نمونه دادخواست اعلام بطلان معامله فضولی

معامله فضولی یعنی کسی بدون اجازه و رضایت شما، مال تان را معامله کرده باشد؛ برای برگرداندن حقتان باید دادخواست اعلام بطلان معامله فضولی بدهید. این دادخواست به شما کمک می کند تا این معامله غیرقانونی را رسماً باطل اعلام کنید و مالکیت مال تان را پس بگیرید. پس اگر خدای نکرده درگیر چنین ماجرایی شده اید، نگران نباشید، با دادخواست درست و پیگیری قانونی می توانید حقتان را پس بگیرید.

همه مان حواسمان هست که در زندگی، معاملات زیادی انجام می دهیم؛ از خرید و فروش های روزمره گرفته تا معاملات بزرگ مثل ملک و ماشین. اما گاهی اوقات پیش می آید که ناغافل می بینیم کسی بدون اجازه ما، دست به معامله ای زده که پای مال و اموال ما در میان است. اینجاست که پای معامله فضولی به میان می آید و واقعاً می تواند آدم را شوکه کند و حسابی به دردسر بیندازد. در چنین شرایطی، خیلی مهم است که بدانیم چطور باید از حق خودمان دفاع کنیم و جلوی این کج روی حقوقی را بگیریم.

تصور کنید ملک یا ماشینی دارید و یک نفر بدون هیچ اجازه یا اختیاری از طرف شما، آن را به کس دیگری می فروشد. خب معلوم است که این معامله از پایه مشکل دارد و اعتبار قانونی اش زیر سؤال است. اینجا، چاره کار این است که هرچه سریع تر دست به کار شوید و با یک دادخواست درست و حسابی، بطلان این معامله را از دادگاه بخواهید. توی این مقاله، می خواهیم صفر تا صد این ماجرا را با هم مرور کنیم؛ از اینکه اصلاً معامله فضولی یعنی چه و چه فرقی با ابطال سند دارد، تا مراحل گام به گام تنظیم و تقدیم دادخواست و کلی نکات ریز و درشت حقوقی که باید حواس تان بهشان باشد. پس اگر درگیر چنین مشکلی هستید یا فقط می خواهید اطلاعات حقوقی تان را بالا ببرید، تا آخر این راهنما با ما همراه باشید.

معامله فضولی چیست؟ تعریف، ارکان و انواع آن به زبان ساده

بیایید رک و راست بگوییم، معامله فضولی یعنی اینکه یکی فضول مآبانه و بدون اذن و اجازه شما، مال شما را با دیگری معامله کند. مثل این می ماند که دوست تان برود ماشین شما را بفروشد، بدون اینکه شما اصلاً خبر داشته باشید یا رضایت داده باشید. در قانون مدنی ما، این موضوع خیلی مهم است و ماده ۲۴۷ قانون مدنی به صراحت می گوید: «معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، نافذ نیست؛ ولو این که صاحب مال باطناً راضی باشد اما اگر مالک یا قائم مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه کرد، در این صورت معامله، صحیح و نافذ می شود.»

تعریف دقیق معامله فضولی

پس با این تعریف قانونی، معامله فضولی یعنی معامله ای که یک نفر (که به او «فضول» می گویند) بدون اینکه از طرف مالک اصلی («اصیل» یا «مالک») نمایندگی، ولایت، وصایت یا وکالت داشته باشد، مال او را با شخص دیگری («طرف معامله فضولی») معامله می کند. این معامله تا زمانی که مالک اصلی آن را تأیید یا «اجازه» نکند، معتبر نیست و به اصطلاح حقوقی «غیرنافذ» است. اگر مالک آن را رد کند، معامله از اساس «باطل» می شود.

ارکان معامله فضولی

برای اینکه یک معامله را فضولی بدانیم، سه رکن اصلی باید وجود داشته باشد:

• فضول: این همان کسی است که بدون اجازه مالک، دست به معامله می زند. مثلاً برادر شما که بدون اجازه خانه شما را می فروشد، فضول است.
• اصیل یا مالک: این شمایید، صاحب اصلی مال که معامله بدون اذن شما انجام شده است.
• طرف معامله فضولی: این شخص خریدار یا فروشنده دیگری است که با فضول معامله کرده است. حالا این طرف معامله ممکن است بداند که فضول مالک نیست یا نداند.

نکته مهم اینجاست که چه طرف معامله فضولی بداند و چه نداند که طرفش مالک نیست، ماهیت فضولی بودن معامله تغییر نمی کند. فقط ممکن است در آثار و مسئولیت های بعدی تفاوت هایی ایجاد شود که در ادامه به آن می پردازیم.

انواع معامله فضولی

معاملات فضولی را معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم می کنند:

1. معامله فضولی تملیکی: توی این نوع، فضول قصد دارد مال متعلق به دیگری را به خودش یا به شخص ثالثی تملیک کند (یعنی مالکیتش را منتقل کند). رایج ترین مثالش، فروش مال غیر است. مثلاً فرض کنید همسایه تان ماشین شما را به شخص دیگری می فروشد و سند آن را هم منتقل می کند. اینجا فضول قصد داشته مالکیت ماشین را منتقل کند.
2. معامله فضولی عهدی: در این حالت، فضول به جای مالک اصلی، تعهدی را در قبال شخص ثالث بر عهده می گیرد. مثلاً فضول تعهد می کند که مال متعلق به شما را به شخص دیگری اجاره دهد یا خدماتی را از طرف شما به کسی ارائه کند. در واقع، هدف فضول، ایجاد تعهد برای مالک اصلی است، نه انتقال مالکیت مال.

مثال های کاربردی برای درک بهتر انواع معامله فضولی

• مثال برای معامله فضولی تملیکی: فرض کنید شما یک زمین کشاورزی دارید که سال هاست به آن سر نزده اید. یکی از اقوام شما، بدون اطلاع و اجازه شما، این زمین را به دیگری می فروشد و حتی مبایعه نامه هم تنظیم می کند. این یک نمونه واضح از معامله فضولی تملیکی است.
• مثال برای معامله فضولی عهدی: شما یک ویلای اجاره ای دارید. یکی از دوستان شما که کلید ویلا دستش بوده، بدون اینکه از شما اجازه بگیرد، ویلای شما را برای یک ماه به شخص دیگری اجاره می دهد و از او پول پیش دریافت می کند. در اینجا فضول قصد انتقال مالکیت ویلا را نداشته، بلکه تعهد اجاره را از طرف شما بر عهده گرفته است.

