معرفی ارتودنسی از روش های درمانی شناخته شده برای اصلاح ناهنجاری های دندانی و فکی است که با قرار دادن دستگاه های مختلف بر روی دندان ها به تراز کردن دندان ها و ایجاد یک لبخند زیبا کمک می کند. امروزه با پیشرفت های علمی در حوزه ارتودنسی روش های متنوعی از جمله ارتودنسی سنتی سیمی و ارتودنسی نامرئی معرفی شده اند. این مقاله به بررسی تفاوت ها مزایا معایب و کاربردهای هر یک از این دو نوع ارتودنسی می پردازد تا بیماران با اطلاعات بیشتری بتوانند بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنند.
ارتودنسی سیمی چیست؟
ارتودنسی سیمی که به عنوان ارتودنسی ثابت نیز شناخته می شود روشی است که در آن سیم ها و براکت های فلزی به دندان ها متصل می شوند. این سیستم از سیم ها براکت ها و گاهی از کش های لاستیکی برای حرکت دندان ها به موقعیت مطلوب استفاده می کند. ارتودنسی سیمی از قدیمی ترین و اثربخش ترین روش های اصلاح ناهنجاری های دندانی محسوب می شود و در بسیاری از موارد انتخاب اول بیماران و متخصصان است.
ارتودنسی نامرئی چیست؟
ارتودنسی نامرئی روشی است که در آن از الاینرهای شفاف استفاده می شود. این الاینرها قالب های پلاستیکی و شفاف هستند که به طور متوالی روی دندان ها قرار می گیرند و به مرور زمان دندان ها را به موقعیت مناسب هدایت می کنند. از آنجا که این الاینرها شفاف اند در حین استفاده دیده نمی شوند و به همین دلیل به ارتودنسی نامرئی معروف شده اند.
علائم نیاز به ارتودنسی
- ازدحام دندانی : تراکم بیش از حد دندان ها که باعث هم پوشانی و فشار بین دندان ها می شود.
- بیرون زدگی فک یا دندان : بیرون زدگی یا جلو بودن دندان های بالا یا پایین که به آن “جلو آمدگی” نیز گفته می شود.
- عدم تطابق بایت : مشکلاتی مانند کراس بایت اپن بایت و دیپ بایت که می توانند به سایش غیرطبیعی دندان ها منجر شوند.
- فضای باز بین دندان ها : وجود فاصله زیاد بین دندان ها که نیاز به جابجایی و هم ترازی دارد.
تشخیص و انتخاب روش درمان
تشخیص نیاز به ارتودنسی توسط متخصص ارتودنسی انجام می شود. متخصص با معاینه دقیق دندان ها عکسبرداری بررسی ناهنجاری ها و در نظر گرفتن اولویت ها و شرایط بیمار بهترین نوع ارتودنسی را پیشنهاد می کند.
مقایسه ارتودنسی سیمی و ارتودنسی نامرئی
| ویژگی ها | ارتودنسی سیمی | ارتودنسی نامرئی |
| ظاهر | براکت ها و سیم های فلزی قابل مشاهده | الاینرهای شفاف و تقریباً نامرئی |
| قابلیت جابجایی | ثابت و غیرقابل جابجایی | قابلیت برداشتن در هنگام غذا خوردن و مسواک زدن |
| مدت زمان درمان | معمولاً ۱ تا ۳ سال | مدت زمان درمان مشابه یا کمی بیشتر |
| مراقبت بهداشتی | سخت تر نیاز به مسواک و نخ دندان های خاص | ساده تر به دلیل قابلیت برداشتن الاینرها |
| هزینه | معمولاً کمتر | معمولاً بیشتر |
| موارد کاربردی | مناسب برای ناهنجاری های شدید دندانی | مناسب برای مشکلات متوسط و خفیف |
مزایای ارتودنسی سیمی
- قدرت بالا در تصحیح ناهنجاری های پیچیده : ارتودنسی سیمی معمولاً برای موارد پیچیده و شدید از جمله جابجایی فک کاربرد دارد.
- قیمت اقتصادی تر : هزینه درمان با ارتودنسی سیمی نسبت به ارتودنسی نامرئی کمتر است.
