بهینه سازی کدهای CSS برای کاهش زمان بارگذاری

بهینه سازی کدهای CSS برای کاهش زمان بارگذاری وب سایت شما حیاتی است. این کار کمک می کند تا صفحات سایت سریع تر نمایش داده شوند و کاربران تجربه بهتری داشته باشند. در دنیای پرسرعت امروز، هیچ کس دوست ندارد منتظر بارگذاری یک صفحه وب بماند. سرعت پایین، کاربر را فراری می دهد و امتیاز سایت را در موتورهای جستجو هم پایین می آورد. پس اگر می خواهید سایتتان هم برای کاربر جذاب باشد و هم گوگل به آن اهمیت بدهد، بهینه سازی CSS را جدی بگیرید.

تاحالا شده وارد سایتی بشید که از کندی بارگذاریش حسابی کلافه بشید؟ حتماً برای همه مون پیش اومده. حقیقت اینه که سرعت بارگذاری سایت، دیگه فقط یه ویژگی خوب نیست، بلکه یه ضرورت واجبه! اصلاً فرض کنید کلی وقت و هزینه گذاشتید، یه سایت شیک و کاربردی طراحی کردید؛ اما اگه کاربر نتونه تو چند ثانیه اول محتواتون رو ببینه، فاتحه اش خونده ست! اینجا دقیقاً نقش «استایل شیت های آبشاری» یا همون CSS خودمون پررنگ میشه.

شاید فکر کنید CSS فقط کارش خوشگل کردن سایته؛ اما این کدها می تونن یه چوب لای چرخ سرعت سایتتون باشن، مخصوصاً اگه بهشون بی توجهی کنید. گوگل هم که عاشق سایت های پرسرعته و معیارهایی مثل Core Web Vitals (مثل LCP یا Largest Contentful Paint و CLS یا Cumulative Layout Shift) رو به عنوان فاکتورهای مهم برای رتبه بندی سایت ها در نظر گرفته. اینجاست که اهمیت بهینه سازی CSS نه فقط برای کاربر، بلکه برای سئوی سایت و دلبر شدن برای موتورهای جستجو هم معلوم میشه.

چرا بهینه سازی کدهای CSS اینقدر مهمه؟

سرعت سایت چیزی نیست که بشه راحت از کنارش گذشت. اگه سایت شما آهسته باشه، کاربر صبر نمی کنه. در واقع، آمارها نشون می دن که حتی تأخیر یک ثانیه ای در بارگذاری صفحه می تونه نرخ تبدیل (Conversion Rate) رو تا ۷ درصد کاهش بده. یعنی کلی مشتری یا بازدیدکننده رو از دست می دید!

از اون طرف، گوگل و بقیه موتورهای جستجو هم به شدت روی سرعت سایت حساسن. سایتی که کند باشه، تو نتایج جستجو رتبه خوبی نمی گیره. این یعنی حتی اگه بهترین محتوا رو هم داشته باشید، کمتر دیده می شید. CSS نقش بزرگی تو این ماجرا داره؛ چون قبل از اینکه مرورگر بتونه محتوای اصلی سایت رو نشون بده، باید فایل های CSS رو بخونه و پردازش کنه. به این می گن Render Blocking CSS. اگه فایل های CSSتون سنگین و زیاد باشن، مرورگر مدت زیادی رو منتظر می مونه تا بتونه صفحه رو به کاربر نشون بده و این همون چیزیه که سرعت سایت رو پایین میاره و Scoreهای Core Web Vitals رو داغون می کنه.

حواستون باشه: سرعت سایت نه فقط تجربه کاربری رو متحول می کنه، بلکه مستقیماً روی سئو و فروش شما تأثیر می ذاره. پس بهینه سازی CSS رو دست کم نگیرید، چون مثل یه شاه کلید برای بالا بردن سرعت عمل می کنه.

