عوامل استرس زا در خانواده

راه هایی برای کاهش استرس در کانون خانواده

اگر کانون خانواده بیشترین سطح استرس را دارد شما می توانيد با تکنیک هایی موثر همانند زوج درمانی به راحتی این استرس را کمتر کنید. در ادامه چند راهکار وجود دارد که ممکن است برای شما و خانواده شما مفید باشد:

شناسایی علائم استرس خانواده

در مرحله اول باید علائم ریشه یابی شوند تا شما بتوانید به راحتی آنها را برطرف سازید. بهتر لست اعضای خانواده را در زمان استرس تحت نظر قرار بگیرید. دقت کنید که در زمان استرس چه علائمی در شما ظاهر می شود و سعی کنید آنها را از خود دور کنید. اولین قدم برای مقابله با استرس درک وجود استرس در خانه است.

ایجاد وقت اختصاصی برای اعضای خانواده

برای اینکه استرس را از خود دور کنید باید کارهای معنادار و آرام بخش را برای خود و خانواده انجام دهید. تماشا کردم فیلم و خواندن کتاب می تواند تا حد زیادی استرس را از کانون خانواده دور کند.

تنفس عمیق یا ذهن آگاهی

با یک نفس عمیق می توانید خود را به آرامش دعوت کنید و علاوه بر این به رفع استرس در خانواده هم کمک کنید. به خود مسلط باشید و نگرانی ها را از خود دور کنید. ذهن آگاهی به شما کمک می کند تا به اتفاقات خوب فکر کنید. وقتی روی تنفس عمیق خود تمرکز می کنید در واقع دارید ذهن آگاهی را در وجود خود تقویت می کنید. نا امید نشوید و این کار را مدام ادامه دهید تا زمانی که استرس و اضطراب از شما دور شود. تمرین مدیتیشن و ذهن آگاهی در مواقعی بیشتر جواب می دهد که شما استرس ندارید و درحال تمرین هستید یعنی هرچه بیشتر تمرین در شرایط عادی و نرمال انجام شود در شرایط بحرانی شما مجهزتر خواهید بود.

خواب کافی

خواب نقش مهمی در رفع استرس دارد و زمانی که شما خواب کافی و مفید داشته باشید قطعا استرس هم از شما دور خواهد شد. افرادی که حداقل هشت ساعت خواب کافی دارند استرس کمی را تجربه می کنند. آنها کمتر غمین می شوند و می توانند در چالش ها و مشکلات زندگی تصمیمات بهتری را اتخاذ کنند. کنترل خشم در این افراد آسان تر اتفاق می افتد. حتی گاهی اوقات یک چرت نیم روزی هم می تواند شما را برای لحظه ای از مشغله های زندگی دور نگه دارد. اگر خواب نیمروزی را حذف کنید شب ها زودتر به خواب خواهید رفت و خواب بهتری خواهید داشت‌.

پذیرای عواطف و احساسات خانوادگی

ناراحتی، اضطراب، عصبانیت، یا استرس همگی در هر انسانی به صورت فردی وجود دارد و چه فردی چه خانوادگی قابل مدیریت است و وجود هر احساسی مشکلی ندارد. بهتر است با هم دلسوزانه رفتار کنیم و در صورت ناراحتی همدرد دیگران باشیم. شما باید این برخورد را نسبت به خود نیز داشته باشید. وقتی برای خود دلسوزی کنید حس استرس و اضطراب از شما دور خواهد شد. مقاومت بیش از اندازه در مقابل مشکلات زندگی و صحبت نکردن درباره آنها باعث می شود تا استرس درونی شما روز به روز بیشتر شود پس بهتر است درباره مشکلات با دیگران صحبت کنید.

حفظ انرژی و داشتن سیستم پشتیبانی

انرژی خود را نگه دارید تا بتوانید استرس را از خود دور کنید. بیشتر اتفاقاتی که در پیرامون ما اتفاق می افتند تحت کنترل ما نیستند و این نباید شما را نگران کند چون شما می توانید با مدیریت خوب به راحتی بر آنها غلبه کنید. انرژی خود را برای چیزهای بیهوده هدر ندهید. اگر پشتیبان یکدیگر باشین قطعا در کانون خانواده استرس جایی نخواهد داشت و شما می توانید بهترین ها را در کنار خانواده تجربه کنید.

