خلاصه کتاب کاربرد 3DS MAX در معماری ( نویسنده حسن حسن دوست )
کتاب «کاربرد 3DS MAX در معماری» نوشته استاد حسن حسن دوست، راهنمایی جامع و کاربردی برای معماران و دانشجویان این حوزه است تا به کمک آن، مدل سازی سه بعدی و رندرینگ پروژه های خود را به شکلی حرفه ای انجام دهند و از صفر تا صد، با تری دی مکس در معماری آشنا شوند.
همه ما می دانیم که در دنیای امروز معماری، دیگر طراحی فقط روی کاغذ و با نقشه های دو بعدی جواب نمی دهد. حرفه ای ها به دنبال چیزی بیشترند؛ به دنبال دیدن فضای نهایی قبل از اجرا، به دنبال شبیه سازی واقع گرایانه تا کارفرما هم بتواند تمام جزئیات پروژه را حس کند. اینجا است که پای نرم افزارهای قدرتمندی مثل تری دی مکس (3ds Max) به میان می آید. این نرم افزار، به قول معروف، دستیار همیشگی معمارانی است که می خواهند از رقبا جلو بزنند و طرح هایشان را به بهترین شکل ممکن ارائه کنند.
در این بین، پیدا کردن یک منبع آموزشی خوب که به زبان خودمان باشد و دقیقا روی نیازهای معماری تمرکز کند، گاهی اوقات مثل پیدا کردن سوزن در انبار کاه است. خیلی از کتاب ها یا خیلی عمومی اند و به درد تمام حوزه ها می خورند، یا آن قدر تخصصی می شوند که آدم را گیج می کنند. اما کتاب «کاربرد 3DS MAX در معماری» اثر استاد حسن حسن دوست، یک جورهایی قلق کار را دستش گرفته است. این کتاب، نه تنها شما را قدم به قدم با دنیای تری دی مکس آشنا می کند، بلکه همه چیز را با نگاهی معمارانه توضیح می دهد.
محتوای این مقاله قرار نیست فقط یک معرفی ساده از کتاب باشد؛ بلکه می خواهیم با هم یک سفر حسابی به دل این کتاب داشته باشیم. هدف ما این است که یک خلاصه دقیق و تحلیلی از محتوای کتاب به شما ارائه دهیم تا قبل از اینکه سراغ خرید کتاب بروید، حسابی از ارزش ها و محتوای غنی آن باخبر شوید و بدانید دقیقا چه چیزی در انتظار شماست. پس اگر آماده اید، بیایید شروع کنیم.
چرا این کتاب ارزش خواندن دارد؟ نگاهی به ویژگی های «کاربرد 3DS MAX در معماری»
شاید بپرسید توی این همه منبع آموزشی و کتابی که برای تری دی مکس هست، چرا اصلا باید سراغ این یکی برویم؟ جواب این سوال در رویکرد منحصر به فرد این کتاب پنهان شده است. اغلب کتاب های تری دی مکس، یک آموزش عمومی به شما می دهند که برای انیمیشن، بازی سازی، جلوه های ویژه و کلی کاربرد دیگر مفید است. اما اگر شما یک معمارید، یا دانشجوی معماری و عمران، احتمالا تمام آن مطالب به کارتان نمی آید و فقط وقت تان را می گیرد. اینجا است که کتاب استاد حسن دوست خودش را نشان می دهد.
این کتاب تمام و کمال روی کاربرد تری دی مکس در حوزه معماری تمرکز کرده است. یعنی هر مثالی، هر توضیحی، و هر تکنیکی که می بینید، دقیقا با نیازهای یک معمار سازگار است. این خودش یک مزیت بزرگ محسوب می شود، چون شما مستقیم می روید سر اصل مطلب و نیازی به غربال کردن اطلاعات اضافه ندارید.
روش آموزشی کتاب هم از آن دسته است که واقعا به دل می نشیند. همه چیز مثال محور، تصویری و گام به گام توضیح داده شده. یعنی حتی اگر قبلا هیچ پیش زمینه ای از تری دی مکس نداشته باشید، با دنبال کردن قدم به قدم آموزش ها می توانید مفاهیم پیچیده را به سادگی یاد بگیرید. تصاویر متعدد کتاب، مثل یک معلم خصوصی عمل می کنند که در هر مرحله، مسیر درست را به شما نشان می دهند.