چالش های CSS: چطور کدهای CSS سرعت سایت رو کم می کنن؟

برای اینکه بفهمیم چطور می تونیم CSS رو بهینه کنیم، اول باید ببینیم چطور می تونه سرعت سایت رو بگیره. داستان از این قراره:

فایل های حجیم و پراکنده CSS

گاهی وقت ها کدنویس ها و توسعه دهنده ها بی خیال حجم کدها می شن و هی بهشون اضافه می کنن. این فایل های CSSِ بزرگ و پراکنده مثل چمدون های سنگینی می مونن که مرورگر باید دونه دونه بازشون کنه و از داخلشون اطلاعات رو بیرون بکشه. هرچی این چمدون ها سنگین تر و تعدادشون بیشتر باشه، خب معلومه که بارگذاری بیشتر طول می کشه.

کدهای CSS بلااستفاده و تکراری

شاید براتون پیش اومده باشه که کلی کد CSS نوشتید، اما بعدش یه بخشی از طراحی رو عوض کردید و اون کدهای قبلی بلااستفاده موندن. یا مثلاً از یه فریم ورک CSS مثل بوت سترپ استفاده می کنید و کلی از کدهای اون رو هیچ وقت به کار نمی برید. این کدهای مرده (Dead Code) و تکراری فقط حجم فایل رو زیاد می کنن و مرورگر هم باید اونا رو پردازش کنه، در حالی که هیچ کاری انجام نمی دن. این دقیقاً مثل اینه که توی خونه تون کلی وسیله اضافه داشته باشید که فقط فضا رو اشغال کردن!

مدل شیء CSS (CSSOM) و تاثیر آن بر رندرینگ

مرورگر برای نشون دادن صفحه، همزمان با HTML، فایل های CSS رو هم دانلود و پردازش می کنه. بعد از پردازش CSS، چیزی به اسم CSSOM یا (CSS Object Model) رو می سازه. این CSSOM در کنار DOM یا (Document Object Model) که از HTML ساخته شده، برای ساختن Render Tree استفاده می شه. تا وقتی که CSSOM کامل نشه، Render Tree هم ساخته نمیشه و مرورگر نمی تونه صفحه رو نشون بده. پس اگه CSS سنگین باشه، ساخت CSSOM هم طول می کشه و کاربر باید مدت بیشتری به صفحه سفید نگاه کنه.

روش های بارگذاری CSS (سینکرونوس و آسینکرونوس)

وقتی فایل های CSS به روش سینکرونوس (Synchronous) بارگذاری می شن، مرورگر مجبوره صبر کنه تا هر فایل CSS قبل از ادامه بارگذاری بقیه محتوا، به طور کامل دانلود و پردازش بشه. این کار مثل یه صف طولانی می مونه که همه باید منتظر وایسن تا نفر جلویی کارش تموم شه. اما با بارگذاری آسینکرونوس (Asynchronous)، فایل ها موازی با هم دانلود می شن و این یعنی سرعت بیشتر و تأخیر کمتر.

ابزارهایی که کمکتون می کنن مشکلات CSS رو پیدا کنید!

قبل از اینکه شروع به بهینه سازی کنید، باید دقیقاً بدونید کجای کار مشکل داره. خوشبختانه، کلی ابزار عالی و رایگان هست که مثل یه رادار، ایرادات CSS سایتتون رو پیدا می کنن:

Google Lighthouse / PageSpeed Insights

این دو تا ابزار از طرف خود گوگل ارائه شدن و حسابی کاربلدن. باهاشون می تونید سایتتون رو تست کنید و یه گزارش جامع بگیرید. دنبال بخش هایی مثل Eliminate render-blocking resources و Reduce unused CSS باشید. این ها دقیقاً همون چیزهایی هستن که نشون می دن CSSتون مشکل داره و باعث کندی بارگذاری می شه. گزارش های این ابزارها خیلی کاربردی هستن و بهتون می گن چه فایل هایی مشکل سازند و چقدر می تونید با بهینه سازی، سرعت رو بالا ببرید.

Browser DevTools (Chrome, Firefox)

ابزارهای توسعه دهنده مرورگرها (معمولاً با زدن دکمه F12 فعال می شن) یه گنجینه واقعی هستن! مثلاً:

• تب Coverage: این تب بهتون نشون می ده که از کدوم بخش های CSSتون استفاده نشده. باور کنید یا نه، ممکنه کلی کد بی استفاده تو سایتتون باشه که حتی خودتون هم خبر ندارید!
• تب Network: اینجا می تونید حجم هر فایل CSS و مدت زمان بارگذاریش رو ببینید. اینطوری می فهمید کدوم فایل ها خیلی سنگین هستن.
• تب Performance: برای تحلیل زمان رندرینگ و تغییرات ناگهانی طرح بندی (Layout Shifts) خیلی مفیده. این تغییرات همون CLS هستن که گوگل بهشون حساسه و CSS بد می تونه عاملشون باشه.

