شکایت کیفری فریب در معامله
اگه توی یه معامله سرتون کلاه رفته و احساس می کنید قربانی یه فریب بزرگ شدید، اصلا نگران نباشید. قانون برای حمایت از شما پیش بینی هایی کرده تا بتونید از طریق شکایت کیفری، حق و حقوقتون رو پس بگیرید. این مقاله به شما کمک می کنه تا فرق فریب های معمولی با فریب های مجرمانه رو بفهمید و قدم به قدم یاد بگیرید چطور شکایت کنید.
توی زندگی روزمره ما، معاملات بخش جدانشدنی روابطمون رو تشکیل میدن؛ از خرید یه ساندویچ ساده گرفته تا خرید یه خونه و ماشین. اما خب، همیشه همه چیز اون طور که ما فکر می کنیم، پیش نمیره. بعضی وقتا، متاسفانه، تو همین معاملات یه عده دنبال اینن که با فریبکاری، مال مردم رو به جیب بزنن. اینجاست که پای شکایت کیفری فریب در معامله وسط میاد. خیلی ها فکر می کنن هر فریبی یه کلاهبرداریه، در صورتی که این طور نیست. یه فرق هایی بین فریب های حقوقی (مثل تدلیس) و فریب های کیفری (مثل کلاهبرداری) وجود داره که دونستنشون حسابی لازمه. این مقاله یه راهنمای کامل و عملیه تا اگه خدای نکرده توی یه معامله مورد فریب قرار گرفتید، بتونید بهترین مسیر قانونی رو انتخاب کنید و حقتون رو پس بگیرید.
۱. فریب در معامله: تعریف ها و تفاوت های مهم
قبل از اینکه بخوایم درباره شکایت کیفری فریب در معامله صحبت کنیم، بهتره یه تفکیک درست و حسابی بین مفهوم فریب داشته باشیم. توی قانون، فریب دو تا جنبه اصلی داره: یه جنبه حقوقی (که بهش میگن تدلیس) و یه جنبه کیفری (که می تونه مصداق کلاهبرداری یا جرایم دیگه باشه).
۱.۱. تدلیس در معامله (فریب حقوقی و حق فسخ)
اولین چیزی که شاید به ذهنتون بیاد، تدلیس هست. تدلیس تو قانون مدنی ما، یعنی یه عملی انجام بشه که طرف مقابل رو گول بزنه و باعث بشه اون معامله رو انجام بده. مثلاً طرف یه ماشینی رو که رنگ داره و تصادفیه، جوری نشون میده که انگار صفره و هیچ مشکلی نداره. یا عیب بزرگی رو توی یه ملک قایم می کنه و شما بی خبر از همه جا اون رو می خرید.
بر اساس ماده ۴۳۸ قانون مدنی، تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود. یعنی یه کار فریبنده باید انجام شده باشه، مثلاً:
- عیبی رو که مال داشته، پنهون کنن.
- یه ویژگی رو به مال نسبت بدن که اصلاً نداره.
- توی توصیف یه کالا یا خدمت، بیش از حد و دروغین اغراق کنن.
اگه همچین اتفاقی بیفته، قانون به شما یه حق فسخ میده که بهش میگن خیار تدلیس. یعنی می تونید معامله رو به هم بزنید و پولتون رو پس بگیرید. اما نکته مهم اینه که این حق فسخ فوری هست. یعنی به محض اینکه از فریب مطلع شدید، باید سریع اقدام کنید، وگرنه ممکنه دیگه نتونید معامله رو فسخ کنید.
۱.۲. فریب در معامله در مفهوم کیفری (جرم)
حالا برسیم به فریب از جنبه کیفری. اینجا دیگه فقط حق فسخ معامله نیست، پای مجازات و زندان هم وسط میاد. تفاوت اصلی تدلیس و فریب کیفری اینه که تو فریب کیفری، علاوه بر اینکه طرف گول می خوره، یه سوءنیت مجرمانه هم وجود داره و طرف فریبکار از طریق مانورهای متقلبانه، مال شما رو می بره.
