ترانزیت در زبان‌های مختلف به چه معناست؟
یک اصلاح لاتینی وجود دارد، به نام ترانزیت (Transit). ترانزیت در زبان‌های فرانسوی و انگلیسی به معنای منتقل کردن و جابجایی است؛ در زبان فارسی، ترانزیت یک عبارت حقوقی است که بیشتر با گمرک سرکار دارد. کلمه ترانزیت (Transit) در فرهنگ لغت آکسفورد، به معنای انتقال یا جابجایی اشیاء و افراد از شهری به شهر دیگر یا از کشوری به کشور دیگر است.
بعضی از افراد فعال که در حوزه حمل و نقل، صادرات و واردات فعالیت می‌کنند، درک کاملی از معنای درست و صحیح ترانزیت ندارند. اما شرکت مسیر طلایی راسا در این مقاله همه چیز را درباره ترانزیت بیان کرده است.
مفهوم ترانزیت
به احتمال 90% همه افراد عبارت‌های راننده ترانزیت، ماشین ترانزیت و ترانزیت کالا را شنیده‌اند. بیشتر افراد، ترانزیت را به معنای واردات و صادرات کالا می‌دانند. اکثر وبسایت‌ها، عبارت ترانزیت داخلی را با مفهوم حمل بار یا کالا که در شهرهای درون مرزی از طریق تیم‌های باربری انجام می‌شود را تعریف کرده‌اند. این تصور از اصطلاح ترانزیت کالا، به کل غلط است.
شرکت مسیر طلایی راسا این مفهوم ترانزیت را به طور کاملاً ساده و قابل فهم برای شما بیان می‌کند.
ترانزیت با صادرات و واردات چه تفاوتی دارد؟
در حوزه گمرک بعضی وقت‌ها یک فرد صادرکننده‌ای کالایی که توسط عوامل داخلی کشور تولید شده است را صادر می‌کند به کشورهای دیگر؛ در اصطلاح صادرات، مبدأ کالا کشور ایران و مقصد آن یک کشور دیگر است. در واقع گیرنده کالا، مشتری کالای ایرانی است. معروف‌ترین مثال در رابطه با این مسئله، صادر کردن نفت از کشور است. ولی حالت برعکس هم وجود دارد، یعنی یک شخص وارد کننده‌ای از کشور دیگری یک کالایی را وارد ایران می‌کند.
در حوزه گمرک، واردات و صادرات وجود دارد. این واردات و صادرات می‌توانند موقت یا همیشگی باشند. موقتش به این معنا است که کالا را به صورت تکی برای نمونه کار به مشتری یا حضور در نمایشگاه صادر می‌کنند و بعد از اتمام کار، کالا را به کشوری که از آن صادر شده است، بازگردانده یا مرجوع می‌شود.
تا کنون با اصطلاحات واردات و صادرات آشنا شدیم؛ ولی یکی دیگر از اصطلاحات مهم گمرکی، ترانزیت (Transit) است. صادرات و واردات کالا با ترانزیت کالا با هم دیگر متفاوت هستند. به طور کلی در ترانزیت، کشور ما مبداء کالا نیست و مقصدش هم نیست.
به طور مثال کالایی را از کشور X به کشور Y می‌خواهیم بفرستیم، در طی مسیر ارسال کالا به مقصد، از بعضی از کشورها به علاوه کشور ما ترانزیت می‌شود، که باید حق ترانزیت و عوارض گمرکی را پرداخت کنند.
یک منبع درآمد پایدار برای هر کشور، ترانزیت می‌تواند باشد. برخی از کشورها به جای اینکه تامین اقتصادشان از صادرات تولیدات داخلی باشد، بیشتر از ترانزیت کالاها اقتصادشان تأمین می‌شوند؛ مثل کشور امارات متحده و سنگاپور که در محدوه خودشان، ترانیزت‌های کالا زیاد صورت می‌گیرد.
