استرداد دادخواست در جلسه اول
استرداد دادخواست در جلسه اول، یعنی قبل از هر دفاع یا اظهارنظری، خواهان یا وکیلش می تونه پرونده ای که شروع کرده رو پس بگیره و دادگاه هم قرار ابطال دادخواست صادر می کنه. این کار حق شماست و مزیتش اینه که می تونید بعدها دوباره همون دعوا رو با اطلاعات کامل تر یا شرایط بهتر مطرح کنید، بدون اینکه پرونده به بن بست بخوره.
تاحالا شده که یه دعوایی رو تو دادگاه مطرح کنید و بعدش، قبل از اینکه پرونده جلو بره، از تصمیمتون پشیمون بشید؟ شاید دلیلش این بوده که با طرف مقابل به توافق رسیدید، یا مدارک جدیدی پیدا کردید، یا اصلا متوجه شدید که راه رو اشتباه رفتید و باید از یه جای دیگه شروع کنید. خوشبختانه قانون گذار برای چنین موقعیت هایی راه چاره گذاشته و یکی از مهم ترین این راه کارها، همین استرداد دادخواست در جلسه اول هست.
این حق به شما این امکان رو می ده که بدون اینکه پرونده به مراحل پیچیده و طولانی دادرسی کشیده بشه، از ادامه اش منصرف بشید. البته، این استرداد یه سری شرایط و قواعد خاص خودش رو داره که باید حسابی حواستون بهشون باشه. اگه این شرایط رو ندونید، ممکنه یه اشتباه کوچیک، فرصت طرح مجدد دعوا رو ازتون بگیره. تو این مقاله قراره ریز به ریز و قدم به قدم درباره این موضوع صحبت کنیم تا همه ابهامات برطرف بشه و بتونید با خیال راحت و آگاهی کامل، بهترین تصمیم رو برای پرونده تون بگیرید.
دادخواست چیست و چرا ممکنه لازم بشه پسش بگیریم؟
اول از همه، بیایید ببینیم اصلا «دادخواست» یعنی چی. شما وقتی تو یه موضوع حقوقی، مثلاً سر یه ملک یا یه طلب، با کسی اختلاف دارید و کارتون به دادگاه می کشه، برای اینکه دادگاه به حرف شما گوش بده و به پرونده تون رسیدگی کنه، باید یه درخواست رسمی به دادگاه بدید. این درخواست رسمی همون «دادخواست» هست. دادخواست یه فرم مشخص داره که توش باید مشخصات خودتون، مشخصات طرف مقابل، چی می خواهید، دلیل خواسته تون چیه و چه مدارکی دارید رو به طور کامل بنویسید. این دادخواست رو از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت می کنید و با این کار، رسماً پرونده تو دادگاه شروع میشه.
حالا چرا ممکنه یکی دادخواستش رو پس بگیره؟ دلایلش می تونه خیلی متنوع باشه. مثلاً:
- سازش و توافق: شاید بعد از اینکه دادخواست رو دادید، با طرف مقابلتون صحبت کردید و به یه توافق دوستانه رسیدید. خب دیگه دلیلی نداره پرونده تو دادگاه ادامه پیدا کنه، مگه نه؟
- مدارک ناکافی یا اشتباه: ممکنه بعد از ثبت دادخواست، متوجه بشید که مدارکتون اونقدری که فکر می کردید قوی نیست یا اصلا یه اشتباهی تو نوشتن دادخواست کردید که پرونده رو به مشکل می ندازه. اینجا بهتره پسش بگیرید و با دست پرتر دوباره اقدام کنید.
- ایرادات شکلی: گاهی اوقات ممکنه دادگاه به دادخواست شما ایرادات شکلی بگیره؛ مثلاً درست نوشته نشده باشه یا یه نقص توش باشه. اگه بخواید این ایرادات رو برطرف کنید، استرداد دادخواست می تونه یه گزینه باشه.
