اصلاح همانندی پایان نامه برای دانشجویان ارشد و دکتری پیش از دفاع ضروری است تا درصد تشابه متن با منابع دیگر کاهش یابد. این فرآیند شامل شناسایی بخش‌های مشابه و بازنویسی آن‌ها با رعایت اصول نگارشی و استنادی برای اطمینان از اصالت پژوهش است.
همانندجویی که گاهی با عناوینی چون مشابهت‌یابی یا اصالت‌سنجی نیز شناخته می‌شود فرآیندی است که طی آن میزان تشابه یک متن (مانند پایان‌نامه رساله مقاله یا پروپوزال) با متون موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی وسیع (شامل مقالات کتاب‌ها پایان‌نامه‌ها وب‌سایت‌ها و غیره) سنجیده می‌شود. هدف اصلی همانندجویی اطمینان از اصالت و نوآوری محتوای تولید شده و جلوگیری از کپی‌برداری ناخواسته یا عمدی است. این فرآیند با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده نرم‌افزاری صورت می‌گیرد که قادر به شناسایی الگوهای متنی مشابه حتی با تغییرات جزئی در کلمات یا ساختار جملات هستند. نتیجه همانندجویی به صورت درصدی گزارش می‌شود که نشان‌دهنده میزان همپوشانی متن مورد بررسی با منابع موجود است.
سرقت علمی که به آن پلاجیاریسم نیز گفته می‌شود به استفاده غیرمجاز از ایده‌ها کلمات جملات ساختارها یا داده‌های دیگران بدون ذکر منبع یا با ذکر منبع به صورت نادرست اطلاق می‌شود. این عمل در محیط‌های آکادمیک و پژوهشی یک تخلف جدی محسوب می‌شود و می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای اعتبار علمی فرد در پی داشته باشد. سرقت علمی صرفاً به کپی کردن مستقیم متن محدود نمی‌شود بلکه شامل بازنویسی بخش‌هایی از متن بدون تغییرات کافی و بدون استناد صحیح استفاده از ایده‌های اصلی دیگران بدون ارجاع و حتی استفاده از کارهای قبلی خود فرد بدون ذکر منبع مناسب در صورت نیاز نیز می‌شود. تشخیص سرقت علمی نیازمند دقت و آشنایی با اصول استناد و ارجاع‌دهی است.
سرقت ادبی یا سرقت علمی می‌تواند به شکل‌های مختلفی رخ دهد که شناخت آن‌ها برای نویسندگان متون علمی حیاتی است. یکی از رایج‌ترین انواع آن کپی کامل یا بخشی از متن بدون ارجاع است. نوع دیگر پارافریز نامناسب است؛ یعنی بازنویسی متن اصلی با تغییرات بسیار جزئی در کلمات یا ساختار جملات به طوری که ایده و حتی بیان آن به شدت به متن اصلی شبیه باشد بدون اینکه به منبع ارجاع داده شود یا با وجود ارجاع این بازنویسی به اندازه کافی اصیل و متفاوت نباشد. استفاده از ایده‌ها داده‌ها تصاویر جداول یا نمودارهای دیگران بدون ذکر منبع صحیح نیز نوعی سرقت ادبی محسوب می‌شود. حتی استفاده از کارهای قبلی خود فرد در یک اثر جدید بدون ارجاع به اثر قبلی (Self-plagiarism) نیز در برخی موارد می‌تواند به عنوان سرقت علمی تلقی شود.
کاهش درصد تشابه در متون علمی به ویژه پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. اولاً این امر نشان‌دهنده اصالت و نوآوری کار پژوهشگر است. انتظار می‌رود که هر پایان‌نامه حاوی یافته‌ها تحلیل‌ها و دیدگاه‌های جدیدی باشد که حاصل تلاش و تحقیق خود دانشجو است. ثانیاً درصد تشابه بالا می‌تواند به منزله سرقت علمی یا عدم درک صحیح اصول نگارش آکادمیک تلقی شود که اعتبار علمی دانشجو و حتی دانشگاه را زیر سوال میبرد. دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی معمولاً حداکثر درصد مجاز برای همانندجویی را تعیین می‌کنند و ارائه گواهی با درصد پایین‌تر از این حد یکی از الزامات دفاع از پایان‌نامه است. بنابراین اطمینان از پایین بودن درصد همانندی گامی ضروری در فرآیند فارغ‌التحصیلی و انتشار نتایج پژوهش است.