در هر دو حالت، اگر مالک اصلی (شما) این معامله را تأیید نکنید، معامله باطل است و می توانید برای اعلام بطلان آن اقدام کنید. پس از همان اول باید حواستان به این نوع معاملات باشد و اگر با چنین موردی روبرو شدید، دست روی دست نگذارید و سریعاً پیگیری کنید.

تفاوت دعوای اعلام بطلان و ابطال در معامله فضولی: چرا انتخاب خواسته مهم است؟

توی دنیای حقوقی، گاهی واژه ها خیلی شبیه هم به نظر می رسند اما تفاوت های اساسی دارند که اگر بهشان توجه نکنیم، ممکن است کل پرونده مان به فنا برود. دو واژه اعلام بطلان و ابطال دقیقاً از همین دست واژه ها هستند که توی پرونده های معامله فضولی، انتخاب درست شان حیاتی است.

توضیح مفهوم اعلام بطلان: معامله از اول بی اثر بوده

وقتی می گوییم معامله ای باطل است، یعنی از همان لحظه ای که شکل گرفته، هیچ اثر قانونی نداشته و به قول معروف کأن لم یکن بوده است. مثل این می ماند که اصلاً چنین قراردادی وجود خارجی پیدا نکرده. توی دعوای اعلام بطلان، ما از دادگاه نمی خواهیم که معامله را از بین ببرد، چون معامله از اول باطل بوده و وجود نداشته؛ بلکه می خواهیم دادگاه با یک حکم رسمی، این بطلان از ابتدا را تأیید و اعلام کند. یعنی دادگاه فقط وضعیتی را که از اول وجود داشته، تأیید می کند.

برای روشن شدن بیشتر:
اگر معامله ای شرایط اساسی صحت قرارداد (مثل قصد، اهلیت، موضوع معین، مشروعیت جهت) را نداشته باشد، از ابتدا باطل است. مثلاً معامله با یک فرد فاقد اهلیت (مثل کودک)، از ابتدا باطل است. یا معامله مال غیر بدون اجازه مالک، در صورت رد مالک، از همان ابتدا باطل تلقی می شود.

توضیح مفهوم ابطال قرارداد/سند: از بین بردن یک اثر قانونی که وجود داشته

اما ابطال فرق دارد. توی ابطال، ما با یک معامله یا سندی روبرو هستیم که ظاهراً و در ظاهر امر، صحیح و معتبر بوده یا حداقل غیرنافذ بوده و بعداً به دلایلی که قانون مشخص کرده، قابل از بین بردن است. یعنی اثر حقوقی داشته، اما حالا به خاطر ایرادی که در آن وجود دارد، می خواهیم آن را باطل کنیم. دادگاه با حکم ابطال خود، این اثر حقوقی را از بین می برد.

مثال برای ابطال:
فرض کنید شما ملکی را خریدید که سند آن به نام فروشنده بوده است، اما بعداً مشخص می شود که فروشنده در معامله قبلی، دچار اشتباه یا فریب شده و آن معامله قبلی قابل ابطال است. در اینجا، سندی که به نام فروشنده منتقل شده بود، با اینکه در ظاهر صحیح بود، حالا به دلیل وجود یک ایراد در معاملات قبلی، ابطال می شود. یا مثلاً سندی که بر مبنای یک معامله باطل فضولی تنظیم شده، خود آن سند در ابتدا ممکن است به نظر صحیح بیاید، اما چون ریشه در یک معامله باطل دارد، قابلیت ابطال پیدا می کند.

چرایی طرح دعوای اعلام بطلان برای معامله فضولی: قصه غیرنافذ و باطل شدن

در مورد معامله فضولی، قصه کمی پیچیده تر و ظریف تر است. ماده 247 قانون مدنی می گوید معامله به مال غیر نافذ نیست (یعنی غیرنافذ است). غیرنافذ بودن با باطل بودن فرق دارد. معامله غیرنافذ مثل یک کالبد بی جان است که منتظر روح رضایت مالک است. اگر مالک آن را اجازه کند، روح به کالبد دمیده می شود و معامله از ابتدا صحیح و معتبر (نافذ) می شود. اما اگر مالک آن را رد کند، دیگر امیدی به زنده شدن این کالبد نیست و معامله از همان ابتدا باطل تلقی می شود.

یعنی، وقتی شما به عنوان مالک، معامله فضولی را رد می کنید، در واقع دارید وضعیت بطلان این معامله را که از ابتدا (چون بدون اذن شما بوده) دارای ایراد اساسی بوده، اعلام می کنید. شما به دادگاه نمی گویید بیایید این معامله صحیح را باطل کنید، بلکه می گویید این معامله از اول صحیح نبوده و من آن را تأیید نمی کنم، لطفاً بطلانش را اعلام کنید.

اهمیت انتخاب صحیح خواسته در نتیجه دادرسی و جلوگیری از رد دادخواست شکلی

حالا چرا این همه تأکید بر تفاوت این دو واژه؟ چون اگر شما به جای اعلام بطلان معامله فضولی، خواسته ابطال معامله فضولی را در دادخواست بنویسید، ممکن است دادگاه به دلیل عدم انتخاب صحیح خواسته و از نظر شکلی، دادخواست شما را رد کند. دادگاه ممکن است بگوید معامله ای که از ابتدا باطل است، نیاز به ابطال ندارد، بلکه باید بطلان آن اعلام شود. این مسئله می تواند کلی دردسر، اتلاف وقت و هزینه برای شما به بار بیاورد.

پس، در پرونده های معامله فضولی، همیشه خواسته اصلی شما باید تأیید بطلان معامله فضولی باشد. البته، اگر فضول موفق شده باشد سند رسمی ملک شما را هم به نام خریدار فضولی منتقل کند، در کنار تأیید بطلان معامله فضولی، باید ابطال سند رسمی انتقال را نیز به عنوان خواسته ثانوی یا مرتبط مطرح کنید. چون سند رسمی یک عمل حقوقی است که برای از بین بردن اثر آن، نیاز به ابطال دارد.