مخاطبان اصلی این کتاب، دقیقا شما هستید! یعنی دانشجویان معماری، عمران و رشته های مرتبط، معماران و طراحان داخلی که می خواهند مهارت هایشان را ارتقا دهند، و هر کسی که به نرم افزارهای طراحی سه بعدی علاقه دارد و می خواهد کاربردهای تخصصی تری دی مکس را در معماری یاد بگیرد.
کتاب «کاربرد 3DS MAX در معماری» توسط موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران در سال ۱۳۹۵ منتشر شده و در حدود ۲۰۴ صفحه، دریایی از اطلاعات کاربردی را در خود جای داده است. این کتاب، یک مرجع فارسی مطمئن و کاربردی برای شماست.
خلاصه فصول کلیدی کتاب: از نصب تا خلق رندرهای واقع گرایانه
حالا وقت آن است که به عمق فصول کتاب برویم و ببینیم استاد حسن دوست در هر بخش چه چیزهایی را آموزش داده اند. این قسمت، عصاره کتاب است که به شما کمک می کند یک دید جامع از مسیری که با این کتاب طی خواهید کرد، پیدا کنید.
فصل اول: شروع و آشنایی، غواصی در محیط 3ds Max
همانطور که هر سفر بزرگی با یک قدم کوچک شروع می شود، یادگیری تری دی مکس هم با نصب و آشنایی با محیط کاربری آن آغاز می شود. این فصل شما را دست به دست می گیرد و تمام مراحل نصب نرم افزار Autodesk 3ds Max را، که در آن زمان نسخه ۲۰۱۳ آن مرجع بوده، به شکلی گام به گام و تصویری توضیح می دهد. نگران قدیمی بودن نسخه نباشید؛ اصول و مبانی کاربری تری دی مکس آنقدر بنیادی است که با یادگیری آن، می توانید با نسخه های جدیدتر هم به راحتی کنار بیایید و تفاوت ها برایتان خیلی جزئی خواهند بود.
بعد از نصب، نوبت به آشنایی کامل با رابط کاربری (UI) نرم افزار می رسد. منوها، نوار ابزار، پنجره های دید (Viewports) که هر کدام نقش حیاتی در دیدن و مدیریت پروژه شما دارند، و پنل های دستورات و تنظیمات، همه و همه به زبانی ساده و روان معرفی می شوند. مثل این می ماند که وارد یک کارگاه حرفه ای شده اید و استاد، تمام ابزارها و جایگاهشان را به شما نشان می دهد تا بدانید هر چیزی به چه کاری می آید. نکات مهمی هم برای پیکربندی اولیه محیط کار ارائه شده تا بتوانید فضایی دلخواه و کارآمد برای خودتان بسازید.
فصل دوم: وارد کردن نقشه های معماری، پل ارتباطی اتوکد و 3ds Max
برای هر معماری، نقشه اتوکد مثل زبان مادری است. اما چطور این نقشه ها را وارد دنیای سه بعدی تری دی مکس کنیم؟ فصل دوم دقیقا به همین سوال پاسخ می دهد. یاد می گیرید که چطور فایل های دوبعدی معماری (نقشه های DWG اتوکد) را با تمام جزئیاتشان به محیط تری دی مکس بیاورید.
اینجا فقط وارد کردن مهم نیست؛ مهم این است که واردات به درستی انجام شود. تنظیماتی مثل حفظ مقیاس (که خیلی حیاتی است تا اندازه ها به هم نریزند)، لایه بندی (تا بتوانید هر جزئی را جداگانه کنترل کنید) و جلوگیری از مشکلات احتمالی که ممکن است هنگام انتقال فایل پیش بیاید، حسابی توضیح داده می شود. تاکید کتاب بر اهمیت آماده سازی نقشه در اتوکد قبل از وارد کردن، نشان از تجربه بالای نویسنده است. یعنی قبل از اینکه فایل را به تری دی مکس بیاورید، باید مطمئن شوید که نقشه اتوکدتان تمیز و مرتب است.
فصل سوم: مدل سازی اجزای ساختمان، از پایه تا پیشرفته
حالا که نقشه هایتان آماده است، وقت ساخت و ساز مجازی است! این فصل یکی از جذاب ترین بخش های کتاب است که شما را وارد دنیای مدل سازی سه بعدی می کند. از ساختن عناصر اصلی ساختمان مثل دیوارها، کف، سقف و بازشوها (در و پنجره) شروع می شود.