دلایل متعددی می‌توانند منجر به بالا رفتن درصد تشابه در پایان‌نامه یا سایر متون علمی شوند. یکی از اصلی‌ترین دلایل استفاده گسترده و بدون بازنویسی کافی از منابع موجود به ویژه در بخش‌های مبانی نظری و پیشینه تحقیق است. دانشجویان ممکن است بدون اینکه متن را به خوبی پارافریز کنند یا ساختار جملات را به طور قابل توجهی تغییر دهند بخش‌هایی از مقالات کتاب‌ها یا پایان‌نامه‌های دیگر را در متن خود وارد کنند. دلیل دیگر عدم آشنایی کافی با اصول استناد و ارجاع‌دهی صحیح است. حتی با وجود ذکر منبع اگر متن به درستی پارافریز نشده باشد سیستم‌های همانندجو آن را به عنوان تشابه شناسایی می‌کنند. همچنین استفاده بیش از حد از نقل‌قول‌های مستقیم بدون رعایت قواعد مربوطه و در حجم بالا می‌تواند درصد تشابه را افزایش دهد.
درک صحیح مفهوم درصد مشابهت در گزارش‌های همانندجویی برای دانشجویان و پژوهشگران ضروری است. درصد مشابهت نشان‌دهنده نسبت کلمات یا بخش‌هایی از متن شماست که با متون موجود در پایگاه داده سیستم همانندجو همپوشانی دارند. این همپوشانی لزوماً به معنای سرقت علمی نیست زیرا ممکن است شامل اصطلاحات تخصصی رایج عبارات استاندارد یا حتی بخش‌هایی باشد که به درستی نقل‌قول و ارجاع داده شده‌اند اما همچنان توسط سیستم به عنوان مشابهت شناسایی شده‌اند. بنابراین صرف دیدن یک درصد بالا نباید باعث نگرانی بیش از حد شود بلکه باید گزارش جزئیات را بررسی کرد و دلیل هر همپوشانی را متوجه شد. هدف کاهش همپوشانی‌های غیرمجاز و اطمینان از اصالت بخش‌های اصلی و تحلیلی پایان‌نامه است.
تمایز بین مشابهت مجاز و غیرمجاز یکی از نکات کلیدی در بحث همانندجویی است. مشابهت مجاز شامل استفاده از نقل‌قول‌های مستقیم (با رعایت قواعد نگارشی و ذکر منبع) استفاده از اصطلاحات تخصصی یا عبارات رایج در یک حوزه علمی خاص و استناد و ارجاع‌دهی صحیح به منابع است حتی اگر بخشی از متن اصلی منبع در گزارش همانندجویی هایلایت شود. در مقابل مشابهت غیرمجاز به استفاده از متن ایده یا داده‌های دیگران بدون ذکر منبع پارافریز نامناسب و ناکافی یا استفاده بیش از حد و بی‌رویه از نقل‌قول‌های مستقیم اطلاق می‌شود. سیستم‌های همانندجو همه همپوشانی‌ها را نشان می‌دهند اما تشخیص مجاز یا غیرمجاز بودن آن‌ها بر عهده کاربر و استاد راهنما است که باید با بررسی گزارش جزئیات و توجه به نحوه استناد در این باره قضاوت کنند.
