زخم بستر: شناخت پیشگیری و درمان
شاید تا به حال اسم زخم بستر رو شنیده باشی اما دقیقاً نمیدونی چیه و چطور به وجود میاد. این زخم ها به عنوان "زخم های فشاری" هم شناخته میشن و با فشار مداوم به یک ناحیه از بدن به وجود میان.
این زخم ها معمولا در افرادی که برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار دارند مثل بیماران بستری افراد ناتوان افرادی که در کما هستند یا افراد با محدودیت حرکتی رخ میدن.
در این مقاله میخوایم همراه باهم به دنیای زخم بستر بریم و با این زخم های دردناک بیشتر آشنا بشیم. این مقاله برای شما که ممکنه با این زخم ها مواجه باشید یا برای مراقبت از عزیزانتون نیاز به اطلاعات دقیق دارید مفید خواهد بود.
چطور زخم بستر شکل میگیره؟
فشار مداوم روی یک ناحیه از بدن باعث اختلال در جریان خون اون ناحیه میشه. وقتی **جریان خون به ناحیه مورد نظر کاهش پیدا میکنه سلول ها بدون اکسیژن میمونن و در نهایت میمیرد. این موجب تخریب بافت و ایجاد زخم میشه.
زخم بستر میتونه در هر قسمتی از بدن که در معرض فشار مداوم قرار داره ایجاد بشه اما معمولا در این ناحیه ها بیشتر دیده میشه:
- پشت سر
- کتف ها
- تیغه های شانه
- آرنج ها
- لگن
- استخوان دنبالچه
- زانوها
- قوزک پا
- پاشنه پا
انواع زخم بستر
زخم بستر به چهار مرحله تقسیم میشه. هر مرحله نشون میده که زخم به چه اندازه ای عمیق شده و چه قدر شدید هست.
جدول 1: انواع زخم بستر و ویژگی های اونها
| مرحله | توضیحات |
|---|---|
| مرحله 1 | پوست قرمز شده و گرم هست اما هنوز زخمی ایجاد نشده. پوست ممکنه سفت و متورم باشه. |
| مرحله 2 | زخم سطحی هست که شبیه به یک حباب یا سایش هست. ممکنه رنگ اون قرمز یا بنفش باشه. |
| مرحله 3 | زخم عمیق تر هست و به لایه های پوست زیرین رسیده. ممکنه چربی و حتی عضله را نیز درگیر کرده باشد. |
| مرحله 4 | زخم بسیار عمیق هست و به استخوان رسیده. ممکنه نکروز (مرگ بافت) و عفونت در اون وجود داشته باشه. |
عوامل خطر
عوامل متعددی میتونن خطر ایجاد زخم بستر را افزایش بدن. برخی از این عوامل عبارتند از:
- سن بالا: با افزایش سن پوست نازک تر و شکننده تر میشه و جریان خون نیز کاهش پیدا میکنه.
- عدم تحرک: افراد بی تحرک بیشتر در خطر ایجاد زخم بستر هستن چون فشار مداوم روی ناحیه ای که در تماس با سطح هست قرار میگیره.
- وضعیت تغذیه ای نامناسب: کمبود پروتئین و ویتامین C میتونه ضعف پوست را افزایش دهه و خطر ایجاد زخم بستر را بیشتر کنه.
- نرمی استخوان: در این بیماری استخوان ها به راحتی می شکنند و فشار کمتری برای ایجاد زخم لازم هست.
- دیابت: افراد دیابتی اغلب به علت اختلال در جریان خون در خطر ایجاد زخم هستن.
- اختلالات عصبی: افرادی که اختلالات عصبی دارن ممکنه احساس فشار رو به طور کامل درک نکنن و به همین دلیل در خطر ایجاد زخم بستر هستن.
- عفونت: عفونت میتونه ضعف سیستم ایمنی را افزایش دهه و خطر ایجاد زخم بستر را بیشتر کنه.
- ضعف: افرادی که ضعیف هستن ممکنه توانایی تغییر وضعیت را نداشته باشن و در خطر ایجاد زخم بستر قرار بگیرن.
- حالت مرگ: افرادی که در حالت مرگ قرار دارن ممکنه به دلیل عدم تحرک و اختلال در جریان خون در خطر ایجاد زخم بستر باشن.
تشخیص
زخم بستر را معمولاً با معاینه فیزیکی میتونن تشخیص بدن. اگر شما یا عزیزانتون در خطر ایجاد زخم بستر هستن با پزشک خود مکالمه کنید.
پیشگیری
بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد زخم بستر این هست که فشار مداوم روی یک ناحیه از بدن را کاهش بدید. برای این کار میتونید از این راهکارها استفاده کنید:
- تغییر وضعیت بدن به طور منظم: اگر شما یا عزیزانتون در خطر ایجاد زخم بستر هستن هر دو ساعت یک بار وضعیت بدن را تغییر بدید.
- استفاده از بالشتک و بالشت: بالشتک و بالشت میتونن فشار را از ناحیه ای که در تماس با سطح هست کاهش بدن. میتونید از بالشتک های مخصوص زخم بستر هم استفاده کنید.
- استفاده از پوشش مخصوص: پوشش مخصوص زخم بستر میتونه از ایجاد اصطکاک و فشار روی پوست جلوگیری کنه.
- تغذیه مناسب: با تغذیه مناسب و مصرف کافی پروتئین و ویتامین C میتونید قدرت پوست را افزایش بدید.
- مرطوب نگهداشتن پوست: پوست را به طور منظم با آب و صابون ملایم بشویید و از لوشن مرطوب کننده استفاده کنید.
- به دنبال قرمزی و التهاب پوست باشید: اگر قرمزی یا التهابی در پوست دیده میشه به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید.
درمان
درمان زخم بستر بستگی به مرحله زخم و شدت اون داره. برخی از روش های درمان زخم بستر عبارتند از:
- تمیز کردن زخم: زخم را با آب و صابون ملایم تمیز کنید.
- پوشش زخم: از پوشش های مخصوص زخم بستر برای حفظ رطوبت و جلوگیری از عفونت استفاده کنید.
- درمان با آنتی بیوتیک: اگر زخم عفونی شده باشه پزشک آنتی بیوتیک تجویز میکنه.
- جراحی: در برخی موارد ممکنه جراحی برای برداشتن بافت مرده یا ترمیم زخم لازم باشه.
نتیجه گیری
زخم بستر میتونه دردناک و حتی خطرناک باشه. با رعایت اقدامات پیشگیرانه میتونید خطر ایجاد این زخم ها را به طور قابل توجهی کاهش بدید. اگر شما یا عزیزانتون در خطر ایجاد زخم بستر هستن با پزشک خود مکالمه کنید. با اطلاع رسانی و مراقبت به موقع میتونید از ایجاد این زخم ها جلوگیری کنید و به سلامتی خود یا عزیزانتون کمک کنید.
پرسش و پاسخ
1. آیا زخم بستر قابل درمان هست؟
بله زخم بستر قابل درمان هست اما زمان درمان به مرحله زخم و شدت اون بستگی داره.
2. چه کار میتونم برای کاهش خطر ایجاد زخم بستر در یک بیمار بستری انجام بدم؟
میتونید وضعیت بدن بیمار را هر دو ساعت یک بار تغییر بدید از بالشتک و بالشت مخصوص استفاده کنید پوست را به طور منظم تمیز و مرطوب نگهدارید و مطمئن شوید که بیمار تغذیه مناسب دارد.
3. اگر یک زخم بستر رو تشخیص دیم چه کار باید بکنیم؟
به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید تا درمان را شروع کنید. خود درمانی ممکنه خطرناک باشه.