با ابزارهای پایه ای مثل Box و Extrude آشنا می شوید که مثل آجر و ملات ساختمان سازی، نقش اساسی در مدل سازی دارند. سپس به ابزارهای پیشرفته تری مثل Bevel و ویرایشگر چندضلعی (Edit Poly) می رسید که به شما اجازه می دهند جزئیات پیچیده تری را خلق کنید. کتاب به مدل سازی پله ها (Stair) و سایر جزئیات معماری با ابزارهایی مانند Stair Generator هم توجه ویژه ای دارد. این بخش به شما کمک می کند تا تمام عناصر یک ساختمان را با دقت و جزئیات بالا، سه بعدی کنید.
فصل چهارم: بهینه سازی فایل های اتوکد، زیر و رو کردن نقشه ها
همانطور که در فصل قبل هم اشاره شد، یک فایل اتوکد تمیز و مرتب، سنگ بنای یک مدل سه بعدی موفق است. این فصل به طور خاص به این موضوع می پردازد. یاد می گیرید که چطور فایل های اتوکد (چه دوبعدی و چه سه بعدی) را در خود محیط اتوکد ویرایش و پاکسازی کنید تا برای انتقال به تری دی مکس آماده شوند.
این مرحله شاید در نگاه اول خسته کننده به نظر برسد، اما واقعا ضروری است. تکنیک هایی مثل اصلاح خطوط شکسته، بستن اشکال باز و کاهش پیچیدگی هندسی، باعث می شوند مدل سازی شما در تری دی مکس روان تر و بدون دردسر پیش برود. این کار، از هدر رفتن وقت و اعصاب شما در مراحل بعدی جلوگیری می کند. به قول معروف، کار نیکو کردن از پر کردن است و این فصل، پر کردن درست و اصولی را به شما می آموزد.
فصل پنجم: دوربین و نورپردازی، قلب تپنده رندرینگ معماری
تا اینجا مدل هایتان را ساخته اید، اما یک مدل خام، چقدر می تواند جذاب باشد؟ واقعیت این است که برای دیدن و نشان دادن زیبایی های طرح، نیاز به چشم و نور داریم. اینجاست که فصل پنجم وارد میدان می شود و به دو عنصر حیاتی در رندرینگ معماری، یعنی دوربین و نورپردازی می پردازد.
دوربین ها: در تری دی مکس، دو نوع دوربین اصلی داریم: Target Camera و Free Camera. کتاب با جزئیات کامل، کاربرد و تفاوت های این دو را توضیح می دهد. یاد می گیرید چطور زاویه دید، میدان دید و عمق میدان را تنظیم کنید تا بتوانید بهترین نماهای معماری را خلق کنید؛ درست مثل یک عکاس حرفه ای که بهترین کادر را برای سوژه اش انتخاب می کند. دوربین هدف دار (Target camera) از دو قسمت هدف و دوربین تشکیل شده که نسبت به موضوع قفل می شود و به دور هدف خود می چرخد. نکته مهم آن این است که هدف و دوربین به طور مجزا قابل تنظیم هستند. در مقابل، دوربین آزاد (Free camera) کاملا آزاد بوده و به راحتی می تواند حول محور خودش بچرخد و برای فیلم برداری صحنه هایی که دارای حرکت پیچیده در طول مسیر می باشد کاربرد دارد.
برای اینکه یک رندر معماری واقع گرایانه و چشم نواز داشته باشید، تنظیم درست دوربین و نورپردازی، حتی از خود مدل سازی هم مهم تر است.
نورپردازی: اصول نورپردازی داخلی و خارجی، بخش دیگری از این فصل را تشکیل می دهد. از معرفی انواع نورهای استاندارد (مثل Omni و Spot) گرفته تا نورهای فیزیکی (مثل Sun و Sky که نور طبیعی را شبیه سازی می کنند) و نورهای IES که رفتار نورهای واقعی را تقلید می کنند، همه و همه آموزش داده می شوند. تنظیم شدت، رنگ و سایه ها برای شبیه سازی واقع گرایانه نور طبیعی و مصنوعی، یکی از کلیدهای اصلی در ایجاد فضایی دلنشین و باورپذیر است. همچنین، کتاب به نقش پلاگین های رندرینگ قدرتمند (مانند V-Ray) در نورپردازی حرفه ای هم اشاره می کند که این نشان می دهد نویسنده دیدی جامع نسبت به تکمیل کار دارد.
