کاربران برای ورود به بازارهای مالی باید نسبت به اصول سرمایه‌گذاری در بورس و شاخص‌های موثر بر آن شناخت داشته باشند. برای سرمایه‌گذاری موفق در بورس لازم است فرصت درست و مناسب برای تصمیم‌گیری به خرید و فروش را دانست. از این رو بهتر است افراد مبتدی به آموزش تحلیل تکنیکال کلاسیک و بنیادی اقدام کنند. آشنایی با و ابزارهای آن می‌تواند مهارت و توانایی افراد را در زمینه سرمایه‌گذاری و خرید و فروش افزایش دهد و از به وجود آمدن ضرر و زیان جلوگیری کند. عموما افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری در بازه‌های کوتاه مدت هستند از این تحلیل استفاده می‌کنند، زیرا می‌توانند تغییرات قیمت‌ها و رفتار آن‌ها را با استفاده از شاخص‌ها و ابزارهای متفاوت در فریم‌های زمانی مختلف بررسی کنند و روند قیمت‌ها را پیش‌بینی کنند.
در نتیجه باتوجه به افق زمانی کوتاه مدت، قابلیت روانشناسی بازار، منابع در دسترس، تمرکز بر استراتژی و انعطاف‌پذیری در ابزارها، آموزش تحلیل تکنیکال از صفر دارای اهمیت زیادی است.
مفاهیم اولیه در تحلیل تکنیکال
پیش از پرداختن به آموزش گام به گام تحلیل تکنیکال، نیاز است با مفاهیم پایه و مهم که در این مسیر بسیار حائز اهمیت هستند، آشنا شد. اولین اقدام برای آشنایی با تحلیل تکنیکال دانستن رفتارهای بازار است. قیمت، حجم معاملات و زمان از اطلاعات مورد نیاز در بازار هستند. رفتار قیمت همواره در تحلیل‌ها نقش اصلی داشته و در ادامه حجم معاملات و زمان تکمیل کننده آن هستند. همچنین سه مبحث ابتدایی به‌عنوان پایه‌های تحلیل تکنیکال وجود دارند که به شرح زیر هستند:
- همه چیز در قیمت لحاظ شده است.
- قیمت‌ها بر اساس روندها حرکت می‌کنند.
- تاریخ تکرار می‌شود.
انواع قیمت در آموزش تحلیل تکنیکال
هر نمودار قیمتی در ساختار خود 4 نقطه کلیدی دارد که به شرح زیر هستند.
قیمت بازگشایی (open): اولین قیمت بعد از بازگشایی روزانه سهم را قیمت شروع یا بازشدن می‌گویند.
قیمت آخرین معامله (close): به آخرین قیمت معامله سهام پیش از بسته شدن، قیمت پایانی (close) گفته می‌شود.
بالاترین قیمت (high): به بیشترین قیمتی که یک سهم در یک روز معاملاتی تجربه می‌کند، بالاترین قیمت گفته می‌شود.
پایین‌ترین قیمت (low): به کمترین قیمت در یک روز معاملاتی، پایین‌ترین قیمت گفته می‌شود.
انواع نمودارها در تحلیل تکنیکال
آشنایی با نمودارهای قیمت و انواع آن‌ها از دیگر مفاهیم مورد نیاز در آموزش تحلیل تکنیکال کلاسیک هستند. نمودارهای قیمت در این تحلیل به‌عنوان هسته اصلی محسوب می‌شوند. این نمودارها از دو محور عمودی و افقی تشکیل می‌شوند که خط عمودی قیمت سهام یا دارایی و خط افقی بازه زمانی را نشان می‌دهد. نمودارها انواع مختلفی مانند نمودار خطی، میله‌ای، شمعی، حسابی و لگاریتمی را شامل می‌شوند که در مقاله به طور کامل توضیح داده شده‌اند.
هر نمودار، تغییرات قیمت را در بازه‌های زمانی مختلف نشان می‌دهد، از این رو مهم است که با انواع نمودارها و ابزار قابل استفاده برای این نمودارها آشنا شد.
آموزش تحلیل تکنیکال مقدماتی
تحلیل تکنیکال را می‌توان به دو بخش مقدماتی و پیشرفته تقسیم کرد. در قدم اول برای بررسی رفتار بازار و تفسیر نمودارها به آموزش مفاهیمی مانند حجم معاملات، سطوح حمایت و مقاومت، روندها و نحوه استفاده آن‌ها در نمودار قیمتی نیاز است که در ادامه هر یک از موارد ذکرشده توضیح داده شده‌اند.
روندها
تغییرات قیمت بازار در بازه‌های زمانی مختلف به صورت امواج پی در پی نمایش داده می‌شوند که شامل موج‌های صعودی و نزولی هستند. برآیند حرکات این موج‌ها را روند می‌گویند. روند سه جهت صعودی، نزولی و خنثی دارد و از لحاظ بازه زمانی به روند بزرگ، کوچک و متوسط تقسیم می‌شوند. هر روند جزئی از روند پس از خودش است و در همان حال می‌تواند شامل روندهای کوچک دیگری نیز باشد. از روندها برای انتخاب زمان ورود و خروج از بازار استفاده می‌شوند. در تصویر زیر انواع روندها نشان داده شده است. همچنین برای آموزش کامل روند و نحوه ترسیم آن، مطالعه مقاله انواع روند پیشنهاد می‌شود.
