بهترین نوع سلکتور کدام است ؟

کلیدهای ساده

کلیدهای ساده نوعی از کلیدهای صنعتی هستند که برای تغییر حالت، احتیاج به انرژی مکانیکی دارند که این عمل به طور مستقیم روی خود کلید انجام می شود.

این کلیدها به صورت های یک پل، دو پل، سه پل و … ساخته می شوند که از نظر ساختمان و قطع و وصل ولتاژ خود نیز به چند دسته تقسیم می شوند. کلیدهای ساده به دو دسته لحظه ای و دائمی تقسیم می شوند. برای آنکه یک کلید به طور لحظه ای عمل کند، نیروی مکانیکی دائمی لازم نیست، مانند شستی زنگ. اما کلیدهای ساده دائمی، کلیدهایی هستند که برای تغییر حالت آن ها از وصل به قطع و یا بالعکس به یک نیروی دائمی نیاز است.

سلکتور فرمان یا کلیدهای دستی کلیدهایی هستند که نیروی مکانیکی مورد نیاز برای تغییر وضعیت را از طریق دست انسان دریافت می کنند، یعنی توسط نیروی دست قطع و وصل می شوند. مشکل عمدۀ این کلیدها خرابی زیاد، سرعت عمل پایین در قطع و وصل مدار است که نتیجۀ آن نیاز مستمر به تعمیر و نگهداری، خطرات جانی اپراتور، متصل بودن دائمی مصرف کننده به برق، نیاز به انرژی زیاد برای قطع و وصل است.

 

کلیدهای دستی لحظه ای 

کلیدهای دستی لحظه ای در همه حال تا زمانی که انرژی و نیروی دست بر روی کلید است ثابت باقی می ماند و مدار وصل است؛ با برداشتن دست از روی کلید، به حالت اول خود بازگشته و مدار قطع خواهد شد در نتیجه برای عمل کردن کلیدهای لحظه­ ای نیروی مکانیکی دائمی نیاز است.

کلیدهای دستی لحظه ای دو نوع است: دستۀ اول در برق ساختمان کاربرد دارند مانند شستی های زنگ اخبار و دستۀ دوم در برق صنعتی کاربرد دارند مانند

کلیدهای صنعتی از نوع شستی یا پوش باتن

کلیدهای صنعتی فشاری هستند که به منظور راه اندازی و قطع تجهیزات مختلف استفاده می شوند و با توجه به عملکردشان در انواع استارت- استپ، قطع اضطراری یا برای عملکرد خاص مورد استفاده قرار می گیرند. پوش باتن ها در دو نوع زیر موجودند:

• پوش باتن استارت (START) یا NO : با فشار دکمه کلید تجهیز وصل می شود.
• پوش باتن استارت (STOP) یا NC : با فشار دکمه کلید تجهیز قطع می شود.

 

انواع پوش باتن اشنایدر

 

کلیدهای دستی دائمی

کلیدهای دستی دائمی در همه حال وضعیت آنها ثابت باقی می ماند و برای تغییر وضعیت آن­ها باید مجدداً کلید زده شود به عبارت دیگر این کلیدها برای تغییر وضعیت همیشه به نیروی لحظه ای نیاز دارد.

انواع کلیدهای دستی دائمی

کلیدهای ساده دائم کار دو نوع است:

دسته اول در برق ساختمان کاربرد دارد مانند کلیدهای تک پل، دو پل، تبدیل صلیبی, کلیدهای سه فاز و دسته دوم در برق صنعتی کاربرد دارد مانند

کلیدهای دائمی از نظر ساختمان داخلی به شکل های مختلف اهرمی یا تیغه ای، غلطکی ، زبانه ای،  سلکتور قدرت و کلید گردان ساخته می شوند.

کلید اهرمی

کلید اهرمی ساده (تیغه ای) از ساده ترین نوع کلیدهای صنعتی است. در کلید اهرمی، تیغه های کاردی شکل بر روی محور گردانی سوار شده است. گردش محور توسط اهرم، باعث اتصال تیغه های کاردی شکل به کنتاکت های ثابت می شود.

از کلید اهرمی بیشتر برای جدا کردن مدارهایی با جریان پایین استفاده می شود. در صنعت اغلب به آن کلید چاقویی یا کلید کاردی می گویند. در کلیدهای جریان پایین با استفاده از دو کنتاکت (زیر تیغه و محل ورود جریان) که با فاصله قرار دارند، با بستن رشته سیم نازکی عمل فیوز را برای هر تیغه انجام می دهند و در کلیدهای قدرت بالاتر از فیوزهای کاردی (NH) در زیر تیغه استفاده می کنند و در بعضی از انواع کلید، خود فیوز کاردی به جای تیغۀ کلید با حرکتی هم زمان (برای هر سه فاز) عمل قطع و وصل را انجام می دهد. برای جاگذاری فیوزهای کاردی و همچنین برداشتن آن از وسیله ای به نام فیوزکش استفاده می کنند.

     نمونه ای از کلید اهرمی یا تیغه ای

کلید غلتکی

کلید غلتکی دستۀ دیگری از کلیدهای صنعتی ساده است که ساختمان این کلید از یک استوانۀ عایق که حول محوری به شکل دایره حرکت می کند، تشکیل شده و روی استوانه در قسمت های لازم قطعات هادی به صورت نوار قرار داده شده است، فرم استوانه و قطعات هادی به صورتی است که با حرکت استوانه در حول محورش می تواند کنتاکت های ثابتی را به هم وصل و یا از یکدیگر جدا کند.

