم را گرم می کردم هم درد کمتر می شد ولی وقتی مجددا سرد می شد درد به حالت اول برمی گشت. به خاطر درد در زانوهایم سطح فعالیت بنده کم شده بود. حس می کردم هنگام پیاده روی بدنم گرم می شود و درد زانوهایم تخفیف می یابد ولی بعد از تمام شدن فعالیت و به هنگام استراحت درد زانوها امانم را می برید و مجبور به استفاده از داروهای مسکن می شدم که البته آنها هم اثر موقت داشتند.
دکتر کاظم محقق: تا کنون چه اقدامات تشخیصی و درمانی برای مشکل زانوی خود انجام داده اید؟
آقای م. روحی: چهار و نیم سال قبل به پزشک ارتوپد مراجعه کردم. پس از معاینه، تشخیص اولیه ایشان آرتروز زانو بود. سپس برایم عکس رادیولوژی دستور دادند. پزشک بنده پس از رویت عکس ها ضمن تایید تشخیص اولیه خود شدت آن را در حد متوسط اعلام کردند. ایشان به بنده گفتند فاصله مفصلی زانو کاهش پیدا کرده و تا حدودی مفصل خوردگی پیدا نموده است. به یاد دارم ایشان از ایجاد خارهای استخوانی هم اسم بردند که یکی از عوامل درد زانوی بنده شده بود. از آن موقع تا سال قبل درمان هایی که گرفته بودم شامل قرص ها و کپسول های مسکن خوراکی، داروهای مکمل خوراکی مانند کلسیوم و غضروف سازها، پماد و ژل های موضعی مسکن و آمپول های تزریقی عضلانی و داخل مفصلی بوده است. آمپول های مسکن عضلانی حدودا یک روز تسکین درد را ایجاد می کرد. آمپول های داخل مفصلی هم شامل کورتون ها ( که به دلیل عوارضی که از آنها شنیده بودم تمایلی به استفاده از آن نداشتم )و هم شامل ژل های داخل مفصلی بود. این مورد آخر به نام آمپول های تاج خروس هم مشهور بود. مدت تاثیر و تسکین درد در مورد آمپول های داخل مفصلی برای بنده به حدود ۳ ماه می رسید.
دکتر کاظم محقق: چطور با مرکز ما آشنا شدید؟
آقای م. روحی: یکی از اقوام ما از طریق جستجوی اینترنتی و مشاوره تلفنی با این مزکز آشنا شده بودند و چون پس از انجام کار از بهبودی خود کاملا رضایت داشتند این مرکز را به بنده پیشنهاد دادند.
دکتر کاظم محقق: لطفا در مورد تجربه درمانی خود در این مرکز توضیح دهید.
آقای م. روحی: بنده ابتدا با مرکز تماس گرفتم و موفق شدم هم از طریق تلفنی و هم از طریق تلگرام با دکتر کاظم محقق مشاوره داشته باشم. با توجه به شرایط من، نظر ایشان انجام روش پی آر پی و تزریق آن در زانوهای بنده بود منتها توصیه ایشان این بود تا با همکاران ارتوپدشان هم مشاوره داشته باشم. من به ۲ تن از پزشکان ارتوپد مراجعه کردم. نظر ایشان هم در مورد انجام این روش مثبت بود.
وقتی تصمیم قطعی خود را مبنی بر انجام روش پی آر پی به عرض دکتر محقق رساندم، یکسری توصیه های اولیه جهت آماده بودن برای انجام کار را به بنده فرمودند. این توصیه ها شامل عدم مصرف یکسری از داروها بخصوص مسکن ها بود که نباید از یک هفته قبل از پی آر پی تا چند هفته پس از آن مصرف می شد.
کلا طی ۳ جلسه تحت درمان روش پی آر پی قرار گرفتم. فاصله جلسات با هم در حدود دو ماه بود.در طی جلسات درمان ابتدا مقداری خون از بازوی بنده گرفته می شد. خون در دستگاهی قرار می گرفت که پی آر پی را از خون جدا می نمود. پی آر پی به صورت مایعی زرد کدر بود که رنگش کمی به قرمزی می زد. قبل از تزریق پی آر پی، میزان کمی بی حسی بر روی زانوهای بنده تزریق گردید. بر خلاف انتظارم نسبت به تزریقات داخل مفصلی قبلی، تقریبا بدون درد بود. پس از تزریق برای زانویم پانسمان انجام گردید و توصیه شد تا روز بعد آن را باز نکنم. طبق توصیه دکتر محقق به مدت ۲ روز در منزل استراحت کردم و از روز سوم کم کم فعالیت های عادی خود را از سر گرفتم. به مدت حدود ۳ الی ۴ هفته احساس پری و سفتی در زانوی خود داشتم و پس از آن بهبودی را به وضوح احساس نمودم. هر چند این احساس سفتی و پری در زانو را پس از هر بار تزریق داشتم ولی از طرف دیگر یک ماه پس از هر تزریق، کاهش درد و احساس بهبودی وضوح بیشتری پیدا می کرد.
در حال حاضر، از حدود ۶ ماه قبل (۲ ماه پس از آخرین تزریقم) کاملا احساس بهبودی می کنم و با توجه به تجربه معرفم که ۲ سال است بهبودی را تجربه نموده، انتظار بنده هم همین است که درد و محدودیت حرکت به این زودی ها به سراغم نیاید. هر چند طبق بررسی هایی که کرده ام در صورت فشارهای ناخواسته به زانو و آسیب مجدد این روش تقریبا بدون محدودیت قابل انجام است. به نظر بنده طبیعی و بدون عارضه بودن این روش در کنار موفقیت های درمانی که داشته است، در آینده استقبال مردم از آن را بیشتر و بیششتر خواهد کرد. از جناب دکتر کاظم محقق بسیار سپاسگزارم و خیلی خوشحالم که به ایشان اعتماد کردم و امیدوارم تمام افرادی که به مانند بنده دچار مشکل درد زانو هستند و برای انجام این روش محدودیتی ندارند طبق صلاحدید پزشکشان بتوانند از این روش استفاده کنند و خدا به همه بیماران سلامتی علایت فرماید.
دکتر کاظم محقق: جناب آقای روحی از اینکه تجربه خود را برای ما بیان کردید و ما را مورد لطف قرار دادید کمال تشکر را داریم.
بهترین مرکز تزریق پی آر پی
پی آر پی زانو غرب تهران