در دنیای پرشتاب ارزهای دیجیتال همواره شاهد ظهور ترندها و نوآوری‌های جدیدی هستیم که پتانسیل تغییر صنایع مختلف را دارند. یکی از این حوزه‌های نوظهور و جذاب DePIN یا شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز است. DePIN تلاش می‌کند با ترکیب فناوری بلاک چین و دنیای واقعی زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه‌های انرژی ارتباطات ذخیره‌سازی داده و حتی حمل‌ونقل را متحول کند.
اگر به دنبال درک عمیق‌تر این حوزه و شناسایی پروژه‌های پیشرو و فرصت‌های سرمایه‌گذاری احتمالی در آن هستید این مقاله برای شماست. ما در اینجا به بررسی مفهوم DePIN اهمیت آن و معرفی برخی از بهترین ارزهای دیجیتال این حوزه خواهیم پرداخت که انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵ نقش مهمی ایفا کنند. تلاش می‌کنیم با دیدگاه تخصصی و تحلیلی ارزش افزوده‌ای واقعی برای شما ایجاد کنیم.
DePIN چیست؟
DePIN مخفف Decentralized Physical Infrastructure Networks به معنای شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز است. ایده اصلی پشت DePIN این است که به جای تکیه بر شرکت‌ها یا نهادهای متمرکز برای ساخت و نگهداری زیرساخت‌های فیزیکی (مانند دکل‌های مخابراتی سرورهای ذخیره‌سازی نقاط شارژ خودروهای برقی) از یک شبکه غیرمتمرکز از مشارکت‌کنندگان فردی یا شرکتی استفاده شود.
این مشارکت‌کنندگان با ارائه منابع فیزیکی خود (مانند فضای هارد دیسک پهنای باند اینترنت قدرت محاسباتی) به شبکه کمک می‌کنند و در ازای آن با توکن‌های ارز دیجیتال پاداش می‌گیرند. بلاک چین در اینجا نقش دفتر کل شفاف و غیرقابل تغییر را ایفا می‌کند که فعالیت‌ها پاداش‌ها و مالکیت را ثبت می‌کند.
به زبان ساده DePIN از انگیزه‌های اقتصادی (توکن‌ها) و شفافیت بلاک چین برای تشویق مردم به ساخت و نگهداری زیرساخت‌های دنیای واقعی به صورت جمعی و غیرمتمرکز استفاده می‌کند.
چرا DePIN مهم است؟
اهمیت DePIN از پتانسیل آن برای حل مشکلات زیرساخت‌های متمرکز نشأت می‌گیرد. سیستم‌های سنتی معمولاً تحت کنترل یک نهاد واحد هستند که می‌تواند منجر به ناکارآمدی هزینه‌های بالا عدم شفافیت و آسیب‌پذیری در برابر سانسور یا خرابی‌های نقطه‌ای شود.
DePIN با توزیع کنترل و مالکیت این مشکلات را کاهش می‌دهد. این مدل باعث افزایش تاب‌آوری شبکه می‌شود زیرا وابستگی به یک نقطه شکست واحد از بین می‌رود. همچنین با حذف واسطه‌ها و ایجاد بازارهای همتا به همتا (P2P) برای منابع فیزیکی می‌تواند هزینه‌ها را کاهش داده و دسترسی را دموکراتیک‌تر کند.
علاوه بر این DePIN با ایجاد انگیزه‌های مالی مستقیم برای مشارکت امکان رشد سریع‌تر و گسترده‌تر شبکه‌های زیرساخت را فراهم می‌کند به خصوص در مناطقی که سرمایه‌گذاری متمرکز ممکن است توجیه اقتصادی نداشته باشد.
- افزایش تاب‌آوری و مقاومت در برابر سانسور
- کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی
- شفافیت بیشتر از طریق ثبت فعالیت‌ها بر روی بلاک چین
- ایجاد بازارهای همتا به همتا برای منابع فیزیکی
- تحریک نوآوری و مدل‌های کسب‌وکار جدید
- دموکراتیک کردن دسترسی به زیرساخت‌ها
بیشتر بخوانید: رتبه بندی صرافی های ارز دیجیتال ایرانی
اهمیت حوزه DePIN در کریپتو
حوزه DePIN برای اکوسیستم ارزهای دیجیتال اهمیت فزاینده‌ای دارد. این حوزه یکی از قوی‌ترین نمونه‌های کاربرد واقعی فناوری بلاک چین و توکن‌ها در دنیای خارج از فضای صرفاً مالی (مانند DeFi) یا دیجیتال (مانند NFT) است.
