به گزارش گروه اجتماعی ، همه ما در کودکی علاقه مند به شنیدن داستان های مختلف قبل از خواب بودیم. قصه گویی والدین برای کودکان نه تنها سرگرم کننده است، بلکه دارای مزایای بی شماری در رفتار و آینده کودک نیز است.
بیشتر بخوانید:
تاثیر قصه گویی بر زندگی و آینده ی کودک یک امر ثابت شده است به طوری که امروزه کارشناسان برای برخورد با کودک پرخاشگر و لجباز روش قصه درمانی را پیشنهاد می کنند. در این قسمت از خانواده پلاس نمناک به ارائه اطلاعاتی در این زمینه خواهیم پرداخت.
هنر داستان گویی چیست؟
داستان گویی نوعی بیان خلاقانه تخیل است که این کار به کلمات و کنش های متقابل با ایجاد تنوع در لحن نیازمند است تا داستانی مهیج و جالب برای شنوندگان ایجاد شود.
یک داستان گوی خوب، به شنونده امکان تخیل پردازی داده و حس داستان پردازی او را تحریک خواهد کرد. داستان پردازی می تواند به اشکال مختلفی از جمله:نمایش عروسکی، موسیقی، کمدی و شعر انجام شود. برای تحقق این مهارت نیاز به صبر، پایداری و آزمون و خطا است.
چگونه برای کودکان داستان بگوییم؟
عدم توانایی در داستان پردازی ممکن است بسیار ناراحت کننده باشد، به خصوص وقتی فرزندتان هر شب از شما داستان جدیدی بخواهد. ذهن کودکان دائما به دنبال کشف چیزهای جدید است و به راحتی از موضوعی به موضوع دیگر معطوف می شود، بنابراین چگونه می توان توجه کودک را تا پایان یافتن قصه به خود جلب کرد، بدون این که حوصله او سر برود؟
۱. شنونده را بشناسید:
اولین و مهم ترین قدم درک مخاطب خود است. دانستن این نکته که شنونده شما تمایل به شنیدن چه چیزی دارد، به شما کمک می کند تا داستانی قانع کننده برای او در ذهن خود طراحی کنید و بنابراین از خودتان بپرسید که فرزند شما به چه چیزی علاقه دارد؟ به یک ابرقهرمان، شاهزاده و یا چهره های تاریخی؟
۲. پیام خود را بسازید:
قدم بعدی تعریف پیامی است که می خواهید از طریق داستان به فرزند خود انتقال دهید. آیا چیز خاصی وجود دارد که بخواهید از طریق داستان به فرزند خود بیاموزید؟ داستان های خود را بر اساس این سوالات بسازید.
۳. استفاده از کلمات خلاق:
استفاده از کلمات خلاقانه در خلال داستان باعث جلب توجه کودک به داستان شما خواهد شد و البته باید توجه داشته باشید که نباید از کلماتی که درک آن ها برای کودکان دشوار است استفاده کنید.
۴. سبک بیان:
تعریف کردن داستان به طور فصیحانه و مسلط باعث جلب نظر فرزندتان خواهد شد. پر انرژی باشید، احساساتی شوید و با جریان داستان پیش بروید و همچنین می توانید از اتفاقات مشکوک و غافلگیر کننده در داستان خود بهره بگیرد.
۵. زمان بندی:
اهمیت زمان در داستان گویی را نمی توان نادیده گرفت. موضوع داستان باید مناسب با موقعیت زمانی باشد، برای مثال داستان قبل از خواب با داستانی که در یک روز دلنشین بارانی تعریف می کنید، متفاوت است.
۲۰ فایده و مزیت داستان گویی برای کودکان
داستان گویی علاوه بر سرگرم کردن کودک، فواید بی شماری دررفتار و آینده او خواهد داشت این که شما برای فرزند خود کتاب داستان می خوانید یا یک تجربه شخصی را بازآفرینی می کنید، تاثیر ماندگاری در رشد شخصیت او خواهد داشت. در این بخش به ارائه چند مورد از فواید داستان پردازی برای کودکان خواهیم پرداخت:
۱. تثبیت فضلیت های اخلاقی در کودک
داستان ها تاثیر زیادی بر کودکان می گذارد. صداقت، حقیقت، قدردانی و بسیاری از این ویژگی های مثبت با استفاده از داستان پردازی در کودکان تثبیت خواهد شد.
۲. درک فرهنگ ها
با استفاده از داستان پردازی می توان کودکان را با ریشه و فرهنگ آبا و اجدادی خود و سایر فرهنگ ها آشنا کرد و آن ها را به درک مناسبی در این زمینه رساند. به طوری که کودک به واسطه آشنایی با فرهنگ خانوادگی و آداب اجتماعی راحت تر می تواند با اطرافیانش ارتباط بگیرد.
۳. تقویت مهارت های شنیداری
بیشتر کودکان توانایی توجه و فکر کردن به چیزی برای مدت طولانی ندارند و ترجیح می دهند که بیشتر گوینده باشند تا شنونده. قصه گویی باعث می شود که آنها به مرور زمان نسبت به گوش دادن و فهم مطالب صبور تر شده و به تدریج حتی به قدری دقت شان بالا رود که نسبت به درک مطالب حساس تر شوند.
۴. تحریک حس کنجکاوی
تعریف کردن داستان های جالب و هیجان انگیز باعث تحریک حس کنجکاوی کودک برای آگاه شدن از عاقبت داستان خواهد شد که این امر به یادگیری، رشد و پیشرفت آن ها کمک خواهد کرد.
۵. تقویت قوه تخیل
استفاده از عناصر خیالی و تخیلی در داستان ها باعث تقویت قوه تخیل و تفکر کودک خواهد شد. قصه گویی باعث می شود زمانی که کودک در حال گوش دادن به داستان است، در ذهن خود شخصیت های قصه، طرح کلی و مکان های داستان را تجسم کند و این باعث می شود که قدرت تصویر سازی و خلاقیت او ارتقاء پیدا کرده و در تجسم و فکر کردن به اتفاقات دچار محدودیت نشود.