این انتخاب درست، گام اول و یکی از مهم ترین قدم ها در دفاع از حق خودتان است. پس حتماً حواس تان به این نکته مهم باشد و اگر شک داشتید، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا از ابتدای راه، مسیر درستی را انتخاب کرده باشید.

یادتان باشد، در دعوای معامله فضولی، وقتی مالک معامله را رد می کند، معامله از ابتدا باطل می شود و دادگاه تنها این بطلان را اعلام می کند، نه اینکه معامله ای صحیح را ابطال کند. انتخاب درست این واژه در دادخواست، نقش کلیدی در موفقیت پرونده شما دارد.

مبانی و مستندات قانونی اعلام بطلان معامله فضولی

وقتی پای یک دعوای حقوقی به میان می آید، بدون اینکه پشتوانه قانونی محکمی داشته باشید، نمی توانید از حق تان دفاع کنید. معامله فضولی هم از این قاعده مستثنی نیست و خوشبختانه، قانون مدنی ما، با دقت و وسواس زیادی به این موضوع پرداخته است. بیایید نگاهی به اصلی ترین مواد قانونی بیندازیم که مثل ستون فقرات، دعوای اعلام بطلان معامله فضولی را پشتیبانی می کنند.

ماده 247 قانون مدنی: نقطه شروع ماجرا

قلب تپنده بحث معامله فضولی، همین ماده 247 قانون مدنی است که می گوید: «معامله به مال غیر، جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت، نافذ نیست؛ ولو این که صاحب مال باطناً راضی باشد اما اگر مالک یا قائم مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه کرد، در این صورت معامله، صحیح و نافذ می شود.»

بیایید این ماده را تحلیل کنیم:

• معامله به مال غیر… نافذ نیست: این یعنی اگر کسی بدون هیچ اختیاری (نه ولایت، نه وصایت، نه وکالت) مال شما را معامله کند، آن معامله از ابتدا غیرنافذ است. یعنی یک معامله بلاتکلیف و بی اثر است که منتظر تصمیم شماست.
• ولو این که صاحب مال باطناً راضی باشد: این بخش خیلی مهم است! حتی اگر شما ته دل تان راضی باشید، تا زمانی که رضایت تان را اظهار نکرده اید، معامله نافذ نمی شود. رضایت درونی کافی نیست، رضایت بیرونی و اعلامی لازم است.
• اگر مالک یا قائم مقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه کرد، در این صورت معامله، صحیح و نافذ می شود: این قسمت می گوید اگر شما بعداً آن معامله را تأیید و اجازه کنید، معامله از همان تاریخ وقوعش صحیح می شود. یعنی اجازه، اثر گذشته نگر دارد.

حق رد یا اجازه مالک: شمشیر دولبه در دست شما

ماده 247، مهم ترین اختیار را به شما می دهد: یا اجازه بدهید یا رد کنید. این یک حق انحصاری برای شما به عنوان مالک است.

• آثار حقوقی رد معامله توسط مالک (بطلان معامله):

  اگر شما به عنوان مالک، معامله فضولی را رد کنید، معامله از همان ابتدا باطل می شود. یعنی هیچ اثری نداشته و وضعیت حقوقی به قبل از معامله برمی گردد. در این صورت، فضول (کسی که معامله کرده) و طرف معامله فضولی، هیچ حقی نسبت به مال شما ندارند. اینجاست که شما باید دادخواست اعلام بطلان بدهید تا دادگاه این بطلان را رسماً تأیید کند.

• آثار حقوقی اجازه معامله توسط مالک (نفوذ معامله):

  اگر معامله فضولی را اجازه دهید، معامله از همان روز اولی که انجام شده، معتبر و نافذ می شود. یعنی همه آثار قانونی یک معامله صحیح را پیدا می کند. در این حالت، شما دیگر نمی توانید برای بطلان آن اقدام کنید و مال، به طرف معامله فضولی منتقل شده است.

سایر مواد قانونی مرتبط: تکمیل کننده پازل

علاوه بر ماده 247، مواد دیگری هم در قانون مدنی و آیین دادرسی مدنی هستند که به شما کمک می کنند:

• ماده 251 قانون مدنی: «رد معامله فضولی حاصل می شود به هر لفظ یا فعلی که دلالت بر عدم رضای مالک نماید.» این یعنی برای رد کردن معامله، لازم نیست حتماً کلمه خاصی بگویید. هر کاری که نشان دهد شما راضی نیستید (مثل همین تقدیم دادخواست)، به منزله رد معامله است.
• ماده 252 قانون مدنی: «لازم نیست اجازه یا رد فوری باشد. اگر تأخیر موجب تضرر طرف معامله باشد، مشارالیه می تواند معامله را بهم بزند.» این ماده می گوید که برای اجازه یا رد کردن، عجله ای نیست، اما اگر شما خیلی طول بدهید و این تأخیر به طرف معامله فضولی ضرر بزند، او می تواند معامله را فسخ کند. البته این بند کمی پیچیده است و در عمل کمتر به آن استناد می شود، اما نشان دهنده اهمیت تعیین تکلیف سریع است.
• ماده 257 قانون مدنی: «اگر عین عوض و معوض هر دو در ید فضول باشد و مالک یکی از آن دو را اجازه کند، معامله نسبت به هر دو نافذ می شود.» این ماده به جزئیات بیشتری درباره شرایط خاصی که فضول هر دو مال را در اختیار دارد، می پردازد.
• ماده 304 قانون مدنی: «اگر کسی که چیزی را من غیر حق دریافت کرده است، خود را محق می دانسته؛ لیکن در واقع محق نبوده و آن چیز را فروخته باشد، معامله فضولی و تابع احکام مربوطه به آن خواهد بود.» این ماده تأکید می کند که حتی اگر فضول فکر می کرده حق فروش داشته، اما در واقع نداشته، باز هم معامله اش فضولی است.
• ماده 674 قانون مدنی: «موکل باید تمام تعهداتی را که وکیل در حدود وکالت خود کرده است، انجام دهد. در مورد آن چه که در خارج از حدود وکالت انجام داده شده است، موکل هیچ گونه تعهد نخواهد داشت. مگر این که اعمال فضولی وکیل را صراحتا یا ضمنا اجازه کند.» این ماده به موردی می پردازد که وکیل از حدود اختیارات خود خارج شده و معامله ای فضولی انجام داده است.
• ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی: این ماده به اصول اثبات دعوا می پردازد و بیان می کند: «در صورتی که حق یا دینی برعهده کسی ثابت شود، اصل بر این است که از او مطالبه شده و او باید آن را ادا کند و در صورت عدم ادا، مسئول خواهد بود.» که در مورد خسارات دادرسی کاربرد دارد.
• ماده 519 قانون آیین دادرسی مدنی: این ماده مربوط به مطالبه خسارات دادرسی است: «هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل و هزینه های سفر و اقامت و سایر هزینه هایی که برای اثبات دعوا یا دفاع لازم بوده و به موجب قانون یا قرارداد برعهده خوانده قرار گرفته باشد، از خوانده قابل مطالبه است.»