سامانه همانندجو یکی از ابزارهای اصلی در ایران برای بررسی اصالت متون علمی به ویژه پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها است. این سامانه که زیر نظر پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) فعالیت می‌کند امکان مقایسه متن ارسالی با حجم عظیمی از متون علمی موجود در پایگاه‌های داده خود را فراهم می‌آورد. هدف این سامانه کمک به پژوهشگران و دانشگاه‌ها برای اطمینان از رعایت اخلاق پژوهشی و جلوگیری از سرقت علمی است. سامانه همانندجو با ارائه گزارش‌های دقیق بخش‌های مشابه متن ارسالی با منابع دیگر را مشخص می‌کند و درصد کلی تشابه را نیز محاسبه می‌نماید. استفاده از این سامانه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی در بسیاری از دانشگاه‌های کشور الزامی است و گواهی همانندجویی صادر شده توسط آن بخشی از مدارک مورد نیاز برای دفاع محسوب می‌شود.
ایرانداک (پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران) متولی اصلی سامانه همانندجویی در کشور است. این پژوهشگاه با جمع‌آوری و سازماندهی حجم وسیعی از اطلاعات علمی شامل پایان‌نامه‌ها رساله‌ها مقالات کتاب‌ها و سایر متون پژوهشی پایگاه داده‌ای جامع برای سامانه همانندجو فراهم کرده است. سامانه همانندجو با اتصال به این پایگاه داده امکان مقایسه متن ارسالی با این منابع را میسر می‌سازد. همکاری نزدیک ایرانداک با دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور باعث شده است که این سامانه به ابزاری استاندارد و معتبر برای بررسی اصالت متون علمی تبدیل شود. فرآیند ثبت و بررسی پایان‌نامه‌ها در سامانه همانندجو معمولاً از طریق وب‌سایت ایرانداک یا زیرسامانه‌های مرتبط با دانشگاه‌ها انجام می‌شود.
مراحل نحوه ثبت پایان‌نامه در سامانه همانندجو معمولاً شامل چند گام اصلی است. ابتدا دانشجو یا نماینده دانشگاه باید در سامانه مربوطه (معمولاً از طریق وب‌سایت ایرانداک یا پرتال دانشگاهی) ثبت‌نام کند یا وارد حساب کاربری شود. سپس فایل پایان‌نامه (معمولاً با فرمت PDF یا Word و با رعایت استانداردهای نگارشی خاص سامانه) بارگذاری می‌شود. پس از بارگذاری سیستم فرآیند همانندجویی را آغاز می‌کند که ممکن است بسته به حجم متن و ترافیک سامانه مقداری زمان ببرد. در نهایت گزارش همانندجویی شامل درصد کلی تشابه و جزئیات بخش‌های مشابه تولید می‌شود. این گزارش معمولاً برای بررسی و تأیید به استاد راهنما و بخش تحصیلات تکمیلی دانشگاه ارسال می‌شود. رعایت دقیق دستورالعمل‌های بارگذاری فایل در سامانه برای جلوگیری از بروز خطا ضروری است.
علاوه بر سامانه همانندجو ایرانداک ابزارهای تشخیص سرقت ادبی متعددی در سطح جهانی و داخلی وجود دارند که می‌توانند برای بررسی اولیه و کاهش درصد همانندجویی مورد استفاده قرار گیرند. این ابزارها نیز بر اساس الگوریتم‌های مقایسه متنی عمل می‌کنند و میزان تشابه متن شما را با منابع آنلاین مقالات منتشر شده کتاب‌ها و گاهی پایان‌نامه‌ها می‌سنجند. برخی از این ابزارها پولی و برخی رایگان هستند. استفاده از این ابزارها پیش از ارسال نهایی پایان‌نامه به سامانه رسمی دانشگاه می‌تواند به دانشجو کمک کند تا بخش‌های مشکل‌دار متن خود را شناسایی کرده و قبل از بررسی رسمی نسبت به اصلاح آن‌ها اقدام نماید. با این حال نتایج این ابزارها ممکن است با نتایج سامانه همانندجو ایرانداک تفاوت داشته باشد بنابراین باید با دقت و به عنوان یک ابزار کمکی از آن‌ها استفاده کرد.
