طریقه نوشتن وکالت نامه
وکالت نامه، سندیه که به کمکش می تونید کارهای اداری، مالی یا حتی قضایی خودتون رو به شخص دیگه ای بسپارید. اینجوری لازم نیست برای هر کاری خودتون حضور داشته باشید و می تونید با خیال راحت به برنامه های دیگه زندگی تون برسید. اما خب، نوشتن یه وکالت نامه درست و حسابی هم قلق های خودش رو داره و اگه حواسمون نباشه، ممکنه دردسرهای زیادی برامون درست بشه. پس بیایید با هم ببینیم چطور باید یه وکالت نامه بی عیب و نقص بنویسیم.
اگه تا حالا سر و کارتون به وکالت نامه نخورده، یا حتی اگه خورده ولی هنوز یه سری سوال تو ذهنتونه، جای درستی اومدید. تو این راهنمای جامع و البته دوستانه، قراره از سیر تا پیاز نوشتن وکالت نامه رو با هم بررسی کنیم؛ از انواعش بگیرید تا چطوری دونه دونه مراحل نوشتن رو طی کنیم و از چه اشتباهاتی دوری کنیم. قراره اینقدر شفاف و کاربردی حرف بزنیم که دیگه هیچ ابهامی براتون نمونه و با اعتماد به نفس کامل بتونید وکالت نامه خودتون رو بنویسید یا حداقل با اطلاعات کامل سراغش برید.
انواع وکالت نامه: شناخت و تفاوت ها
قبل از اینکه سراغ طریقه نوشتن وکالت نامه بریم، بهتره اول با انواع مختلفش آشنا بشیم. هر کدوم از این وکالت نامه ها کاربردها و ویژگی های خاص خودشون رو دارن و اگه ندونیم چی به چیه، ممکنه یه جای کار بلنگه و بعداً پشیمونی به بار بیاره. پس بیایید با هم یه نگاهی بندازیم به دسته بندی های مختلف وکالت نامه:
۲.۱. بر اساس شکل تنظیم
شکل تنظیم وکالت نامه یعنی اینکه چطور و کجا قراره این سند مهم رو بنویسیم. این بخش خیلی مهمه، چون اعتبار حقوقی وکالت نامه تا حد زیادی به همین شکل تنظیم بستگی داره.
۲.۱.۱. وکالت نامه رسمی
وکالت نامه رسمی یعنی چی؟ یعنی یه وکالت نامه ای که تو دفاتر اسناد رسمی، با حضور سردفتر و طبق تشریفات قانونی، تنظیم و ثبت می شه. این نوع وکالت نامه بالاترین اعتبار رو داره و تو هیچ ارگان دولتی یا خصوصی کسی نمی تونه زیرش بزنه یا اعتبارش رو زیر سوال ببره. فرض کنید می خواید خونه یا ماشینتون رو بفروشید یا کارهای مهم بانکی انجام بدید؛ بهترین و امن ترین راه، گرفتن وکالت نامه رسمی هستش.
مزایا: امنیت فوق العاده بالا، اعتبار قانونی بی چون و چرا، امکان پیگیری و استعلام از ثبت اسناد.
موارد کاربرد ضروری: فروش ملک، فروش خودرو، برداشت از حساب های بانکی با مبالغ بالا، امور قضایی پیچیده، هر معامله ای که ارزش مالی زیادی داره و ریسک بالا.
نحوه تنظیم: باید با مدارک هویتی خودتون و وکیلتون (شناسنامه، کارت ملی) به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید و با راهنمایی سردفتر، موضوع و حدود اختیارات رو دقیقاً مشخص کنید.
۲.۱.۲. وکالت نامه عادی (دستی)
وکالت نامه عادی یا همون وکالت نامه دستی، همونطور که از اسمش پیداست، یه سندی هست که خودمون یا یه نفر دیگه برامون می نویسه، بدون اینکه به دفترخونه بریم. این نوع وکالت نامه بیشتر برای کارهای ساده تر و بین آشنایان کاربرد داره. مثلاً می خواید کسی براتون یه بسته پستی رو تحویل بگیره، یا مدارک ساده ای رو از یه اداره پیگیری کنه. اما خب، اعتبارش به اندازه وکالت نامه رسمی نیست و ممکنه تو بعضی جاها قبولش نکنن یا نیاز به اثبات داشته باشه.
موارد استفاده: کارهای اداری ساده، دریافت بسته های پستی، پیگیری های کوچک، و کلاً اموری که ریسک مالی یا حقوقی زیادی ندارن.
محدودیت ها و معایب: اعتبار حقوقی کمتر، امکان زیر سوال رفتن و نیاز به اثبات در مراجع رسمی، ریسک بالای جعل یا سوءاستفاده. اگه موضوع وکالت مالی یا ملکی باشه، اصلاً توصیه نمی شه.
شرایط تایید وکالت نامه عادی در ایران: اگه تو ایران این وکالت نامه رو نوشتید، وکیل باید پایین برگه تأیید کنه که موکل خودش امضا کرده.
شرایط تایید وکالت نامه عادی در خارج از ایران: اگه خارج از کشور تنظیم شده، باید یکی از مأمورین سیاسی یا کنسولی ایران تأییدش کنه.
شرایط تایید وکالت نامه عادی در جلسه دادرسی: اگه تو دادگاه وکالت نامه دستی دادید، باید تو صورتجلسه دادگاه قید بشه و موکل هم تأییدش کنه.
شرایط تایید وکالت نامه عادی در زندان: اگه موکل تو زندانه، رئیس زندان یا معاونش باید امضا یا اثر انگشتش رو تأیید کنه.