۶. بهبود تمرکز
گوش دادن به داستان به بهبود سطح تمرکز کودک، کمک زیادی خواهد کرد و باعث می شود کودک در هر کاری که انجام می دهد با دقت بالایی روی آن متمرکز شود و نتیجه مطلوبی بگیرد.
۷. افزایش مهارت کلامی با معرفی واژگان جدید
با استفاده از واژگان جدید در قصه ها، دایره لغات کودکان گسترس یافته و مهارت سخن وری کودکان بهبود خواهد بخشید و همچنین با پیچیدگی های زبان آشنا می شوند و مهمتر از همه نحوه تلفظ عبارات و کلمات با قصه گویی ملموس تر خواهد بود.
۸. بهبود فرایند یادگیری
قصه گویی روشی منحصر به فرد برای بهبود فرایند یادگیری، چه در سطح علمی و چه در سطح شخصی است که این امر به کودک در ساده سازی موضوعات پیچیده کمک خواهد کرد.
بسیاری از کودکان هر کاری که انجام می دهند از روی عادت است و درک درستی از آنها را ندارند ولی چنانچه قصه گویی به طور مستمر و منظم باشد باعث می شود که کودک در کارهایش هدفمند پیش برود و فهم درستی از آنها کسب کند و از انجام آنها لذت ببرد.
۹. پرورش هوش هیجانی
توسعه هوش هیجانی به آگاهی و کنترل احساسات و عبارات شخص اشاره دارد و این رمز موفقیت در مراحل مختلف زندگی بشر است.
۱۰. یاد گرفتن همدلی
توانایی فکر کردن به دیگران، قرار دادن خود در جایگاه آن ها و درک احساسات آن ها به تقویت حس همدلی آن ها با دیگران کمک خواهد کرد.
۱۱. تقویت مهارت های ارتباطی
گوش دادن به داستان ها و درک آن ها باعث بهبود مهارت های ارتباطی کودک در سطوح مختلف خواهد شد. به عنوان مثال بعضی از کودکان در پرسش سوال دچار تردید می شوند حتی زمانی که ذهنشان مملو از حس کنجکاوی باشد.
بنابراین قصه گویی، هنر سوال پرسیدن را به طور درست و صحیح به کودکان آموزش می دهد و به آن ها چگونگی شروع یک گفت و گوی خوب را با اعتماد به نفس بالا یاد می دهد.
۱۲. کاهش استرس و اضطراب
داستان ها نه تنها باعث سرگرم شدن کودکان می شود، بلکه فانتزی های ایجاد شده این داستان ها در ذهن کودک باعث کاهش سطح استرس و اضطراب آن ها نیز خواهد شد.
۱۳. آسان کردن یادگیری مطالب دانشگاهی
برخی از موضوعات دانشگاهی ارتباط مستقیم یا غیر مستقیمی با داستان های دوران کودکی دارند. بنابراین داستان پردازی ، یادگیری مطالب دانشگاهی را برای کودکان آسان تر خواهد کرد.
۱۴. تشویق کودک به داستان پردازی
گوش دادن به داستان های جذاب ممکن است کودکان را به انجام فعالیت های داستان نویسی تشویق کند تا آن ها نیز به روایت داستان های شخصی یا تخیلی خود بپردازند. داستان پردازی هنری پویا و قابل پیشرفت است و تعریف داستان های مختلف با ژانر های مختلف برای کودکان جذاب و سرگرم کننده است.
۱۵. تقویت حافظه
چه برای فرزند خود داستانی کوتاه تعریف کنید و چه داستانی بلند و طولانی، آن ها موضوع اصلی داستان، شخصیت ها و جنبه های دیگر آن را در ذهن خود حفظ خواهند کرد که این امر ممکن است برای شما کمی ناراحت کننده باشد زیرا مجبور به تعریف داستان های کاملا جدید برای فرزندان خود خواهید بود.
۱۶. آشنایی با حقایق و تجربه های زندگی
کارشناسان معتقدند کودکان از طریق داستان ها و افسانه ها با حقایق و تجربه های زندگی آشنا می شوند و علاوه بر آن از شخصیت های قصه تاثیر گرفته، قدرت فهم و بیان آنها تقویت شده و به واسطه ی بالا رفتن خلاقیت و افزایش مهارت در اموزش یادگیری زبان به راحتی میتوانند با دنیای بیرون ارتباط برقرار کنند.
۱۷. افزایش انگیزه ی کشف توانایی ها
داستان سرایی کودک شما را ترغیب و تشویق به کشف معنای منحصر به فرد بودن میکند و علاوه بر این مهارت او را برای برقراری ارتباط واقعی بین افکار و احساسات افزایش دهد.
خواندن داستان و گوش دادن به آن دانش آموزان را به استفاده از تخیلاتشان تشویق می کند و همین تخیل قوی می تواند اعتماد به نفس و انگیزش شخصی را در فرزند شما افزایش داده و موجب بروز تصورات مثبت در مورد خودش شود تا خود را فردی شایسته و توانا تصور می کنند.
۱۸. تاثیر قصه گویی بر درمان مشکلات رفتاری کودکان
قصه ها می تواند از لحاظ تربیت اجتماعی، عاطفی و اخلاقی نیز تاثیر گذار باشند و بسیاری از مقررات، هنجارهای اجتماعی و دستورالعمل های زندگی را منتقل کنند. بخش مهم دیگری از فواید قصه گویی آموزش چگونگی روبرو شدن با مشکل ها، حل آن ها و بسیاری از الگوهای رفتاری برای کودک است.
داستان های مختلف به کودکان راه حل هایی ارائه می دهند که غیرمنتظره و شگفت انگیز و در عین حال شدنی و مثبت هستند و همین خود راهی است برای آماده شدن کودک برای روبرو شدن با مشکلات و تلاش برای رفع آن.