کاهش درصد همانندجویی در پایان‌نامه نیازمند به‌کارگیری روش‌های مؤثر و مبتنی بر اصول نگارش علمی است. این فرآیند شامل بازنگری دقیق متن شناسایی بخش‌های مشابه و بازنویسی خلاقانه آن‌هاست. هدف اصلی حفظ ایده‌ها و اطلاعات اصلی از منابع اما بیان آن‌ها با کلمات و ساختار جملات خودتان است. استفاده صحیح از ابزارهایی مانند پارافریز خلاصه‌نویسی و استناد دقیق از جمله راهکارهای کلیدی در این زمینه محسوب می‌شوند. این روش‌ها نه تنها درصد تشابه را کاهش می‌دهند بلکه به درک عمیق‌تر شما از موضوع و توانایی بیان مستقل آن نیز کمک می‌کنند و در نهایت منجر به تولید اثری اصیل‌تر و ارزشمندتر می‌شوند.
استناد و ارجاع‌دهی صحیح به منابع یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای جلوگیری از سرقت علمی و مدیریت درصد همانندجویی است. هر زمان که از ایده اطلاعات داده تصویر یا حتی ساختار جمله خاصی از منبع دیگری استفاده می‌کنید باید به طور دقیق به آن منبع ارجاع دهید. این ارجاع شامل ذکر نام نویسنده سال انتشار و گاهی شماره صفحه در متن اصلی و ارائه اطلاعات کامل کتاب‌شناختی منبع در فهرست منابع پایانی است. استفاده از سبک‌های استاندارد استناددهی (مانند APA MLA شیکاگو و غیره) که توسط دانشگاه یا رشته تحصیلی شما پذیرفته شده است ضروری است. استناد صحیح نشان می‌دهد که شما از کار دیگران استفاده کرده‌اید اما با رعایت اصول اخلاقی و علمی مالکیت فکری آن‌ها را به رسمیت شناخته‌اید.
پارافریز مؤثر به معنای بازنویسی یک متن با استفاده از کلمات و ساختار جملات کاملاً متفاوت در حالی که معنای اصلی متن حفظ می‌شود است. این روش یکی از قدرتمندترین ابزارها برای کاهش درصد همانندجویی است. پارافریز مؤثر صرفاً جایگزینی چند کلمه با مترادف نیست بلکه نیازمند درک عمیق محتوا و توانایی بیان آن به شیوه‌ای جدید و خلاقانه است. برای پارافریز مؤثر ابتدا باید متن اصلی را به دقت بخوانید و مفهوم آن را کاملاً درک کنید. سپس بدون نگاه کردن به متن اصلی ایده را با کلمات خودتان بنویسید. در نهایت متن بازنویسی شده را با متن اصلی مقایسه کنید تا مطمئن شوید که معنای اصلی حفظ شده و در عین حال کلمات و ساختار جملات به اندازه کافی متفاوت هستند. ذکر منبع پس از پارافریز نیز الزامی است.
محدود کردن استفاده از نقل‌قول‌های مستقیم یکی دیگر از راهکارهای مهم برای کنترل درصد همانندجویی است. در متون علمی توصیه می‌شود که از نقل‌قول‌های مستقیم تنها در مواردی استفاده شود که نمی‌توان ایده یا بیان خاص نویسنده اصلی را به شکل دیگری منتقل کرد یا زمانی که قصد تحلیل و بررسی دقیق کلمات نویسنده اصلی را دارید. استفاده بی‌رویه از نقل‌قول‌های مستقیم حتی با ذکر منبع می‌تواند درصد تشابه کلی پایان‌نامه را بالا ببرد. بهتر است به جای نقل‌قول مستقیم اطلاعات را پارافریز کرده و با کلمات خودتان بیان کنید. اگر نیاز به استفاده از نقل‌قول مستقیم دارید حتماً آن را در داخل علامت نقل‌قول قرار داده و به طور دقیق به منبع از جمله شماره صفحه ارجاع دهید.