در کشور ایران جاده‌ای معروفی بوده به نام جاده ابریشم، در این مسیر چین محصولات ابریشمی را از کشور ما ترانزیت می‌کرد به کشورهای اروپایی.
انواع ترانزیت
ترازینت به دو نوع تقسیم می‌شود، 1. ترانزیت داخلی 2. ترانزیت خارجی
ترانزیت داخلی
نام دیگر ترانزیت داخلی، پاساوان است. ترانزیت داخلی به این معنا است که بعضی وقت‌ها یک واردکننده، کالایی را از یک نقطه مشخص شده وارد کشور می‌کند؛ ولی به دلایلی ترخیص کالا و وارد کردن آن به داخل بازارهای کشور از همان گمرک وجود ندارد. به طور مثال یک وارد کننده‌ای کالایی وارد گمرک بندرعباس کرده است، ولی به دلایل ترافیک کالا در این گمرک، امکان ترخیص کالا وجود ندارد.
در ماده 60 قانون گمرک کشور، که به تشخیص گمرک یا به درخواست صاحب بار، بار را به یک گمرک دیگر مثلاً سرخصس منتقل می‌کنند تا ترخیص کالا و امور گمرک در آن انجام شود. به انجام این عمل که کالا از گمرک بندرعباس به گمرک سرخس منتقل شود ترانزیت داخلی یا پاساوان می‌گویند.
ترانزیت خارجی
ترانزیت خارجی که ترانزیت بین المللی هم نام دارد، بیشتر برای منتقل کردن کالاهای سنگین از کشوری به کشور دیگر انجام می‌شود. بعضی از محموله یا کالاهای سبک وزن هم با ترانزیت هوایی جابجا یا منتقل می‌شوند.
ترانزیت خارجی یا ترانزیت بین المللی به دو نوع تقسیم می‌شوند:
نوع اول: ترانزیت کردن به خارج یک نوعی از ترانزیت کالا است، که فقط یک مبدا و مقصد وجود دارد؛ به اینگونه صورت می‌گیرد که کالا از مبدأ گمرک یک کشور به مقصد گمرک کشور دیگر صادر می‌شود.
نوع دوم: نوع دوم ترانزیت خارجی یا ترانزیت بین المللی به گونه‌ای است که چند کشور درگیر حمل و نقل باشند. در واقع به این معنا است، کالا از مبدأ تا مقصدی که می‌خواهد منتقل شود باید مورد برسی چند کشور قرار بگیرد. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که تاریخ و زمان‌های ورودی و خروجی در هر شهر و کشور تعیین و مشخص شده و تأخیر نباید در آن داشته باشد. همچنین پیش از هر چیز مرزها و گمرک‌های هر کشور برای دریافت و انتقال کالا در ترانزیت خارجی مشخص خواهد شد.
هزینه ترانزیت داخلی
در قسمت‌های بالا هم گفته شد که بعضی از افراد ترانزیت داخلی یا پاساوان را با باربری‌های کالا که بین شهرهای داخل کشور صورت می‌گیرد اشتباه می‌گیرند. بر اساس قانون، مالک بار اگر به خواست خودش درخواست ترانزیت داخلی بدهد، خسارت‌هایی که ممکن است به بار وارد شود و به علاوه حق بیمه را باید در حین ترانزیت پرداخت کند. ولی اگر در ترانزیت داخلی، گمرک صلاح بداند، محافظت از کالا یا بار را به همراه هزینه‌های پرداختی بر عهده می‌گیرد.
انواع ترانزیت از لحاظ شیو‌ه حمل بار
برای ترانزیت کردن، شیوه‌هایی برای حمل بار وجود دارد. مثل: حمل بار زمینی، دریایی، ریلی و حتی ممکنه که جابجایی کالا با این شیوه‌های حمل بار به طور مختلط انجام شود. به طور مثال، ممکنه که کالا یا بار از یک نقطه شهر یا کشوری به صورت جاده‌ای حمل یا جابجا شود و بعد به صورت حمل و نقل دریایی در یکی از بنادر کشور ترانزیت شود.