 

انواع عوامل استرس زا

عوامل استرس زای درونی و بیرونی که رابطه ی زوجی را تحت تاثیر خود قرار می دهند را بررسی کرده اند . می توان گفت که عوامل استرس زا نیروهایی هستند که باعث ایجاد تعارض در رابطه می شوند و این عوامل تغییرات اقتصادی تا موضوعات گذشته زوجین را شامل می شود . کارتر و گلدریک این عوامل استرس زا را به سه دسته ی عمودی ، افقی و سطح دسته بندی کرده اند . این طبقه بندی از عوامل استرس زا چندین مزیت دارد .

طبق نظر اول این که ، بعضی از استرس ها بهنجار هستند و از خواسته های اجتماعی و مراحل طبیعی زندگی نشئت می گیرند و افراد برای رو به رو شدن با این استرس ها حمایت و آموزش دریافت می کنند . و دیگر این که فکر کردن درباره ی عوامل استرس زا به جای مشکلات به برون سازی مشکلاتی که زوج ها با آن ها مواجه اند منجر می شود و باعث خواهد شد زوجین به جای سرزنش یکدیگر به شناسایی رفتار هایی بپردازند که مشکلات آن ها را با همکاری هم به بهترین شکل حل می کند . هنگامی که تنوع وسیعی از عوامل استرس زا در نظر گرفته می شود ، آن ها قادرند بیشترین فشار ها را بر رابطه ی زوجی وارد کنند .در ادامه به تعریف 3 دسته ی عمودی ، افقی و سطح می پردازیم .

عوامل استرس زای عمودی :

عوامل استرس زا ادراکات درونی شده است که زوج آن ها را از خانواده ی اصلی خود کسب کرده و به رابطه ی زوجی وارد کرده اند. اصطلاح عمودی این را نشان می دهد که تاثیر ها از شاخه های بالاتر و یا از نسل اولیه ی شجره ی خانواده وارد رابطه می شود. خاطرات، الگو های رفتاری، انتظارات، آداب و رسوم ، اسرار خانوادگی و ارث های روانشناختی همگی به رابطه ی زوجی شکل می دهند و ممکن است که فرد از آن ها آگاه باشد یا نباشد . برای همه ی ما الگوی اولیه رابطه ، والدین هستند و حتی ممکن است ازدواج مشابه آن ها داشته باشیم و یا ممکن است که با خود عهد کنیم که هرگز مثل آن ها زندگی نکنیم .

عوامل استرس زای افقی :

تولد فرزند ، بزرگ شدن فرزندان ، ازدواج فرزندان و ترک آن ها که به طور طبیعی در فرایند تکامل رابطه ی زوجی اتفاق می افتد . و همچنین حوادث غیر قابل پیش بینی زندگی مانند مرگ ، تصادف و یا بیماری مزمن را در بر می گیرد . اگر که این رابطه ی زوجی به صورت یک خط تصور شود ، این عوامل استرس زا با شروع رابطه ی زوجی نمایان می شود و تا پایان رابطه چه با مرگ و یا طلاق ادامه پیدا می کند . حوادث قابل پیش بینی و غیر قابل پیش بینی نقاط بالا و پایین این خط زندگی هستند . درباره ی این تغییرات تحولی به آن ها اطلاعات و شناخت می دهد و به سالم سازی واکنش های آن ها کمک می کند .

عوامل استرس زای سیستم سطح :

طبق نظر عوامل استرس زای سیستم سطح تاثیرات اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، مذهبی و اقتصادی را شامل می شود . علاوه بر تاثیر خانواده گسترده ، این گروه از عوامل استرس زا ، فشار های برخاسته از تعهدات خانواده اصلی ، همکاران و دوستانی که زوج ها با آن ها در ارتباطند را در بر می گیرد . این عوامل استرس زا شامل اعضای خانواده گسترده و خویشاوندان ، مذهب ، عقاید سیاسی ، شغل ، اوقات فراغت ، دوستان ، ادامه تحصیل ، فرصت اقتصادی و یا فشار اجتماعی برای بچه دار شدن باشد .

یکی از عوامل استرس زای سیستم سطح بر زوج ها تغییراتی است که در دیدگاه نسبت به رابطه ی زوجی ایجاد شده است . می توان گفت که نهاد ازدواج نسبت به نسل های گذشته تغییرات زیادی پیدا کرده است و ازدواج سنتی را فرهنگ تعریف می کرد و نقش و وظایفشان تعیین می شد . نقش سنتی مردان نقش شوهری ، پدری ، نان آور بودن ، تصمیم گیرنده مالی و شروع کننده ی رابطه ی جنسی بود و نقش سنتی زنان نقش همسری ، مادری ، خانه داری ، بچه داری و منفعل جنسی بود و به صورت محدود و بر اساس جنسیت تعیین می شد .