استفاده از مترادف‌ها و تغییر ساختار جملات تکنیک‌های پایه‌ای در پارافریز مؤثر و کاهش درصد همانندجویی هستند. به جای استفاده از کلمات مشابه متن اصلی سعی کنید از مترادف‌های مناسب استفاده کنید. همچنین ساختار دستوری جملات را تغییر دهید؛ برای مثال یک جمله ساده را به جمله مرکب تبدیل کنید یا جای فاعل و مفعول را عوض کنید (البته با حفظ معنا). می‌توانید جملات مجهول را به معلوم و بالعکس تبدیل کنید یا ترتیب بندها در یک جمله پیچیده را تغییر دهید. ترکیب این تکنیک‌ها به شما کمک می‌کند تا همان ایده را با بیانی کاملاً جدید ارائه دهید و از همپوشانی متنی با منابع اصلی جلوگیری کنید. استفاده از فرهنگ لغت مترادف‌ها و مطالعه آثار علمی متنوع برای آشنایی با سبک‌های مختلف نگارش می‌تواند در این زمینه مفید باشد.
خلاصه‌نویسی محتوا نیز روشی مؤثر برای کاهش درصد همانندجویی است به خصوص هنگام استفاده از بخش‌های طولانی از منابع. خلاصه‌نویسی به معنای بیان ایده‌های اصلی و مهم یک متن طولانی به صورت فشرده و با کلمات خودتان است. در این روش شما جزئیات کم‌اهمیت‌تر را حذف کرده و تنها نکات کلیدی را استخراج می‌کنید. خلاصه‌نویسی نیازمند درک عمیق متن و توانایی تشخیص اطلاعات حیاتی از جزئیات فرعی است. همانند پارافریز پس از خلاصه‌نویسی نیز باید به منبع اصلی ارجاع دهید. خلاصه‌نویسی به شما کمک می‌کند تا حجم متن مشابه را کاهش دهید و در عین حال اطلاعات مهم را از منابع به پایان‌نامه خود منتقل کنید اما با بیانی کاملاً متفاوت و متناسب با ساختار کلی متن شما.
استفاده از هوش مصنوعی (AI) می‌تواند به عنوان ابزاری کمکی برای کاهش درصد همانندجویی مورد استفاده قرار گیرد. ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند در فرآیندهایی مانند پارافریز اولیه پیشنهاد مترادف‌ها یا حتی تغییر ساختار جملات به شما کمک کنند. برخی از این ابزارها قادرند متن را بازنویسی کرده و درصد تشابه آن را کاهش دهند. با این حال استفاده از هوش مصنوعی برای بازنویسی باید با احتیاط فراوان صورت گیرد. اولاً خروجی ابزارهای هوش مصنوعی ممکن است همیشه دقیق یا طبیعی نباشد و نیازمند بازبینی و ویرایش انسانی است. ثانیاً وابستگی صرف به این ابزارها بدون درک عمیق محتوا می‌تواند به کیفیت علمی پایان‌نامه لطمه بزند. مهم‌تر از همه برخی دانشگاه‌ها ممکن است استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی برای نگارش یا بازنویسی متن را محدود کرده باشند بنابراین باید از قوانین دانشگاه خود مطلع باشید. در نهایت هوش مصنوعی می‌تواند یک دستیار باشد اما مسئولیت اصالت و کیفیت نهایی متن بر عهده پژوهشگر است.
کاهش همانندی در بخش پیشینه تحقیق (ادبیات نظری) یکی از چالش‌برانگیزترین قسمت‌هاست زیرا این بخش به مرور و جمع‌بندی کارهای قبلی می‌پردازد. برای کاهش درصد همانندجویی در این قسمت باید به جای کپی یا پارافریز نزدیک به متن اصلی تحلیل و ترکیب اطلاعات از منابع مختلف را در اولویت قرار دهید. به جای گزارش صرف یافته‌های هر تحقیق به صورت جداگانه سعی کنید ارتباط بین آن‌ها را نشان دهید نقاط قوت و ضعف آن‌ها را تحلیل کنید و شکاف‌های پژوهشی را که کار شما قصد پر کردن آن را دارد برجسته کنید. استفاده از عبارات انتقالی مناسب برای ایجاد پیوستگی بین ایده‌ها و خلاصه‌نویسی مؤثرتر منابع به جای پارافریز جمله به جمله می‌تواند در کاهش درصد تشابه پیشینه تحقیق مؤثر باشد. همچنین تمرکز بر بیان دیدگاه خودتان در مورد پیشینه و نحوه ارتباط آن با موضوع تحقیق شما به افزایش اصالت این بخش کمک می‌کند.
