انسداد معده

انسداد معده: از علل تا درمان

احساس سنگینی و نفخ در معده به ویژه بعد از غذا خوردن اتفاقی رایج است. اما گاهی اوقات این احساس به حدی شدید و مداوم می شود که زندگی روزمره را مختل می کند. در این مواقع ممکن است شما با انسداد معده مواجه باشید.

انسداد معده زمانی رخ می دهد که غذا به طور کامل از معده به روده کوچک منتقل نمی شود. این انسداد می تواند در اثر عوامل مختلفی مانند تومور زخم معده اسکار التهاب یا حتی سنگ صفرا ایجاد شود.

در این مقاله قصد داریم به طور دقیق به بررسی علل علائم تشخیص و درمان انسداد معده بپردازیم و اطلاعاتی کاربردی برای شما ارائه دهیم.

علل انسداد معده

انسداد معده می تواند ناشی از چندین عامل باشد. این عوامل به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

انسداد مکانیکی

در انسداد مکانیکی یک مانع فیزیکی در مسیر عبور غذا از معده به روده کوچک وجود دارد. این مانع می تواند به شکل های مختلفی مانند:

• تومور: در این حالت تومور در دیواره معده یا روده کوچک به طور کامل یا جزئی مسیر عبور غذا را مسدود می کند.
• زخم معده: زخم های معده می توانند به دلیل عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) ایجاد شوند.
• اسکار: اسکار بافت های اسکار ناشی از عمل جراحی یا آسیب های قبلی می تواند باعث انسداد معده شود.
• چسبندگی ها: چسبندگی های بافتی که به دلیل جراحی های قبلی یا التهاب ایجاد می شوند می توانند باعث مسدود شدن عبور غذا از معده شوند.
• سنگ صفرا: در موارد نادر سنگ های صفرا می توانند به داخل مجرای صفراوی وارد شده و باعث انسداد در قسمت ابتدایی روده کوچک شوند.
• بدشکلی های مادرزادی: در برخی موارد نادر انسداد معده ممکن است به دلیل بدشکلی های مادرزادی در معده یا روده کوچک اتفاق بیفتد.

انسداد عملکردی

در انسداد عملکردی هیچ مانع فیزیکی در مسیر عبور غذا وجود ندارد اما عضلات معده به درستی کار نمی کنند و غذا به طور کامل از معده تخلیه نمی شود. از دلایل انسداد عملکردی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گاستروپارزی: این بیماری با تأخیر در تخلیه معده به دلیل آسیب به عصب های معده و اختلال در انقباضات عضلانی مشخص می شود.
• دیابت: دیابت می تواند به عصب های معده آسیب برساند و باعث گاستروپارزی شود.
• مصرف داروهای خاص: برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و داروهای ضد روان پزشکی می توانند به تخلیه معده اختلال ایجاد کنند.

علائم انسداد معده

علائم انسداد معده بسته به شدت انسداد و نوع آن متفاوت است. از رایج ترین علائم انسداد معده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تهوع و استفراغ: احساس تهوع و استفراغ به ویژه پس از غذا خوردن یکی از علائم شایع انسداد معده است.
• درد شکم: درد شکم به ویژه در قسمت بالای شکم ممکن است به صورت ثابت یا متناوب احساس شود.
• نفخ و احساس پری: انسداد معده می تواند باعث نفخ و احساس پری در شکم شود.
• کاهش وزن: عدم توانایی در جذب مواد غذایی به دلیل انسداد معده می تواند منجر به کاهش وزن شود.
• استفراغ مواد غذایی خورده شده: اگر انسداد شدید باشد ممکن است مواد غذایی که چند ساعت قبل خورده شده است به صورت استفراغ دفع شوند.
• یبوست: انسداد معده می تواند منجر به یبوست و مشکل در دفع مدفوع شود.
• خون در استفراغ: اگر انسداد معده ناشی از زخم معده باشد ممکن است خون در استفراغ دیده شود.