۱۹. گسترش محدوده فکری کودک
آشنایی کودک با فرهنگ ها و آداب و رسوم کشورهای مختلف جهان به واسطه قصه گویی باعث می شود ذهن او نسبت به مردمان و مکان های مختلف کشورهای دیگر باز شود بنابراین سعی کنید داستان هایی که مربوط به کشورهای دیگر است را نیز برای فرزندتان تعریف کنید تا سطح درک و فهم کودک ارتقاء پیدا کرده و محدوده ی فکری اش گسترش یابد.
۲۰. کمک به کودک در مواجهه با مشکلات
قصه گویی کمک شایانی به روبرو شدن کودک با مشکلات آن هم در نهایت آرامش می کند. چنانچه کودک درمورد زندگی قهرمانانی می شنود که مشکلات و سختی های پیچیده ای را تجربه کرده اند بهتر می تواند فهم درستی از مشکلات داشته باشد و به نوعی قوی تر شود، پس داستان هایی که در آن ها رنج و سختی برای کودک بازگو می کنید باعث می شود که کودک در برابر موقعیت های مختلف و دشوار مقاوم تر شده و برخورتاثیر قصه گویی بر رفتار و آینده کودکان
همه ما در کودکی علاقه مند به شنیدن داستان های مختلف قبل از خواب بودیم. قصه گویی والدین برای کودکان نه تنها سرگرم کننده است، بلکه دارای مزایای بی شماری در رفتار و آینده کودک نیز است.
تاثیر قصه گویی بر زندگی و آینده ی کودک یک امر ثابت شده است به طوری که امروزه کارشناسان برای برخورد با کودک پرخاشگر و لجباز روش قصه درمانی را پیشنهاد می کنند. در این قسمت از خانواده پلاس به ارائه اطلاعاتی در این زمینه خواهیم پرداخت.
هنر داستان گویی چیست؟
داستان گویی نوعی بیان خلاقانه تخیل است که این کار به کلمات و کنش های متقابل با ایجاد تنوع در لحن نیازمند است تا داستانی مهیج و جالب برای شنوندگان ایجاد شود.
یک داستان گوی خوب، به شنونده امکان تخیل پردازی داده و حس داستان پردازی او را تحریک خواهد کرد. داستان پردازی می تواند به اشکال مختلفی از جمله:نمایش عروسکی، موسیقی، کمدی و شعر انجام شود. برای تحقق این مهارت نیاز به صبر، پایداری و آزمون و خطا است.
چگونه برای کودکان داستان بگوییم؟
عدم توانایی در داستان پردازی ممکن است بسیار ناراحت کننده باشد، به خصوص وقتی فرزندتان هر شب از شما داستان جدیدی بخواهد. ذهن کودکان دائما به دنبال کشف چیزهای جدید است و به راحتی از موضوعی به موضوع دیگر معطوف می شود، بنابراین چگونه می توان توجه کودک را تا پایان یافتن قصه به خود جلب کرد، بدون این که حوصله او سر برود؟
در ادامه ی این بخش از نمناک به ارائه چند نکته در این رابطه خواهیم پرداخت:
- شنونده را بشناسید:
اولین و مهم ترین قدم درک مخاطب خود است. دانستن این نکته که شنونده شما تمایل به شنیدن چه چیزی دارد، به شما کمک می کند تا داستانی قانع کننده برای او در ذهن خود طراحی کنید و بنابراین از خودتان بپرسید که فرزند شما به چه چیزی علاقه دارد؟ به یک ابرقهرمان، شاهزاده و یا چهره های تاریخی؟
- پیام خود را بسازید:
قدم بعدی تعریف پیامی است که می خواهید از طریق داستان به فرزند خود انتقال دهید. آیا چیز خاصی وجود دارد که بخواهید از طریق داستان به فرزند خود بیاموزید؟ داستان های خود را بر اساس این سوالات بسازید.
- استفاده از کلمات خلاق:
استفاده از کلمات خلاقانه در خلال داستان باعث جلب توجه کودک به داستان شما خواهد شد و البته باید توجه داشته باشید که نباید از کلماتی که درک آن ها برای کودکان دشوار است استفاده کنید.
- سبک بیان:
تعریف کردن داستان به طور فصیحانه و مسلط باعث جلب نظر فرزندتان خواهد شد. پر انرژی باشید، احساساتی شوید و با جریان داستان پیش بروید و همچنین می توانید از اتفاقات مشکوک و غافلگیر کننده در داستان خود بهره بگیرد.
- زمان بندی:
اهمیت زمان در داستان گویی را نمی توان نادیده گرفت. موضوع داستان باید مناسب با موقعیت زمانی باشد، برای مثال داستان قبل از خواب با داستانی که در یک روز دلنشین بارانی تعریف می کنید، متفاوت است.
20 فایده و مزیت داستان گویی برای کودکان
داستان گویی علاوه بر سرگرم کردن کودک، فواید بی شماری دررفتار و آینده او خواهد داشت این که شما برای فرزند خود کتاب داستان می خوانید یا یک تجربه شخصی را بازآفرینی می کنید، تاثیر ماندگاری در رشد شخصیت او خواهد داشت. در این بخش به ارائه چند مورد از فواید داستان پردازی برای کودکان خواهیم پرداخت:
- تثبیت فضلیت های اخلاقی در کودک
داستان ها تاثیر زیادی بر کودکان می گذارد. صداقت، حقیقت، قدردانی و بسیاری از این ویژگی های مثبت با استفاده از داستان پردازی در کودکان تثبیت خواهد شد.
- درک فرهنگ ها
با استفاده از داستان پردازی می توان کودکان را با ریشه و فرهنگ آبا و اجدادی خود و سایر فرهنگ ها آشنا کرد و آن ها را به درک مناسبی در این زمینه رساند. به طوری که کودک به واسطه آشنایی با فرهنگ خانوادگی و آداب اجتماعی راحت تر می تواند با اطرافیانش ارتباط بگیرد.