GTmetrix و Pingdom Tools

این ابزارها هم مثل Google Lighthouse، سایتتون رو از جنبه های مختلف بررسی می کنن و نمرات خوبی بهتون می دن. علاوه بر نمره کلی، پیشنهادهای مشخصی هم برای بهبود CSS و بقیه موارد دارن. حتماً ازشون استفاده کنید تا یه دید جامع از وضعیت سایتتون پیدا کنید.

CSS Lint و W3C CSS Validator

این دو تا ابزار بیشتر روی کیفیت خود کد CSS تمرکز دارن. CSS Lint بهتون کمک می کنه تا خطاهای احتمالی، قواعد بد و مشکلات مربوط به استانداردهای کدنویسی رو پیدا کنید. W3C CSS Validator هم که استاندارد جهانی رو بررسی می کنه و می گه آیا کدهاتون با قوانین W3C سازگار هستن یا نه. رعایت استانداردها نه فقط برای مرورگرها، بلکه برای نگهداری کد هم خیلی مهمه.

تکنیک های طلایی برای بهینه سازی کدهای CSS (همه کاره!)

خب، حالا که مشکلات رو پیدا کردید، وقتشه آستین ها رو بالا بزنیم و دست به کار بشیم. این تکنیک ها رو میشه برای هر نوع وب سایتی استفاده کرد و تأثیر زیادی روی سرعت بارگذاری دارن:

1. Minify (کوچک سازی) و فشرده سازی (Compression) فایل های CSS

این یکی از اولین قدم ها برای بهینه سازی CSS هست. فکر کنید قراره یه نامه رو با پست بفرستید. اگه نامه رو تو یه پاکت بزرگ و با کلی حاشیه و تزئینات بفرستید، هم حجمش زیاد می شه و هم هزینه بیشتری داره. حالا اگه همون نامه رو به شکل فشرده و بدون حاشیه بفرستید، سریع تر و ارزون تر می رسه، درسته؟ داستان Minify و Compression هم همینه.

• Minify (کوچک سازی): یعنی حذف همه فاصله های اضافی، خطوط خالی، کامنت ها، و هر کاراکتر دیگه ای که برای اجرای کد ضروری نیست. نتیجه اش یه فایل CSS جمع وجور و فشرده ست که مرورگرها سریع تر می تونن بخوننش.
• Compression (فشرده سازی): این کار بیشتر در سمت سرور انجام می شه (مثلاً با Gzip یا Brotli). فایل CSS رو قبل از اینکه به مرورگر کاربر بفرسته، فشرده می کنه. وقتی مرورگر دریافتش می کنه، دوباره از حالت فشرده خارجش می کنه. اینطوری حجم داده ای که بین سرور و کاربر رد و بدل می شه، خیلی کمتر می شه.

ابزارهای Minify:

برای این کار، ابزارهای آنلاین زیادی وجود دارن که می تونن کمکتون کنن. مثلاً CSS Minify، CSS Nano و CSSO. کافیه کدهای CSSتون رو کپی کنید و تو این ابزارها پیست کنید تا یه نسخه بهینه شده بهتون تحویل بدن.

/* کدهای CSS اصلی شما */
body {
  margin: 0; /* حذف margin پیش فرض */
  font-family: Arial, sans-serif; /* فونت اصلی */
}

h1 {
  color: #333; /* رنگ عنوان */
  font-size: 2em; /* اندازه فونت */
}

تبدیل شده به Minified:

body{margin:0;font-family:Arial,sans-serif}h1{color:#333;font-size:2em}

اگه از ابزارهای خط فرمان هم خوشتون میاد، می تونید از PostCSS با افزونه هایش یا پکیج های npm استفاده کنید. این روش برای پروژه های بزرگ تر و اتوماسیون (خودکارسازی) خیلی کارآمده.