درصد همانندجویی در بخش متدولوژی تحقیق (روش‌شناسی) یا فصل سوم پروپوزال و پایان‌نامه معمولاً باید پایین‌تر از سایر بخش‌ها باشد زیرا این بخش به توضیح روش و فرآیند خاص تحقیق شما می‌پردازد. با این حال حتی در این بخش نیز ممکن است به دلیل استفاده از اصطلاحات تخصصی رایج شرح روش‌های استاندارد جمع‌آوری یا تحلیل داده‌ها یا توصیف ابزارهای رایج مورد استفاده در رشته درصد تشابهی مشاهده شود. برای کاهش درصد همانندجویی در این بخش سعی کنید روش‌ها را با کلمات خودتان شرح دهید و جزئیات خاص مربوط به تحقیق خودتان (مانند ویژگی‌های جامعه آماری نمونه ابزار دقیق یا مراحل خاص اجرا) را برجسته کنید. حتی در توضیح روش‌های استاندارد می‌توانید از ترکیب چند منبع و بیان آن به شیوه‌ای ترکیبی و تحلیلی استفاده کنید تا از شباهت بیش از حد با یک منبع خاص جلوگیری شود.
درصد مجاز همانندجویی بسته به دانشگاه مقطع تحصیلی (کارشناسی ارشد یا دکتری) و حتی رشته تحصیلی متفاوت است. با این حال یک استاندارد کلی وجود دارد که معمولاً حداکثر درصد مجاز را بین 20 تا 30 درصد برای پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها تعیین می‌کند. برای مقالات علمی این درصد معمولاً پایین‌تر و در حدود 10 تا 15 درصد است. لازم به ذکر است که این درصد کلی است و دانشگاه‌ها ممکن است برای بخش‌های خاصی از پایان‌نامه (مانند نتایج یا بحث) که انتظار می‌رود کاملاً اصیل باشند محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌تری داشته باشند. دانشجویان باید قبل از ارسال پایان‌نامه از درصد مجاز همانندجویی در دانشگاه خود مطلع شوند و تلاش کنند تا درصد گزارش شده توسط سامانه همانندجو کمتر یا مساوی این حد مجاز باشد.
سامانه همانندجو برای بررسی متون نیازمند رعایت استانداردهای نگارشی و فرمت‌بندی خاصی در فایل ارسالی است تا بتواند فرآیند تشخیص تشابه را به درستی انجام دهد. این استانداردها ممکن است شامل نوع فونت اندازه فونت فاصله خطوط نوع فایل (مانند PDF یا Word) عدم وجود رمز عبور یا محدودیت در فایل و عدم استفاده از کادربندی یا تصاویری که متن را غیرقابل خواندن برای سیستم می‌کنند باشد. همچنین برخی سامانه‌ها ممکن است نیاز به حذف بخش‌هایی مانند صفحات عنوان فهرست مطالب فهرست جداول و اشکال و فهرست منابع قبل از بارگذاری داشته باشند. عدم رعایت این استانداردها می‌تواند منجر به بروز خطا در فرآیند همانندجویی یا ارائه گزارش نادرست شود. دانشجویان باید دستورالعمل‌های دقیق بارگذاری فایل در سامانه همانندجو دانشگاه خود یا سامانه ایرانداک را به دقت مطالعه و رعایت کنند.