- تقویت مهارت های شنیداری
بیشتر کودکان توانایی توجه و فکر کردن به چیزی برای مدت طولانی ندارند و ترجیح می دهند که بیشتر گوینده باشند تا شنونده. قصه گویی باعث می شود که آنها به مرور زمان نسبت به گوش دادن و فهم مطالب صبور تر شده و به تدریج حتی به قدری دقت شان بالا رود که نسبت به درک مطالب حساس تر شوند.
- تحریک حس کنجکاوی
تعریف کردن داستان های جالب و هیجان انگیز باعث تحریک حس کنجکاوی کودک برای آگاه شدن از عاقبت داستان خواهد شد که این امر به یادگیری، رشد و پیشرفت آن ها کمک خواهد کرد.
- تقویت قوه تخیل
استفاده از عناصر خیالی و تخیلی در داستان ها باعث تقویت قوه تخیل و تفکر کودک خواهد شد. قصه گویی باعث می شود زمانی که کودک در حال گوش دادن به داستان است، در ذهن خود شخصیت های قصه، طرح کلی و مکان های داستان را تجسم کند و این باعث می شود که قدرت تصویر سازی و خلاقیت او ارتقاء پیدا کرده و در تجسم و فکر کردن به اتفاقات دچار محدودیت نشود.
- بهبود تمرکز
گوش دادن به داستان به بهبود سطح تمرکز کودک، کمک زیادی خواهد کرد و باعث می شود کودک در هر کاری که انجام می دهد با دقت بالایی روی آن متمرکز شود و نتیجه مطلوبی بگیرد.
- افزایش مهارت کلامی با معرفی واژگان جدید
با استفاده از واژگان جدید در قصه ها، دایره لغات کودکان گسترس یافته و مهارت سخن وری کودکان بهبود خواهد بخشید و همچنین با پیچیدگی های زبان آشنا می شوند و مهمتر از همه نحوه تلفظ عبارات و کلمات با قصه گویی ملموس تر خواهد بود.
- بهبود فرایند یادگیری
قصه گویی روشی منحصر به فرد برای بهبود فرایند یادگیری، چه در سطح علمی و چه در سطح شخصی است که این امر به کودک در ساده سازی موضوعات پیچیده کمک خواهد کرد.
بسیاری از کودکان هر کاری که انجام می دهند از روی عادت است و درک درستی از آنها را ندارند ولی چنانچه قصه گویی به طور مستمر و منظم باشد باعث می شود که کودک در کارهایش هدفمند پیش برود و فهم درستی از آنها کسب کند و از انجام آنها لذت ببرد.
- پرورش هوش هیجانی
توسعه هوش هیجانی به آگاهی و کنترل احساسات و عبارات شخص اشاره دارد و این رمز موفقیت در مراحل مختلف زندگی بشر است.
- یاد گرفتن همدلی
توانایی فکر کردن به دیگران، قرار دادن خود در جایگاه آن ها و درک احساسات آن ها به تقویت حس همدلی آن ها با دیگران کمک خواهد کرد.
- تقویت مهارت های ارتباطی
گوش دادن به داستان ها و درک آن ها باعث بهبود مهارت های ارتباطی کودک در سطوح مختلف خواهد شد. به عنوان مثال بعضی از کودکان در پرسش سوال دچار تردید می شوند حتی زمانی که ذهنشان مملو از حس کنجکاوی باشد.
بنابراین قصه گویی، هنر سوال پرسیدن را به طور درست و صحیح به کودکان آموزش می دهد و به آن ها چگونگی شروع یک گفت و گوی خوب را با بالا یاد می دهد.
داستان ها نه تنها باعث سرگرم شدن کودکان می شود، بلکه فانتزی های ایجاد شده این داستان ها در ذهن کودک باعث کاهش سطح استرس و اضطراب آن ها نیز خواهد شد.
- آسان کردن یادگیری مطالب دانشگاهی
برخی از موضوعات دانشگاهی ارتباط مستقیم یا غیر مستقیمی با داستان های دوران کودکی دارند. بنابراین داستان پردازی ، یادگیری مطالب دانشگاهی را برای کودکان آسان تر خواهد کرد.
- تشویق کودک به داستان پردازی
گوش دادن به داستان های جذاب ممکن است کودکان را به انجام فعالیت های داستان نویسی تشویق کند تا آن ها نیز به روایت داستان های شخصی یا تخیلی خود بپردازند. داستان پردازی هنری پویا و قابل پیشرفت است و تعریف داستان های مختلف با ژانر های مختلف برای کودکان جذاب و سرگرم کننده است.
چه برای فرزند خود داستانی کوتاه تعریف کنید و چه داستانی بلند و طولانی، آن ها موضوع اصلی داستان، شخصیت ها و جنبه های دیگر آن را در ذهن خود حفظ خواهند کرد که این امر ممکن است برای شما کمی ناراحت کننده باشد زیرا مجبور به تعریف داستان های کاملا جدید برای فرزندان خود خواهید بود.
- آشنایی با حقایق و تجربه های زندگی
کارشناسان معتقدند کودکان از طریق داستان ها و افسانه ها با حقایق و تجربه های زندگی آشنا می شوند و علاوه بر آن از شخصیت های قصه تاثیر گرفته، قدرت فهم و بیان آنها تقویت شده و به واسطه ی بالا رفتن خلاقیت و افزایش مهارت در اموزش یادگیری زبان به راحتی میتوانند با دنیای بیرون ارتباط برقرار کنند.
- افزایش انگیزه ی کشف توانایی ها
داستان سرایی کودک شما را ترغیب و تشویق به کشف معنای منحصر به فرد بودن میکند و علاوه بر این مهارت او را برای برقراری ارتباط واقعی بین افکار و احساسات افزایش دهد.
خواندن داستان و گوش دادن به آن دانش آموزان را به استفاده از تخیلاتشان تشویق می کند و همین تخیل قوی می تواند اعتماد به نفس و انگیزش شخصی را در فرزند شما افزایش داده و موجب بروز تصورات مثبت در مورد خودش شود تا خود را فردی شایسته و توانا تصور می کنند.