۲.۱.۳. مقایسه وکالت نامه عادی و رسمی
برای اینکه بهتر تفاوت ها دستتون بیاد، یه جدول مقایسه ای براتون آماده کردیم:
| ویژگی | وکالت نامه عادی (دستی) | وکالت نامه رسمی |
|---|---|---|
| اعتبار | کمتر، نیاز به اثبات در برخی موارد | بسیار بالا، معتبر در تمام مراجع |
| نحوه تنظیم | بین افراد، بدون نیاز به دفترخانه | در دفاتر اسناد رسمی، با حضور سردفتر |
| هزینه | ندارد یا بسیار کم | دارد (حق التحریر دفترخانه) |
| موارد کاربرد | امور ساده و کم اهمیت، بین آشنایان | امور مهم مالی، ملکی، قضایی و هر کار با ریسک بالا |
| ریسک ها | بالا (جعل، انکار، سوءاستفاده) | بسیار پایین |
۲.۲. بر اساس حدود اختیارات و موضوع
وکالت نامه ها رو از نظر اختیاراتی که به وکیل می دن هم میشه دسته بندی کرد. این بخش برای موکل حیاتیه، چون تعیین می کنه وکیل چقدر می تونه به نمایندگی از شما عمل کنه و کجا باید دست نگه داره.
۲.۲.۱. وکالت مطلق
وکالت مطلق یعنی شما به وکیلتون اختیار تام و کامل می دید تا در تمام امور مربوط به شما، به هر نحوی که صلاح بدونه، اقدام کنه. این وکالت مثل اینه که شما کلاً جای خودتون رو به یه نفر دیگه داده باشید! مثلاً اگه به کسی وکالت مطلق بدید، اون شخص می تونه همه اموال شما رو بفروشه، حساب های بانکیتون رو خالی کنه، و هر کاری که شما خودتون می تونید انجام بدید رو انجام بده.
اختیارات تام: وکیل می تونه هر اقدام حقوقی و مالی رو به نمایندگی از موکل انجام بده.
موارد نادر استفاده: این نوع وکالت خیلی کم استفاده می شه و فقط تو شرایط خاص و بین افرادی که اعتماد مطلق و بی قید و شرط به هم دارن، شاید کاربرد داشته باشه. مثلاً بین همسران در شرایط خاص.
خطرات و توصیه های حقوقی: به شدت خطرناکه! اگه به کسی وکالت مطلق می دید، باید از هر لحاظ بهش اعتماد کامل داشته باشید، چون کوچکترین سوءاستفاده می تونه تمام زندگی شما رو زیر و رو کنه. توصیه حقوقی اینه که اصلاً از این نوع وکالت استفاده نکنید، مگر اینکه واقعاً چاره ای نباشه و مشاوره کامل حقوقی گرفته باشید.
۲.۲.۲. وکالت مقید
وکالت مقید دقیقاً برعکس وکالت مطلقه. تو این وکالت نامه، شما اختیارات وکیل رو خیلی دقیق و جزئی مشخص می کنید. یعنی وکیل فقط می تونه همون کارهایی رو انجام بده که شما تو وکالت نامه بهش اجازه دادید، نه یه قدم بیشتر و نه یه قدم کمتر.
لزوم قید دقیق موضوع و جزئیات: تو این نوع وکالت، باید موضوع وکالت و حدود اختیارات رو با جزئی ترین شکل ممکن نوشت. مثلاً اگه برای فروش ملک وکالت می دید، باید پلاک ثبتی، آدرس دقیق ملک، حتی قیمت حداقل فروش و شرایط پرداخت رو هم مشخص کنید.
ارائه مثال: وکالت برای فروش یک دستگاه خودرو پراید مدل ۹۰، رنگ سفید، پلاک ایران XX XXX به شماره شاسی فلان و موتور فلان، به هر شخص با هر قیمت و هر شرط، با حق دریافت ثمن معامله و امضای کلیه اسناد مربوطه در دفترخانه. در این مثال، مشخصات خودرو دقیقاً ذکر شده و اختیارات فروش هم کاملاً مشخصه.
۲.۲.۳. وکالت بلاعزل
وکالت بلاعزل یکی از پرکاربردترین و در عین حال، یکی از حساس ترین انواع وکالت نامه هاست. اینجا بلاعزل یعنی موکل نمی تونه وکیل رو عزل کنه و از وکالت دربیاره. این یعنی اختیار وکیل ثابت می مونه و موکل حق پس گرفتن اون رو نداره، مگر در موارد خیلی خاص و پیش بینی شده در قانون (مثلاً فوت وکیل یا موکل). بیشتر اوقات، وکالت بلاعزل رو برای معاملات مهمی مثل خرید و فروش ملک یا خودرو تنظیم می کنن تا خریدار مطمئن باشه فروشنده نمی تونه بعداً پشیمون بشه و کار رو خراب کنه.
مفهوم حقوقی بلاعزل بودن: این بلاعزل بودن در حقیقت یک شرط ضمن عقد خارج لازمه یا به همراه یک قرارداد بیع است. به این معنی که اگر وکالت به تنهایی تنظیم شود، موکل می تواند آن را فسخ کند، اما اگر وکالت بلاعزل به منظور انجام یک معامله (مثل فروش ملک) داده شود و این شرط بلاعزل بودن ضمن همان معامله یا عقد لازم دیگری ذکر شده باشد، آنگاه موکل نمی تواند وکیل را عزل کند.
موارد استفاده رایج:
- معاملات ملکی: مثلاً وقتی سند ملکی هنوز آماده نیست یا به هر دلیلی امکان انتقال فوری نیست، فروشنده به خریدار وکالت بلاعزل می ده تا خریدار خودش کارهای انتقال سند رو انجام بده.
- معاملات خودرو: مشابه ملک، برای انتقال خودرو هم ممکنه وکالت بلاعزل داده بشه.
- دریافت تسهیلات بانکی و…
نکات حقوقی حیاتی برای موکل و وکیل:
* برای موکل: تو وکالت بلاعزل، شما اختیار خودتون رو برای عزل وکیل از دست می دید. پس باید فوق العاده دقت کنید که به چه کسی و برای چه کاری وکالت بلاعزل می دید. بهتره حتماً و حتماً با یه وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید. قبل از امضا، مطمئن بشید که تمام اختیارات وکیل رو دقیقاً متوجه شدید و چیزی از قلم نیفتاده باشه. اگه ممکنه، به جای وکالت بلاعزل، از قراردادهای بیع قطعی یا صلح نامه استفاده کنید که امنیت بیشتری دارن.