2. حذف CSSهای اضافه و بلااستفاده (Purge/Remove Unused CSS)

کدهای مرده یا Dead Code مثل مهمون های ناخونده ای می مونن که تو خونه تون (سایتتون) جا خوش کردن و فقط فضا رو اشغال کردن، بدون اینکه کاری انجام بدن. این کدها حجم فایل CSS رو زیاد می کنن و باعث کندی بارگذاری می شن. پس باید پیداشون کنیم و حذفشون کنیم.

یکی از تکنیک های عالی برای این کار، Critical CSS هست. Critical CSS یعنی فقط اون بخش از کدهای CSS که برای نمایش قسمت بالای صفحه (همون چیزی که کاربر اول از همه می بینه، یا به اصطلاح Above the Fold) ضروریه رو استخراج کنیم و اون رو مستقیماً تو تگ <style> داخل HTML قرار بدیم (Inline کنیم). این کار باعث می شه تا مرورگر خیلی سریع تر بتونه اون بخش از صفحه رو نمایش بده و کاربر هم سریع تر محتوا رو ببینه. بقیه کدهای CSS رو بعداً و به صورت آسینکرونوس بارگذاری می کنیم.

ابزارهایی مثل PurifyCSS و UnCSS می تونن بهتون کمک کنن تا کدهای CSS بلااستفاده رو پیدا و حذف کنید. حتی ابزارهای توسعه دهنده مرورگرها هم تو تب Coverage این امکان رو بهتون می دن.

3. بهترین روش های بارگذاری CSS چیست؟

حالا که کدهای CSS رو سبک و بهینه کردیم، وقتشه که به بهترین شکل ممکن بارگذاریشون کنیم. روشی که فایل های CSS رو به صفحه HTML اضافه می کنید، تأثیر زیادی روی سرعت بارگذاری داره.

• Inline کردن CSS: یعنی کدهای CSS رو مستقیماً داخل تگ های HTML با صفت style بنویسیم. این روش برای Critical CSS که گفتیم خوبه، اما برای کل کدها اصلاً توصیه نمی شه؛ چون هم فایل HTML رو شلوغ می کنه و هم نگهداری کد رو سخت.
• External CSS: این همون روشیه که همه استفاده می کنیم. فایل های CSS رو تو یه فایل جداگانه (مثلاً style.css) می نویسیم و با تگ <link> تو بخش <head> صفحه HTML بهش اشاره می کنیم. این بهترین و استانداردترین روشه؛ چون مرورگر می تونه فایل CSS رو کش کنه و برای صفحات بعدی، نیازی به دانلود مجددش نیست.
• اجتناب از @import: بعضی ها از دستور @import تو فایل CSS اصلیشون برای وارد کردن فایل های CSS دیگه استفاده می کنن. این روش کندتر از <link> هست؛ چون مرورگر تا زمانی که فایل CSS اصلی رو دانلود نکرده، نمی تونه فایل های import شده رو پیدا و دانلود کنه. پس بهتره همیشه از <link> استفاده کنید.
• بارگذاری آسینکرونوس (Asynchronous Loading): برای فایل های CSS که ضروری نیستن و می تونن بعد از بارگذاری اولیه صفحه لود بشن، می تونیم از بارگذاری آسینکرونوس استفاده کنیم. یه ترفند قدیمی، استفاده از media=print و سپس تغییر اون با جاوا اسکریپت بعد از بارگذاری صفحه هست. همچنین، استفاده از rel=preload می تونه به مرورگر بگه که این فایل ها خیلی مهم هستن و باید زودتر بارگذاری بشن، اما بدون اینکه رندر صفحه رو بلاک کنن.

4. کد CSS خودتون رو مرتب و بهینه بنویسید!

فقط کم کردن حجم کد کافی نیست، باید کدهاتون رو تمیز و مرتب هم بنویسید تا هم خودتون راحت باشید، هم مرورگر سریع تر بفهمه چی به چیه.