- تاثیر قصه گویی بر درمان مشکلات رفتاری کودکان
قصه ها می تواند از لحاظ تربیت اجتماعی، عاطفی و اخلاقی نیز تاثیر گذار باشند و بسیاری از مقررات، هنجارهای اجتماعی و دستورالعمل های زندگی را منتقل کنند. بخش مهم دیگری از فواید قصه گویی آموزش چگونگی روبرو شدن با مشکل ها، حل آن ها و بسیاری از الگوهای رفتاری برای کودک است.
داستان های مختلف به کودکان راه حل هایی ارائه می دهند که غیرمنتظره و شگفت انگیز و در عین حال شدنی و مثبت هستند و همین خود راهی است برای آماده شدن کودک برای روبرو شدن با مشکلات و تلاش برای رفع آن.
- گسترش محدوده فکری کودک
آشنایی کودک با فرهنگ ها و آداب و رسوم کشورهای مختلف جهان به واسطه قصه گویی باعث می شود ذهن او نسبت به مردمان و مکان های مختلف کشورهای دیگر باز شود بنابراین سعی کنید داستان هایی که مربوط به کشورهای دیگر است را نیز برای فرزندتان تعریف کنید تا سطح درک و فهم کودک ارتقاء پیدا کرده و محدوده ی فکری اش گسترش یابد.
- کمک به کودک در مواجهه با مشکلات
قصه گویی کمک شایانی به روبرو شدن کودک با مشکلات آن هم در نهایت آرامش می کند. چنانچه کودک درمورد زندگی قهرمانانی می شنود که مشکلات و سختی های پیچیده ای را تجربه کرده اند بهتر می تواند فهم درستی از مشکلات داشته باشد و به نوعی قوی تر شود، پس داستان هایی که در آن ها رنج و سختی برای کودک بازگو می کنید باعث می شود که کودک در برابر موقعیت های مختلف و دشوار مقاوم تر شده و برخورد منطقی از خود نشان دهد.
د منطقی از خود آیا تا به حال فکر کرده‌اید سرنوشت آن همه حیوان و بچه و گل و موجودات عجیب غریب داستان‌هایی که در کودکی شنیدید چه شده است؟ هم اکنون دقیقا کجا هستند؟ باید بگوییم همه آنها الان، در گوشه‌ای از سر شما یک شهر کوچک را تشکیل داده‌اند. باور نمی‌کنید؟ تمام قصه‌هایی که در کودکی کنار کرسی از زبان مادربزرگ و پدربزرگتان یا راس ساعت ۹ هر شب از برنامه شب بخیر کوچولوی رادیو شنیده‌اید، یک جایی به کمکتان آمده‌اند. آنها زنده هستند و بارها در کنارتان حلقه زدند تا حالتان را کمی بهتر کنند.
قهرمان‌هایشان بارها از دل قصه بیرون پریدند و نگذاشتند از هیولای زیر تخت بترسید، بچه‌های توی داستان به شما یاد دادند که مثل آنها اشتباه نکنید تا توی دردسر نیفتید. قصه‌ها در روزهای جنگ و یا حتی شرایط پراسترس مثل یک چتر نجات اختصاصی برای شما عمل کرده‌اند و غصه‌ها را برای لحظاتی به عقب راندند. در لحظات بزرگسالی نیز، یک جایی بین تمام مشغله‌ها و شکست‌ها وقتی ناامید روی زمین نشسته بودید با یاد آنها لبخندی روی لبتان نشسته است.
بچه‌های امروز اما، نه نشست‌های دور کرسی را به چشم دیده‌اند و نه میتوانند منتظر قصه‌های شب رادیو بمانند، اگر شما هم برای کودکتان داستان تعریف نکنید؛ بچه‌ها در دنیایی بدون قهرمان یا با قهرمان‌های دروغین رها می‌شوند. بچه‌های بدون قصه این نسل نمی‌توانند حتی در تخیلشان، دنیا را جای زیباتری تصور کنند و به آن پناه ببرند. مجبورند از سنین کودکی با اخبار ناگوار و مسائل بزرگسالی دست و پنجه نرم کنند. کودکان بدون قصه شنیدن، بزرگسالانی غیر همدل هستند که دیگران را درک نمی‌کنند، برای مواجه با مشکلات آماده نیستند و ناگزیرند به جای پند و اندرز گرفتن از داستان‌های شیرین بچگانه به طور مستقیم در دنیای واقعی آن را تجربه کنند و آسیب ببیند تا یاد بگیرند. اگر شک دارید یا تعجب کرده‌اید که واقعا قصه گفتن این قدر اهمیت دارد، با ما در ادامه مقاله همراه شوید مطمئنیم نظرتان عوض خواهد شد.
۱–قصه گویی برای بچه‌ها، آنها را با فرهنگ ملی و جهانی آشنا میکند
چقدر احتمال دارد شما و فرزندتان در معرض فرهنگ‌های نواحی مختلف ایران و جهان باشید؟ قصه‌ها میتوانند یک سفر رایگان برای بچه‌ها فراهم کنند تا با مکان‌ها و فرهنگ‌های متفاوت در سراسر جهان آشنا شوند. سعی کنید داستان‌هایی از کشورها و فرهنگ‌های مختلف را در قصه‌های خود برای او بگنجانید تا به فرزندتان درک وسیع‌تری از جهان بدهید. در این سفرهای داستانی شما میتوانید به سرزمین‌های دور و مکان‌هایی غیر قابل دسترس بروید. کودکان میتوانند جزایر گنج، سرزمین‌های جادویی با قلعه‌ها و وسایلی سحرانگیز را ببینند. آنها میتوانند به فضا بروند، به اعماق هسته زمین یا به هزاران سال قبل سفر کنند.