نظریات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه یا آرای وحدت رویه

گاهی اوقات، برای روشن تر شدن تفسیر مواد قانونی، مراجع عالی قضایی مثل دیوان عالی کشور (با آرای وحدت رویه) یا اداره کل حقوقی قوه قضاییه (با نظریات مشورتی) نظر خود را اعلام می کنند. این نظریات و آرا، هرچند مستقیماً قانون نیستند، اما می توانند مسیر درستی را برای قضات و وکلا روشن کنند و به اعتبار پرونده شما بیفزایند. مثلاً نظریات مشورتی ای وجود دارد که تفاوت ابطال و اعلام بطلان را تأیید می کنند و بر اهمیت خواسته اعلام بطلان در دعوای معامله فضولی تأکید دارند.

مسلح بودن به این مواد قانونی، به شما کمک می کند تا با اعتماد به نفس بیشتری دادخواست خود را تنظیم و تقدیم کنید و از حق مسلم خود دفاع نمایید. یادتان نرود، دانستن قانون، اولین قدم برای احقاق حق است!

مراحل گام به گام تنظیم و تقدیم دادخواست اعلام بطلان معامله فضولی

پیگیری یک دعوای حقوقی، به خصوص دعوایی مثل اعلام بطلان معامله فضولی که پای مال و اموال در میان است، مثل یک نقشه راه دقیق می ماند. اگر طبق مراحل پیش نروید، ممکن است به مشکل بخورید و کارتان گره بخورد. پس بیایید گام به گام ببینیم چه کارهایی باید انجام دهید:

گام ۱: جمع آوری مدارک و مستندات؛ بدون مدرک، حرف تان سند نیست!

قبل از هر اقدامی، باید تمام مدارک لازم را جمع آوری کنید. این مدارک، ستون فقرات پرونده شما هستند و بدون آن ها، ادعای شما بی اساس خواهد بود. مهم ترین مدارکی که نیاز دارید:

• مدارک مالکیت خواهان: سند رسمی مالکیت ملک، مبایعه نامه قبلی (که نشان می دهد شما قبلاً آن ملک را خریده اید)، یا گواهی انحصار وراثت (اگر مالک قبلی فوت کرده و شما وارث هستید). اینها ثابت می کنند شما صاحب اصلی مال بوده اید.
• مبایعه نامه یا هر مدرکی که دال بر وقوع معامله فضولی باشد: شما باید سندی (مثلاً مبایعه نامه عادی) یا مدرکی ارائه دهید که نشان دهد فضول، مال شما را معامله کرده است. حتی اگر سندی ندارید، می توانید به شهادت شهود یا اقرار فضول یا طرف معامله استناد کنید.
• استشهادیه شهود (در صورت نیاز و وجود شاهد): اگر شاهدانی دارید که از فضولی بودن معامله یا عدم رضایت شما مطلع هستند، می توانید از آنها بخواهید که استشهادیه را امضا کنند. شهادت شهود می تواند به تقویت پرونده شما کمک کند.
• استعلام ثبتی ملک (برای اثبات مالکیت و عدم انتقال رسمی): برای اموال غیرمنقول (مثل زمین و ملک)، گرفتن استعلام ثبتی از اداره ثبت اسناد و املاک ضروری است. این استعلام نشان می دهد که وضعیت رسمی ملک شما چگونه است و آیا سند به نام شخص دیگری منتقل شده یا نه.
• کارت ملی و شناسنامه خواهان: برای احراز هویت شما به عنوان خواهان پرونده لازم است.
• مستندات پرداخت ثمن (در صورتی که خواهان مدعی پرداخت ثمن به فضول بوده و قصد استرداد آن را دارد): اگر شما به عنوان مالک، قبلاً پولی بابت این معامله به فضول داده اید (که بعید است، اما در برخی حالات خاص ممکن است پیش بیاید)، مدارک پرداخت آن را هم آماده کنید تا در صورت لزوم، بتوانید استرداد آن را بخواهید.

گام ۲: ثبت نام در سامانه ثنا؛ دروازه ورود به دادگاه

برای پیگیری هرگونه پرونده حقوقی در ایران، ابتدا باید در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) ثبت نام کنید. این کار را می توانید هم به صورت حضوری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام دهید، هم به صورت آنلاین در وب سایت سامانه ثنا. داشتن حساب کاربری ثنا برای دریافت ابلاغیه ها و پیگیری روند پرونده ضروری است و بدون آن، عملاً نمی توانید دادخواستی را ثبت کنید.

گام ۳: نگارش متن دادخواست؛ خواسته شما، حرف آخر است!