• استفاده از Layoutهای مدرن: Flexbox و CSS Grid: اگه هنوز از floatهای قدیمی برای چیدمان صفحه استفاده می کنید، وقتشه که باهاشون خداحافظی کنید! Flexbox و CSS Grid ابزارهای فوق العاده ای هستن که با کدهای کمتر و کارایی بالاتر، می تونن چیدمان های پیچیده رو هم به راحتی پیاده سازی کنن. این کار هم حجم کد رو کم می کنه و هم کارایی رو بالا می بره.
• بهینه سازی انتخابگرها (Selectors): انتخابگرهای پیچیده و با عمق زیاد (مثل div > div > p.text) می تونن مرورگر رو برای پیدا کردن عناصر بیشتر درگیر کنن. سعی کنید انتخابگرهاتون رو ساده تر و مشخص تر بنویسید (مثلاً فقط .text). این کار باعث می شه مرورگر سریع تر بتونه استایل ها رو اعمال کنه.
• اجتناب از !important: این دستور مثل یه چماق تو CSS می مونه که هر قانونی رو زیر پا می ذاره. استفاده از !important نه فقط نگهداری کد رو سخت می کنه، بلکه می تونه باعث کندی پردازش هم بشه؛ چون مرورگر برای تصمیم گیری در مورد اعمال استایل ها باید پیچیدگی های بیشتری رو حل کنه. تا جایی که ممکنه ازش استفاده نکنید و با ساختاردهی بهتر کد، مشکل رو حل کنید.
• معماری های CSS (CSS Architectures): استفاده از روش هایی مثل BEM (Block, Element, Modifier)، OOCSS (Object-Oriented CSS) یا SMACSS (Scalable and Modular Architecture for CSS) بهتون کمک می کنه کدهای تمیزتر، ماژولارتر و قابل نگهداری تری بنویسید. این روش ها باعث می شن کدهاتون ساختار مشخصی داشته باشن و کمتر با هم تداخل پیدا کنن.
• بازبینی و Refactor منظم کد CSS: کدنویسی یه کار تموم شدنی نیست. همیشه باید کدهاتون رو بازبینی کنید و بهبودشون بدید. کدهای تکراری رو حذف کنید، از روش های جدیدتر استفاده کنید و ساختاردهی رو بهتر کنید. این کار مثل مرتب کردن اتاق می مونه؛ هر از گاهی باید انجام بشه تا از شلوغی و به هم ریختگی جلوگیری بشه.

5. تصاویر و آیکون ها: بهینه سازی از طریق CSS

تصاویر و آیکون ها بخش بزرگی از زیبایی سایت رو تشکیل می دن، اما اگه بهینه نباشن، می تونن سرعت سایت رو به شدت کاهش بدن.

• SVG بجای تصاویر رستر (JPG/PNG): تصاویر SVG بر پایه وکتور هستن، یعنی با تغییر اندازه کیفیتشون رو از دست نمی دن و معمولاً حجمشون هم خیلی کمتر از تصاویر JPG یا PNG هست. همچنین می تونید اونا رو مستقیماً تو CSS با کدهای ساده ای به کار ببرید و حتی رنگ و اندازه شون رو هم با CSS کنترل کنید.
• CSS Gradients: اگه برای پس زمینه ها یا عناصر دیگه نیاز به شیب رنگی دارید، بجای استفاده از یه تصویر بزرگ، می تونید با چند خط کد CSS یه Gradient زیبا و سبک بسازید. اینطوری مرورگر دیگه نیازی به دانلود تصویر نداره.

div {
  background: linear-gradient(45deg, lightgreen, royalblue);
}
  

CSS Sprites: اگه کلی آیکون کوچیک تو سایتتون دارید، بجای اینکه هر کدوم رو جداگانه بارگذاری کنید (که کلی درخواست HTTP تولید می کنه)، می تونید همه رو تو یه فایل تصویری بزرگتر (Sprite) جمع کنید. بعد با CSS، فقط همون بخش از تصویر که نیاز دارید رو نشون بدید. این کار تعداد درخواست ها رو به شدت کم می کنه.

Font Icons (مانند Font Awesome): آیکون های فونتی هم مثل SVG، بر پایه وکتور هستن و کیفیتشون رو از دست نمی دن. حجمشون هم کمه و میشه با CSS رنگ، اندازه و سایه شون رو تغییر داد. استفاده از Font Awesome یا فونت های آیکونی دیگه، یه راه عالی برای داشتن آیکون های زیبا و بهینه است.