- تغییر نظر: خب، آدمیزاده و ممکنه نظرش عوض بشه. شاید دیگه علاقه ای به ادامه دعوا نداشته باشید یا به این نتیجه برسید که الان زمان مناسبی برای پیگیری نیست.
- تصمیم به طرح دعوای جدید: گاهی وقت ها ممکنه لازم باشه دادخواست رو پس بگیرید تا بتونید یه دادخواست جدید با تغییرات اساسی یا خواسته های متفاوت تر تنظیم کنید.
پس همونطور که می بینید، استرداد دادخواست فقط یه راه فرار نیست؛ بلکه یه ابزار قانونیه که به شما کمک می کنه انعطاف بیشتری تو پیگیری حقوقی تون داشته باشید و از هزینه ها و زمان اضافه جلوگیری کنید.
استرداد دادخواست در جلسه اول: اساس قانونی و تعریف
حالا که فهمیدیم دادخواست چیه و چرا ممکنه لازم بشه پسش بگیریم، بیایید برسیم به اصل مطلب: استرداد دادخواست در جلسه اول. این نوع استرداد، یکی از مهم ترین و کاربردی ترین حقوقی هست که قانون آیین دادرسی مدنی به خواهان داده. اساس قانونی این موضوع رو می تونید تو بند
خواهان می تواند تا اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می نماید.
ببینید، این بند خیلی مهمه و اجازه میده شما قبل از اینکه کارتون تو دادگاه خیلی جدی بشه، تصمیمتون رو عوض کنید. اما چندتا نکته کلیدی تو همین جمله کوتاه هست که باید خوب بهشون دقت کنید:
توضیح «اولین جلسه دادرسی»
خب، «اولین جلسه دادرسی» دقیقا از کی شروع میشه و کی تموم میشه؟ خیلی ها فکر می کنن تا قبل از شروع جلسه، وقت دارن، ولی قضیه یه کم دقیق تره. اولین جلسه دادرسی، از لحظه ای شروع میشه که قاضی رسماً جلسه رو آغاز می کنه. یعنی وقتی قاضی تو جایگاهش قرار می گیره، طرفین رو صدا می زنه و رسماً به پرونده ورود می کنه. این جلسه ممکنه چند دقیقه یا چند ساعت طول بکشه.
مهم ترین نکته اینجاست که شما تا قبل از اینکه خودتون یا وکیلتون اولین اظهارنظر یا دفاع رو تو اون جلسه انجام بدید، فرصت دارید دادخواست رو پس بگیرید. یعنی اگه قاضی از شما خواست صحبت کنید و شما هم شروع کردید به توضیح دادن خواسته تون یا دفاع ازش، دیگه اون فرصت طلایی استرداد بند الف ماده ۱۰۷ رو از دست دادید. پس این نکته رو همیشه تو ذهنتون داشته باشید: «اولین اظهار» تعیین کننده است.
توضیح «قبل از اولین اظهار»
این عبارت «قبل از اولین اظهار» شاید ساده به نظر بیاد، ولی تو دادگاه معنی خیلی خاصی داره و مرز بین استفاده یا عدم استفاده از این حق شماست. اولین اظهار می تونه حتی یه جمله کوتاه باشه که شما در دفاع از خودتون یا توضیح خواسته تون می گید. مثلاً اگر قاضی پرسید «خواسته تان چیست؟» و شما در جواب بگید «من از ایشان فلان مبلغ را طلبکارم»، همین جمله می تونه به عنوان اولین اظهار شما در جلسه اول تلقی بشه و دیگه نتونید از حق استرداد بند الف استفاده کنید.
پس، اگه تصمیم به استرداد دادخواست دارید و جلسه اول دادرسی شروع شده، بهترین و امن ترین راه اینه که به محض شروع جلسه، یا حتی قبل از اینکه قاضی کلامی از شما بپرسه، درخواست استرداد رو کتباً یا شفاهی و به صورت کاملاً صریح اعلام کنید. هر نوع توضیحی، حتی اگه قصد دفاع از خودتون رو نداشته باشید و فقط بخواهید موضوع رو روشن کنید، می تونه خطرناک باشه و این فرصت رو از شما بگیره.