* برای وکیل: وکیل باید بدونه که با این وکالت، مسئولیت سنگینی به عهده می گیره. وظیفه داره دقیقاً طبق اونچه که موکل خواسته و در وکالت نامه قید شده، عمل کنه و از حدود اختیاراتش فراتر نره.
۲.۲.۴. وکالت کاری
وکالت کاری، همونطور که از اسمش پیداست، برای انجام کارهای اداری و روزمره است که جنبه قضایی یا مالی مستقیم و سنگینی ندارن. این نوع وکالت معمولاً برای سرعت بخشیدن به کارها یا وقتی موکل خودش فرصت یا امکان حضور نداره، استفاده می شه.
تفاوت با وکالت قضایی و سایر وکالت ها:
* با وکالت قضایی: وکالت قضایی به وکیل دادگستری برای پیگیری پرونده تو دادگاه داده می شه، ولی وکالت کاری برای امور اداریه.
* با وکالت ملکی/مالی: وکالت کاری معمولاً برای انتقال یا فروش اموال بزرگ نیست، بلکه برای پیگیری مراحل اداری اونهاست.
موارد کاربرد:
- امور بانکی: مثل دریافت دسته چک، افتتاح حساب، یا پیگیری وام (البته با اختیارات محدود و مشخص).
- امور اداری: پیگیری مدارک تو ادارات مثل شهرداری، اداره ثبت احوال (مثلاً برای دریافت شناسنامه جدید)، اداره مالیات.
- گرفتن مجوزها، پرداخت عوارض و…
اهمیت ذکر دقیق اختیارات: تو وکالت کاری هم باید اختیارات وکیل رو خیلی دقیق نوشت. مثلاً وکالت برای مراجعه به شهرداری و اخذ پروانه ساختمانی برای ملک به پلاک ثبتی فلان یا وکالت برای مراجعه به بانک ملی و دریافت دسته چک جدید به شماره حساب فلان.
۲.۲.۵. وکالت قضایی
وکالت قضایی مختص وکلای دادگستریه. یعنی شما وقتی یه پرونده حقوقی یا کیفری دارید و می خواید یه وکیل دادگستری از طرف شما تو دادگاه از حقتون دفاع کنه، بهش وکالت قضایی می دید. این وکالت نامه تو دفاتر اسناد رسمی یا حتی تو خود دادگاه (در بعضی موارد) تنظیم می شه و اختیارات وکیل رو برای پیگیری پرونده مشخص می کنه.
حدود اختیارات وکیل دادگستری: وکیل دادگستری بر اساس پروانه وکالت و وکالت نامه ای که شما بهش می دید، می تونه کارهایی مثل طرح دعوی، دفاع از موکل، شرکت در جلسات دادگاه، اعتراض به آراء، صلح و سازش و حتی توکیل به غیر (یعنی وکیل دیگه ای رو برای ادامه کار معرفی کنه) رو انجام بده. البته همه این اختیارات باید تو وکالت نامه قید بشه.
موارد استفاده در دعاوی حقوقی و کیفری: تو هر دعوایی که نیاز به حضور وکیل تو دادگاه داشته باشه، از وکالت قضایی استفاده می شه.
۲.۲.۶. وکالت در توکیل (حق توکیل به غیر)
وکالت در توکیل یا حق توکیل به غیر یعنی شما به وکیلتون اجازه می دید که خودش هم بتونه یه وکیل دیگه رو برای انجام بخشی یا تمام امور وکالت بده. مثلاً اگه وکیلتون به هر دلیلی (سفر، بیماری و…) نتونه کاری رو انجام بده، می تونه با این اختیار، یه نفر دیگه رو به جای خودش معرفی کنه. اگه این حق تو وکالت نامه شما قید نشده باشه، وکیل اصلی حق نداره کس دیگه ای رو به عنوان وکیل جای خودش معرفی کنه.
زمان نیاز و نحوه درج در وکالت نامه: این اختیار وقتی کاربرد داره که شما بخواهید وکیلتون تو بعضی شرایط بتونه کارها رو به یه فرد دیگه بسپره. برای درجش هم باید عبارت وکیل حق توکیل به غیر (تمام یا جزء) را دارد رو تو متن وکالت نامه بنویسید.
طریقه نوشتن وکالت نامه: راهنمای گام به گام
خب، تا اینجا با انواع وکالت نامه آشنا شدیم. حالا وقتشه بریم سراغ بخش اصلی و ببینیم طریقه نوشتن وکالت نامه چیه و چطور باید یه وکالت نامه رو از صفر تا صد تنظیم کنیم. یادتون باشه که دقت تو این مرحله از نون شب هم واجب تره!
گام ۱: جمع آوری اطلاعات و مدارک اولیه
اولین قدم، جمع و جور کردن همه اون چیزاییه که برای نوشتن وکالت نامه لازم داریم. این مدارک و اطلاعات باید کاملاً دقیق باشن و هیچ اشتباهی توشون نباشه.
- شناسنامه و کارت ملی موکل: خود شما که وکالت می دید.
- شناسنامه و کارت ملی وکیل: کسی که قراره بهش وکالت بدید.
- مشخصات دقیق موضوع وکالت: مثلاً اگه برای فروش ملکه، سند ملک، پلاک ثبتی، آدرس دقیق، کدپستی. اگه برای خودروئه، کارت ماشین، پلاک، شماره شاسی و موتور. اگه برای امور بانکیه، شماره حساب و مشخصات بانک. هرچی دقیق تر، بهتر!
گام ۲: مشخصات کامل موکل و وکیل
اینجا باید اطلاعات هویتی و آدرس کامل و دقیق هر دو طرف رو بنویسید. این اطلاعات عیناً باید با مدارک هویتی شون تطابق داشته باشه.