راهکارهای پیشرفته برای حرفه ای ترها

اگه دنبال بهینه سازی حرفه ای تر و رسیدن به اوج سرعت هستید، این راهکارها حسابی به دردتون می خورن:

1. استفاده از Preprocessorها (Sass, Less, Stylus)

Preprocessorها مثل Sass، Less و Stylus ابزارهایی هستن که بهتون اجازه می دن CSS رو با قابلیت های پیشرفته تر و ساختارمندتر بنویسید. این ها خودشون مستقیم توی مرورگر اجرا نمی شن، بلکه کدهای شما رو به CSS معمولی تبدیل می کنن.

• مزایای استفاده:
  • متغیرها: می تونید رنگ ها، فونت ها و اندازه های تکراری رو تو یه متغیر ذخیره کنید و هر جا خواستید ازش استفاده کنید. این کار نگهداری کد رو خیلی آسون می کنه.
  • توابع (Mixins): می تونید بلوک های کد CSS رو به صورت توابع بنویسید و هر جا نیاز داشتید ازشون استفاده کنید.
  • Nested Rules: می تونید انتخابگرها رو تو هم تو در تو بنویسید که باعث خوانایی بیشتر کد می شه.
  • ماژولار کردن کد: می تونید کدهای CSS رو به فایل های کوچک تر و مدیریت پذیرتر تقسیم کنید و بعد همشون رو تو یه فایل اصلی وارد (import) کنید.
• خروجی Minified و بهینه: وقتی Preprocessorها کدهاتون رو به CSS معمولی تبدیل می کنن، می تونن خروجی رو به صورت Minified (کوچک سازی شده) هم بهتون بدن. این یعنی شما هم از قابلیت های پیشرفته کدنویسی بهره مند می شید و هم خروجی نهایی بهینه و سبک خواهد بود.

2. CDN: یک دوست خوب برای سرعت CSS

CDN (Content Delivery Network) یا شبکه توزیع محتوا، مثل این می مونه که یه عالمه انبار کالا تو شهرهای مختلف دنیا داشته باشید. وقتی مشتری (کاربر) از هر شهری چیزی رو سفارش می ده، از نزدیک ترین انبار براش ارسال می شه. CDN هم همین کار رو برای فایل های سایتتون (از جمله CSS) انجام می ده.

فایل های CSS شما رو روی سرورهایی که تو نقاط جغرافیایی مختلف دنیا پخش شدن، کپی می کنه. وقتی یه کاربر از جایی دور از سرور اصلی سایتتون وارد می شه، CDN فایل CSS رو از نزدیک ترین سرور به اون کاربر می فرسته. این کار باعث می شه فاصله زمانی بین کاربر و سرور کم بشه و فایل های CSS خیلی سریع تر به دستش برسه. برای سایت های بین المللی یا سایت هایی با مخاطب از نقاط مختلف، استفاده از CDN حسابی سرعت رو بالا می بره و یکی از بهترین روش ها برای بهینه سازی فایل های استاتیک مثل CSS هست.

3. بهینه سازی فونت ها در CSS

فونت ها هم می تونن مثل یه شمشیر دولبه عمل کنن؛ هم زیبایی سایت رو زیاد می کنن و هم اگه بهینه نباشن، سرعت رو می گیرن. برای بهینه سازی فونت ها:

• استفاده از font-display: swap: این دستور CSS به مرورگر می گه که تا وقتی فونت اصلی دانلود نشده، از یه فونت جایگزین (سیستم عامل) استفاده کنه. به محض اینکه فونت اصلی دانلود شد، اون رو با فونت جایگزین عوض کنه. این کار جلوی پدیده ای به اسم FOIT (Flash of Invisible Text) رو می گیره که توش کاربر باید منتظر بمونه تا فونت دانلود بشه و تو اون مدت، متنی رو نمی بینه.
• فشرده سازی و ساب ستینگ (Subsetting) فونت ها: فونت ها معمولاً شامل هزاران کاراکتر هستن که خیلی هاشون رو تو سایتتون استفاده نمی کنید. با ابزارهایی می تونید فقط اون کاراکترهایی که لازم دارید رو از فونت جدا کنید (ساب ستینگ) و حجم فایل فونت رو به شدت کاهش بدید. همچنین می تونید فونت ها رو با فرمت های فشرده تر (مثل WOFF2) استفاده کنید.