شرایط و مراحل عملی استرداد دادخواست در جلسه اول
حالا که با اساس قانونی استرداد دادخواست در جلسه اول آشنا شدید، وقتشه که ببینیم تو عمل چطوری باید این کار رو انجام بدید و چه شرایطی رو باید رعایت کنید تا دادگاه درخواستتون رو قبول کنه. موضوع خیلی پیچیده ای نیست، اما دقت و سرعت عمل توش حرف اول رو می زنه.
شرایط کلیدی که باید رعایت کنید
- عدم انجام هرگونه اظهار یا دفاع: این مهم ترین شرطه. همونطور که قبلاً گفتم، شما یا وکیلتون نباید هیچ حرفی، حتی یه جمله کوتاه، در مورد اصل دعوا، خواسته هاتون، یا دفاع از اونا تو جلسه اول زده باشید. اگه حرفی زدید، دیگه کار از کار گذشته و دادگاه نمی تونه طبق بند الف ماده ۱۰۷ قرار ابطال دادخواست رو صادر کنه.
- اعلام اراده صریح و قطعی: باید کاملاً واضح و بدون ابهام به دادگاه بگید که قصد استرداد دادخواست رو دارید. استفاده از جملاتی مثل فعلاً نمی خوام ادامه بدم یا اگه ممکنه پرونده رو نگه دارید کافی نیست و ممکنه دادگاه رو به شک بندازه. باید صریحاً بگید اینجانب/موکلم قصد استرداد دادخواست را دارد.
تصور کنید که وقت دادگاه تعیین شده و شما هم برای اولین جلسه آماده اید. تو مسیر دادگاه یا حتی تو سالن انتظار، به این نتیجه می رسید که بهتره فعلاً پرونده رو پیگیری نکنید. اینجاست که باید سریع دست به کار بشید.
مراحل گام به گام استرداد دادخواست
-
تهیه لایحه استرداد دادخواست: بهترین و مطمئن ترین راه، تنظیم یک لایحه کتبی هست. تو این لایحه باید مشخصات خودتون (خواهان)، مشخصات پرونده (شماره پرونده و شماره بایگانی شعبه)، موضوع دعوا، و تاریخ اولین جلسه دادرسی رو ذکر کنید. بعدش خیلی واضح و بدون پیچیدگی بنویسید که اینجانب/موکلم با استناد به بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، دادخواست خود را مسترد می نماید و تقاضای صدور قرار ابطال دادخواست را دارم.
نکات نگارشی لایحه:- ساده و مستقیم بنویسید: از جملات طولانی و پیچیده پرهیز کنید.
- اطلاعات دقیق: شماره پرونده، شماره بایگانی و تاریخ جلسه رو درست بنویسید.
- امضا و اثر انگشت: اگه خودتون لایحه رو تقدیم می کنید، امضا و اثر انگشت یادتون نره. اگه وکیل هستید، امضا و مهر وکالت لازمه.
-
نحوه تقدیم لایحه:
- قبل از جلسه: اگه فرصت دارید و از قبل تصمیمتون رو گرفتید، لایحه رو از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه ارسال کنید. این کار به دادگاه اطلاع میده که شما قصد استرداد دارید و دیگه نیازی به اظهار شفاهی تو جلسه نیست (البته باید مطمئن باشید که لایحه قبل از شروع جلسه به دست دادگاه رسیده و تو پرونده ثبت شده).
- حضوری در دادگاه: اگه فرصت ثبت از طریق دفاتر رو نداشتید یا تصمیمتون لحظه آخری بود، لایحه رو همراه خودتون به دادگاه ببرید و قبل از شروع رسمی جلسه یا به محض شروع، اون رو به دفتردار شعبه یا قاضی تقدیم کنید.