اما امروزه انتظارات افزایش پیدا کرده و انتظارات اجتماعی تغییر پیدا کرده است احساس برابری و انتخاب ، عناصر اصلی ازدواج های امروزی هستند و به دلیل آزادی در انتخاب ، مفاهیم صمیمیت ، میل و عشق عناصر قدرتمند رابطه ی زوجی محسوب می شوند . این تغییرات ایجاد شده ، جنبش های زنان ، دیر بچه دار شدن ، فرصت های شغلی بر انتخاب افراد درباره ی زمان و چگونگی ازدواج تاثیر گذاشته است . بر اساس تغییراتی که به وجود آمده افراد برای انتخاب درست همسر و کنار آمدن با فشار ها و عوامل استرس زا نیازمند مشورت با مشاوران می باشد

با عوامل استرس زا در خانواده چه کنیم؟

استرس همانند سایر حس ها، چیزی معمولی است که همه در زندگی اشان تجربه می کنند. همه ما تا حالا استرس را در شرایط مختلف و به میزان مختلف تجربه کرده ایم. یکی از این شرایط وجود استرس در خانواده است که ممکن است مقداری پیچیده تر از سایر استرس ها باشد. زیرا وقتی شما در خانواده استرس زا بزرگ شوید، این موضوع قطعا بر سایر جنبه های زندگی شما نیز تاثیر خواهد گذاشت.

آشنایی با عوامل استرس زا در خانواده و یا به طور کلی تر، آشنایی با عوامل استرس زا به شما در شناسایی آن، قبول کردن آن و مدیریت شرایط بسیار می تواند کمک کند. استرسی که مدیریت نشود باعث به وجود آمدن سطح بالاتری از استرس می شود و در نهایت اگر از آن جلوگیری نشود می تواند منجر به مشکلات بزرگتری شود. از جمله مشکلات ناشی از استرس در خانواده می توان به عدم موفقیت در کارها، بیماری های اعصاب و روان و بیماری های فیزیکی مانند فشار خون، قند خون و تضعیف سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.

اگر سرپرست خانواده ای هستید و یا حتی به عنوان عضوی در خانواده خود مشاهده کردید که خانواده پراسترس و پر التهابی دارید باید سعی کنید که با استفاده از راهکارهایی استرس را در خانواده خود مهار کنید. در ادامه با چند راهکار برای کنترل استرس با ما همراه باشید:

1. عوامل استرس زا درون خودت را بشناس

قبل از این که به فکر وجود استرس در خانواده و عوامل استرس زا در خانواده باشید باید سعی کنید که دلایل استرس درونی خود را شناسایی بکنید. زیرا تا زمانی که خود شما مضطرب هستید نمی توانید اضطراب دیگری را از بین ببرید. زمینه های استرس در خودتان را شناسایی کنید، تجربه نشان داده است که زمینه های اضطراب در یک خانواده بین اعضای آن تا حد زیادی مشترک است. به طور مثال اگر تحصیل برای شما با اهمیت باشد و ایجاد مشکل در آن شما را مضطرب می کند، به احتمال زیاد نیز در فرزندان شما ایجاد استرس می کند.

2. فعالیت آرامش بخش برای خانواده

کاهش استرس و اضطراب در خانواده می تواند توسط کارهایی که برای همه اعضای خانواده آرامش بخش هستند انجام دهید. ممکن است این فعالیت دیدن یک فیلم کمدی با خانواده باشد یا رفتن به یک رستوران و یا پیک نیک و …

3. فعالیت های فیزیکی برای کاهش استرس را جدی بگیرید

این کار یک تمرین فردی است ولی وقتی شما این کار را انجام بدهید می توانید به راحتی آن را به سایر اعضای خانواده خود آموزش دهید تا در مواقعی که در معرض استرس شدید قرار می گیرند بتوانند با استفاده از این کارها استرس خود را کنترل کنند. یکی از نقش های خانواده در پیشگیری از اضطراب فرزندان می تواند آموزش همین تکنیک های ساده فیزیکی باشد که در ادامه برای شما آورده ایم

تنفس عمیق: وقتی که ضربان قلب شما بر اثر استرس بالا می رود سعی کنید با تنفس عمیق ذهن خود را بر روی چیزی دیگر متمرکز کنید. این کار را به مدت یک دقیقه انجام دهید

دراز کشیدن و آرام کردن بدن: سعی کنید بدن خود را ریلکس کنید و ماهیچه های خود را شل کنید. این کار به آرامش اعصاب شما نیز کمک می کند.