چطوری یه فریب معمولی تبدیل به جرم میشه؟ وقتی پای مانور متقلبانه و قصد بردن مال وسط میاد. یعنی فریبکار فقط یه دروغ ساده نمیگه، بلکه یه سری کارها و حقه بازی ها انجام میده تا شما رو کاملاً گول بزنه و با رضایت خودتون، مالتون رو از چنگتون دربیاره. مثلاً اسناد جعلی نشون میده، یا یه شرکت الکی رو معرفی می کنه که وجود نداره، یا ادعای مالکیت یه ملک رو می کنه که اصلاً مال اون نیست.
۱.۳. جدول مقایسه: تدلیس (حقوقی) در برابر کلاهبرداری (کیفری)
| ویژگی | تدلیس (حقوقی) | کلاهبرداری (کیفری) |
|---|---|---|
| قصد اصلی | اغفال طرف مقابل برای انجام معامله (قصد بردن مال شاید نباشد) | قصد مجرمانه بردن مال دیگری از طریق فریب |
| رکن اصلی | عملیات فریبنده که موجب اغفال شود | توسل به وسایل متقلبانه، اغفال، بردن مال با رضایت قربانی |
| نتیجه | حق فسخ معامله برای فریب خورده | علاوه بر حق مطالبه مال، مجازات حبس و جزای نقدی برای کلاهبردار |
| مرجع رسیدگی | دادگاه حقوقی | دادسرای عمومی و انقلاب و دادگاه کیفری |
| مجازات | فسخ معامله و جبران خسارت مدنی | حبس، رد مال، جزای نقدی و مجازات های تبعی |
۲. کلاهبرداری در معامله: مهمترین عنوان شکایت کیفری فریب
وقتی صحبت از شکایت کیفری فریب در معامله میشه، اصلی ترین جرمی که بهش برمی خوریم، کلاهبرداری هست. این جرم خیلی جدی تر از یه تدلیس ساده است و مجازات های سنگینی داره.
۲.۱. تعریف جرم کلاهبرداری
قانونگذار ما توی ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، جرم کلاهبرداری رو خیلی دقیق تعریف کرده. بخوایم خودمونی بگیم، کلاهبرداری یعنی کسی با حیله و تقلب، شما رو گول بزنه و مال تون رو ببره. چند تا رکن اصلی داره که حتماً باید با هم وجود داشته باشن تا بتونیم بگیم کلاهبرداری اتفاق افتاده:
الف) توسل به وسایل و مانورهای متقلبانه
اینجا دیگه فقط یه دروغ خالی نیست. کلاهبردار یه سری کارهای ظاهراً موجه اما در واقع فریبنده انجام میده تا شما رو متقاعد کنه. مثلاً:
- اسناد و مدارک جعلی درست می کنه.
- خودش رو جای یه آدم مهم، یه کارشناس معتبر یا یه شرکت معروف جا میزنه.
- ادعا می کنه که کلی دارایی و اختیارات داره، در صورتی که همه اینها الکیه.
- شما رو به یه اتفاق خوبِ غیرواقعی امیدوار می کنه (مثلاً میگه اگه این جنس رو بخری، ده برابر سود می کنی).
- شما رو از اتفاقات بدِ غیرواقعی می ترسونه تا معامله رو انجام بدید.
ب) فریب خوردن قربانی و گول خوردن او
بعد از مانور متقلبانه، این شما هستید که باید گول بخورید. یعنی حرف ها و کارهای کلاهبردار رو باور کنید و فکر کنید که همه چی درسته و واقعی.
ج) رضایت قربانی به تسلیم مال یا سند
فرق مهم کلاهبرداری با سرقت اینه که توی کلاهبرداری، شما با رضایت خودتون مال یا پول رو به کلاهبردار میدید. البته این رضایت از روی گول خوردن و فریب هست، نه از روی اختیار واقعی.
د) بردن مال دیگری
آخرین رکن اینه که کلاهبردار واقعاً مال شما رو ببره و شما از این بابت ضرر مالی ببینید. اگه همه این چهار تا شرط با هم اتفاق بیفتن، اون وقت میشه گفت جرم کلاهبرداری انجام شده و می تونید برای شکایت کیفری فریب در معامله اقدام کنید.
یادتون باشه، هر دروغی کلاهبرداری نیست؛ کلاهبرداری نیاز به مانور متقلبانه و قصد بردن مال داره.