4. پروتکل های جدید HTTP/2 و HTTP/3

پروتکل HTTP همون زبانیه که مرورگر و سرور با هم حرف می زنن. نسخه های جدیدتر این پروتکل، یعنی HTTP/2 و HTTP/3، کلی قابلیت جدید دارن که به سرعت بارگذاری سایت کمک می کنه.

• بارگذاری همزمان (Parallel Loading): تو HTTP/1.1، مرورگر مجبور بود برای هر فایل یه درخواست جداگانه بفرسته و منتظر جواب بمونه. اما تو HTTP/2 و HTTP/3، می تونه چندین فایل (مثل CSS، جاوا اسکریپت و تصاویر) رو همزمان و روی یه اتصال واحد درخواست بده. این یعنی فایل های CSSتون خیلی سریع تر به دست کاربر می رسه.
• HTTP/2 Push: این قابلیت به سرور اجازه می ده که قبل از اینکه مرورگر درخواستی برای یه فایل بده، اون فایل رو به سمت مرورگر پوش کنه. مثلاً اگه می دونید بعد از HTML، حتماً فایل Critical CSS هم لازمه، سرور می تونه همون اول کار فایل CSS رو هم بفرسته و منتظر درخواست مرورگر نمونه. البته استفاده از HTTP/2 Push باید با دقت انجام بشه تا منابع اضافی مصرف نشه.

5. خداحافظی با FOUC و FOIT

قبلاً به FOIT اشاره کردیم. پدیده دیگه، FOUC (Flash of Unstyled Content) هست. این اتفاق زمانی میفته که محتوای صفحه برای یه لحظه بدون استایل نمایش داده می شه و بعد که CSS لود شد، استایل ها اعمال می شن. این یه تجربه کاربری بد محسوب می شه. برای کنترل این موارد:

• همونطور که گفتیم، با font-display: swap می تونید FOIT رو مدیریت کنید.
• برای FOUC، می تونید Critical CSS رو inline کنید تا حداقل بخش Above the Fold به درستی استایل بگیره و بقیه CSSها رو به تعویق بندازید.
• بعضی از فریم ورک ها یا CMSها هم قابلیت های داخلی برای جلوگیری از این پدیده ها دارن.

وردپرس کارها حواسشون باشه: بهینه سازی CSS برای CMSها

اگه سایتتون با سیستم مدیریت محتوا (CMS) مثل وردپرس ساخته شده، چند تا نکته مهم هست که باید بهشون دقت کنید تا CSS سایتتون رو بهینه کنید.

1. انتخاب درست: قالب (Theme) و افزونه (Plugin) بهینه

اولین و مهمترین قدم، انتخاب یه قالب (Theme) و افزونه های (Plugins) مناسبه. خیلی از کندی های سایت، از همین جا آب می خوره. یه قالب سنگین و پر از کد اضافی، یا افزونه هایی که کارایی خوبی ندارن، می تونن کلی CSS به سایتتون اضافه کنن که اصلاً لازم نیست. موقع انتخاب، حتماً به این نکات دقت کنید:

• کدنویسی استاندارد: قالب ها و افزونه هایی رو انتخاب کنید که با استانداردهای کدنویسی روز نوشته شدن و سبک هستن.
• تست سرعت: قبل از خرید یا نصب، دموهای قالب یا افزونه رو با ابزارهای تست سرعت (مثل Lighthouse) امتحان کنید و ببینید چقدر سریع هستن.
• فقط چیزهای لازم: از قالب های همه کاره که کلی قابلیت اضافی دارن و شما هیچ وقت ازشون استفاده نمی کنید، دوری کنید. این ها فقط بار اضافی روی دوش سایتتون می ذارن.