- اعلام شفاهی اراده استرداد: اگه به هر دلیلی نتونستید لایحه کتبی تهیه کنید (مثلاً کاملاً تو یک وضعیت اورژانسی هستید)، می تونید به صورت شفاهی درخواست استرداد رو مطرح کنید. اما حتماً باید این کار رو تو اولین لحظات جلسه و قبل از هرگونه اظهار دیگه ای انجام بدید. مثلاً بگید ریاست محترم دادگاه، قبل از هرگونه اظهار دیگری، اینجانب/موکلم درخواست استرداد دادخواست خود را دارم.
- اهمیت ثبت رسمی درخواست در صورتجلسه: چه لایحه کتبی دادید و چه شفاهی اعلام کردید، حتماً مطمئن بشید که درخواست استرداد شما تو صورتجلسه دادگاه ثبت شده. این سند رسمی ترین مدرک برای اثبات استرداد شماست. از منشی دادگاه بخواهید این موضوع رو تو صورتجلسه قید کنه.
یادتون باشه که دقت تو این مراحل خیلی مهمه. یه اشتباه کوچیک یا دیرکرد می تونه باعث بشه که نتونید از این حق قانونی به درستی استفاده کنید و پرونده تون مسیر دیگه ای رو بره که شاید به نفع شما نباشه.
آثار حقوقی استرداد دادخواست در جلسه اول: صدور قرار ابطال دادخواست
وقتی شما دادخواستتون رو تو جلسه اول دادرسی و قبل از هرگونه اظهار، مسترد می کنید، دادگاه بیکار نمی شینه و یه تصمیمی می گیره. این تصمیم حقوقی، یه «قرار» هست و اسمش هم
تعریف قرار ابطال دادخواست
قرار ابطال دادخواست یعنی چی؟ خیلی ساده بگم، وقتی دادگاه این قرار رو صادر می کنه، یعنی پرونده ای که شما با دادخواستتون شروع کرده بودید، از نظر دادگاه دیگه وجود نداره و به حساب نمیاد. مثل این می مونه که از اول اصلا دادخواستی مطرح نشده.
این قرار با «حکم» فرق می کنه. حکم، تصمیم نهایی دادگاه در مورد اصل دعواست؛ مثلاً حکم به نفع شما یا به ضرر شما. اما «قرار» یه تصمیم در مورد روند دادرسی هست و به ماهیت دعوا کاری نداره. قرار ابطال دادخواست هم دقیقاً از همین نوعه و دادگاه با صدور اون، دیگه به اصل دعوای شما رسیدگی نمی کنه.
امکان طرح مجدد دعوا: یه فرصت دوباره!
مهم ترین و شیرین ترین اثر حقوقی قرار ابطال دادخواست اینه که شما می تونید دوباره همون دعوا رو مطرح کنید! بله، درست شنیدید. وقتی دادخواست شما با این قرار باطل میشه، دیگه پرونده شما اعتبار امر مختومه پیدا نمی کنه. اعتبار امر مختومه یعنی چی؟ یعنی وقتی دادگاه یه بار به یه دعوا رسیدگی کرده و حکم نهایی داده، دیگه هیچ وقت نمی تونید دوباره همون دعوا رو با همون طرفین و همون موضوع تو دادگاه مطرح کنید. اما در مورد قرار ابطال دادخواست، چون دادگاه اصلا به ماهیت دعوا ورود نکرده، این محدودیت وجود نداره.
پس، اگه دادخواستتون رو تو جلسه اول پس گرفتید و قرار ابطال صادر شد، می تونید با خیال راحت، ایرادات قبلی رو برطرف کنید، مدارک جدید جمع آوری کنید یا حتی خواسته تون رو بهتر تنظیم کنید و بعداً دوباره همون دعوا رو از نو شروع کنید. این یه جورایی مثل یه دکمه «از نو شروع کن» برای پرونده حقوقی شماست.