ضمن خواندن این داستان‌ها، بچه‌ها میتوانند طیف کاملی از اطلاعات عمومی و تجارب مختلف و حتی تفاوت عقیده و سبک زندگی‌های مختلف را مشاهده کنند. یک آموزنده می‌تواند بذر دوستی و صلح را در ذهن این کودکان بکارد. همچنین گفتن داستان هایی از دوران کودکی و فعالیت‌ها و جشن‌های مختلف از گذشته خودتان به کودکان، باعث می‌شود که آنها با آداب و سنن رایج در خانواده و ارزش‌های شما بیشتر آشنا شوند.
افسانه‌ها اخلاقیات را به روش‌های خلاقانه‌ای که معمولا برای کودکان قابل فهم هستند روایت می‌کنند. علاوه بر این، برخی از داستان‌ها فرهنگ مکان‌ها و مردم مختلف را توضیح می‌دهند که باعث می‌شود کودکان بیاموزند که مردم از پیشینه‌ها، مذاهب و کشورهای مختلف آمده‌اند و تفاوت دارند.
۲–قصه‌ها، معلمی برای آموختن خصلت‌های خوب به بچه‌ها هستند
کودکان در سراسر جهان عاشق گوش دادن به داستان هستند. آنها می‌خواهند درباره شخصیت‌های مورد علاقه خود بیشتر بدانند و اغلب سعی می‌کنند از آنها تقلید کنند. شخصیت‌های داستانی میتوانند ویژگی‌هایی را که می‌خواهید فرزندانتان بیاموزند، داشته باشند.
با گفتن یک قصه کودکانه به فرزندتان که پیامی معنادار به لحاظ اخلاقی یا اجتماعی دارد، میتوانید ویژگی‌هایی مانند مهربانی، شجاعت و صداقت را از سنین پایین به او یاد دهید. به طور مثال اگر فرزند شما تازگی دروغ می‌گوید شخصیت مورد علاقه او در داستان می‌تواند راستگو باشد و به خاطر این ویژگی از جانب اطرافیان مدام تحسین شود. برای مطالعه راهکارهای بیشتر میتوانید به مقاله «»مراجعه کنید.
۳–قصه گویی در تقویت گفتار کودکان، تاثیری خارق‌العاده دارد
خواندن داستان برای کودکان به آنها کمک میکند تا با کلمات و عبارات جدید آشنا شوند. این کار راهی عالی برای آموزش تلفظ صحیح به فرزندتان است. آیا می‌دانستید از حدود ۶ سالگی به بالا ۸۰ درصد واژگانی که بچه‌ها به دست می‌آورند از فعالیت‌هایی مثل شنیدن کلمات از لابه‌لای قصه‌ها و خواندن کتاب است؟ به نظر می‌رسد این آمار واقعا عجیب است و به وضوح قدرت شنیدن قصه و یا قصه گویی را در کودکان نشان می‌دهد.
شما حتی میتوانید خیلی از اوقات از فرزندتان بخواهید برای شما قصه بگوید. چه عیبی دارد؟ دنیای بچه‌ها و داستان‌های عجیب و غریبشان از هر سرگرمی دیگری می‌تواند جالب‌تر باشد و شما را یاد کودک درونتان بیاندازد. اگر دنبال راه‌های بیشتری برای تقویت گفتار کودکان هستید میتوانید به مقاله‌ی «» مراجعه کنید.
۴–قصه‌های کودکان، مهارت‌های گوش دادن را بهبود می‌بخشد
اغلب کودکان در سنین پایین‌تر معمولا دامنه توجه کمی دارند و تمرکز طولانی مدت روی چیزی برایشان مشکل است. آنها معمولا به جای گوش دادن، بیشتر حرف می‌زنند. قصه‌های جذاب و مورد علاقه کودک میتوانند برای لحظاتی متمرکز نگهشان دارد و در نتیجه به طور غیر مستقیم این مهارت را در آنها تقویت کند. اما چرا گوش دادن انقدر مهم است؟ ما با گوش دادن اطلاعات دریافت می‌کنیم. همچنین این یک مهارت کلیدی در تمام روابط اجتماعی به شمار می‌رود. هرچه کودکان بیشتر در معرض داستان گویی قرار گیرند، گوش دادن آنها بهتر خواهد شد.
دقت داشته باشید اگر تصمیم دارید روی این مهارت مانور دهید نیاز است مخاطب خود را درک کنید. دانستن این که آنها چه می‌خواهند، به شما کمک می کند داستانی جذاب بسازید یا روایت کنید. بنابراین از خود بپرسید فرزندتان چه چیزی را دوست دارد؟ ابرقهرمانان، شاهزاده‌ها و پرنسس‌ها، حیوانات یا شخصیت‌های تاریخی؟ به هر کدام واکنش بهتری نشان می‌دهد انتخاب بهتری برای قصه‌های بعدی خواهد بود.
در طول روایت یک قصه از هیچ چیزی خجالت نکشید. از صداهای مختلف استفاده کنید، عجیب غریب و بامزه رفتار کنید، ادای هر شخصیت را دربیاورید، صورت و بدن خود را متحرک کنید و تماشا کنید که چگونه فرزندتان جذب این فعالیت لذت‌بخش خواهد شد. دقت کنید اگر فرزند شما دارای اختلال بیش فعالی-نقص توجه است، خواندن قصه‌هایی کوتاه می‌تواند تمرینی برای تقویت تمرکز و توجه در آنها باشد که البته باید با مشورت روانشناس کودک انجام شود.
۵–داستان خواندن برای بچه‌ها خلاقیت و قدرت تخیل آنها را ارتقا می‌دهد
شنیدن یک داستان به کودک کمک میکند به جای این که آن را در یک رسانه تصویری ببیند، شخصیت‌ها، مکان‌ها و طرح داستان را تصور کند. این کار خلاقیت را در آنها افزایش می‌دهد و ذهنشان را برای ایده‌ها و تفکر آزاد باز می‌گذارد. قصه‌ها کودکان را به طرق مختلف به تفکر وا می‌دارند، مثلا: پیش‌بینی‌سازی – در آینده چه اتفاقی می‌افتد؟ من اگر در این شرایط بودم چه کار می‌کردم؟ شخصیت‌ها قرار است در این موقعیت چه کار کنند؟
بچه‌ها اغلب با این داستان‌ها و شخصیت‌ها در ذهنشان زندگی می‌کنند و آثار دیگری را خلق خواهند کرد. به طور مثال آنها ممکن است با لگوهای خود برای سیندرلا قصر بسازند یا با ماسه‌های لب ساحل خودشان را کنار کدو قلقل زن بکشند که در حال کمک به او هستند. در واقع قصه‌ها مثل یک جرقه مسیر تخیل و خلاقیت آنها را فعال می‌کنند.