DePIN پلی بین دنیای دیجیتال و فیزیکی ایجاد می‌کند و ارزش کاربردی ملموسی را به دارایی‌های کریپتویی می‌بخشد. این امر می‌تواند پذیرش گسترده‌تر ارزهای دیجیتال را تسهیل کند زیرا مردم به جای خرید توکن برای سفته‌بازی از آن‌ها برای دسترسی به خدمات ضروری یا مشارکت در شبکه‌های زیرساختی استفاده می‌کنند.
از دیدگاه سرمایه‌گذاری DePIN یک روایت (Narrative) جذاب با پتانسیل رشد بالا محسوب می‌شود. با افزایش نیاز به زیرساخت‌های دیجیتال و فیزیکی در دنیای مدرن پروژه‌هایی که بتوانند این نیازها را به صورت غیرمتمرکز و کارآمد برطرف کنند می‌توانند ارزش قابل توجهی کسب کنند و به رشد کلی بازار کریپتو کمک کنند.
این حوزه همچنین تنوع جدیدی را به سبد سرمایه‌گذاری در کریپتو اضافه می‌کند و فرصت‌هایی را در بخش‌هایی فراتر از آنچه پیشتر در بازار رایج بوده ارائه می‌دهد.
معرفی بهترین پروژه های دیپین در بازار ارز دیجیتال
بازار DePIN در حال گسترش است و پروژه‌های متعددی در زیرشاخه‌های مختلف این حوزه فعالیت می‌کنند. از شبکه‌های ذخیره‌سازی غیرمتمرکز گرفته تا ارائه‌دهندگان قدرت محاسباتی و شبکه‌های بی‌سیم تنوع قابل توجهی وجود دارد. انتخاب “بهترین” پروژه به شدت به نیازها اهداف و دیدگاه سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد.
با این حال برخی پروژه‌ها بر اساس سابقه فعالیت فناوری اندازه جامعه و پتانسیل بازار در این حوزه برجسته‌تر هستند. در بخش بعدی به معرفی برخی از این پروژه‌های کلیدی می‌پردازیم که اغلب در بحث‌های مربوط به قیمت ارز دیحیتال و تحلیل بازارهای نوظهور مطرح می‌شوند.
توجه داشته باشید که بازار کریپتو پرنوسان است و سرمایه‌گذاری در هر پروژه‌ای ریسک‌های خاص خود را دارد. اطلاعات ارائه شده صرفاً جنبه آموزشی و معرفی داشته و نباید مبنای تصمیم‌گیری نهایی برای سرمایه‌گذاری قرار گیرد. همواره تحقیقات کامل خود را انجام دهید.
بهترین ارزهای حوزه DePIN برای سرمایه‌گذاری در سال 2025
با توجه به رشد و پذیرش فزاینده فناوری‌های غیرمتمرکز و نیاز روزافزون به زیرساخت‌های مقیاس‌پذیر و کارآمد حوزه DePIN به یکی از کانون‌های توجه برای سال ۲۰۲۵ تبدیل شده است. در ادامه به معرفی پروژه‌هایی می‌پردازیم که به دلیل نوآوری مدل کسب‌وکار قوی و جایگاه در بازار از پتانسیل بالایی برخوردارند.
فایل کوین (FIL)
فایل کوین یکی از شناخته‌شده‌ترین پروژه‌ها در حوزه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز است. این پروژه بر بستر سیستم فایل بین سیاره‌ای (IPFS) ساخته شده و هدف آن ایجاد یک بازار جهانی برای فضای ذخیره‌سازی بلااستفاده است. کاربران می‌توانند فضای هارد دیسک خود را اجاره دهند و در ازای آن توکن FIL دریافت کنند یا با استفاده از توکن FIL فضای مورد نیاز خود را اجاره کنند.
فایل کوین با ارائه جایگزینی غیرمتمرکز برای سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری متمرکز مانند AWS یا گوگل درایو امنیت حریم خصوصی و مقاومت در برابر سانسور بیشتری را وعده می‌دهد. تمرکز این پروژه بر ایجاد زیرساختی برای داده‌های وب ۳ و سازگاری با اکوسیستم‌های مختلف آن را به یک بازیگر کلیدی در فضای DePIN تبدیل کرده است.