یکی از بزرگترین مزایای استرداد دادخواست در جلسه اول، این است که خواهان این شانس را دارد تا در آینده، مجدداً همان دعوا را مطرح کند، بدون اینکه با مانع اعتبار امر مختومه روبرو شود. این فرصت طلایی، امکان تصحیح اشتباهات و تکمیل مدارک را فراهم می آورد.
وضعیت هزینه دادرسی
حالا یه سوال مهم: اگه دادخواست رو پس بگیریم، پول هایی که برای هزینه دادرسی دادیم چی میشه؟ متاسفانه باید بگم، هزینه های دادرسی که پرداخت کردید، به شما مسترد نمیشه. این هزینه ها به عنوان بخشی از فرآیند شروع دادرسی تلقی میشن و حتی با استرداد دادخواست هم قابل برگشت نیستند. پس حواستون باشه که این هزینه ها رو از دست می دید.
وضعیت خوانده
خوانده، یعنی طرف مقابل شما تو دعوا، با استرداد دادخواست تو این مرحله، معمولاً هیچ حق جدیدی براش ایجاد نمیشه. چون دادگاه اصلا به اصل دعوا رسیدگی نکرده و قراری هم علیه اون صادر نشده. در واقع، پرونده برای اون هم مثل شما، انگار از اول وجود نداشته. البته اگه خوانده برای دفاع از خودش هزینه هایی کرده باشه، ممکنه بتونه به طرق دیگه (مثلاً از طریق دعوای ضرر و زیان) این هزینه ها رو مطالبه کنه، اما این موضوع رایج نیست و مستقیماً به استرداد دادخواست مربوط نمیشه.
مقایسه با سایر انواع استرداد (بررسی کامل ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی)
ممکنه با خوندن توضیحات بالا این سوال براتون پیش بیاد که آیا استرداد دادخواست فقط تو جلسه اول ممکنه؟ یا اگه تو جلسه اول نشد، دیگه راهی برای پس گرفتن دادخواست نیست؟ جواب اینه که نه، راه هست، اما با شرایط و آثار حقوقی متفاوت. ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، سه حالت مختلف برای استرداد دعوا رو پیش بینی کرده که استرداد دادخواست در جلسه اول (بند الف) فقط یکی از اونهاست. بیایید به دو بند دیگه هم نگاهی بندازیم:
بند ب ماده ۱۰۷: استرداد دعوا مادامی که دادرسی تمام نشده
این بند میگه: «خواهان می تواند مادامی که دادرسی تمام نشده دعوای خود را استرداد کند. در این صورت دادگاه قرار رد دعوا صادر می نماید.»
یعنی اگه شما از فرصت استرداد در جلسه اول استفاده نکردید یا بنا به هر دلیلی اون فرصت رو از دست دادید (مثلاً تو جلسه اول اظهارنظر کردید)، تا قبل از اینکه قاضی اعلام کنه «مذاکرات طرفین تمام شد و ختم دادرسی اعلام می گردد»، باز هم می تونید دعواتون رو پس بگیرید. اما اینجا دیگه قرار ابطال دادخواست صادر نمیشه، بلکه دادگاه قرار رد دعوا صادر می کنه.
تفاوت قرار رد دعوا با قرار ابطال دادخواست:
با اینکه اسمشون فرق داره، اما خوشبختانه قرار رد دعوا هم مثل قرار ابطال دادخواست، اعتبار امر مختومه نداره. یعنی با صدور قرار رد دعوا هم، شما بازم می تونید همون دعوا رو دوباره مطرح کنید. پس این بند هم یه فرصت خوبه برای شما که اگه تو مراحل بعدی متوجه اشتباه یا تغییر نظر شدید، پرونده رو متوقف کنید و دوباره از نو شروع کنید. این فرصت تا قبل از ختم دادرسی (قبل از اینکه قاضی اعلام کنه دیگه دفاعی نیست و قراره حکم صادر بشه) وجود داره.
بند ج ماده ۱۰۷: استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات طرفین
این بند پیچیده ترین و مهم ترین حالته و میگه: «استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا در موردی ممکن است که یا خوانده راضی باشد و یا خواهان از دعوای خود به کلی صرف نظر کند. در این صورت دادگاه قرار سقوط دعوا صادر خواهد کرد.»