مباحث تکمیلی: از بافت تا رندرهای بی نقص
یک ساختمان فقط اسکلت و دیوار نیست؛ متریال ها، جزئیات محوطه و کیفیت نهایی رندر، همه در کنار هم یک پروژه کامل را می سازند. هرچند فهرست مطالب کتاب به طور مستقیم به این مباحث اشاره نکرده، اما با توجه به ماهیت یک کتاب جامع آموزشی 3ds Max در معماری و مقایسه با انتظارات از این حوزه، می توان حدس زد که این مباحث نیز به نوعی در دل آموزش های کتاب جای گرفته اند یا حداقل به آن ها اشاره شده است:
متریال سازی حرفه ای
مدل ها بدون متریال، مثل یک مجسمه گچی بی روح هستند. در این بخش، احتمالاً به شما آموزش داده می شود که چطور متریال های متنوعی مثل چوب، سنگ، شیشه، بتن، فلز، پارچه و… را بسازید و روی مدل هایتان اعمال کنید. تنظیمات پیچیده ای مثل بازتاب (Reflection)، شکست نور (Refraction)، ناهمواری سطح (Bump) و بافت (Texture) که به متریال ها جان می دهند و آن ها را واقع گرایانه می کنند، از جمله مواردی هستند که برای رسیدن به یک رندر حرفه ای، یادگیری شان ضروری است. تصور کنید چقدر فرق می کند یک دیوار سفید ساده با دیواری که بافت بتن یا نمای سنگ روی آن اعمال شده باشد!
رندرینگ نهایی
بعد از اینکه مدل ها و متریال ها آماده شدند و نورپردازی هم انجام شد، نوبت به مرحله آخر یعنی رندرینگ نهایی می رسد. در این قسمت، تنظیمات رندر موتورهای مختلف (مثل Standard Render خود تری دی مکس یا پلاگین قدرتمندی مثل V-Ray) برای گرفتن خروجی هایی با کیفیت بالا آموزش داده می شود. یاد می گیرید چطور زمان رندر را بهینه کنید و در عین حال، بالاترین کیفیت تصویر را به دست آورید. این مرحله، همان نقطه ای است که تمام تلاش های شما به ثمر می نشیند و از یک ایده ذهنی، یک تصویر ملموس و چشم نواز خلق می شود.
مدل سازی محیط سایت و عناصر بیرونی
یک پروژه معماری، فقط خود ساختمان نیست؛ محیط اطراف آن هم به همان اندازه مهم است. در این بخش، احتمالاً به طراحی فضای سبز، خیابان، محوطه سازی و اضافه کردن مبلمان شهری پرداخته می شود. این جزئیات محیطی هستند که به رندر شما عمق و واقعیت می بخشند و نشان می دهند که ساختمان شما چطور در فضای اطرافش قرار گرفته و با آن تعامل دارد. تصور کنید یک پروژه بدون درخت، بدون پیاده رو یا حتی بدون عابر؛ چقدر خالی از زندگی به نظر می رسد!
نقاط قوت و تمایز کلیدی کتاب حسن حسن دوست
این کتاب فقط یک راهنمای ساده نیست؛ مزایایی دارد که آن را از بقیه جدا می کند:
- تمرکز تخصصی بر معماری: برخلاف خیلی از کتاب های عمومی تری دی مکس، تمام مثال ها، توضیحات و تکنیک های این کتاب دقیقاً در راستای نیازهای معماران و دانشجویان این رشته است. نیازی نیست شما خودتان کاربردهای معماری را از میان ده ها کاربرد دیگر پیدا کنید؛ همه چیز از قبل فیلتر شده و آماده است.
- روان بودن بیان: استاد حسن دوست زبان ساده و قابل فهمی را برای نوشتن این کتاب انتخاب کرده اند. این ویژگی باعث می شود که دانشجویان و حتی کسانی که تازه کار با تری دی مکس را شروع کرده اند، بتوانند به راحتی با مطالب ارتباط برقرار کنند و آن ها را یاد بگیرند. خبری از اصطلاحات پیچیده و جملات سنگین نیست.
- همراهی تصویری: با توجه به اینکه تری دی مکس یک نرم افزار بصری است، استفاده از تصاویر متعدد برای توضیح گام ها و نتایج کار، یک نقطه قوت بزرگ محسوب می شود. این تصاویر، درک مفاهیم را بسیار آسان تر می کنند و شما می توانید هر مرحله را عینا دنبال کنید.