اگر قسمت های فرورفته استوانه (غلتک) در جلوی کنتاکت های ثابت قرار بگیرد، حالت قطع و اگر قسمت های برآمده جلوی کنتاکت قرار بگیرد، آنها را به هم وصل می کند. عمر مفید این کلید به علت تماس هادی با کنتاکت ها زیاد نیست.

مقاله پیشنهادی :

کلید زبانه ای

یکی دیگر از کلیدهای صنعتی ساده کلید زبانه ای است که از زبانه ای از اهرم، صفحه زبانه دار، کنتاکت های متحرک و ثابت و فنر تشکیل شده است. در کلید غلتکی به خاطر تماس و سائیدگی که بین نوار هادی و کنتاکت های ثابت به وجود می آید از عمر کلید کاسته می شود. به همین خاطر از کلید غلتکی کمتر استفاده می شود و به جای آن از کلید زبانه ای به جای قرار دادن نوار هادی روی استوانه و تماس آن با تیغه های ثابت، استوانه را طوری طراحی می کنند که دارای برجستگی و فرورفتگی هایی است که این استوانه حول محور خود حرکت کرده و زبانه هایی را بالا و پایین می برد. قطع و وصل کنتاکت ها در این کلید بدون اصطکاک مکانیکی انجام می شود. به همین دلیل طول عمر و مرغوبیت این کلیدها بیشتر است.

زبانۀ مزبور کنتاکتهای متحرک (پلاتین) را به کنتاکت های ثابت، وصل و یا آنها را از هم جدا می کند. کلید زبانه ای به صورت های تابلویی توکار (که معمولاً در صنعت به آن کلید سلکتور هم می گویند) و یا روی کار ساخته می شود.

                         بخش های یک کلید زبانه ای

سلکتور سوئیچ

یک تجهیز الکترومکانیکال است که می تواند جریان الکتریکی در مدار را به صورت دستی قطع و وصل کند. این قطعه گاهی در منابع ولتاژ پله ای به منظور انتخاب ولتاژ متفاوت برای خروجی کاربرد دارد. سلکتور سوئیچ ها کلیدهایی هستند که برای انتخاب وضعیت­ های مختلف طراحی می­ شوند، مانند کلید گردان دو حالته سه فاز که برای راه اندازی موتورهای سه فاز به شکل چپ گرد و راست گرد در مدار ستاره مثلث به کار می رود. از این نوع کلیدهای سلکتوری برای باز و بسته کردن دستی کنتاکت ها استفاده می شود و در انواع ثابت، بازگشت فنری و کلید دار موجود است.

 

از سلکتور سوئیچ برای اندازه گیری ولتاژ بین فازهای مختلف و همچنین ولتاژ هر فاز نسبت به سیم صفر استفاده می­ کنند. نوع دیگر این کلیدها سلکتور سوئیچی است که روی آوومترها نصب می ­شود و به وسیلۀ آن آوومتر را می­ توان در حالت اندازه گیری ولت، آمپر یا اهم با اندازه های مختلف قرار داد. کلید فن کویل هم یک سلکتور سوئیچ است که به وسیلۀ آن می توان موتور را در حالت دور کم، دور متوسط و دور زیاد قرار داد و یا آن را خاموش کرد.

 

تفاوت سلکتور سوئیچ با شستی 

در انواع دو و سه وضعیتی تولید می شوند. تفاوت عمده ای که بین یک شستی فشاری و یک سلکتور سوئیچ وجود دارد در مکانیزم عملکرد آن است.

در سلکتور سوئیچ برای باز و یا بسته کردن یک کنتاکت باید از مکانیزم چرخشی استفاده شود. در طراحی سلکتور سوئیچ های فلزی اشنایدر از کنتاکت های کمکی  و  استفاده شده است. کلیدهای سلکتوری اغلب برای انتخاب یکی از چند حالت مدار مانند عملکرد دستی، عملکرد اتوماتیک، سرعت کم یا زیاد، پایین و بالا، چپ یا راست و یا توقف و چرخش به کار می رود.

کلید گردان

کلید گردان یک سوئیچ است که با گردش خود، عملکرد مدار را کنترل می کند. این کلید از یک محور و بازوهای کنتاکت تشکیل شده است و با چرخش محور کلید در جهت عقربه های ساعت یا برعکس، کنتاکت ها تغییر وضعیت می دهند.

کلید گردان یا کلید چرخشی برای جریان های الکتریکی کم و درحدود ۱۰۰ آمپر تولید می شود و معمولاً قابل قطع در زیر بار است. این کلید در جریان AC ،DC قابل استفاده بوده و در کاربردهای مختلفی تولید و عرضه می­ شوند. کلید سه فازگردان دو حالته ستاره و مثلث یک نوع سلکتورسوئیچ است که به وسیلۀ آن می توان ابتدا موتور را در حالت ستاره به راه انداخت سپس آن را در حالت مثلث قرار داد تا موتور به حالت مثلث کار کند. کلید گردان انواع مختلف سه حالته چهار حالته و پنج حالته دارد

منبع : بابا ادیسون