اینجا داستان فرق می کنه! «ختم مذاکرات اصحاب دعوا» یعنی قاضی دیگه حرف های شما و طرف مقابلتون رو شنیده، مدارک رو بررسی کرده و دیگه تقریباً آماده صدور حکمه. تو این مرحله، اگه بخواید دعوا رو پس بگیرید، دوتا حالت پیش میاد:
- با رضایت خوانده: اگه طرف مقابلتون (خوانده) راضی باشه که شما دعواتون رو پس بگیرید، دادگاه قرار سقوط دعوا صادر می کنه.
- انصراف کلی خواهان: اگه خوانده راضی نباشه، ولی شما دیگه کلاً از دعواتون صرف نظر کنید (یعنی می گید دیگه هیچ وقت نمی خوام این دعوا رو مطرح کنم و از حقم گذشتم)، بازم دادگاه قرار سقوط دعوا صادر می کنه.
مهم ترین تفاوت: عدم امکان طرح مجدد دعوا!
حالا نکته اصلی بند ج اینجاست که وقتی قرار سقوط دعوا صادر میشه، دیگه شما نمی تونید همون دعوا رو دوباره مطرح کنید. بله، در این حالت پرونده اعتبار امر مختومه پیدا می کنه. یعنی اگه بعداً نظرتون عوض شد، دیگه راه برگشتی نیست و نمی تونید دوباره به دادگاه مراجعه کنید. پس این بند خیلی جدیه و باید حسابی تو تصمیم گیریتون محتاط باشید.
جدول مقایسه ای انواع استرداد بر اساس ماده ۱۰۷
برای اینکه بهتر این سه حالت رو با هم مقایسه کنید، یه جدول آماده کردم:
| ویژگی | بند الف (تا اولین جلسه دادرسی) | بند ب (مادامی که دادرسی تمام نشده) | بند ج (پس از ختم مذاکرات) |
|---|---|---|---|
| زمان استرداد | تا قبل از اولین اظهار در اولین جلسه دادرسی | پس از اولین جلسه تا قبل از ختم دادرسی | پس از ختم مذاکرات طرفین |
| نیاز به رضایت خوانده | خیر | خیر | بله، مگر اینکه خواهان کلاً از دعوا صرف نظر کند. |
| نوع قرار صادره | قرار ابطال دادخواست | قرار رد دعوا | قرار سقوط دعوا |
| امکان طرح مجدد همان دعوا | بله (اعتبار امر مختومه ندارد) | بله (اعتبار امر مختومه ندارد) | خیر (اعتبار امر مختومه پیدا می کند) |
همونطور که می بینید، استرداد دادخواست در جلسه اول (بند الف) امن ترین و بهترین گزینه است، چون به شما بیشترین انعطاف رو برای شروع دوباره میده. هرچی پرونده جلوتر میره و به بندهای ب و ج نزدیک تر میشیم، حق شما برای طرح مجدد دعوا محدودتر میشه، تا جایی که تو بند ج ممکنه کاملاً این حق رو از دست بدید.
نکات حقوقی تکمیلی و توصیه های مهم
خب، تا اینجا خیلی چیزا در مورد استرداد دادخواست در جلسه اول یاد گرفتیم. اما یه سری نکات دیگه هست که دونستنشون می تونه بهتون کمک کنه تصمیمات بهتری بگیرید و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید. این نکات بیشتر جنبه کاربردی و توصیه ای دارن:
نقش وکیل: اهمیت مشاوره با متخصص!
شاید فکر کنید استرداد دادخواست کار ساده ایه و خودتون از پسش برمیاید. اما باور کنید، همین کار به ظاهر ساده می تونه پیچیدگی های حقوقی زیادی داشته باشه. اینجا دقیقاً همون جاییه که
- به شما مشاوره بده که آیا اصلا استرداد دادخواست به نفعتون هست یا نه.