2. افزونه های جادویی بهینه سازی CSS برای وردپرس

خوشبختانه برای وردپرس، کلی افزونه عالی هست که کار بهینه سازی CSS رو براتون راحت می کنن و نیازی نیست خیلی درگیر کدنویسی بشید. این افزونه ها اغلب قابلیت های Minify، Concatenate (ترکیب فایل ها)، و Defer CSS رو دارن:

نام افزونه	قابلیت های اصلی برای CSS	نحوه عملکرد
Autoptimize	Minify، Concatenate، Inline Critical CSS، Defer CSS	فایل های CSS و JS رو کوچک و ترکیب می کنه، Critical CSS رو شناسایی و Inline می کنه. تنظیمات ساده ای داره و برای بیشتر سایت ها مناسبه.
WP-Optimize	کش، فشرده سازی CSS/JS، حذف دیتابیس های اضافی	یه ابزار جامع برای بهینه سازی کلی سایت، از جمله کش کردن صفحات و فشرده سازی فایل های CSS.
Fast Velocity Minify	Minify، Concatenate، کش پیشرفته	فایل های CSS و JS رو بهینه می کنه و با سیستم کش خودش و بقیه افزونه های کش سازگاره. تمرکزش روی سرعت بخشیدن به فرآیند Minify هست.
LiteSpeed Cache / WP Rocket	Remove Unused CSS، Defer CSS، Minify، Critical CSS	این ها افزونه های کش پیشرفته هستن که امکانات قدرتمندی برای بهینه سازی CSS (مثل حذف CSSهای استفاده نشده و بارگذاری با تأخیر) دارن. WP Rocket حتی ابزار ساخت Critical CSS هم داره.

3. غیرفعال کردن CSSهای اضافی افزونه ها

یکی از مشکلات رایج تو وردپرس، اینه که هر افزونه ای که نصب می کنید، ممکنه فایل های CSS مخصوص خودش رو هم به سایتتون اضافه کنه. حتی اگه اون افزونه فقط تو یه صفحه خاص استفاده بشه، CSSهاش ممکنه تو همه صفحات بارگذاری بشن. این یعنی حجم اضافه و سرعت پایین تر.

برای حل این مشکل، می تونید:

• از افزونه هایی مثل Asset CleanUp: Page Speed Booster استفاده کنید. این افزونه بهتون اجازه می ده که فایل های CSS و JS افزونه ها رو در صفحاتی که بهشون نیاز ندارید، غیرفعال کنید. مثلاً اگه یه افزونه فرم تماس دارید، CSSهای اون رو فقط تو صفحه تماس با ما فعال نگه دارید و بقیه جاها غیرفعال کنید.
• با کدنویسی (برای توسعه دهنده های پیشرفته تر)، می تونید فایل های CSS که توسط افزونه ها Queue شدن رو مدیریت کنید و غیرفعال یا با تأخیر بارگذاریشون کنید. این کار نیاز به دانش کدنویسی وردپرس داره، اما خیلی مؤثره.

حرف آخر: سرعت سایتتون رو دست کم نگیرید!

بهینه سازی کدهای CSS برای کاهش زمان بارگذاری وب سایت، مثل یه عمل جراحی دقیق می مونه. باید با دقت مشکلات رو پیدا کرد، ابزارهای مناسب رو به کار گرفت و تکنیک های درست رو اجرا کرد. اگه این کار رو درست انجام بدید، سرعت سایتتون حسابی بالا می ره و هم کاربرها از گشت و گذار تو سایتتون لذت می برن و هم گوگل سایتتون رو بیشتر دوست داره و رتبه های بهتری بهتون می ده.

یادتون باشه، بهینه سازی یه کار یک باره نیست. دنیای وب همیشه در حال تغییره و کدهای سایتتون هم همینطور. ممکنه امروز سایتتون سریع باشه، اما فردا با اضافه کردن یه قابلیت جدید یا یه افزونه تازه، دوباره کند بشه. پس همیشه حواستون به سرعت سایتتون باشه و مرتباً با ابزارهایی که معرفی کردیم، اون رو تست و بررسی کنید.

پس معطل چی هستید؟ همین امروز دست به کار بشید و سرعت سایتتون رو مثل موشک بالا ببرید! امتحان کنید و خودتون تفاوت رو احساس کنید.