متن دادخواست باید دقیق و کامل باشد. فرمت کلی دادخواست ها شبیه به هم است، اما جزئیات هر پرونده متفاوت است. در بخش نمونه دادخواست، یک الگوی کامل را می آوریم، اما نکات اصلی شامل موارد زیر است:

• مشخصات خواهان: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کدملی، نشانی دقیق و شماره تماس شما.
• مشخصات خواندگان: (فضول و طرف معامله فضولی) هر دو باید به عنوان خوانده در دادخواست ذکر شوند. یعنی مشخصات کامل کسی که بدون اجازه مال شما را معامله کرده (فضول) و مشخصات کسی که با او معامله کرده (طرف معامله فضولی).
• وکیل یا نماینده قانونی: اگر وکیل دارید، مشخصات کامل وکیل شما.
• تعیین خواسته و بهای آن: این بخش بسیار مهم است و باید به وضوح بنویسید چه چیزی از دادگاه می خواهید. مثلاً:
  1. تأیید بطلان معامله فضولی منعقده بین خواندگان محترم مورخ … در خصوص ملک با پلاک ثبتی … به نشانی … مقوم به … ریال (مبلغ ارزیابی علی الحساب).
  2. ابطال سند رسمی انتقال به شماره … مورخ … تنظیمی در دفتر اسناد رسمی شماره … (اگر سند رسمی هم منتقل شده).
  3. محکومیت خواندگان به پرداخت کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل.

  به یاد داشته باشید که در دعوای غیرمالی، خواسته تأیید بطلان معمولاً مبلغ معینی ندارد، اما در برخی موارد قضات ممکن است ارزش تقریبی ملک را برای تعیین هزینه دادرسی بپرسند که باید آن را علی الحساب و با عدد مشخصی بنویسید.

• دلایل و منضمات دادخواست: لیست دقیق مدارکی که در گام اول جمع آوری کرده اید، مثل کپی مصدق سند مالکیت، مبایعه نامه فضولی و…
• شرح دادخواست: اینجا باید ماجرا را با جزئیات کامل و به ترتیب وقوع، برای قاضی توضیح دهید. شفاف و واضح بنویسید که چطور فهمیدید معامله فضولی انجام شده و چرا آن را رد می کنید.

گام ۴: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی؛ آخرین ایستگاه قبل از دادگاه

پس از آماده کردن مدارک و متن دادخواست، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. کارشناسان این دفاتر، دادخواست شما را بررسی کرده، کد پیگیری ثنای شما را چک می کنند، مدارک را اسکن و پیوست دادخواست می کنند و در نهایت، دادخواست شما را به صورت الکترونیکی برای دادگاه صالح ارسال می کنند. در همین مرحله، باید هزینه های دادرسی را هم پرداخت کنید.

گام ۵: تعیین دادگاه صالح؛ هر دعوایی، دادگاه خودش را دارد

دادگاه صالح، یعنی دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به پرونده شما را دارد. اگر دادخواست را به دادگاه اشتباهی بفرستید، پرونده شما به دادگاه صحیح ارجاع داده می شود که این خود باعث اتلاف وقت می شود:

• برای اموال غیرمنقول (ملک، زمین و…): دادگاه محل وقوع ملک، صالح به رسیدگی است. مثلاً اگر ملک در اصفهان است، باید به دادگاه اصفهان مراجعه کنید.
• برای اموال منقول (ماشین، کالا و…): دادگاه محل اقامت خوانده (کسی که علیه او شکایت کرده اید) یا محل انعقاد قرارداد، صالح به رسیدگی است.

گام ۶: پیگیری روند پرونده؛ تا صدور حکم، دست بردار نباشید!

بعد از ثبت دادخواست، از طریق سامانه ثنا می توانید روند پرونده خود را پیگیری کنید. مراحل شامل این هاست:

• ابلاغ دادخواست به خواندگان: دادخواست شما به فضول و طرف معامله فضولی ابلاغ می شود و آنها باید ظرف مهلت مقرر به آن پاسخ دهند.
• تعیین وقت رسیدگی: دادگاه زمان جلسه رسیدگی را تعیین و به طرفین ابلاغ می کند.
• حضور در جلسه رسیدگی: در تاریخ مقرر، باید در دادگاه حاضر شوید و دفاعیات خود را مطرح کنید. (اگر وکیل دارید، وکیل شما این کار را انجام می دهد).
• صدور حکم: پس از بررسی مدارک، شنیدن دفاعیات و در صورت نیاز تحقیق و کارشناسی، دادگاه حکم خود را صادر می کند. حکم صادر شده، قابل تجدیدنظرخواهی است.

با رعایت این مراحل، می توانید با اطمینان بیشتری برای احقاق حق خود در برابر معامله فضولی اقدام کنید. البته، در هر مرحله، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص می تواند مسیر را برای شما هموارتر و موفقیت تان را بیشتر کند.

نکات حقوقی مهم و کلیدی در دعوای اعلام بطلان معامله فضولی

دعوای اعلام بطلان معامله فضولی، مثل هر پرونده حقوقی دیگری، ظرافت ها و نکات ریزی دارد که اگر حواسمان بهشان نباشد، ممکن است نتیجه دلخواه مان را نگیریم. بیایید چند نکته کلیدی را با هم بررسی کنیم که می تواند در پرونده تان حسابی به کارتان بیاید.

نقش علم یا جهل طرف معامله (خریدار فضولی): آیا بی خبری جرم نیست؟

یکی از سؤالات رایج این است که اگر خریدار (طرف معامله فضولی) نداند که فروشنده (فضول) مالک اصلی نیست، تکلیف چیست؟ آیا جهل او تأثیری در بطلان معامله دارد؟ پاسخ این است که خیر، علم یا جهل خریدار به فضولی بودن معامله، تأثیری در ماهیت «فضولی» بودن و در نهایت «بطلان» معامله (پس از رد مالک) ندارد. یعنی معامله همچنان فضولی و در صورت رد، باطل است. اما ممکن است در مسئولیت های فضول در برابر خریدار فضولی (مثلاً در زمینه جبران خسارت یا استرداد ثمن) تأثیرگذار باشد.

مسئولیت فضول: از رد مثل تا جبران خسارت

کسی که فضولانه مال دیگری را معامله کرده، در برابر مالک اصلی و حتی در برابر طرف معامله فضولی، مسئولیت های زیادی دارد:

• در برابر مالک: اگر فضول مال را به تصرف طرف معامله داده باشد و آن مال تلف شود یا آسیب ببیند، فضول مسئول است که «مثل» یا «قیمت» آن را به مالک بپردازد. به عبارت دیگر، مسئولیت غاصبانه دارد.
• در برابر طرف معامله فضولی: اگر معامله فضولی توسط مالک رد شود، فضول باید ثمنی را که از طرف معامله فضولی گرفته، به او برگرداند. همچنین، اگر طرف معامله از فضولی بودن بی خبر بوده و خسارتی به او وارد شده باشد (مثلاً هزینه هایی که برای معامله داده یا سودی که می توانست کسب کند)، فضول باید آن خسارات را جبران کند.

