در صنعت های حساسی مانند صنعت برق برای اطمینان از عملکرد صحیح و درست و ایمن تجهیزات الکتریکی، باید تدابیری بیندیشیم تا مطمئن شویم خطای الکتریکی در جهت آسیب به دستگاه ها وجود ندارد.
در تابلو های برق، تجهیزات حفاظتی بسیاری وجود دارند که به روند کارکرد صحیح و امن سیستم کمک کنند. در این میان ایزولاتور ها یا همان کلید خشک و کلید محافظ جان معمولا در همه تاسیسات الکتریکی یافت می شوند.
به دلیل ارتباط نزدیک عملکردی کلید ایزولاتوری و کلید های محافظ جان، معمولا در کنار همدیگر مقایسه می شوند. هر دو عنصر کاربرد مشابهی در قطع مدارهای الکتریکی در هنگام بروز مشکل جریان بار دارند. اما با این حال، برخی از تفاوت ها بین آنها وجود دارد. در ادامه این نوشته در شایلی بلاگ در خصوص تفاوت های آن ها صحبت خواهیم کرد.
کلید ایزولاتور یا کلید خشک چیست؟
کلید ایزولاتور که عموما به آن کلید خشک جداکننده نیز می گویند یک قطعه سوئیچینگ است که در شرایط خارج از بار کار می کند، یعنی زمانی استفاده می شود که جریانی از مدار عبور نمی کند. این قطعه الکتریکی معمولا برای جدا کردن کامل بخشی از تجهیزات الکتریکی از تغذیه استفاده می شود. در واقع زمان هایی که نیاز به تعمیر و نگهداری وجود دارد و باید کل جریان های متصل از تابلو و مصرف کننده قطع شود. بخاطر اتصال به زمین بودن برخی کلید ایزولاتور، از تکنیسین و تابلو برق در برابر خطاهای سهوی نیز محافظت می کند.
آن ها با فراهم کردن امکان تعمیر و نگهداری سریع، از آسیب به سخت افزار مدار جلوگیری می کنند؛ ایزولاتور ها برای جدا کردن بخشی از مدار مورد استفاده قرار می گیرند. یک ایزولاتور می تواند برای سیگنال های dc یا سیگنال های ac مورد استفاده قرار گیرد.
یکی از فاکتور های مهم که باید قبل از راه اندازی یک کلید خشک به آن دقت کرد غیر قابل قطع زیر بار بودن آن است. در واقع کلیدهای ایزولاتوری سیستم اطفا جرقه را ندارند و باید اطمینان حاصل کنید که جریان عبوری از مدار صفر است و سپس اقدام به قطع کردن آن نمایید.
کلید حفاظت چیست؟
کلید های محافظ یا همان کلید های حفاظت برای حفاظت مدار ها و سیستم های الکتریکی در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می شوند. از جمله کلید های محافظ می توان به موارد زیر اشاره کرد که کلید مینیاتوری هیوندای یکی از آن هاست.
- کلید مینیاتوری MCB
- کلید کامپکت یا کلید اتوماتیک MCCB
- کلید هوایی ACB
- دژنکتور
- کلید حرارتی MPCB
- بی متال
کلید های محافظ به عنوان بخش حیاتی سیستم الکتریکی شناخته می شوند. برای تحقق اهداف ایمنی به آن ها نیاز است. نقش اصلی آن ها محافظت از مدارها در برابر اضافه بار، خطا و اتصال کوتاه است. کلید مینیاتوری و سایر کلید های حفاظتی چنین عیوبی را تشخیص می دهد و جریان برق مدار را قطع می کند و از آسیب بیشتر جلوگیری می کند.
قطع کننده های مدار یا کلید های محافظ می توانند بصورت دستی یا اتوماتیک کار کنند. قطع کننده ها از جمله کلید مینیاتوری و کلید کامپکت و غیره دارای سیستم جذب جرقه حاصل از قطع می باشند. این خصوصیت باعث می شود که قوس الکتریکی و جرقه ها در یک محیط کنترل شده یا خلاء مهار شوند. وجود جرقه ها می تواند به سیستم آسیب های جدی وارد کند. این ویژگی می تواند پتانسیل های لازم کلید های محافظ (مینیاتوری،اتوماتیک،هوایی و …) برای قطع زیر بار بعنوان یکی از تفاوت های بین کلید ایزولاتور و کلید مینیاتوری یا کلید کامپکت را رقم بزند.
تفاوت کلید ایزولاتور و کلید مینیاتوری
با مقاله تفاوت های کلید خشک و کلید مینیاتوری از شایلی بلاگ در خدمتتان هستیم. تا اینجا نگاه کلی نسبت به عملکرد کلید ایزولاتور و کلید های قطع مدار بدست آوردید؛ در ادامه با تفاوت های آن ها بیشتر آشنا خواهید شد.