۶–تعریف قصه برای کودکان راهکاری عالی برای تقویت حافظه است
با استفاده از ایده‌های هوشمند خاص، میتوانید از قصه‌گویی برای افزایش حافظه فرزندتان استفاده کنید. پس از خواندن یک داستان، میتوانید از کودک بخواهید که پس از چند روز همان قصه را برای شما یا دوستش تکرار کنید. همچنین میتوانید از او بخواهید که یک قسمت خاص داستان را برای خودتان یا فردی دیگر توصیف کنند. از آنها سوال بپرسید و ببینید چه مقدار اطلاعات را به خاطر سپرده‌اند. این کار، راهی سرگرم کننده برای افزایش حافظه و تشویق برای تمرکز بیشتر است. مثلا: «داستان خاله هزارپا رو واسه مامان جون تعریف کردی؟» یا «من یادم رفته وقتی شنل قرمزی توی جنگل گم شده بود چیکار کرد! تو یادته که واسم تعریف کنی؟» سایر روش‌های تقویت حافظه را میتوانید در مقاله «» مطالعه کنید.
۷–مهارت حل مساله از طریق داستان گفتن به بچه‌ها قابل آموزش است
در طول یک داستان، هر شخصیت ممکن است با موقعیتی چالش‌برانگیز روبرو شود که فرزندتان قبلا آن را تجربه کرده است یا در آینده با آن روبرو خواهد شد. این کار کودک را به تفکر وا می‌دارد تا به اهمیت حل مسئله فکر کند. این که بخواهد قبل از انتخاب هر روشی برای مدیریت مشکلش به نتایج آن و راه‌های ممکن دیگر فکر کند، چیزهایی است که در قالب یک قصه شیرین آموزنده قابل یادگیری است. شما میتوانید با پرسیدن تعدادی سوال این مهارت را در او بهبود ببخشید. مثلا: «واااای یادته توی داستان اون روز هاپوئه وقتی افتاد توی گودال آب چی کار کرد؟ شاید ماام الان که زیر بارون خیس شدیم بتونیم همون کارو بکنیم. به نظر تو میشه ماام این کارو بکنیم یا فقط مخصوص هاپوهاست؟ دیگه چه کارایی میشه کرد؟».
همچنین قصه‌ها به کودکان می‌آموزند که مشکلات و درد و رنج هم به همان اندازه‌ی شادی، بخشی از زندگی هستند و شخصیت‌های سرسخت به آنها نشان می‌دهند که انعطاف‌پذیر باشند و سعی کنند بر این چالش‌ها غلبه کنند. انتخاب داستان‌های درست می‌تواند به کودک شما کمک کند تا برای رویارویی با زندگی و موقعیت‌های چالش برانگیز مجهز شود.
۸–گوش دادن به قصه‌ها، یادگیری را برای کودکان آسان‌تر میکند
قصه گویی برای کودکان، مانند پله‌ای برای موفقیت در یادگیری و تحصیل است. خیلی از اوقات بچه‌ها می‌خواهند درس‌هایشان را بدون این که بفهمند، فقط حفظ کنند. قصه‌ها به عنوان یک فعالیت جذاب به کودکان کمک کنند تا متوجه شوند باید از آن چه می‌خوانند لذت ببرند تا بتوانند بهتر درکش کنند. این کار به آنها کمک میکند تا موضوعات مختلف را بهتر یاد بگیرند. به عنوان مثال، اگر درس تاریخ برایشان کسل کننده است میتوانند آن را تبدیل به یک داستان تاریخی جالب کنند. در این صورت بهتر میتوانند آن را به خاطر بسپارند. خرید کتاب داستان کودک با موضوعات داستان و شعر ، آموزشی و مهارت ، رشد و تقویت و ادب و تربیت با دسته بندی و راهنمای کامل انتخاب هدفمند کتاب برای کودک برای سنین است
در واقع قصه گویی می‌تواند شیوه یادگیری فعال و خلاقی باشد که در درک سخت‌ترین موضوعات به آنها کمک میکند.
۹–یکی از فواید داستان خواندن برای بچه‌ها بهبود مهارت‌های اجتماعی است
داستان‌ها جوهره چیزی هستند که ما را با دیگران پیوند می‌دهند. در واقع این قصه‌ها و افسانه‌ها هستند که نخ‌هایی نامرئی بین تمام بچه‌های جهان می‌کشند که در نهایت موجب احساس تعلق، پیوندهای اجتماعی و ارتباط بهتر با اعضای جامعه و خانواده می‌شود. قصه به کودکان مهارت‌های مکالمه صحیح را آموزش می‌دهد. خواندن و گوش دادن منظم می‌تواند آنها را تبدیل به سخنوران بهتری کند.
داستان خواندن برای کودکان می‌تواند چیزهای زیادی در مورد دنیا و زندگی اجتماعی انسان‌ها به بچه‌ها بیاموزد. هر قصه به نحوی به آنها فرصت می‌دهد تا ایده‌های شگفت‌انگیز و چیزهایی را یاد بگیرند که قبلا هرگز با آنها برخورد نکرده‌اند. از طریق داستان‌سرایی، کودکان تشویق می‌شوند که به دیگران گوش دهند. آنها یاد می‌گیرند زمانی که در تعامل با دیگران هستند و شخص دیگری در حال صحبت کردن است صبور باشند، یاد می‌گیرند که راه‌های دیگری برای تفسیر و تفکر وجود دارد و یاد می گیرند به نظرات دیگران احترام بگذارند. اگر مایلید راهکارهای بیشتری را برای بهبود مهارت‌های اجتماعی فرزندتان، مطالعه کنید به مقاله «» مراجعه کنید.