اهمیت ابطال سند رسمی انتقال: وقتی کار از محکم کاری عیب نمی کند

گاهی اوقات پیش می آید که فضول، نه تنها مال شما را معامله می کند، بلکه موفق می شود سند رسمی آن را هم به نام خریدار فضولی منتقل کند. در این حالت، صرفاً اعلام بطلان معامله فضولی کافی نیست. چرا؟ چون سند رسمی به ظاهر معتبر است و تا زمانی که ابطال نشود، در مراجع رسمی اعتبار دارد. بنابراین، حتماً باید در کنار خواسته «تأیید بطلان معامله فضولی»، خواسته «ابطال سند رسمی انتقال» را نیز در دادخواست خود مطرح کنید تا ریشه ای و کامل مشکل را حل کنید.

مطالبه خسارات: حق تان را تمام و کمال بگیرید!

مسلماً وقتی درگیر چنین پرونده ای می شوید، متحمل هزینه هایی خواهید شد. شما می توانید در دادخواست خود، علاوه بر خواسته اصلی، مطالبه کلیه خسارات دادرسی را نیز بخواهید. این خسارات می تواند شامل موارد زیر باشد:

• هزینه های دادرسی: پولی که برای ثبت دادخواست و مراحل قضایی پرداخته اید.
• حق الوکاله وکیل: در صورت استفاده از وکیل، می توانید مطالبه حق الوکاله او را هم بخواهید.
• هزینه های کارشناسی: اگر نیاز به کارشناسی (مثلاً برای ارزیابی ملک) باشد.
• سایر خسارات احتمالی: هرگونه خسارت دیگری که مستقیماً به خاطر این معامله فضولی به شما وارد شده و قابل اثبات باشد (مانند عدم النفع یا خسارت تأخیر).

امکان طرح دعوای کیفری فروش مال غیر: جنبه مجرمانه قضیه

معامله فضولی، علاوه بر جنبه حقوقی، می تواند جنبه کیفری هم داشته باشد. اگر فضول با علم به اینکه مال متعلق به دیگری است، آن را بفروشد و قصد تصاحب یا فریب داشته باشد، عمل او مصداق جرم «فروش مال غیر» است. این جرم در حکم کلاهبرداری است و مجازات سنگینی دارد (حبس، جزای نقدی، رد مال). شما می توانید همزمان با طرح دعوای حقوقی، یا حتی به صورت جداگانه، شکایت کیفری «فروش مال غیر» را علیه فضول مطرح کنید. این کار می تواند فشار بیشتری بر فضول وارد کند و احتمال استرداد مال را افزایش دهد.

مهلت قانونی برای طرح دعوا: هرچه زودتر، بهتر!

برخلاف برخی دعاوی که مهلت های قانونی خاصی برای طرح آنها وجود دارد، برای دعوای اعلام بطلان معامله فضولی، مهلت قانونی خاصی تعیین نشده است. یعنی هر زمان که مالک از معامله فضولی باخبر شود، می تواند برای اعلام بطلان آن اقدام کند. اما یک ضرب المثل قدیمی می گوید: «کار امروز را به فردا مسپار!»، این در اینجا کاملاً صدق می کند. هرچه زودتر اقدام کنید، جمع آوری مدارک و اثبات ادعا راحت تر است و از بروز مشکلات بیشتر (مانند انتقال مال به نفرات بعدی) جلوگیری می شود.

اهمیت مشاوره و اخذ وکیل متخصص: چتری مطمئن بر سر شما

همانطور که می بینید، دعوای اعلام بطلان معامله فضولی پیچیدگی های خاص خودش را دارد. از جمع آوری مدارک و انتخاب صحیح خواسته گرفته تا پیگیری مراحل قانونی و اثبات ادعا در دادگاه. هر اشتباه کوچکی می تواند عواقب بزرگی داشته باشد. به همین دلیل، شدیداً توصیه می شود که از همان ابتدای کار، از یک وکیل متخصص و باتجربه در دعاوی ملکی و قراردادی کمک بگیرید. وکیل می تواند:

• مدارک شما را به درستی بررسی کند.
• دادخواست را به بهترین شکل ممکن تنظیم کند.
• شما را در تمامی مراحل راهنمایی کند.
• از حقوق شما در دادگاه به بهترین نحو دفاع کند.

یک وکیل کاربلد، مثل یک راهنمای باتجربه در مسیر پر پیچ وخم حقوقی عمل می کند و شانس موفقیت شما را به طرز چشمگیری افزایش می دهد. پس، برای حفظ مال و اموال تان، درنگ نکنید و به فکر مشورت با یک متخصص باشید.

نمونه دادخواست اعلام بطلان معامله فضولی (با قابلیت کپی و ویرایش)

خب، رسیدیم به بخش اصلی که خیلی ها به خاطرش تا اینجا همراه ما بودند: یک نمونه دادخواست کامل و کاربردی برای اعلام بطلان معامله فضولی. یادتان باشد این یک الگو است و باید آن را با جزئیات پرونده خودتان تطبیق دهید و اطلاعات مربوط به خودتان و خواندگان را با دقت وارد کنید.