- بهترین زمان و روش برای استرداد رو بهتون بگه.
- لایحه استرداد رو به طور کاملاً حقوقی و بدون نقص تنظیم کنه.
- تو جلسه دادگاه، با تجربه و شناختش از روند کار، مطمئن بشه که درخواستتون به درستی تو صورتجلسه ثبت میشه و دادگاه قرار درست رو صادر می کنه.
همونطور که تو ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی هم اومده، وکیل شما برای انجام کارهایی مثل استرداد دادخواست نیاز به اختیارات صریح تو وکالت نامه اش داره. پس اگه وکیل گرفتید، مطمئن بشید که این اختیار بهش داده شده. خلاصه بگم، تو مسائل حقوقی هیچ وقت ریسک نکنید و حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید. یه ضرب المثل قدیمی میگه: «کار را که کرد آنکه تمام کرد.» یه وکیل خوب می تونه پرونده شما رو به بهترین شکل ممکن به سرانجام برسونه، حتی اگه اون سرانجام، استرداد دادخواست باشه.
دعاوی کیفری: یه دنیای متفاوت!
همه حرف هایی که تا الان زدیم، مربوط به دعاوی حقوقی بود. یعنی پرونده هایی که معمولاً سر پول، ملک، قرارداد و این جور مسائل مطرح میشن. اما تو دعاوی کیفری (مثل سرقت، کلاهبرداری، ضرب و جرح و…) قضیه کاملاً فرق می کنه. تو امور کیفری چیزی به اسم «استرداد دادخواست» یا «استرداد دعوا» به اون معنی که تو حقوقی دیدیم، نداریم.
تو پرونده های کیفری، اگه شاکی بخواد از ادامه پیگیری منصرف بشه، دو حالت کلی وجود داره:
- گذشت شاکی: تو بعضی از جرایم که بهشون «جرایم قابل گذشت» میگن، اگه شاکی رضایت بده و اعلام گذشت کنه، پرونده مختومه میشه.
- ترک تعقیب: تو جرایم غیرقابل گذشت که گذشت شاکی پرونده رو نمی بنده، گاهی اوقات شاکی می تونه درخواست ترک تعقیب بده که باعث میشه پرونده فعلاً متوقف بشه، اما اگه بعدها پشیمون بشه، می تونه دوباره درخواست تعقیب کنه.
پس حواستون باشه که مکانیزم های انصراف تو پرونده های کیفری کاملاً با حقوقی فرق داره.
اشتباهات رایج: از این ها دوری کنید!
خیلی از افراد موقع استرداد دادخواست دچار اشتباهاتی میشن که ضررهای جبران ناپذیری بهشون میزنه:
- فراموش کردن زمان: مهم ترین اشتباه، رد شدن از «اولین جلسه دادرسی» یا «قبل از اولین اظهار» هست. اگه دیر بجنبید، فرصت بند الف رو از دست میدید.
- عدم اعلام صریح: گفتم که باید کاملاً صریح و واضح درخواست استرداد کنید. اگه تو دادگاه مِن و مِن کنید یا منظورتون رو کامل نگید، ممکنه قاضی درخواستتون رو نپذیره.
- عدم اطلاع از آثار حقوقی: خیلیا فرق بین «ابطال دادخواست»، «رد دعوا» و «سقوط دعوا» رو نمیدونن و فکر می کنن تو همه حالات میشه دوباره دعوا رو مطرح کرد. این اشتباه می تونه باعث بشه که برای همیشه حق طرح دعوا رو از دست بدید.
- عدم ثبت رسمی: اگه درخواست استرداد رو دادید، حتماً پیگیری کنید که تو صورتجلسه دادگاه ثبت بشه و خیال خودتون رو راحت کنید.
پس با رعایت این نکات و استفاده از مشاوره یک وکیل خبره، می تونید این فرآیند رو با کمترین دردسر و بهترین نتیجه پیش ببرید.