تشخیص انسداد معده

برای تشخیص انسداد معده پزشک از چندین روش استفاده می کند:

• معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه شکم و بررسی سابقه پزشکی شما علائم انسداد را ارزیابی می کند.
• آندوسکوپی: در این روش پزشک با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف پذیر که مجهز به دوربین و نور است داخل معده و روده کوچک را مشاهده می کند.
• رادیولوژی: اشعه ایکس سی تی اسکن یا سونوگرافی به پزشک کمک می کند تا انسداد معده را به طور واضح تر مشاهده کند.
• آزمایشات خون: آزمایش خون می تواند نشان دهد که آیا انسداد معده باعث کم خونی یا سایر مشکلات سلامتی شده است.
• بررسی مدفوع: بررسی مدفوع به پزشک کمک می کند تا انسداد در روده کوچک را تشخیص دهد.

درمان انسداد معده

درمان انسداد معده به شدت انسداد و علت آن بستگی دارد.

درمان دارویی

• داروهای ضد تهوع: این داروها به کاهش تهوع و استفراغ کمک می کنند.
• داروهای ضد اسید: این داروها به خنثی کردن اسید معده و تسکین علائمی مانند سوزش معده کمک می کنند.
• داروهای ضد اسپاسم: این داروها به شل کردن عضلات معده و تسریع تخلیه معده کمک می کنند.

درمان جراحی

در موارد شدید انسداد معده جراحی ممکن است لازم باشد. جراحی به طور کلی به دو روش انجام می شود:

• عمل جراحی باز: در این روش پزشک از طریق یک برش بزرگ در شکم انسداد معده را برطرف می کند.
• عمل جراحی لاپاراسکوپی: در این روش پزشک از طریق چندین برش کوچک در شکم انسداد را با استفاده از ابزارهای لاپاراسکوپی برطرف می کند.

پیشگیری از انسداد معده

برای پیشگیری از انسداد معده می توانید نکات زیر را رعایت کنید:

• مصرف غذاهای سالم: خوردن غذاهای سبک و هضم آسان به جلوگیری از انسداد معده کمک می کند.
• مصرف آب کافی: نوشیدن آب به اندازه کافی به حفظ هضم سالم کمک می کند.
• رعایت بهداشت: شستن دست ها قبل از غذا خوردن و آماده کردن غذا به جلوگیری از عفونت با هلیکوباکتر پیلوری کمک می کند.
• اجتناب از سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می تواند باعث آسیب به معده و افزایش خطر انسداد معده شود.
• کنترل وزن: اضافه وزن می تواند فشار به معده وارد کند و خطر انسداد معده را افزایش دهد.

جدول علائم و علل انسداد معده

علامت	علت
تهوع و استفراغ	تومور زخم معده چسبندگی ها
درد شکم	انسداد مکانیکی گاستروپارزی
نفخ و احساس پری	انسداد مکانیکی گاستروپارزی
کاهش وزن	عدم توانایی در جذب مواد غذایی
استفراغ مواد غذایی خورده شده	انسداد شدید
یبوست	انسداد در روده کوچک
خون در استفراغ	زخم معده

نتیجه گیری

انسداد معده یک بیماری جدی است که می تواند به طور قابل توجهی زندگی روزمره را مختل کند. اگر علائمی مانند تهوع استفراغ درد شکم یا نفخ شدید را تجربه می کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت این علائم را بررسی کند. تشخیص به موقع و درمان مناسب می تواند به جلوگیری از عوارض جدی و حفظ سلامت شما کمک کند.

پرسش و پاسخ

آیا همه افراد مبتلا به انسداد معده نیاز به عمل جراحی دارند؟

خیر همه افراد مبتلا به انسداد معده نیاز به عمل جراحی ندارند. در برخی موارد انسداد با دارو و تغییر در رژیم غذایی قابل درمان است. اما اگر انسداد شدید باشد یا با دارو قابل درمان نباشد جراحی ممکن است لازم باشد.

آیا انسداد معده قابل پیشگیری است؟

خیر همه انواع انسداد معده قابل پیشگیری نیست. اما با رعایت نکات بهداشتی رژیم غذایی سالم کنترل وزن و اجتناب از سیگار کشیدن می توانید خطر ابتلا به برخی از انواع انسداد معده را کاهش دهید.

چه مدت زمان لازم است تا انسداد معده بهبود یابد؟

مدت زمان لازم برای بهبود انسداد معده به نوع انسداد شدت آن و روش درمان بستگی دارد. در برخی موارد انسداد با دارو در عرض چند روز بهبود می یابد. اما اگر انسداد شدید باشد یا نیاز به جراحی داشته باشد ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا بهبود کامل حاصل شود.