عنوان دادخواست:

دادخواست تأیید بطلان معامله فضولی و ابطال سند رسمی انتقال (در صورت وجود سند رسمی)

خواهان:

نام و نام خانوادگی: [نام کامل شما]
نام پدر: [نام پدر شما]
کد ملی: [کد ملی شما]
نشانی دقیق: [آدرس کامل محل سکونت شما شامل خیابان، کوچه، پلاک، واحد، شهر و کد پستی]
شماره تماس: [شماره تلفن همراه شما]

خواندگان:

خوانده ردیف اول (فضول):
نام و نام خانوادگی: [نام کامل فضول (کسی که بدون اجازه معامله کرده)]
نام پدر: [نام پدر فضول]
کد ملی: [کد ملی فضول]
نشانی دقیق: [آدرس کامل محل سکونت فضول]
شماره تماس: [شماره تلفن فضول (در صورت اطلاع)]

خوانده ردیف دوم (طرف معامله فضولی):
نام و نام خانوادگی: [نام کامل طرف معامله فضولی (مثلاً خریدار فضولی)]
نام پدر: [نام پدر طرف معامله فضولی]
کد ملی: [کد ملی طرف معامله فضولی]
نشانی دقیق: [آدرس کامل محل سکونت طرف معامله فضولی]
شماره تماس: [شماره تلفن طرف معامله فضولی (در صورت اطلاع)]

وکیل یا نماینده قانونی:

(در صورت وجود وکیل، مشخصات کامل او را درج کنید. اگر وکیل ندارید، این بخش را حذف کنید.)
نام و نام خانوادگی: [نام وکیل]
نام پدر: [نام پدر وکیل]
کد ملی: [کد ملی وکیل]
نشانی دقیق: [آدرس دفتر وکیل]
شماره تماس: [شماره تلفن وکیل]

تعیین خواسته و بهای آن:

1. تأیید بطلان معامله فضولی (عادی/رسمی) منعقده بین خواندگان محترم مورخ [تاریخ وقوع معامله فضولی] در خصوص [نوع مال، مثلاً: یک دستگاه آپارتمان / یک قطعه زمین] دارای پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی فرعی و اصلی] واقع در [نشانی دقیق ملک، شامل بخش و ناحیه ثبتی] مقوم به [مبلغ ارزیابی علی الحساب، مثلاً: 2,010,000,000 ریال] ریال (علی الحساب).
2. ابطال سند رسمی انتقال به شماره [شماره سند رسمی] مورخ [تاریخ تنظیم سند] تنظیمی در دفتر اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه] واقع در [نشانی دفترخانه] به نام خوانده ردیف دوم (در صورت انتقال رسمی ملک پس از معامله فضولی).
3. محکومیت خواندگان (یا خوانده ردیف اول) به پرداخت کلیه خسارات دادرسی شامل هزینه های قانونی، حق الوکاله وکیل (در صورت پذیرش) و سایر خسارات وارده.

دلایل و منضمات دادخواست:

(کپی مصدق یعنی کپی برابر با اصل شده توسط دفترخانه یا دادگاه)

• کپی مصدق سند مالکیت/مبایعه نامه مورخ [تاریخ مبایعه نامه شما] (دال بر مالکیت خواهان)
• کپی مصدق مبایعه نامه عادی شماره [شماره مبایعه نامه فضولی] مورخ [تاریخ مبایعه نامه فضولی] یا هر مدرک دیگر دال بر وقوع معامله فضولی
• کپی مصدق سند رسمی انتقال به شماره [شماره سند رسمی] مورخ [تاریخ تنظیم سند] (در صورت وجود و لزوم ابطال آن)
• کپی مصدق استعلام ثبتی ملک (در صورت لزوم)
• کپی مصدق استشهادیه شهود (در صورت وجود)
• تصویر مصدق کارت ملی خواهان

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان یا منطقه قضایی]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب خواهان، به موجب [نوع مستند مالکیت خود را ذکر کنید، مثلاً: سند مالکیت شش دانگ/مبایعه نامه مورخ…] مالک [تعداد دانگ و نوع ملک، مثلاً: شش دانگ یک قطعه زمین / یک دستگاه آپارتمان] دارای پلاک ثبتی [شماره پلاک فرعی و اصلی] واقع در [نشانی دقیق ملک] می باشم که تصویر مصدق آن پیوست دادخواست تقدیمی است.

متأسفانه خوانده ردیف اول، آقای/خانم [نام فضول]، بدون اذن و اجازه اینجانب و به صورت فضولی و خارج از هرگونه اختیار قانونی، اقدام به فروش ملک مذکور به خوانده ردیف دوم، آقای/خانم [نام طرف معامله فضولی] نموده است. این معامله فضولی به موجب [نحوه اطلاع یا مدرک معامله فضولی، مثلاً: مبایعه نامه عادی شماره … مورخ … / اطلاع از طریق همسایگان و مشاهده نقل و انتقال / …] صورت گرفته است و اینجانب به هیچ وجه رضایت به این معامله نداشته ام و پس از اطلاع از آن، به صراحت و به موجب این دادخواست، معامله فضولی مذکور را رد و عدم نفوذ و بطلان آن را اعلام می نمایم.

[در صورتی که سند رسمی نیز انتقال یافته باشد، این پاراگراف را اضافه کنید:]
شایان ذکر است که خواندگان، پس از معامله فضولی عادی، اقدام به انتقال سند رسمی ملک به شماره [شماره سند رسمی] مورخ [تاریخ تنظیم سند] در دفتر اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه] به نام خوانده ردیف دوم نموده اند. نظر به اینکه این سند رسمی بر پایه یک معامله باطل و فضولی بنا شده است، لذا خود سند نیز فاقد اعتبار قانونی و قابل ابطال می باشد.

لذا با توجه به مراتب فوق و مستنداً به مواد 247، 251 و 257 (و در صورت لزوم 304 و 674) قانون مدنی و همچنین مواد 198 و 519 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر تأیید بطلان معامله فضولی منعقده بین خواندگان محترم و ابطال سند رسمی انتقال (در صورت وجود) و محکومیت خواندگان (یا خوانده ردیف اول) به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه های کارشناسی، حق الوکاله و …) مورد استدعاست.

با تجدید احترام،

نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل خواهان
امضاء و تاریخ

نکات تکمیلی:
* مبلغ خواسته (بهای آن) برای دعاوی مالی است. اگر خواسته شما فقط تأیید بطلان باشد، در برخی موارد دعوا غیرمالی تلقی می شود و مبلغ علی الحساب برای تعیین صلاحیت و هزینه های احتمالی کارشناسی درج می شود. بهتر است در این خصوص با وکیل مشورت کنید.
* همیشه سعی کنید نشانی دقیق خواندگان را داشته باشید تا ابلاغ دادخواست بدون مشکل انجام شود.
* اگر سند مالکیت شما عادی است، حتماً مدارک اثبات مالکیت قبلی خود را هم ارائه کنید.