تفاوت در عملکرد
عملکرد اصلی یک کلید ایزولاتوری این است که بخشی از سیستم الکتریکی که دارای ایراد است را قطع می کند تا تعمیر و تجهیز مدار با نهایت ایمنی انجام شود. در حالی که یک کلید مینیاتوری یا کلید کامپکت یا کلید هوایی به صورت خودکار عمل می کنند. یعنی در صورت بروز خطا در سیستم کل سیستم را بصورت خودکار قطع می کنند. کلید های ایزولاتور فقط بصورت دستی قطع می شوند آن هم وقتی منبع تغذیه قطع شده باشد.
تفاوت در ساختار
ایزولاتور یک کلید مکانیکی ساده است و سیستم خاموش کننده جرقه ندارد. در حالی که قطع کننده های مدار کلید الکترومکانیکی محسوب می شوند و با مکانیزم های تعبیه شده درون آن ها قوس های الکتریکی یا جرقه ها مهار و دفع می شوند.
تفاوت در نصب
کلید ایزولاتور قبل و بعد از مدار نصب می شود در حالی که کلید های کامپکت، کلید مینیاتوری و کلید هوایی در مدار نصب می شوند. کلید مینیاتوری یا کلید کامپکت یا کلید هوایی چون قابل قطع زیر بار هستند می توان با وصل بودن منبع نیز به شرط رعایت ایمنی آن ها را نصب کرد. اما برای نصب کلید ایزولاتوری باید حتما منبع قطع باشد.
تفاوت در کاربرد
یکی دیگر از تفاوت های کلید های ایزولاتور و کلید های قطع زیر بار، کاربرد آن هاست. ایزولاتور یا کلید خشک تنها کاربرد صنعتی دارند اما کلید های قطع زیر بار علاوه بر کاربرد صنعتی که میدانیم، بخاطر ویژگی هایشان کاربرد های خانگی هم دارند.
تفاوت در قطع بار
همانگونه که تا الان متوجه شدید کلید های ایزولاتور قابل قطع زیر بار نیستند. به این ترتیب امکان تشخیص خطا را نیز ندارند. این موضوع در کلید های مینیاتوری ، کلید های هوایی و کلید های اتوماتیک کاملا برعکس است.
ظرفیت تحمل
ایزولاتور کلید قابل قطع زیر بار نیست. اگر در شرایط بارگیری استفاده شود آتش می گیرد. از طرف دیگر، کلیدهای مدارشکن ظرفیت تحمل بالایی دارند.
تفاوت در ظاهر
از آنجا که قطع کلید های ایزولاتور بصورت دستی انجام می شود، قطع بودن آن قابل مشاهده و رویت است. در برخی کلید های قطع زیر بار این ویژگی وجود ندارد.
تفاوت در ایمنی
یکی دیگر از تفاوت های قابل بحث در مورد کلید های ایزولاتور و سایر کلید ها مانند مینیاتوری، کامپکت و کلید هوایی حوزه ایمنی می باشد. ایزولاتور ها شرایط ایمنی مطمئن تری برای تکنیسین ها و تجهیزات تابلو برق فراهم می کنند. همانطور که گفتیم وضعیت قطع کلید های ایزولاتور به لحاظ قطع کامل منبع قبل از تغییر وضعیت کلید و قابل رویت بودن قطع آن ها باعث می شود که نسبت به کلیدهای قطع دیگر قابل اطمینان تر باشند. توجه داشته باشید که جریان های تله ای که بخاطر خاصیت خازنی ممکن است در منابع الکتریکی و محافظ ها ذخیره شود، در صورت استفاده از کلید ایزولاتور حذف می شوند. همچنین امکان استفاده از کلید ارت تک یا دوگانه در کلید های ایزولاتوری وجود دارد.
تفاوت در قیمت
تا اینجا تفاوت های ساختاری کلید ایزولاتور و کلید مینیاتوری مورد بررسی قرار گرفت. تفاوت دیگر در حوزه قیمت گذاری آن هاست، معمولا به این شکل است که کلید های ایزولاتوری قیمت کمتری نسبت به کلید های مینیاتوری دارند.
نتیجه گیری
تفاوت کلید ایزولاتوری با کلید مینیاتوری و سایر کلید ها بیشتر در حوزه عملکرد آن هاست. کلید های ایزولاتوری قابل قطع زیر بار نیستند اما به لحاظ ایمنی، مطمئن ترند. کلید های ایزولاتور هزینه کمتری دارند اما از مدار در برابر اتصال کوتاه، اضافه بار و خطا های الکتریکی محافظت نمی کنند.
برچسب ها : کلید ایزولاتور