۲.۲. مصادیق رایج فریب و کلاهبرداری در معاملات
کلاهبرداری می تونه توی انواع معاملات اتفاق بیفته. اینجا چند تا مثال رایج رو با هم مرور می کنیم:
- در معاملات املاک: فروش ملک توقیفی، رهنی یا ملکی که چندین مالک داره و بدون رضایت بقیه فروخته شده. معرفی ملکی که عیوب اساسی (مثل مشکلات سازه ای، رطوبت شدید) داره به عنوان یه ملک بی عیب و نقص.
- در معاملات خودرو: دستکاری کیلومتر ماشین برای نشون دادن کارکرد کمتر، پنهان کردن تصادفات بزرگ و رنگ شدگی، جعل اسناد و مدارک ماشین یا ادعای مالکیت ماشینی که اصلاً مال خودش نیست.
- در معاملات کالا و خدمات: فروش کالاهای تقلبی به جای اصل با قیمت های بالا. دریافت پول برای انجام خدمتی که اصلاً قرار نیست انجام بشه، یا ناقص و با کیفیت پایین انجام میشه.
۲.۳. تفاوت کلاهبرداری با سایر جرایم مرتبط
گاهی اوقات، یه سری جرایم دیگه هم هستن که ممکنه شبیه کلاهبرداری به نظر بیان، اما فرق های مهمی دارن که دونستنشون لازمه:
- تفاوت با تحصیل مال نامشروع: توی تحصیل مال نامشروع، دیگه اون مانور متقلبانه که تو کلاهبرداری دیدیم، وجود نداره. مثلاً یه نفر از جایگاه شغلیش سوءاستفاده می کنه و بدون اینکه حقه خاصی بزنه، مالی رو به دست میاره.
- تفاوت با خیانت در امانت: تو خیانت در امانت، مال با رضایت و اعتماد شما به دست طرف مقابل سپرده میشه و بعداً اون شخص به جای اینکه مال رو برگردونه یا ازش درست استفاده کنه، بهش خیانت می کنه. یعنی فریب اولیه برای گرفتن مال وجود نداره، بلکه فریب بعد از سپردن مال اتفاق میفته. مثلاً ماشین رو به کسی قرض میدید و اون ماشین رو می فروشه.
۳. نحوه و مراحل طرح شکایت کیفری فریب در معامله
خب، حالا که فهمیدیم فریب کیفری چیه و چه فرقی با تدلیس داره، وقتشه بریم سراغ مراحل عملی شکایت. اگه خدای نکرده دچار همچین مشکلی شدید، باید چه کارهایی انجام بدید؟
۳.۱. جمع آوری ادله و مستندات حیاتی
قبل از هر اقدامی، باید حسابی دست به کار بشید و هر مدرکی که دارید رو جمع آوری کنید. توی پرونده های کیفری، مدارک و شواهد مثل طلا می مونن. هر چی مدارکتون قوی تر باشه، شانس موفقیتتون بیشتره.
- قراردادها و اسناد مالی: هرگونه قرارداد خرید و فروش، مبایعه نامه، قولنامه، فاکتور، رسید پرداخت، چک و هر سند دیگه که نشون دهنده معامله و پرداخت پول باشه.
- مدارک بانکی: فیش های واریزی، پرینت گردش حساب بانکی که نشون میده پول به حساب طرف مقابل رفته.
- ارتباطات: پیامک ها، ایمیل ها، چت های واتس اپ یا تلگرام، فایل های صوتی ضبط شده (اگه قانونی باشه) که توش طرف مقابل اظهارات فریبنده کرده یا قول و قرارهای الکی داده.
- شهادت شهود: اگه کسی شاهد فریبکاری بوده یا شاهد قول و قرارهای طرف بوده، می تونه شهادت بده.
- گزارش کارشناسی: مثلاً اگه مشکل مربوط به عیب یه ملک یا خودرو باشه، گزارش کارشناس رسمی دادگستری می تونه نشون بده که عیب از قبل وجود داشته و پنهان شده.
- فیلم و عکس: اگه فیلم یا عکسی دارید که مرتبط با موضوع فریب هست، حتماً نگهداری کنید.