با این نمونه دادخواست، می توانید با اطمینان بیشتری قدم در مسیر احقاق حق خود بگذارید. اما باز هم تأکید می کنیم، هر پرونده ای خصوصیات منحصر به فرد خود را دارد و بهتر است قبل از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص مشورت کنید.

پرسش های متداول (FAQ) در مورد معامله فضولی و دادخواست آن

همیشه توی مسائل حقوقی، یک عالمه سؤال بی پاسخ توی ذهن آدم رژه می رود. در مورد معامله فضولی و دادخواست آن هم کلی سؤال وجود دارد که سعی می کنیم به مهم ترین هایشان اینجا جواب بدهیم.

تایید بطلان معامله به جهت فضولی بودن به چه صورت است؟

تأیید بطلان معامله فضولی وقتی اتفاق می افتد که مالک اصلی، پس از اطلاع از معامله ای که بدون اجازه او انجام شده، آن را صراحتاً یا تلویحاً رد کند. با رد مالک، معامله از همان ابتدا باطل تلقی می شود و دادگاه با صدور حکم، این بطلان را رسماً «تأیید» یا «اعلام» می کند. این کار از طریق تقدیم دادخواست «تأیید بطلان معامله فضولی» به دادگاه انجام می شود.

معامله فضولی چه نوع معامله ای می باشد؟

معامله فضولی به معامله ای گفته می شود که یک نفر (فضول) بدون اینکه از طرف مالک اصلی اجازه یا اختیاری داشته باشد، مال او را با شخص دیگری معامله کند. این معامله تا زمانی که مالک آن را تأیید (اجازه) نکند، «غیرنافذ» است و در صورت رد مالک، «باطل» می شود.

نحوه ابطال معامله فضولی به چه صورت می باشد؟

برای ابطال معامله فضولی (که دقیق ترش «اعلام بطلان» است)، مالک باید با جمع آوری مدارک مالکیت و مدرک معامله فضولی، دادخواستی تحت عنوان «تأیید بطلان معامله فضولی» را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه صالح تقدیم کند. در صورت وجود سند رسمی انتقال، باید «ابطال سند رسمی» را نیز به عنوان خواسته مطرح کند. دادگاه پس از بررسی، حکم مقتضی را صادر خواهد کرد.

آیا می توان خریدار (طرف معامله) را طرف دعوی قرار نداد؟

خیر، نمی توان خریدار یا طرف معامله فضولی را طرف دعوا قرار نداد. چون خواسته شما «تأیید بطلان معامله منعقده بین خواندگان» است، هر دو طرف آن معامله (هم فضول و هم خریدار فضولی) باید به عنوان خوانده در دادخواست شما ذکر شوند تا حکم دادگاه شامل حال هر دو نفر شود و معامله به طور کامل از اعتبار ساقط شود.

اگر مالک، معامله فضولی را اجازه دهد چه می شود؟

اگر مالک اصلی، معامله فضولی را «اجازه» دهد و تأیید کند، معامله از همان ابتدا (تاریخ وقوع) صحیح و نافذ می شود. در این حالت، مالک دیگر نمی تواند برای اعلام بطلان آن اقدام کند و مال به طور قانونی به طرف معامله فضولی منتقل شده است.

آیا فضول مسئول خسارات وارده به خریدار است؟

بله، فضول در برابر خریدار (طرف معامله فضولی) مسئول جبران خسارات است، به خصوص اگر خریدار از فضولی بودن معامله بی خبر بوده باشد. اگر معامله توسط مالک رد شود، فضول باید ثمن دریافتی را به خریدار برگرداند و خساراتی که به دلیل این معامله به خریدار وارد شده (مانند هزینه های دادرسی یا سایر خسارات مادی)، را نیز جبران کند.

چقدر طول می کشد تا حکم بطلان معامله فضولی صادر شود؟

مدت زمان رسیدگی به پرونده های حقوقی، به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله حجم کاری دادگاه، تعداد جلسات رسیدگی، نیاز به کارشناسی یا استعلام، و نحوه ابلاغ اوراق قضایی. به طور کلی، نمی توان زمان دقیق و ثابتی را اعلام کرد، اما معمولاً این نوع پرونده ها از چند ماه تا یک سال یا بیشتر ممکن است به طول بینجامد. البته با احتساب مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی ممکن است زمان بیشتری نیز نیاز باشد.

نتیجه گیری و توصیه پایانی

معامله فضولی و پیگیری قانونی بطلان آن، یکی از آن دست پرونده هایی است که می تواند حسابی آرامش را از آدم بگیرد. در این مقاله تلاش کردیم تا با زبانی ساده و کاربردی، از تعریف و ارکان معامله فضولی گرفته تا تفاوت های کلیدی «اعلام بطلان» و «ابطال»، و مراحل گام به گام تنظیم و تقدیم دادخواست، همه چیز را برایتان روشن کنیم. دیدیم که انتخاب صحیح خواسته و جمع آوری دقیق مدارک، چقدر در مسیر پرونده شما اهمیت دارد و چطور یک نمونه دادخواست می تواند راهنمای اولیه خوبی برایتان باشد.

یادتان باشد، دنیای حقوق پر از پیچ و خم ها و نکات ظریفی است که گاهی اوقات از چشم ما پنهان می مانند. حتی با داشتن یک راهنمای جامع مثل همین مقاله، باز هم پرونده شما می تواند جزئیات خاص خودش را داشته باشد که نیاز به بررسی دقیق تر یک متخصص دارد. کوچک ترین اشتباه در تنظیم دادخواست یا پیگیری مراحل، ممکن است به ضرر شما تمام شود و حقتان را به خطر بیندازد. به همین دلیل، تأکید می کنیم که در چنین مواقعی، بهترین و مطمئن ترین کار، این است که حتماً با یک وکیل متخصص و باتجربه در زمینه دعاوی ملکی و قراردادی مشورت کنید. وکیل نه تنها به شما کمک می کند تا دادخواست خود را به بهترین شکل تنظیم کنید، بلکه در تمام مراحل دادرسی، از حقوق شما دفاع خواهد کرد و احتمال موفقیت تان را به طرز چشمگیری افزایش می دهد. پس، برای حفظ مال و اموال تان، درنگ نکنید و همین امروز برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی اقدام کنید. حق گرفتنی است، نه دادنی!