موکل:
- نام و نام خانوادگی
- نام پدر
- کد ملی
- شماره شناسنامه
- تاریخ تولد
- آدرس دقیق پستی و کد پستی
- شماره تماس
وکیل:
- نام و نام خانوادگی
- نام پدر
- کد ملی
- شماره شناسنامه
- تاریخ تولد
- آدرس دقیق پستی و کد پستی
- شماره تماس
تأکید بر دقت و تطابق با مدارک هویتی: حتی یه حرف اشتباه یا یه عدد جابجا، می تونه وکالت نامه رو باطل کنه یا کلی دردسر درست کنه. پس حسابی حواستون رو جمع کنید.
گام ۳: شرح دقیق موضوع وکالت
این بخش قلب وکالت نامه است. باید خیلی واضح و بدون ابهام بگید که وکیل دقیقاً قراره چه کاری رو انجام بده. هرچی اینجا جزئی تر بنویسید، جای سوءتفاهم یا سوءاستفاده کمتر می شه.
شرح واضح و بدون ابهام کاری که قرار است انجام شود:
* مثال فروش ملک: وکالت فروش تمام و کمال شش دانگ یک واحد آپارتمان مسکونی به پلاک ثبتی فلان/فرعی از فلان/اصلی، واقع در بخش فلان، به آدرس دقیق: خیابان فلان، کوچه فلان، پلاک فلان، طبقه فلان، واحد فلان، به هر شخص حقیقی یا حقوقی، با هر قیمت و هر شرطی که وکیل صلاح بداند، با حق دریافت وجه معامله، امضای ذیل کلیه اسناد و اوراق مربوط به نقل و انتقال و حضور در دفاتر اسناد رسمی و ادارات مرتبط.
* مثال امور اداری: وکالت برای مراجعه به اداره ثبت احوال شهرستان فلان جهت اخذ المثنی شناسنامه شماره فلان برای موکل و انجام کلیه امور اداری و پرداخت هزینه های مربوطه.
* مثال پیگیری پرونده: وکالت برای پیگیری پرونده قضایی به شماره کلاسه فلان در شعبه فلان دادگاه عمومی شهرستان فلان و انجام کلیه امور اداری و حقوقی مربوطه تا مرحله اجرای حکم.
* مثال امور بانکی: وکالت برای مراجعه به شعبه فلان بانک ملت و افتتاح حساب جاری/پس انداز به نام موکل و دریافت کارت عابر بانک و انجام امور مرتبط از جمله واریز و برداشت وجه تا سقف فلان ریال.
یادتون باشه که اگه چند کار مختلف رو می خواید به وکیل بسپرید، باید همه شون رو دونه دونه و با جزئیات کامل بنویسید.
گام ۴: تعیین حدود اختیارات وکیل
موضوع وکالت رو نوشتیم، حالا باید بگیم وکیل چه اختیاراتی برای انجام اون کارها داره. این بخش هم مثل موضوع وکالت، باید خیلی جزئی و دقیق باشه. این اختیارات رو معمولاً بعد از ذکر موضوع وکالت می نویسن.
لیست کردن جزئی و دقیق اختیارات تفویضی:
- حق امضاء: آیا وکیل می تونه به جای شما اسناد رو امضا کنه؟
- دریافت وجه: آیا می تونه پول رو به حساب شما بگیره یا حتی نقداً تحویل بگیره؟
- اقامه دعوی: آیا می تونه به نام شما شکایت کنه؟
- دفاع در دادگاه: اگه پرونده ای پیش اومد، می تونه از شما دفاع کنه؟
- صلح و سازش: آیا می تونه با طرف مقابل صلح و سازش کنه و امتیاز بده؟
- ارجاع به داوری: آیا می تونه پرونده رو به داوری ببره؟
- تعیین وکیل دیگر (حق توکیل به غیر): همونطور که قبلاً گفتیم، آیا می تونه وکیل دیگه ای رو جای خودش بذاره؟
- فروش، خرید، اجاره و…: اگه وکالت مربوط به معامله است، آیا حق خرید یا فروش رو داره؟
تأکید بر پرهیز از کلی گویی و ذکر صریح هر اختیار: به هیچ عنوان نگید وکیل در انجام امور فوق اختیار تام دارد، مگر اینکه واقعاً بخواید بهش وکالت مطلق بدید. همیشه دونه دونه بنویسید: وکیل حق امضا دارد، وکیل حق دریافت وجه را دارد، و… اگه حق توکیل به غیر رو نمی خواید بدید، حتماً بنویسید وکیل حق توکیل به غیر را ندارد.
گام ۵: تعیین مدت زمان وکالت
وکالت نامه می تونه برای یه مدت مشخص باشه یا تا انجام یه کار خاص ادامه داشته باشه. این رو هم باید مشخص کنید.
- تاریخ شروع و پایان مشخص: مثلاً این وکالت نامه از تاریخ ۱۴۰۲/۰۱/۰۱ تا تاریخ ۱۴۰۳/۰۱/۰۱ معتبر است.
- قید تا انجام موضوع وکالت: مثلاً این وکالت نامه تا زمان اتمام و انجام کامل موضوع وکالت (فروش ملک فوق الذکر) معتبر خواهد بود.
- قید نامحدود: این حالت کمتر استفاده می شه و معمولاً برای وکالت نامه هایی هست که نمی شه براشون تاریخ پایان مشخصی گذاشت. البته باز هم ریسک های خودش رو داره و بهتره با مشورت وکیل انجام بشه.
گام ۶: نوع عزل وکالت نامه
اینکه وکالت نامه شما قابل عزل باشه یا بلاعزل، خیلی فرق داره و باید حتماً تو متن بهش اشاره کنید.
- قابل عزل: حالت عادی همینه. یعنی موکل هر وقت بخواد می تونه وکیل رو عزل کنه و از وکالت دربیاره.
- بلاعزل: همونطور که قبلاً گفتیم، تو این حالت موکل نمی تونه وکیل رو عزل کنه، مگر در موارد خاص قانونی. اگه وکالت نامه رو بلاعزل می نویسید، حتماً بنویسید: این وکالت نامه به صورت بلاعزل تنظیم می گردد و موکل حق عزل وکیل را از خود ساقط نمود.