بیشتر بخوانید: انواع صرافی ارز دیجیتال
رندر (RENDER)
شبکه رندر یک پلتفرم غیرمتمرکز برای رندرینگ (پردازش گرافیکی) سه‌بعدی است. این شبکه هنرمندان و استودیوها را به افرادی متصل می‌کند که دارای قدرت پردازش گرافیکی (GPU) مازاد هستند. با استفاده از توکن RNDR کاربران می‌توانند قدرت پردازشی خود را اجاره داده و کسب درآمد کنند یا از قدرت پردازشی شبکه برای کارهای سنگین رندرینگ خود استفاده کنند.
با رشد حوزه‌هایی مانند متاورس NFTهای سه‌بعدی واقعیت مجازی و هوش مصنوعی که نیاز به قدرت رندرینگ بالایی دارند شبکه رندر با ارائه راه‌حلی مقیاس‌پذیر ارزان‌تر و غیرمتمرکز جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. این پروژه به خوبی نشان‌دهنده پتانسیل DePIN در حوزه قدرت محاسباتی توزیع شده است.
آرویو (AR)
آرویو نیز مانند فایل کوین بر حوزه ذخیره‌سازی تمرکز دارد اما با یک تفاوت کلیدی: هدف آن ذخیره‌سازی دائمی داده‌ها است. آرویو خود را به عنوان یک هارد دیسک غول‌پیکر و مشترک توصیف می‌کند که هرگز داده‌ها را فراموش نمی‌کند. کاربران با پرداخت یک‌بار هزینه با توکن AR می‌توانند داده‌های خود را برای همیشه در شبکه ذخیره کنند.
این مدل برای آرشیو کردن اطلاعات مهم ساخت وب‌سایت‌ها و برنامه‌های غیرقابل تغییر (Permaweb) و ذخیره‌سازی داده‌های حساس که نیاز به ماندگاری بلندمدت دارند بسیار مناسب است. نوآوری در مدل اقتصادی و فنی آرویو آن را به یکی از پروژه‌های منحصربه‌فرد و مهم در زیرشاخه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز DePIN تبدیل کرده است.
تتا نتورک (THETA)
شبکه تتا یک پلتفرم غیرمتمرکز برای استریم ویدئو و تحویل محتوا است. این شبکه به کاربران اجازه می‌دهد پهنای باند اینترنت و منابع پردازشی خود را به اشتراک بگذارند تا به سایر کاربران در تماشای ویدئو کمک کنند. در ازای این مشارکت کاربران با توکن‌های TFUEL (توکن عملیاتی شبکه) پاداش می‌گیرند و توکن THETA برای حاکمیت و سهام‌گذاری (Staking) استفاده می‌شود.
تتا با استفاده از یک شبکه همتا به همتا تلاش می‌کند هزینه‌های تحویل محتوا را برای پلتفرم‌ها کاهش داده و کیفیت استریم را برای کاربران نهایی بهبود بخشد. با افزایش تقاضا برای محتوای ویدئویی با کیفیت بالا و نیاز به زیرساخت‌های تحویل محتوای کارآمد تتا نتورک به عنوان یکی از پیشگامان DePIN در حوزه رسانه و سرگرمی مطرح است.
آکاش نتورک (AKT)
آکاش نتورک یک بازار غیرمتمرکز برای قدرت محاسباتی ابری است. این پلتفرم به افرادی که دارای سرورها یا منابع محاسباتی مازاد هستند اجازه می‌دهد این منابع را به توسعه‌دهندگان و شرکت‌هایی که به قدرت پردازشی نیاز دارند اجاره دهند. تراکنش‌ها در این بازار با استفاده از توکن AKT انجام می‌شود.
آکاش هدف دارد با ارائه جایگزینی ارزان‌تر انعطاف‌پذیرتر و غیرمتمرکزتر برای ارائه‌دهندگان خدمات ابری سنتی مانند AWS گوگل کلود و مایکروسافت آژور انقلابی در صنعت رایانش ابری ایجاد کند. با توجه به رشد چشمگیر نیاز به قدرت محاسباتی برای پروژه‌های هوش مصنوعی یادگیری ماشین و وب ۳ آکاش نتورک به عنوان یکی از پروژه‌های مهم در زیرشاخه رایانش DePIN شناخته می‌شود.
DePIN چگونه برنامه های وب ۳ را تغییر می دهد؟
DePIN با ارائه زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز (مانند ذخیره‌سازی محاسبات پهنای باند) به برنامه‌های وب ۳ (dApps) امکان می‌دهد بدون وابستگی به ارائه‌دهندگان متمرکز عمل کنند. این امر باعث افزایش مقاومت در برابر سانسور کاهش هزینه‌ها و ایجاد مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه مبتنی بر توکن می‌شود.