۳.۲. تنظیم شکواییه جامع و دقیق
بعد از جمع آوری مدارک، نوبت به تنظیم شکواییه میرسه. شکواییه همون متنیه که توی اون شما ماجرا رو برای مراجع قضایی شرح میدید و از طرف مقابل شکایت می کنید. این شکواییه باید خیلی دقیق و کامل باشه:
- مشخصات کامل خودتون (شاکی) و مشخصات طرف مقابل (مشتکی عنه) رو بنویسید.
- واقعه فریب و کلاهبرداری رو با تمام جزئیات، زمان و مکان دقیق شرح بدید.
- به طور خاص، روی مانور متقلبانه و چگونگی فریب خوردنتون تاکید کنید.
- همه مدارک و ادله ای رو که جمع آوری کردید، در شکواییه ذکر کنید و به عنوان ضمائم پیوست کنید.
- میزان دقیق ضرر و زیانی که بهتون وارد شده رو بنویسید و مطالبه کنید که مالتون بهتون برگرده (رد مال).
۳.۳. ثبت شکواییه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
دیگه مثل قدیم لازم نیست برید دادسرا و تو صف وایسید. الان همه کارها از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام میشه. شما با مدارکی که دارید و شکواییه ای که تنظیم کردید، میرید این دفاتر و شکایتتون رو ثبت می کنید.
حتماً باید حساب کاربری سامانه ثنا داشته باشید. اگه ندارید، همونجا می تونید ثبت نام کنید. تمام مراحل بعدی پرونده، از ابلاغیه ها گرفته تا قرارهای صادر شده، از طریق همین سامانه به شما اطلاع داده میشه.
۳.۴. مراحل رسیدگی در دادسرا
بعد از ثبت شکواییه، پرونده شما میره به دادسرا. دادسرا جاییه که تحقیقات اولیه درباره جرم انجام میشه:
- تحقیقات مقدماتی: بازپرس یا دادیار پرونده شما رو بررسی می کنن. ممکنه از شما یا شهودتون تحقیق کنن، از طرف مقابل توضیح بخوان و مدارک رو بررسی کنن.
- نقش شما: شما باید حواستون به پرونده باشه، اگه مدرک جدیدی به دست آوردید، سریع به دادسرا ارائه بدید و پیگیر باشید.
- تصمیم گیری: اگه بازپرس یا دادیار تشخیص بدن که جرم اتفاق افتاده و دلایل کافی برای اثباتش وجود داره، قرار جلب به دادرسی صادر می کنن. اگه دلایل کافی نباشه، قرار منع تعقیب صادر میشه.
- صدور کیفرخواست: اگه قرار جلب به دادرسی صادر بشه، پرونده میره پیش دادستان و ایشون کیفرخواست صادر می کنه. کیفرخواست یعنی به طور رسمی اعلام میشه که متهم باید در دادگاه محاکمه بشه.
۳.۵. مراحل رسیدگی در دادگاه کیفری
بعد از صدور کیفرخواست، پرونده از دادسرا میره به دادگاه کیفری (معمولاً دادگاه کیفری دو). اینجا دیگه نوبت به محاکمه و دفاعیات طرفین میرسه:
- قاضی پرونده رو بررسی می کنه، دفاعیات شما و متهم رو می شنوه.
- شما می تونید لایحه دفاعیه ارائه بدید و تمام حرف ها و دلایلتون رو مکتوب به دادگاه تقدیم کنید.
- در نهایت، قاضی بر اساس مدارک، شواهد و دفاعیات، حکم صادر می کنه. این حکم شامل مجازات متهم (حبس و جزای نقدی) و دستور رد مال به شما (یعنی برگردوندن چیزی که ازتون برده شده) میشه.
۴. مجازات های قانونی فریب در معامله (جرم کلاهبرداری)
یکی از مهمترین چیزهایی که برای قربانیان فریب در معامله مهمه، اینه که بدونن کلاهبردار چه مجازاتی در انتظارش هست. قانون ما برای جرم کلاهبرداری مجازات های نسبتاً سنگینی رو در نظر گرفته.
۴.۱. مجازات اصلی کلاهبرداری
بر اساس ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، فرد کلاهبردار علاوه بر اینکه باید مال برده شده رو به صاحبش برگردونه، به مجازات های زیر هم محکوم میشه:
- حبس: از ۱ تا ۷ سال زندان.