گاهی اوقات با وجود انجام اقداماتی برای کاهش درصد تشابه نتیجه گزارش همانندجویی یا اصالت‌سنجی در سامانه‌هایی مانند پژوهشیار تغییر چندانی نمی‌کند. این مسئله می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از دلایل عدم اثربخشی روش‌های به‌کار گرفته شده است؛ برای مثال پارافریز انجام شده به اندازه کافی مؤثر نبوده و سیستم همچنان شباهت را تشخیص می‌دهد. دلیل دیگر حجم بالای اصطلاحات تخصصی تعاریف استاندارد یا نام‌های خاص در متن است که به طور طبیعی با منابع دیگر همپوشانی دارند و امکان تغییر آن‌ها وجود ندارد. همچنین ممکن است مشکل از نحوه عملکرد سامانه یا پایگاه داده مورد استفاده باشد. در برخی موارد خطاهای فنی در بارگذاری فایل یا عدم رعایت کامل استانداردهای نگارشی نیز می‌تواند منجر به گزارش نادرست یا عدم کاهش درصد شود. بررسی دقیق گزارش جزئیات همانندجویی برای شناسایی بخش‌های هایلایت شده و تمرکز بر اصلاح آن‌ها ضروری است.
در فرآیند کاهش همانندی پایان‌نامه برخی بایدها و نبایدها وجود دارند که رعایت آن‌ها برای موفقیت و حفظ اعتبار علمی ضروری است. بایدها شامل: درک عمیق متن اصلی قبل از بازنویسی استفاده از کلمات و ساختار جملات خودتان استناد دقیق و منظم به تمام منابع استفاده شده استفاده از نقل‌قول‌های مستقیم تنها در موارد ضروری و با رعایت قواعد و بازبینی دقیق متن پس از اصلاح است. نبایدها شامل: کپی کردن مستقیم متن بدون ارجاع پارافریز ناکافی و نزدیک به متن اصلی استفاده بی‌رویه از نقل‌قول‌های مستقیم تکیه صرف بر ابزارهای خودکار بدون بازبینی انسانی و تلاش برای فریب دادن سامانه با روش‌های غیراخلاقی (مانند تغییر حروف یا حذف فواصل) است. رعایت این اصول نه تنها به کاهش درصد همانندجویی کمک می‌کند بلکه مهارت‌های نگارشی و پژوهشی شما را نیز تقویت می‌نماید.
چگونه درصد همانندجویی را کاهش دهیم؟
برای کاهش درصد همانندجویی باید بخش‌های مشابه متن را پارافریز (بازنویسی با کلمات خودتان) خلاصه‌نویسی و استناددهی صحیح کنید. تغییر ساختار جملات و استفاده از مترادف‌ها نیز کمک‌کننده است.
پارافریز چیست و چگونه به کاهش همانندجویی کمک می‌کند؟
پارافریز یعنی بازنویسی متن اصلی با کلمات و ساختار جملات متفاوت در حالی که معنای آن حفظ می‌شود. این کار با ارائه همان ایده به شیوه‌ای جدید درصد تشابه متنی را کاهش می‌دهد.
آیا نقل‌قول‌های مستقیم هم در همانندجویی محاسبه می‌شوند؟
بله نقل‌قول‌های مستقیم نیز توسط سیستم همانندجو شناسایی و در درصد کلی تشابه محاسبه می‌شوند حتی اگر به درستی استناد شده باشند. استفاده محدود و ضروری از آن‌ها توصیه می‌شود.
آیا استفاده از مقاله های قبلی خودم باعث افزایش درصد همانندجویی می‌شود؟
بله استفاده از بخش‌هایی از کارهای قبلی خودتان (خودسرقتی) بدون ارجاع مناسب می‌تواند درصد همانندجویی را افزایش دهد و نوعی سرقت علمی محسوب می‌شود.
اگر درصد همانندجویی پایان‌نامه بالا باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر درصد همانندجویی بالاتر از حد مجاز دانشگاه باشد پایان‌نامه برای دفاع تأیید نمی‌شود و دانشجو موظف به اصلاح و کاهش درصد تشابه قبل از ارسال مجدد خواهد بود.