- با شرایط خاص: گاهی ممکنه شرطی برای عزل بذارید. مثلاً موکل حق عزل وکیل را ندارد مگر در صورت عدم انجام موضوع وکالت تا تاریخ فلان.
توضیح کامل مفهوم و شرایط بلاعزل بودن در این بخش: یادتون باشه وکالت بلاعزل به این سادگی ها فسخ نمی شه و ممکنه فقط با فوت وکیل یا موکل یا انجام شدن کامل موضوع وکالت، خود به خود از بین بره. پس اگه این گزینه رو انتخاب می کنید، حتماً با چشمان باز و آگاهی کامل تصمیم بگیرید و اگه لازمه، حتماً با یک مشاور حقوقی حرفه ای صحبت کنید.
گام ۷: حق الوکاله
اگه قراره برای وکیل پولی بابت کارش بدید، باید اینجا مشخصاتش رو بنویسید.
- ذکر دقیق مبلغ: حق الوکاله وکیل مبلغ فلان ریال (به حروف) تعیین می گردد.
- نحوه پرداخت: که به صورت نقدی / طی فلان فقره چک / در فلان تاریخ / پس از انجام کار پرداخت خواهد شد.
- شرایط آن: مثلاً حق الوکاله پس از انجام کامل موضوع وکالت قابل مطالبه است. یا نیمی از حق الوکاله هنگام امضای وکالت نامه و مابقی پس از اتمام کار پرداخت می گردد.
گام ۸: امضاء و اثر انگشت
اینجا دیگه پایانه کاره! وکالت نامه باید توسط موکل و وکیل امضا بشه. اگه وکالت نامه عادی (دستی) باشه، بهتره که شاهد هم داشته باشه.
- موکل: امضا و اثر انگشت
- وکیل: امضا و اثر انگشت
- شهود (در صورت لزوم برای وکالت نامه عادی): حداقل دو نفر شاهد با ذکر مشخصات کامل (نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس) باید امضا و اثر انگشت بزنن. این کار اعتبار وکالت نامه عادی رو بیشتر می کنه.
گام ۹: تاریخ و محل تنظیم
در نهایت، باید تاریخ دقیق (روز، ماه، سال) و محل تنظیم (شهر) وکالت نامه رو بنویسید. این برای ایجاد سندیت و اعتبار وکالت نامه خیلی مهمه.
نکات حقوقی حیاتی و اشتباهات رایج در تنظیم وکالت نامه
وقتی می خوایم یه وکالت نامه بنویسیم، خیلی وقت ها ممکنه یه سری اشتباهات رایج رو انجام بدیم که بعداً حسابی گریبان گیرمون بشه. اینجا چندتا از این نکات مهم و اشتباهات رو با هم مرور می کنیم که حواسمون باشه:
یکی از بزرگترین اشتباهات، عدم ذکر دقیق و جزئی موضوع و حدود اختیاراته. مثلاً یه نفر برای فروش ملک به وکیلش وکالت می ده، ولی پلاک ثبتی یا آدرس رو دقیق نمی نویسه. خب نتیجه چی میشه؟ ممکنه وکیل نتونه کار رو انجام بده، یا بدتر، یه ملک دیگه رو بفروشه که شما اصلاً منظورتون اون نبوده! یا مثلاً فقط بنویسید وکالت برای امور اداری. این جمله خیلی کلیه و می تونه کلی سوءاستفاده رو به دنبال داشته باشه. همیشه باید دقیق بگید وکالت برای اخذ مجوز ساختمانی از شهرداری برای ملک پلاک ثبتی فلان یا وکالت برای پیگیری امور مالیاتی پرونده شماره فلان.
یه اشتباه دیگه، اشتباه تو مشخصات هویتی طرفینه. یه اشتباه کوچیک تو کد ملی، نام خانوادگی، یا حتی آدرس، می تونه وکالت نامه رو از اعتبار بندازه. پس حتماً بعد از نوشتن، چندین بار مدارک رو با متن وکالت نامه چک کنید.
عدم آگاهی از تفاوت وکالت عادی و رسمی و کاربرد هر یک هم خیلی خطرناکه. فکر کنید می خواید یه ملک چندین میلیاردی رو بفروشید و برای راحتی کار، یه وکالت نامه دستی به کسی می دید. این کار مثل راه رفتن روی لبه پرتگاهه و ممکنه به کل سرمایه تون رو از دست بدید. برای کارهای مهم و مالی، همیشه سراغ وکالت نامه رسمی برید.
خطرات احتمالی وکالت بلاعزل برای موکل رو هم دست کم نگیرید. وقتی وکالت بلاعزل می دید، دیگه نمی تونید وکیل رو از کارش برکنار کنید. این یعنی اگه وکیل کارهایی برخلاف میلتون انجام بده، دست شما بسته است. راهکار احتیاطی اینه که اگه مجبور به اعطای وکالت بلاعزل هستید، حتماً تمام اختیارات رو با جزئی ترین حالت ممکن بنویسید و هیچ اختیار کلی یا مبهمی رو به وکیل ندید. برای کارهای ملکی یا خودرویی، اگه امکانش هست، به جای وکالت بلاعزل از سند قطعی با شرط (مثلاً شرط فسخ معامله در صورت عدم انجام تعهد) استفاده کنید.
وکالت نامه مثل هر قرارداد دیگه ای یه سری شرایط برای پایان یافتن داره که باید بدونید:
- فوت: اگه موکل یا وکیل فوت کنه، وکالت نامه باطل می شه.
- جنون یا سفه: اگه هر کدوم از طرفین دچار جنون (دیوانگی) یا سفه (عدم قدرت تشخیص نفع و ضرر مالی) بشن، وکالت باطل می شه.
- عزل: اگه وکالت بلاعزل نباشه، موکل می تونه وکیل رو عزل کنه.
- استعفاء: وکیل هم می تونه از وکالت استعفا بده.
- انجام مورد وکالت: وقتی کاری که برای اون وکالت داده شده، انجام بشه، وکالت نامه خود به خود تموم می شه.
- انقضای مدت: اگه برای وکالت نامه مدت مشخصی تعیین شده باشه، با پایان اون مدت، وکالت هم تموم می شه.