4. خواب کافی داشته باشید

متاسفانه در دنیای مدرن امروزه، وسایل الکترونیک و موبایل ها تا تخت خواب ما نیز آمده اند اگر همسرتان و یا فرزندانتان عادت کرده اند که قبل از خواب نیز گوشی خود را به همراه داشته باشند باید سعی کنید این عادت را تغییر دهید. نقش خانواده در پیشگیری از اضطراب بسیار موثرتر از نقش آن در درمان اضطراب و استرس است و آموزش های این چنینی مواردی هستند که شما می توانید با تمرین کردن آن ها با خانواده خود در امر پیشگیری بسیار کمک کنید.

داشتن خواب کافی شبانه باعث می شود که ذهن متمرکزی داشته باشید و همین موضوع باعث می شود که استرس کمتر به سراغ شما بیاید.

5. قبول کردن احساسات

هیچ  وقت به خانواده خود به گونه ای رفتار نکنید که آن ها احساسات و عواطف خودشان را از شما پنهان بکنند. ترس، غمگینی، استرس همگی مواردی هستند که یک فرد در زندگی بارها و بارها در سوح مختلف آن ها را تجربه می کند.

بیان شدن احساسات اعضای خانواده در جمع باعث می شود که هر شخص حمایت خانواده را احساس بکند و علاوه بر این می تواند از تجربیات اعضای خانواده در آن زمینه استفاده بکند. این کار بسیار مهم و حیاتی است زیرا تاثیر خانواده در استرس را به خوبی نشان می دهد. در صورتی که شما به احساسات اعضای خانواده توجه نکنید و فرزند خودش را در این امر تنها ببیند استرس تنهایی نیز به او اضافه خواهد شد و وخامت اوضاع بیشتر می شود ولی هنگامی که بتواند با خانواده خود صحبت کند اطمینان خاطر دارد که می تواند از این شرایط نیز به سلامت عبور کند.

6. انرژی اتان را برای چیزهایی که می توانید کنترل کنید ذخیره کنید

موارد بسیار زیادی وجود دارند که شما هیچگونه کنترلی بر روی آن ها ندارید و اگر انرژی و زمان خود را صرف آن ها کنید به هیج نتیجه ای نخواهید رسید. ولی در مقابل اتفاقاتی که در خانه شما و برای خانواده شما می افتد به طور کامل تحت نظر شما است و شما به آن ها احاطه دارید. سعی کنید از این فرصت به خوبی استفاده کنید و انرژی اتان را برای مدیریت استرس در خانواده صرف کنید.

7. خنده بهترین درمان است

اگر به یک خانواده پر استرس نگاه کنید متوجه می شوید چیزی که در این خانوده جای خالی اش احساس می شود خنده است!! شادابی و نشاط بزرگترین دشمن استرس و افسردگی هستند. سعی کنید محیط خانه را به فضایی شاد برای همسر و فرزندانتان تبدیل کنید. در طول هفته حداقل یک برنامه برای شادی خانواده در نظر بگیرید. نیازی نیست که حتما به سینما و یا گردش بروید. بلکه می توانید از برنامه هایی که همه اعضا از آن لذت می برند استفاده کنید

به طور کلی سعی کنید که استرس را در خانواده خود به حداقل ترین سطح ممکن برسانید، تحقیقات نشان دهده اند که در خانواده پر استرس تربیت فرزندان با مشکلات جدی ای مواجه می شود که در زندگی آن ها بسیار موثر است. تیک های عصبی، نداشتن کنترل اعصاب، رنجش زود همه ناشی از استرس های دوران کودکی هستند که به وقت خودشان مورد درمان قرار نگرفته اند.

8. مراجعه به فردی متخصص

گاهی اوقات به علت شرایط حاکم بر خانواده پر استرس سطح این اضطراب به قدری پیشرفت می کند که دیگر نقش خانواده در کاهش استرس موثر نیست و باید از یک شخص متخصص کمک گرفت. اگر متوجه شدید که یکی از اعضای خانواده دچار استرس و اضطراب شدید است می توانید بعد از صحبت با خود او به یک مراجعه کنید و روند درمان را از طریق او پیگیری کنید

به یاد داشته باشید که سلامت روانی اعضای خانواده بسیار مهم است زیرا ارتباط فرزندان در آینده با محیط اجتماع بیشتر خواهد شد و اگر نتوانند استرس و اضطراب وارده از هر جهت( تحصیلی، شغلی و …) را کنترل کنند، زندگی سختی را در میان مردم خواهند داشت.