- رد اصل مال: یعنی باید دقیقاً همون مالی رو که از طریق فریب برده، به صاحبش برگردونه.
- پرداخت جزای نقدی: مبلغی معادل همون مالی که کلاهبرداری شده، به عنوان جریمه باید به دولت پرداخت کنه.
- مجازات های تکمیلی و تبعی: بسته به شرایط، ممکنه مجازات های دیگه ای مثل انفصال از خدمات دولتی (اگه کارمند دولت باشه) یا محدودیت های اجتماعی هم براش در نظر گرفته بشه.
۴.۲. تاثیر قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (قابل گذشت بودن)
یه نکته مهمی که جدیداً پیش اومده، مربوط به قانون کاهش مجازات حبس تعزیری هست. بر اساس این قانون، اگه مبلغ کلاهبرداری از ۱۰۰ میلیون تومان بیشتر نباشه، جرم کلاهبرداری قابل گذشت میشه. یعنی اگه شاکی رضایت بده، مجازات حبس کلاهبردار میتونه تا نصف کاهش پیدا کنه یا حتی کاملاً بخشیده بشه. این موضوع روی مجازات حبس تأثیر میذاره، اما معمولاً رد مال و جزای نقدی همچنان پابرجا می مونه. اما اگه مبلغ کلاهبرداری بالای ۱۰۰ میلیون تومان باشه، جرم غیرقابل گذشت محسوب میشه و حتی با رضایت شاکی هم، پرونده از جنبه عمومی جرم، پیگیری و مجازات حبس اجرا خواهد شد.
برای اینکه بدونیم یک معامله فریبکارانه چقدر جدی است و چطور باید پیگیری شود، باید ببینیم که آیا پای مانورهای متقلبانه و قصد بردن مال در میان بوده است یا نه. اینجاست که مسیر شکایت از حقوقی به کیفری تغییر می کند.
۴.۳. امکان جمع شکایت حقوقی و کیفری
شاید براتون سوال پیش بیاد که آیا میشه همزمان هم شکایت کیفری برای کلاهبرداری کرد و هم دادخواست حقوقی برای پس گرفتن پول یا فسخ معامله داد؟ بله، کاملاً میشه! شما می تونید همزمان با شکایت کیفری که منجر به مجازات کلاهبردار میشه، یه دادخواست حقوقی هم برای مطالبه ضرر و زیان های مالی که بهتون وارد شده (مثل خود مبلغ معامله، خسارت تأخیر تادیه و …) بدید. حتی تو خود شکواییه هم میتونید مطالبه ضرر و زیان و رد مال رو درخواست کنید که دادگاه در کنار مجازات کیفری، به این بخش هم رسیدگی می کنه.
۵. نقش حیاتی وکیل متخصص در دعاوی فریب در معامله
توی این مسیر پیچیده شکایت کیفری فریب در معامله، داشتن یه وکیل خوب و متخصص، مثل داشتن یه راهنمای خبره توی یه جنگل ناشناخته است. نقش وکیل خیلی مهمه، چون:
- تشخیص درست پرونده: یه وکیل متخصص می تونه بهتون کمک کنه که تشخیص بدید آیا واقعاً جرم کلاهبرداری اتفاق افتاده یا اینکه ماجرا فقط یه اختلاف حقوقی (تدلیس) هست. این تشخیص اولیه، مسیر درست پرونده رو مشخص می کنه.
- جمع آوری و تدوین ادله: وکیل می دونه چه مدارکی لازمه، چطور باید جمع آوری بشن و چطور باید توی پرونده ارائه بشن که بیشترین تأثیر رو داشته باشن.
- تنظیم شکواییه و لایحه های دفاعیه قوی: نوشتن شکواییه و لایحه های دفاعیه، نیاز به دانش حقوقی و تجربه داره. یه وکیل حرفه ای می تونه این مدارک رو جوری تنظیم کنه که تمام جنبه های قانونی رو پوشش بده و قاضی رو متقاعد کنه.
- حضور و دفاع در دادگاه و دادسرا: وکیل می تونه به جای شما در تمام مراحل دادرسی حاضر بشه، از حقتون دفاع کنه و از حقوق شما در برابر طرف مقابل و سیستم قضایی محافظت کنه.