نمونه لایحه استرداد دادخواست در جلسه اول
همونطور که قبلاً هم گفتیم، بهترین و مطمئن ترین راه برای استرداد دادخواست در جلسه اول، تقدیم یک لایحه کتبی به دادگاهه. این لایحه باید شامل اطلاعات مهمی باشه تا دادگاه بدون هیچ ابهامی، درخواست شما رو بپذیره. اینجا یه نمونه کامل از لایحه استرداد دادخواست براتون آوردم که می تونید ازش استفاده کنید:
باسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی/حقوقی [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
احتراماً، به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، خواهان پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] و شماره بایگانی [شماره بایگانی پرونده]، با موضوع [موضوع خواسته، مثلاً مطالبه وجه یا الزام به تنظیم سند رسمی]، مطروحه در آن شعبه محترم می باشم.
نظر به اینکه تاریخ اولین جلسه رسیدگی به پرونده فوق الذکر، برای مورخ [تاریخ اولین جلسه دادرسی] تعیین گردیده است و اینجانب تا این لحظه هیچ گونه اظهارنظر یا دفاعی در ماهیت دعوا در این جلسه نداشته ام، بدین وسیله و با استناد به صریح بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، اراده قطعی و منجز خود مبنی بر استرداد دادخواست تقدیمی را اعلام می نمایم.
لذا، از آن مقام محترم قضایی تقاضای صدور قرار ابطال دادخواست را دارم.
پیشاپیش از بذل توجه و دستور مقتضی جنابعالی کمال تشکر و امتنان را دارم.
با احترام فراوان،
[نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل خواهان]
[امضا]
[تاریخ]
نکات مهم برای تکمیل این نمونه لایحه:
- اطلاعات دقیق: حتماً تمام جاهای خالی رو با اطلاعات دقیق و صحیح پرونده خودتون پر کنید. یک اشتباه کوچک، مثل شماره کلاسه، می تونه کل فرآیند رو به مشکل بندازه.
- صراحت در درخواست: همونطور که تو لایحه هم می بینید، باید کاملاً صریح و بدون ابهام درخواست استرداد دادخواست رو مطرح کنید و به بند الف ماده ۱۰۷ هم اشاره کنید.
- تقدیم به موقع: این لایحه رو باید یا از طریق دفاتر خدمات قضایی (قبل از جلسه) یا به صورت حضوری تو دادگاه (قبل از اولین اظهار در جلسه اول) به دادگاه تقدیم کنید.
نتیجه گیری
تا اینجای کار، حسابی با پیچ و خم های استرداد دادخواست در جلسه اول آشنا شدیم و فهمیدیم که این حق چقدر می تونه تو شرایط خاص به درد شما بخوره. یادتون باشه که این امکان قانونی، فرصت یه شروع دوباره رو بهتون میده؛ فرصتی که اگه درست و به موقع ازش استفاده نکنید، ممکنه برای همیشه از دست بره. ما با هم مرور کردیم که دادخواست چیه، چرا ممکنه لازم بشه پسش بگیرید، شرایط و مراحل استرداد تو جلسه اول چیه، و مهم تر از همه، چه آثار حقوقی ای داره.
دیدیم که بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، بهترین فرصت رو به شما میده تا دادخواستتون رو پس بگیرید و بعداً دوباره مطرحش کنید، بدون اینکه با مانع اعتبار امر مختومه روبرو بشید. اما هرچی پرونده جلوتر بره و به بندهای ب و ج برسیم، این فرصت کمتر و محدودتر میشه. پس دقت، آگاهی و سرعت عمل تو این مسیر، حرف اول رو می زنه. توصیه آخر اینه که همیشه تو مسائل حقوقی، خصوصاً تو همچین موقعیت های حساسی، حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید. یه راهنمایی کوچیک از یه حقوق دان باتجربه، می تونه جلوی ضررهای بزرگ رو بگیره و پرونده شما رو به سلامت به مقصد برسونه.