یادتون باشه که تو مسائل حقوقی، شوخی نداریم! اگه موضوع وکالت پیچیده است یا ارزش مالی بالایی داره، حتماً و حتماً با یک وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت کنید. یه مشاوره ساده می تونه شما رو از دردسرهای بزرگ آینده نجات بده.
نمونه متن وکالت نامه های پرکاربرد (با توضیحات)
حالا که همه چیز رو درباره طریقه نوشتن وکالت نامه می دونید، وقتشه که چندتا نمونه عملی از وکالت نامه های پرکاربرد رو با هم ببینیم. این نمونه ها بهتون کمک می کنه تا بهتر بتونید وکالت نامه خودتون رو بنویسید. یادتون باشه اینا فقط نمونه ان و باید دقیقاً بر اساس نیازها و شرایط خودتون تغییرشون بدید.
۵.۱. نمونه وکالت نامه عادی/دستی (برای امور اداری ساده)
این نمونه برای کارهای اداری کوچیک و ساده خوبه، مثلاً دریافت یه بسته پستی یا پیگیری یه نامه از اداره. یادتون باشه، اعتبارش محدوده.
توضیح کاربرد: برای کارهایی که ریسک حقوقی یا مالی زیادی ندارن و نیاز به حضور شما نیست. مثلاً می خواید یه مدارک رو از دانشگاه بگیرید یا برای گرفتن یه تأییدیه ساده به اداره ای مراجعه کنید.
متن کامل:
بسمه تعالی
وکالت نامه عادی
موکل:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل موکل]
نام پدر: [نام پدر موکل]
شماره ملی: [کد ملی موکل]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه موکل]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد موکل]
آدرس پستی: [آدرس کامل موکل]
کد پستی: [کد پستی موکل]
شماره تماس: [شماره تماس موکل]
وکیل:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل]
نام پدر: [نام پدر وکیل]
شماره ملی: [کد ملی وکیل]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه وکیل]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد وکیل]
آدرس پستی: [آدرس کامل وکیل]
کد پستی: [کد پستی وکیل]
شماره تماس: [شماره تماس وکیل]
موضوع وکالت:
اینجانب [نام موکل]، بدین وسیله آقای/خانم [نام وکیل] را وکیل و نماینده قانونی خود جهت انجام امور زیر قرار می دهم:
[شرح دقیق موضوع وکالت، مثلاً: مراجعه به اداره آموزش و پرورش منطقه [نام منطقه] جهت دریافت گواهی فارغ التحصیلی موکل با شماره دانش آموزی فلان و ارائه مدارک لازم و پرداخت هزینه های مربوطه.]
حدود اختیارات وکیل:
وکیل فوق الذکر، در چارچوب موضوع وکالت، دارای اختیارات زیر است:
1. حق مراجعه به اداره/مرجع مربوطه.
2. حق امضای کلیه اوراق و فرم های اداری مربوط به موضوع فوق.
3. حق پرداخت هزینه های قانونی.
4. حق دریافت گواهی/مدرک مربوطه.
وکیل فوق، حق توکیل به غیر را ندارد.
مدت اعتبار وکالت نامه:
این وکالت نامه از تاریخ [تاریخ شروع] تا تاریخ [تاریخ پایان] معتبر است.
تاریخ تنظیم: [روز] / [ماه] / [سال]
محل تنظیم: [شهر]
امضاء موکل: ........................... (اثر انگشت)
امضاء وکیل: ........................... (اثر انگشت)
شهود:
شاهد ۱: [نام و نام خانوادگی شاهد ۱] - کد ملی: [کد ملی شاهد ۱] - امضاء: ...........................
شاهد ۲: [نام و نام خانوادگی شاهد ۲] - کد ملی: [کد ملی شاهد ۲] - امضاء: ...........................
۵.۲. نمونه وکالت نامه بلاعزل (برای فروش ملک یا خودرو)
این وکالت نامه رو باید حتماً تو دفترخونه تنظیم کنید. این نمونه برای فروش امواله و به خاطر بلاعزل بودنش، نیازمند دقت خیلی بالاست. این نمونه رو حتماً با یک وکیل مشورت کنید.
توضیح کاربرد: معمولاً تو معاملاتی استفاده می شه که به هر دلیلی، انتقال سند قطعی تو همون لحظه امکان پذیر نیست و خریدار می خواد مطمئن باشه که فروشنده نمی تونه بعداً معامله رو بهم بزنه. مثلاً ملک هنوز سند تک برگی نداره یا خریدار هنوز نمی تونه هزینه های نقل و انتقال رو کامل پرداخت کنه.
متن کامل:
بسمه تعالی
سند وکالت بلاعزل
(این وکالت نامه در دفتر اسناد رسمی تنظیم و ثبت می گردد)
موکل:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل موکل]
نام پدر: [نام پدر موکل]
شماره ملی: [کد ملی موکل]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه موکل]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد موکل]
آدرس پستی: [آدرس کامل موکل]
کد پستی: [کد پستی موکل]
وکیل:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل]
نام پدر: [نام پدر وکیل]
شماره ملی: [کد ملی وکیل]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه وکیل]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد وکیل]
آدرس پستی: [آدرس کامل وکیل]
کد پستی: [کد پستی وکیل]
موضوع وکالت:
مراجعه به ادارات ثبت اسناد و املاک، شهرداری، دارایی، دفاتر اسناد رسمی و هر نهاد دولتی و خصوصی دیگر جهت انجام کلیه امور مربوط به فروش و انتقال قطعی شش دانگ [عنوان مال، مثلاً: یک دستگاه آپارتمان مسکونی] به پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی] واقع در [آدرس کامل ملک/خودرو] به شماره [شماره شناسایی خودرو/شاسی] به نام موکل.
حدود اختیارات وکیل:
وکیل فوق الذکر، در ارتباط با موضوع وکالت، دارای اختیارات کامل و مطلق بوده و اقدام و امضای ایشان به منزله اقدام و امضای موکل تلقی می گردد و از جمله اختیارات ایشان عبارتند از:
1. حق فروش و انتقال قطعی موضوع وکالت (تمام یا بخشی از آن) به هر شخص حقیقی یا حقوقی، با هر قیمت، هر شرط و هر توافقی که وکیل صلاح بداند.