- افزایش سرعت و شانس موفقیت: با توجه به تخصص و تجربه وکیل، پرونده شما با سرعت بیشتری جلو میره و شانس موفقیتتون هم به شکل قابل توجهی افزایش پیدا می کنه.
- جلوگیری از اطاله دادرسی: وکیل می تونه با انجام صحیح مراحل قانونی و ارائه به موقع مدارک، از طولانی شدن بی دلیل پرونده جلوگیری کنه.
سوالات متداول
تفاوت اصلی تدلیس و کلاهبرداری در معامله چیست؟
فرق اصلی توی سوءنیت مجرمانه و مانور متقلبانه برای بردن مال هست. تدلیس بیشتر یه فریب برای انجام معامله است که حق فسخ میده، اما کلاهبرداری فریب سازمان یافته با قصد بردن مال شماست که علاوه بر رد مال، مجازات حبس و جزای نقدی هم داره.
آیا سکوت فروشنده در مورد عیب کالا می تواند به شکایت کیفری منجر شود؟
بله، اگه فروشنده عمداً از یه عیب مهم مطلع باشه و برای فریب شما اون رو پنهان کنه یا چیزی بگه که شما فکر کنید اون عیب وجود نداره، این میتونه جزو مانورهای متقلبانه محسوب بشه و زمینه رو برای شکایت کیفری فراهم کنه، خصوصاً اگر این سکوت با اعمال فریبنده دیگری همراه باشد و منجر به بردن مال شود.
برای اثبات فریب در معامله (کیفری) چه مدارکی ضروری است؟
قراردادها، مبایعه نامه ها، رسیدهای پرداخت، پیامک ها، ایمیل ها، مکالمات ضبط شده (با رعایت قوانین)، شهادت شهود، و گزارش های کارشناسی (مثل کارشناسی خودرو یا ملک) از مهمترین مدارکی هستند که برای اثبات فریب کیفری لازم اند.
چقدر زمان می برد تا یک شکایت کیفری فریب در معامله به نتیجه برسد؟
مدت زمان رسیدگی به هر پرونده ای به عوامل مختلفی بستگی داره؛ از جمله پیچیدگی پرونده، حجم مدارک، تعداد جلسات دادگاه، و زمان بر بودن تحقیقات. اما به طور کلی، پرونده های کیفری می تونن چند ماه تا حتی چند سال طول بکشن. برای سرعت بخشیدن به روند پرونده، حضور یک وکیل متخصص خیلی کمک کننده است.
اگر مبلغ کلاهبرداری کم باشد، آیا باز هم می توان شکایت کیفری کرد؟
بله، مبلغ کم کلاهبرداری (مثلاً زیر ۱۰۰ میلیون تومان) به این معنی نیست که جرم اتفاق نیفتاده. فقط ممکنه طبق قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات حبس برای کلاهبردار در صورت رضایت شما تخفیف پیدا کنه یا قابل گذشت بشه. اما نفس جرم کلاهبرداری و حق شما برای شکایت همچنان پابرجاست.
در دنیایی که معاملات حرف اول را می زند، آگاهی از حقوق خودمان اهمیت فوق العاده ای دارد. شکایت کیفری فریب در معامله یکی از راهکارهای مهمی است که قانون برای حمایت از افراد فریب خورده پیش بینی کرده. در این مقاله دیدیم که تفاوت بین فریب حقوقی (تدلیس) و فریب کیفری (کلاهبرداری) چقدر مهم است و هر کدام چه مسیر قانونی ای دارند. از جمع آوری مدارک و تنظیم شکواییه گرفته تا مراحل دادرسی در دادسرا و دادگاه، همگی قدم هایی هستند که باید با دقت و آگاهی برداشته شوند. یادمان باشد که هرگز نباید حق خود را نادیده بگیریم و در صورت مواجهه با چنین مشکلاتی، بهترین کار این است که هر چه سریع تر با یک وکیل متخصص مشورت کنیم. این کار نه تنها به احقاق حق ما کمک می کند، بلکه سرعت و شانس موفقیت پرونده را هم به طور چشمگیری بالا می برد. پس آگاه باشید، محتاط باشید و در صورت نیاز، برای پس گرفتن حقتان قاطعانه اقدام کنید.