رعد برق

رعد و برق: نمایش خیره کننده طبیعت

شاید بارها در آسمان طوفانی برق ها را دیده اید که مثل نوارهایی از نور آسمان تاریک را در یک چشم به هم زدن روشن می کنند. این نمایش خیره کننده
رعد و برق است؛ پدیده ای که با صدای وحشتناک رعد همراه می شود و از دیرباز
همواره انسان ها را مبهوت و حیرت زده کرده است.

اما رعد و برق دقیقا چیست و چگونه شکل می گیرد؟

از ابر گرفته تا رعد

رعد و برق در واقع تخلیه الکتریکی ناگهانی است که بین ابری باردار و زمین یا دو ابر باردار
رخ می دهد. این تخلیه الکتریکی با جرقه های بسیار قوی و نور خیره کننده ای همراه می شود که ما آن را به عنوان رعد و برق می شناسیم.

ابرهای باردار: زمینه ساز رعد و برق

برای شکل گیری رعد و برق باید ابرهای باردار وجود داشته باشند.
این ابرها معمولا در فصل های گرم سال و در زمان طوفان تشکیل می شوند.
در واقع ذرات آب و یخ در داخل ابرها با حرکت فراوان
به هم برخورد می کنند و به علت اصطکاک الکتریسیته ایجاد می کنند.
این الکتریسیته در داخل ابر تجمع می کند و در نهایت به شکلی
که توضیح می دهیم تخلیه می شود.

تخلیه الکتریکی: از ابر تا زمین

در داخل ابر باردار یک محل با بار الکتریکی مثبت و
یک محل با بار الکتریکی منفی ایجاد می شود.
وقتی تفاوت پتانسیل الکتریکی بین این دو محل به اندازه
کافی بالا رود تخلیه الکتریکی رخ می دهد.
این تخلیه الکتریکی به شکل جرقه های قوی و
نورانی ظاهر می شود که ما آن را به عنوان رعد و برق می شناسیم.

رعد: صدای تخلیه الکتریکی

رعد صدایی است که در نتیجه گرم شدن هوایی که
در مسیر تخلیه الکتریکی رعد و برق قرار دارد ایجاد می شود.
این گرما باعث انبساط سریع هوا می شود و
هوا با سرعت زیادی منبسط می شود.
این انبساط سریع هوا باعث ایجاد امواج صوتی
قوی و شدید می شود که ما آن را به عنوان رعد می شنویم.

انواع رعد و برق

رعد و برق ها از نظر منشا و شکل به انواع مختلفی
طبقه بندی می شوند:

1. رعد و برق داخلی ابری: در این نوع رعد و برق
تخلیه الکتریکی بین دو محل با بار مخالف
در داخل یک ابر رخ می دهد.

2. رعد و برق بین ابری: تخلیه الکتریکی بین
دو ابر باردار با بار مخالف رخ می دهد.

3. رعد و برق بین ابر و زمین: این نوع
رعد و برق که معمولا معروف ترین نوع است
تخلیه الکتریکی بین یک ابر باردار
و زمین رخ می دهد.

چرا رعد و برق خطرناک است؟

رعد و برق به علت تخلیه الکتریکی
شدید و فراوان می تواند بسیار خطرناک
باشد. از جمله خطرات رعد و برق می توان
به موارد زیر اشاره کرد:

• آتش سوزی: رعد و برق
  می تواند باعث آتش سوزی در
  جنگل ها ساختمان ها و
  مناطق مسکونی شود.

• آسیب به تجهیزات الکتریکی:
  رعد و برق می تواند به
  تجهیزات الکتریکی مانند
  رایانه ها تلویزیون ها
  و موبایل ها آسیب بزند.

• صدمات جدی به بدن:
  رعد و برق می تواند
  باعث سوختگی شدید
  ایست قلبی و حتی
  مرگ شود.

اقدامات احتیاطی در زمان رعد و برق

• در خانه بمانید: در
  زمان رعد و برق
  سعی کنید در خانه
  بمانید.

• از آب دور بمانید:
  در زمان رعد و برق
  از استحمام و
  قرار گرفتن
  در آب خودداری
  کنید.

• از ارتفاعات دور بمانید:
  در زمان رعد و برق
  از ارتفاعات مانند
  کوه ها درختان
  و ساختمان ها
  دور بمانید.

• از وسایل الکتریکی
  دور بمانید:
  در زمان رعد و برق
  از استفاده
  از وسایل الکتریکی
  مانند رایانه
  تلویزیون و
  موبایل خودداری
  کنید.

تخلیه صاعقه گیر

یکی از راه های حفاظت
از ساختمان ها
در مقابل رعد و برق
استفاده از تخلیه
صاعقه گیر است.
صاعقه گیر یک
میله فلزی بلند است
که روی بالاترین
نقطه ساختمان
نصب می شود و
باعث هدایت
جریان الکتریکی
رعد و برق به
زمین می شود.

نکات جالب درباره رعد و برق

• در هر ثانیه
  حدود ۴۰ رعد و برق
  در سراسر جهان
  رخ می دهد.

• گرمای تخلیه
  الکتریکی رعد و
  برق می تواند
  به ۳۰,۰۰۰ درجه
  سانتیگراد
  برسد.

• طول رعد و برق
  می تواند به
  چند کیلومتر
  برسد.

• صدای رعد و برق
  به علت سرعت
  صدا با تأخیر
  به گوش می رسد.

جدول مقایسه

انواع رعد و برق

نوع رعد و برق	توضیحات
رعد و برق داخلی ابری	تخلیه الکتریکی بین دو محل با بار مخالف در داخل یک ابر
رعد و برق بین ابری	تخلیه الکتریکی بین دو ابر باردار با بار مخالف
رعد و برق بین ابر و زمین	تخلیه الکتریکی بین یک ابر باردار و زمین

نتیجه گیری

رعد و برق پدیده ای زیبا و در عین حال
خطرناک است. درک مکانیسم ایجاد
رعد و برق و آگاهی از خطرات آن
می تواند به ما در حفظ امنیت
خود و اطرافیانمان
در زمان طوفان کمک کند.

پرسش و پاسخ

1. چه قدر از رعد و برق
دور بمانیم؟

به  طور  کلی  
اگر  صدای  رعد 
را  شنیدید 
به  این  معنا  است 
که  رعد و برق 
به  اندازه  کافی 
نزدیک  شماست  و  
باید  به  محل  امن  
پناه  ببرید.  

2. صاعقه گیر چگونه
کار می کند؟

صاعقه  گیر  با 
جذب  بار  الکتریکی 
ابر  و  هدایت 
آن  به  زمین  
ساختمان  را 
از  حمله  رعد  و 
برق  محافظت 
می کند.

3. چگونه می توان
به وجود
رعد و برق
پی برد؟

اولین  نشانه 
رعد  و  برق  
ظهور  ابرهای 
باردار  در  
آسمان  است.  
همچنین  می توان 
به  صدا  
و  نور  
رعد  و  برق  
نیز  توجه  کرد.