2. حق دریافت ثمن معامله (وجه حاصل از فروش) به هر شکل (نقدی، چک، حواله) و تسویه حساب.
3. حق حضور در کلیه ادارات، نهادها، دفاتر اسناد رسمی و محاکم قضایی در رابطه با موضوع وکالت.
4. حق امضای کلیه اسناد و اوراق مربوط به فروش، انتقال، اسقاط کافه خیارات، اقرار به قبض ثمن و هر سند دیگری که برای تکمیل معامله لازم است.
5. حق پرداخت کلیه بدهی ها، عوارض، مالیات و هزینه های مربوط به انتقال.
6. [سایر اختیاراتی که لازم است به صورت دقیق ذکر شود]
وکیل فوق حق توکیل به غیر را دارد/ندارد [یکی را انتخاب کنید و اگر دارد، شرایطش را بنویسید].
سلب حق عزل وکیل (بلاعزل):
موکل ضمن عقد خارج لازم و ضمن العقد، حق عزل وکیل و نیز حق اسقاط و یا تحدید اختیارات وکیل را از خود سلب و ساقط نموده و این وکالت نامه به صورت بلاعزل تنظیم می گردد. موکل حق انجام مستقیم امور فوق را نیز از خود سلب و ساقط نموده است.
حق الوکاله: [در صورت وجود، مبلغ و شرایط را بنویسید.]
تاریخ تنظیم: [روز] / [ماه] / [سال]
محل تنظیم: [شهر]
امضاء موکل: ........................... (اثر انگشت)
امضاء وکیل: ........................... (اثر انگشت)
سردفتر: ........................... (مهر و امضاء)
نکات هشداردهنده:
* این وکالت نامه رو فقط برای کسی تنظیم کنید که کاملاً بهش اعتماد دارید و یا بابتش پولی دریافت کردید.
* همیشه سعی کنید در صورت امکان، معامله رو به صورت قطعی و با انتقال سند انجام بدید تا نیاز به وکالت بلاعزل نباشه.
۵.۳. نمونه وکالت نامه کاری (برای پیگیری امور بانکی یا شهرداری)
این هم یه نمونه دیگه برای کارهای اداریه، اما با جزئیات بیشتر. باز هم باید تو دفترخونه تنظیم بشه تا اعتبار لازم رو داشته باشه.
توضیح کاربرد: برای کارهایی مثل باز کردن حساب، دریافت دسته چک، یا پیگیری مراحل اداری تو شهرداری مثل اخذ پایان کار، پرداخت عوارض و… .
متن کامل:
بسمه تعالی
سند وکالت کاری
(این وکالت نامه در دفتر اسناد رسمی تنظیم و ثبت می گردد)
موکل:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل موکل]
نام پدر: [نام پدر موکل]
شماره ملی: [کد ملی موکل]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه موکل]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد موکل]
آدرس پستی: [آدرس کامل موکل]
کد پستی: [کد پستی موکل]
وکیل:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل]
نام پدر: [نام پدر وکیل]
شماره ملی: [کد ملی وکیل]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه وکیل]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد وکیل]
آدرس پستی: [آدرس کامل وکیل]
کد پستی: [کد پستی وکیل]
موضوع وکالت:
اینجانب [نام موکل]، بدین وسیله آقای/خانم [نام وکیل] را وکیل و نماینده قانونی خود جهت انجام امور زیر قرار می دهم:
[شرح دقیق موضوع وکالت، مثلاً: مراجعه به شهرداری منطقه [نام منطقه]، سازمان نظام مهندسی، دفاتر خدمات الکترونیک شهر و هر نهاد و سازمان مرتبط دیگر به منظور اخذ پروانه ساختمانی، پایان کار، عدم خلاف، پاسخ استعلامات، پرداخت عوارض و هر اقدام دیگری که برای تکمیل و صدور مدارک فوق الذکر برای ملک به پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی] و آدرس [آدرس کامل ملک] لازم باشد.]
یا
[مثلاً: مراجعه به بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] جهت افتتاح حساب جاری/پس انداز به نام موکل، دریافت دسته چک، دریافت کارت بانکی، انجام نقل و انتقالات بانکی تا سقف [مبلغ مشخص] ریال و هر اقدام دیگری که برای مدیریت حساب های بانکی موکل لازم باشد.]
حدود اختیارات وکیل:
وکیل فوق الذکر، در چارچوب موضوع وکالت، دارای اختیارات کامل جهت انجام موارد ذیل است:
1. حق مراجعه به کلیه ادارات، سازمان ها، بانک ها و نهادهای ذیربط.
2. حق امضای کلیه فرم ها، اوراق، درخواست نامه ها و مدارک مربوط به موضوع وکالت.
3. حق ارائه مدارک، اخذ رسید، دریافت پاسخ استعلامات و هرگونه مکاتبه.
4. حق پرداخت کلیه هزینه ها، عوارض و کارمزدهای قانونی مربوطه.
5. حق پیگیری و انجام کلیه امور اداری لازم تا حصول نتیجه نهایی.
وکیل فوق حق توکیل به غیر را دارد/ندارد [یکی را انتخاب کنید و اگر دارد، شرایطش را بنویسید].
مدت اعتبار وکالت نامه:
این وکالت نامه از تاریخ [تاریخ شروع] به مدت [مدت زمان، مثلاً: یک سال] معتبر است و پس از انقضای مدت، خود به خود باطل می گردد. [یا: تا انجام کامل موضوع وکالت معتبر است.]
نوع عزل: این وکالت نامه از نوع قابل عزل می باشد و موکل حق عزل وکیل را در هر زمان و بدون نیاز به ذکر دلیل دارد.