- اثربخشی بالا : اثربخشی بالایی در اصلاح انواع مشکلات دندانی دارد.
معایب ارتودنسی سیمی
- ظاهر نامطلوب : از آنجا که براکت ها و سیم ها قابل مشاهده هستند بسیاری از بیماران از استفاده آن احساس نارضایتی دارند.
- نیاز به مراقبت بالا : مسواک زدن و استفاده از نخ دندان در این روش دشوار است.
- احتمال تحریک دهانی : براکت ها ممکن است باعث خراش یا زخم های دهانی شوند.
مزایای ارتودنسی نامرئی
- ظاهر نامرئی : الاینرهای شفاف باعث می شوند که درمان ارتودنسی کمتر جلب توجه کند.
- راحتی بیشتر در خوردن و بهداشت دهان : قابلیت برداشتن الاینرها هنگام غذا خوردن و مسواک زدن حفظ بهداشت دهان و دندان را آسان تر می کند.
- کاهش احتمال تحریک دهانی : بدون براکت و سیم احتمال خراش یا زخم های دهانی کاهش می یابد.
معایب ارتودنسی نامرئی
- هزینه بالا : این نوع درمان معمولاً گران تر از ارتودنسی سیمی است.
- محدودیت در تصحیح ناهنجاری های شدید : ارتودنسی نامرئی برای ناهنجاری های خفیف تا متوسط مناسب است و در موارد پیچیده اثربخشی کمتری دارد.
- نیاز به تعهد بیمار : بیمار باید الاینرها را به مدت ۲۰-۲۲ ساعت در روز استفاده کند تا درمان مؤثر باشد.
مراقبت های لازم در هر دو روش
- مسواک و نخ دندان : برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها بهداشت دهان و دندان باید به دقت رعایت شود.
- رعایت رژیم غذایی مناسب : در ارتودنسی سیمی باید از غذاهای سخت و چسبناک که ممکن است باعث آسیب به براکت ها شوند پرهیز کرد. در ارتودنسی نامرئی الاینرها هنگام غذا خوردن برداشته می شوند اما باید پس از هر بار غذا خوردن دندان ها را مسواک زد.
- معاینات دوره ای : مراجعه به متخصص ارتودنسی برای بررسی پیشرفت درمان و در صورت لزوم تعویض قطعات یا تنظیمات جدید الزامی است.
راهکارهای خانگی برای کاهش ناراحتی های ارتودنسی
- استفاده از موم ارتودنسی : برای جلوگیری از سایش سیم ها با داخل دهان.
- آب نمک گرم : شست وشوی دهان با آب نمک به تسکین التهاب ها کمک می کند.
- کمپرس سرد : در صورت ایجاد درد یا تورم می توان از کمپرس سرد در ناحیه فک استفاده کرد.
نتیجه گیری
انتخاب بین ارتودنسی سیمی و نامرئی به نیازهای درمانی شرایط اقتصادی و اولویت های ظاهری بیمار بستگی دارد. ارتودنسی سیمی برای موارد پیچیده تر توصیه می شود در حالی که ارتودنسی نامرئی گزینه مناسبی برای بیمارانی است که تمایل به درمان کم توجه و راحت دارند.
پرسش و پاسخ متداول
۱. آیا ارتودنسی نامرئی برای همه افراد مناسب است؟ خیر ارتودنسی نامرئی برای ناهنجاری های خفیف تا متوسط کاربرد دارد و در موارد پیچیده باید با متخصص ارتودنسی مشورت شود.
۲. آیا ارتودنسی نامرئی دردناک است؟ معمولاً ناراحتی و درد کمتری نسبت به ارتودنسی سیمی دارد اما ممکن است در روزهای اول احساس فشار داشته باشید.
۳. چه مدت باید ارتودنسی نامرئی استفاده شود؟ بسته به شدت ناهنجاری ها مدت زمان درمان متغیر است؛ اما به طور معمول بیمار باید الاینرها را ۲۰-۲۲ ساعت در روز استفاده کند تا نتایج مؤثری کسب شود.