حجم معاملات
منظور از حجم معاملات، تعداد معاملاتی است که در یک بازه زمانی بین خریداران و فروشندگان انجام می‌شود. حجم معاملات از شاخص‌های پرکاربرد در تحلیل تکنیکال است که تعداد سهام معامله شده در یک بازه زمانی را نشان می‌دهد، از این رو تاثیر زیادی در میزان ریسک معاملات دارد. این شاخص برای سنجش میزان نقدشوندگی استفاده می‌شود. حجم معاملات همسو با جهت روند اصلی است و در روندهای بزرگ با افزایش قیمت‌ها حجم معاملات نیز افزایش پیدا می‌کند. نمودارهای میله‌ای زیر سطح نمودار، نشان‌دهنده حجم معاملات هستند که می‌توان در تصویر زیر مشاهده کرد.
سطوح حمایت و مقاومت در آموزش تحلیل تکنیکال
از اتصال پایین‌ترین نقاط در موج نزولی خط حمایت تشکیل می‌شود. در این محدوده میزان تقاضا بر عرضه غلبه می‌کند و در نقطه انتهایی افراد تمایل به خرید دارند. اما در سطوح مقاومت بالعکس است. سطح مقاومت که از اتصال چند سقف قیمتی تشکیل می‌شود، در آن فشار فروش بر خرید غلبه می‌کند و در نتیجه کاهش قیمت و ادامه روند نزولی اتفاق می‌افتد. تحلیلگران از سطوح حمایت و مقاومت برای شناسایی مناطقی که احتمال بازگشت یا توقف در روند ممکن است بیشتر باشد، استفاده می‌کنند. کاربران سطوح قیمتی که در گذشته شاهد افزایش فعالیت معاملاتی بودند، در نظر گرفته و بر اساس آن‌ها اقدام به ورود یا خروج بازار می‌کنند.
روی خطی که ابتدا مقاومت بوده و اکنون نقش حمایتی دارد، می‌توان پس از شکست و با تعیین حد ضرر اقدام به خرید کرد.
کانال‌ها
خطوط کانال متشکل از دو خط موازی در نمودارها هستند که مسیر روند سهم در طی زمان را نشان می‌دهند. مانند سایر ابزارها سه نوع کانال صعودی، نزولی و رنج وجود دارد. هر چه کانال به مدت طولانی‌تری حفظ شود، همان اندازه از اعتبار بیشتری برخوردار است. شکسته‌شدن خط روند اصلی بیانگر وقوع تغییر مهم در روند است اما شکسته‌شدن خط کانال نشان‌دهنده شتاب بیشتر در روند است.
برای ترسیم خطوط کانال باید 4 نقطه تماس (دو نقطه سقف و دو نقطه کف) تشکیل داد. با انتخاب این نقاط، آن‌ها را به هم وصل کنید. با اتصال نقاط سقف به یک دیگر روند مقاومتی (خط روند) و با اتصال نقاط کف روند حمایتی (خط کانال) به دست می‌آید.
شناسایی الگوها در آموزش تحلیل تکنیکال
الگوهای قیمتی تصاویر و شکل‌هایی هستند که در نمودار قیمت ظاهر می‌شوند. این الگوها به دو دسته الگوهای برگشتی و الگوهای ادامه‌دهنده تقسیم می‌شوند و قابلیت پیش‌بینی شدن دارند. الگوهای برگشتی الگوهایی هستند که روند قیمت در آن‌ها تغییر جهت می‌دهد ولی الگوهای ادامه‌دهنده زمانی که بازار برای مدتی توقف می‌کند تشکیل می‌شوند و زمانی که به قیمت واقعی نزدیک شد، روند ادامه پیدا می‌کند. حال هر کدام از این الگوها به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه به آموزش آن‌ها پرداخته شده است.
الگوهای برگشتی تحلیل تکنیکال
پیش از ورود به مبحث الگوهای برگشتی لازم است برخی از نکات مهم مقدماتی که در تمامی الگوهای برگشتی مشترک هستند، ذکر شوند:
- لازمه شروع هر الگوی برگشتی وجود یک روند است.
- اولین اخطار برای ایجاد برگشت روند عموما زمانی ساطع می‌شود که یکی از خطوط روند شکسته شود.
- بزرگ شدن الگو نشان‌دهنده بزرگ‌تر بودن تحرکات بعد از آن است.
- الگوهای سقف معمولا دوره زمانی کوتاه‌تر و نوسان بلندتری نسبت به الگوهای کف دارند.
- کف‌ها معمولا تغییرات قیمتی کمتری دارند و زمان بیشتری برای تشکیل‌شدن صرف می‌کنند.
- حجم معمولا در نقاط سقف (قله) اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.