- پوشش جامع: این کتاب از مفاهیم پایه ای مثل نصب نرم افزار شروع می کند و تا تکنیک های نسبتاً پیشرفته در معماری پیش می رود. این جامعیت، آن را به یک منبع کامل برای یادگیری 3ds Max در حوزه معماری تبدیل کرده است.
این کتاب برای چه کسانی ضروری است؟
حالا که حسابی با محتوای کتاب آشنا شدیم، بیایید ببینیم چه کسانی باید حتماً این کتاب را تهیه کنند و چرا این کتاب یک گزینه ایده آل برای آن هاست:
- هر دانشجوی معماری که قصد ورود جدی به بازار کار را دارد: راستش را بخواهید، در بازار کار امروز، دانستن اتوکد و طراحی دو بعدی فقط کفایت نمی کند. توانایی مدل سازی سه بعدی و ارائه رندرهای واقع گرایانه با تری دی مکس، یکی از برگ های برنده شما برای پیدا کردن یک شغل خوب و حرفه ای است. این کتاب، مسیر این مهارت آموزی را برای شما هموار می کند.
- معماران و طراحانی که می خواهند مدل سازی و ارائه پروژه های خود را به سطح حرفه ای برسانند: شاید شما سال هاست که در این حوزه فعالیت دارید، اما حس می کنید ارائه پروژه هایتان نیاز به ارتقا دارد. این کتاب به شما کمک می کند تا با جدیدترین تکنیک ها آشنا شوید و از امکانات تری دی مکس به بهترین شکل استفاده کنید تا مشتری هایتان با دیدن طرح هایتان شگفت زده شوند.
- افرادی که به دنبال یک مرجع فارسی مطمئن و کاربردی برای 3ds Max در معماری هستند: منابع خارجی زیادند، اما گاهی اوقات توضیحات پیچیده یا مثال هایی که با فضای معماری ایران همخوانی ندارند، ممکن است شما را خسته کنند. این کتاب، با زبان فارسی روان و مثال های کاربردی، یک گنج واقعی برای فارسی زبانان است.
اگر جزو هر کدام از این دسته ها هستید، شک نکنید که مطالعه این کتاب برای شما یک سرمایه گذاری حسابی روی مهارت هایتان خواهد بود.
جمع بندی: سرمایه گذاری هوشمندانه روی مهارت های سه بعدی
خب، به آخر این سفر رسیدیم. با هم دیدیم که کتاب «کاربرد 3DS MAX در معماری» نوشته استاد حسن حسن دوست، چیزی فراتر از یک کتاب آموزشی ساده است. این کتاب یک راهنمای جامع و کامل است که به شما کمک می کند تا از صفر تا صد، با تمام فوت و فن های تری دی مکس در دنیای معماری آشنا شوید. از نصب و راه اندازی نرم افزار و وارد کردن نقشه های اتوکد گرفته تا مدل سازی اجزای ساختمان، بهینه سازی فایل ها، تنظیم دوربین ها و نورپردازی حرفه ای؛ همه چیز به شکلی گام به گام و با تمرکز ویژه بر نیازهای معماران توضیح داده شده است.
این کتاب با رویکرد مثال محور، زبان روان و تمرکز تخصصی اش، نه تنها یک منبع آموزشی بی نظیر برای دانشجویان و افراد تازه کار است، بلکه برای معماران و طراحان باتجربه هم می تواند نقطه ای برای ارتقاء مهارت ها و بروزرسانی دانش شان باشد. در واقع، با مطالعه این کتاب، شما یک سرمایه گذاری هوشمندانه روی آینده حرفه ای خود می کنید و به خودتان این امکان را می دهید که پروژه های معماری تان را با کیفیتی بی نظیر و واقع گرایانه ارائه دهید.
پس اگر می خواهید در دنیای رقابتی معماری امروز، یک سر و گردن از بقیه بالاتر باشید و با طرح های سه بعدی خیره کننده، نگاه ها را به خودتان جذب کنید، درنگ نکنید. این کتاب، همان ابزاری است که برای رسیدن به این هدف نیاز دارید. بگذارید مهارت های سه بعدی شما، زبان جدیدی برای بیان خلاقیت های معماری تان باشد.