۱۰–قصه گویی برای بچه‌ها، هوش هیجانی را توسعه می‌دهد
هوش هیجانی یکی از انواع هوش در کودکان است که به آگاهی و مدیریت احساسات و عواطف خود و در عین حال احترام به احساسات دیگران اشاره دارد. داستان خواندن راهی برای تقویت این نوع هوش، در بچه‌ها است. وقتی شما قصه‌ای را برای فرزند خود تعریف می‌کنید او یاد می‌گیرد هر احساس و هیجان چه نشانه‌هایی دارد و علائم رفتاری آن چگونه است.
مدیریت احساساتی که شخصیت‌ها در طول داستان نشان می‌دهند یک الگوی رفتاری به کودک ارائه می‌دهد و به او نحوه مدیریت احساسات را در شرایط مختلف آموزش می‌دهند. شما میتوانید برای تمرکز بیشتر روی این مزیت در طول یک قصه، توجه او را به سمت این احساسات سوق دهید. مثلا: «وقتی علی کوچولو از دست دوستش ناراحت بود چیکار کرد؟ تو وقتی ناراحت میشی چیکار میکنی» یا «لاک پشته وقتی تو مسابقه دو دید از خرگوشه عقب مونده چه حسی داشت؟ اون وقتی ناامید شد از مسابقه اومد بیرون یا ادامه داد؟ به نظرت کدوم راه بهتره؟». این سوالات به کودک شناخت دقیقی از احساسات مختلف خودش و دیگران، و نحوه درست ابراز و مدیریت آنها می‌دهد.
۱۱–در دل هر قصه یک موضوع برای آموزش همدلی پنهان شده است
والدین میتوانند از داستان‌ها برای صحبت در مورد احساسات خود و دیگران استفاده کنند و بچه‌ها را تشویق کنند که همین کار را انجام دهند. با این کار کودکان نحوه درک کردن دیگران را به خوبی یاد می‌گیرند. از آنجایی که کودکان در جریان تمام شرایط یک شخصیت در طول قصه قرار می‌گیرند؛ یاد می‌گیرند احساسات دیگران در شرایط مختلف را درک کنند. این در واقع همان چیزی است که با عنوان از آن یاد می‌کنیم. توانایی قرار دادن خود به جای دیگران و درک احساسات آنها، کودک را به فرد بهتری تبدیل میکند.
داستان‌ها میتوانند به بچه‌ها بیاموزند که نسبت به دیگران همدلی بیشتری داشته باشید و نسبت به نیازهای آنها در مواقع مختلف آگاه باشند.
زمانی که در حال تعریف یک داستان برای کودک هستید، پیشنهاد می‌شود که توجه او را به آموزش همدلی جلب کنید. مثلا در داستان جوجه اردک زشت از او بپرسید: « اردک کوچولو چه حسی داشت وقتی میدید شبیه بقیه نیست؟ چرا بقیه اونو مسخره می‌کردن؟ وقتی بقیه مسخرش می‌کردن اون چه حسی داشت و دلش می‌خواست چیکار کنه؟ تو اگه دوستش بودی چیکار می‌کردی؟ تو اگه به جاش بودی چیکار می‌کردی؟»
مهم‌ترین هدف قصه گویی برای کودک چیست؟
داستان‌ها مانند پنجره‌هایی هستند که به روی زندگی دیگران باز می‌شوند، آینه‌هایی هستند که به کودک اجازه می‌دهند تکه‌هایی از خودش را در دیگران ببیند، و کمدهایی جادویی هستند که به کودک کمک می‌کنند آموخته‌هایش را برای زندگی روزمره و آینده‌اش در آن قرار دهد تا هر موقع که لازم بود از آنها استفاده کنند.
قصه گویی بخشی از کودکی همه ما بوده و نیازی است که برای همه کودکان در تمام نسل‌‌ها وجود خواهد داشت. می‌پرسید چرا؟ کودکان برای ورود به دنیا در هر مرحله نیاز به آموزش دارند و چه چیزی جذاب‌تر از این که این درس‌ها را از طریق داستان‌ها یاد بگیرند. جالب است بدانید قصه گفتن قدیمی‌ترین شکل آموزش است که هنوز هم راه خود را از میان تمام موانع پیدا میکند و بچه‌ها و بزرگسالان را جذب خود میکند. مردم در سراسر جهان همیشه قصه‌ها را به عنوان راهی برای انتقال باورهای فرهنگی، سنت‌ها و تاریخ خود به نسل‌های آینده در نظر گرفته‌اند. داستان‌ها هسته و عصاره اصلی همه چیزهایی هستند که از ما انسان می‌سازد.
فراموش نکنید مهم‌ترین نکته در رابطه با قصه گویی «انتخاب» آن است. کودکان همان طور که میتوانند از یک قصه خوب الگوبرداری کنند از یک قصه بی‌محتوا هم میتوانند درس بگیرند. شما میتوانید این کار را خودتان انجام دهید یا از اپلیکیشن‌های قصه گویی مثل استفاده کنید. در این اپلیکیشن فرزند شما می‌تواند هر لحظه که اراده کند داستان مورد علاقه خود را با لحنی جذاب بشنود و شما میتوانید از حضور او در یک شهر قصه‌ی امن، آسوده خاطر باشد.
در این مقاله تلاش کردیم مزایای شنیدن قصه برای کودکان و ضرورت گنجاندن آن در برنامه روزانه‌شان را به شما یادآوری کنیم. فراموش نکنید دنیا با قصه‌ها و داستان‌ها جای زیباتری خواهد بود این لحظات را از فرزند خود دریغ نکنید. به ما بگویید هر چند وقت یک بار برای فرزندتان قصه می‌گویید؟ داستان مورد علاقه شما در بچگی و کودکتان چیست؟