ترانزیت هوایی
یکی از سریع‌ترین ترانزیت کالاها، ترانزیت هوایی است؛ به علاوه سرعت زیاد و به صرفه‌ای که دارد، کاربردهای زیادی هم دارا می‌باشد. بیشتر کشورها از همین ترانزیت هوایی کسب درآمد می‌کنند. این نوع حمل ترانزیت، بیشتر برای جابجایی یا منتقل کردن محصولات و کالاهایی مثل: تجهیزات پزشکی و محصولات دارویی و کشاورزی استفاده می‌شود. چون این محصولات دارویی و کشاورزی با گذشت زمان فاسد و کیفیتشان را هم از دست می‌دهند. کالاها یا بارهایی که به اصطلاح کوچیک و کم حجم هستند، ترانزیت هوایی گزینه مناسبی می‌تواند برایشان باشد.
ترانزیت دریایی
یکی از نمونه ترانزیت‌های رایج و قدیمی در جهان، ترانزیت دریای است. در ترانزیت دریایی، کالاها یا بارها با کشتی و لنج جابجا یا منتقل می‌شوند. ترانزیت دریایی را هر کشوری نمی‌تواند دارا باشد، کشورهایی که به آب‌های آزاد دسترسی دارند و مرزهای آبیشان با دیگر کشورها گسترده است، می‌تواند از ترانزیت دریایی بهره ببرند.
مثال: سمت شمال کشور ایران دریای خزر وجود دارد و به همین دلیل با کشورهای شمالی می‌تواند ترانزیت دریایی کند. به علاوه سمت جنوب کشور با وجود خلیج فارس و دریای عمان، به آب‌های آزاد هم دسترسی دارد.
ترانزیت دریایی از نظر هزینه‌ای و اقتصادی کاملاً مقرون به صرفه است و روشی مهم در جابجایی نفت و فرآورده‌های نفتی است.
ترانزیت زمینی
ترانزیت زمینی که نام دیگر آن ترانزیت جاده‌ای است که جابجایی بارها و کالاها از خطوط جاده‌ای انجام می‌شود. کامیون‌های ترانزیت را قطعاً همه ما در جاده‌ها دیده‌ایم، این یکی از نمونه‌های ترانزیت زمینی است. ترانزیت زمینی یکی از پرکاربرد‌ترین روش‌های ترانزیت است، بسیار مقرون به صرفه و دسترسی آن هم بسیار آسان‌تر است نسبت به روش‌های هوایی و دریایی. یکی دیگر از کاربردهای ترانزیت زمینی، حمل و نقل کالا بین کشورهای نزدیک است.
ترانزیت ریلی
به حمل و جابجایی بارها از طریق خطوط ریلی با قطارهای باربر را ترانزیت ریلی می‌گویند. ترانزیت ریلی یکی دیگر از روش‌های کم هزینه و مقرون به صرفه است. یک نکته‌ای که باید در این روش به آن توجه کرد این است، ترانزیت ریلی وابسته به خطوط آهنی است و به خاطر همین امکان حمل بار در بعضی از کشورها وجود ندارد و این روش را کشورها و شهرهایی استفاده می‌کنند که خطوط آهن داشته باشند.
سخن آخر
واردات، صادرات و ترانزیت یکی از کارهای ضروری و مهم برای کشورها است، چون امروزه دنیای عصر ارتباطات است. ترانزیت داخلی، خارج و ترخیص با یا کالا از گمرک یک کار بسیار مهم و تخصصی است. شما می‌توانید با کمک شرکت مسیر طلایی راسا کارهای ترخیص و ترانزیت بار یا کالاهایتان را به درستی انجام دهید.