تاریخ تنظیم: [روز] / [ماه] / [سال]
محل تنظیم: [شهر]
امضاء موکل: ........................... (اثر انگشت)
امضاء وکیل: ........................... (اثر انگشت)
سردفتر: ........................... (مهر و امضاء)
۵.۴. نمونه وکالت نامه قضایی (عمومی برای طرح و پیگیری دعاوی)
این وکالت نامه رو هم وکلای دادگستری برای پیگیری پرونده های حقوقی یا کیفری شما استفاده می کنن. این یکی هم حتماً باید تو دفترخونه تنظیم بشه و وکیل شما باید حتماً پروانه وکالت داشته باشه.
توضیح کاربرد: وقتی یه پرونده حقوقی یا کیفری تو دادگاه دارید و می خواید یه وکیل دادگستری از طرف شما تو دادگاه حضور پیدا کنه، از این وکالت نامه استفاده می شه. این وکالت نامه به وکیل اجازه می ده که مراحل دادرسی رو از طرف شما پیگیری کنه و از حقوق شما دفاع کنه.
متن کامل:
بسمه تعالی
سند وکالت قضایی
(این وکالت نامه در دفتر اسناد رسمی تنظیم و ثبت می گردد)
موکل:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل موکل]
نام پدر: [نام پدر موکل]
شماره ملی: [کد ملی موکل]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه موکل]
تاریخ تولد: [تاریخ تولد موکل]
آدرس پستی: [آدرس کامل موکل]
کد پستی: [کد پستی موکل]
وکیل:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل دادگستری]
نام پدر: [نام پدر وکیل]
شماره ملی: [کد ملی وکیل]
شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه وکالت وکیل]
آدرس دفتر: [آدرس دفتر وکیل]
موضوع وکالت:
اینجانب [نام موکل]، بدین وسیله آقای/خانم [نام وکیل] را با حفظ کلیه شئون و اختیارات قانونی وکیل دادگستری، وکیل و نماینده قانونی خود جهت طرح، تعقیب، پیگیری، دفاع و خاتمه کلیه دعاوی حقوقی و کیفری اعم از اصلی، طاری، فرعی، اعاده دادرسی، واخواهی، تجدیدنظر، فرجام خواهی و اجرای احکام در تمامی مراجع قضایی، اداری، انتظامی و شبه قضایی کشور می گردانم.
حدود اختیارات وکیل:
وکیل فوق الذکر، در چارچوب موضوع وکالت و با رعایت مقررات قانونی، دارای کلیه اختیارات مقرر در مواد ۳۵ و ۳۶ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، از جمله:
1. حق مراجعه به کلیه مراجع قضایی، انتظامی، اداری و شبه قضایی.
2. حق اقامه دعوی، دفاع از دعاوی، شرکت در جلسات دادرسی.
3. حق اعتراض به رأی، درخواست تجدید نظر، فرجام، اعاده دادرسی و واخواهی.
4. حق ادعای جعل یا انکار و تردید نسبت به سند طرف.
5. حق استرداد دعوا، سازش و تعیین داور.
6. حق تعیین مصدق و کارشناس و انتخاب و عزل آن.
7. حق رجوع به سوگند.
8. حق درخواست صدور برگ اجرایی و تعقیب عملیات اجرایی و اخذ محکوم به و وجوه ایداعی.
9. حق اسقاط کافه خیارات و هرگونه حق و حقوق موکل.
وکیل فوق حق توکیل به غیر (ولو کراراً) را دارد/ندارد [یکی را انتخاب کنید و اگر دارد، شرایطش را بنویسید].
مدت اعتبار وکالت نامه:
این وکالت نامه تا انجام کامل موضوع وکالت و صدور گواهی ختم عملیات اجرایی پرونده های مطروحه معتبر است.
نوع عزل: این وکالت نامه از نوع قابل عزل می باشد و موکل حق عزل وکیل را در هر زمان و بدون نیاز به ذکر دلیل دارد.
حق الوکاله: [در صورت توافق، مبلغ و شرایط حق الوکاله را بنویسید.]
تاریخ تنظیم: [روز] / [ماه] / [سال]
محل تنظیم: [شهر]
امضاء موکل: ........................... (اثر انگشت)
امضاء وکیل: ........................... (اثر انگشت)
سردفتر: ........................... (مهر و امضاء)
نتیجه گیری: دقت و آگاهی، لازمه تنظیم یک وکالت نامه مطمئن
خب، رسیدیم به آخر این مسیر پر پیچ و خم وکالت نامه! دیدیم که طریقه نوشتن وکالت نامه چقدر میتونه مهم و حساس باشه. از وکالت نامه عادی و دستی که برای کارهای دم دستی استفاده می شه تا وکالت نامه رسمی که پای معاملات بزرگ و امور قضایی وسطه، هر کدوم قواعد خاص خودشون رو دارن. مهمترین درسی که از این همه حرف و حدیث می تونیم بگیریم، اینه که دقت و آگاهی، حرف اول رو تو تنظیم یه وکالت نامه مطمئن می زنه.
یادتون نره که وکالت نامه فقط یه برگ کاغذ نیست، بلکه یه سند حقوقیه که می تونه اختیارات زیادی رو به یه نفر دیگه بده و آینده مالی و حقوقی شما رو تحت تاثیر قرار بده. پس موقع نوشتن، عجله نکنید و حواستون به تک تک جزئیات باشه. ابهامات رو حذف کنید و هرچی رو که می خواید، با نهایت شفافیت بیان کنید.
در نهایت، یه توصیه دوستانه: اگه موضوع وکالت نامه تون ذره ای پیچیده است یا پای پول و دارایی های مهمتون وسطه، اصلاً از مشورت با یه وکیل یا کارشناس حقوقی فرار نکنید. اونا با تجربه و دانششون، می تونن راهنمایی های ارزشمندی بهتون بدن و شما رو از افتادن تو چاه مشکلات حقوقی نجات بدن. هیچ وقت برای گرفتن مشاوره خوب، دیر نیست. امیدوارم با این راهنما، دیگه هیچ ابهامی تو ذهنتون نمونه و با خیال راحت و با آگاهی کامل، وکالت نامه خودتون رو تنظیم کنید.