شرایط تقسیط و تعدیل مهریه
از آن‌جایی که مهریه مالی است که به هنگام وقوع عقد از طرف مرد به زن تعلق میگیرد به همین دلیل مرد متعهد میشود که آن را پرداخت کند که این مال میتواند به صورت نقد باشد و یا سکه ، طلا و سایر اموال منقول و غیر منقول. اما شرایطی میش می‌آید که مرد توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا ندارد که ضمن دادخواست اعساری که مرد دارد و نظر دادگاه ، مهریه قسط بندی میشود تا طی اقساط معینی به زوجه پرداخت شود برای اطلاعات بیشتر وکیل مهریه میتواند مشاور مناسبی باشد.
در قانون قدیم مهریه قابل تقسیط نبود اما در حال حاضر به نرخ روز بررسی و ارزیابی میشود یعنی وقتی که زوج بعد از اینکه دادخواست اعسار داد و شرایط پرداخت کردن مرد مشخص و تعیین شد و باز هم قادر به پرداخت نبود میتواند دادخواست تعدیل و تقسیط مهریه را دهد تا شرایط اقساط به نفع زوج باشد. اما گاهی و در بعضی مواقع زن مجبور خواهد بود در چنین شرایطی بار معسر بودن مرد را اثبات کند تا بتواند نداری و عدم توانایی مالی مرد را رد کند.
نحوه تقسیط مهریه به چه صورت است؟
قاضی دادگاه طبق میزان مهریه و شرایط مالی زوج و همچنین دفاعیات زوجه و نحوه اقساط و موارد پیش قسط مهریه را تعیین می‌کند چراکه برای هر شخصی میزان تقسیط به یک شکل نمی‌باشد و کاملا بسته به نظر قاضی دادگاه و شعبه رسیدگی کننده است.
اگر زمانی که قاضی دادگاه حکم به قسط بندی مهریه را صادر کرد زوج از پرداخت آن امتناع ورزید زوجه میتواند در دادگاه خانواده طرح شکایت کند، در این صورت مهریه از حالت اقساط به حالت حال در می‌آید یعنی دیگر امکان تقسیط وجود نخواهد داشت و مرد ملزم میشود به صورت یکجا مهریه را پرداخت کند.
فرار از حکم جلب مهریه
حکم جلب اصولا در پرونده های حقوقی نسبت به پرونده های کیفری از دشواری بیشتری برخوردار است و اگر قصد گرفتن حکم جلب بعد از به اجرا گذاشتن مهریه را دارید باید صبر نمایید. اگر مردی مهریه همسر خود را پرداخت نکرد زن میتواند بنابر قانون مهریه خود را به اجرا گذارد و برای مطالبه آن حکم بازداشت مرد را از دادگاه درخواست کند زیرا عدم پرداخت مهریه پیگرد قانونی دارد. بنابراین اگر مرد مهریه را پرداخت نکرد بازداشت می گردد تا دادخواست اعسار توسط قاضی دادگاه بررسی شود.
جلسه دادگاه و درخواست تقسیط مهریه و معسر بودن مرد با حضور خود زوج و زوجه و شهود در دادگاه تشکیل میشود تا مقدار پرداختی مهریه توسط مرد مشخص شود. همچنین زوجه میتواند مالی را که مرد پنهان کرده و یا انتقال داده باشد به دادگاه اطلاع دهد.
قرار جلب به چند صورت است؟
قرار جلب به ۲ صورت است. در صورت اول قاضی دادگاه گاهی در روند اجرای پرونده به دلیل مجبور کردن شخص در برابر اجرای حکم قرار جلب صادر می‌کند و در صورت دوم زمانی که متهم بودن زوج هنوز معلوم نیست بنابراین قاضی دادگاه برای رسیدگی به تحقیقات و صدور حکم دستور جلب صادر می‌کند. زیرا به دلیل اینکه هنوز اتهام شخص کاملا مشخص نیست و برای انجام تحقیقات و دلایل انتسابی به متهم این قرار صادر میشود.
در پرونده های حقوقی زمانی دستور جلب اجرا میشود که در زمان اجرای حکم این امکان نباشد که مالی از جانب زوج مهیا و پرداخت شود و یا اصلا ممکن است زوج مالی نداشته باشد که پرداخت کند در نهایت اگر زوج نتواند دین خود را پرداخت کند راهی زندان میشود اما زمانی که متهم مالی داشته و آن را پنهان کند و یا انتقال دهد برای اینکه وانمود کند مالی ندارد اگر این انتقال بعد از شکایت از او انجام شده باشد پذیرفته نمیشود و اموال مرد توقیف میگردد و اگر قبل از شکایت اموالش را انتقال داده باشد اثبات کردن آن کمی دشوار میشود.
انواع حکم جلب؟
حکم جلب اصولا هم در پرونده های کیفری و هم در پرونده‌های حقوقی که محکومیت انها قطعی شده است قابل صدور است. از انواع حکم جلب میتوان به این موارد اشاره کرد که از جمله موارد حکم جلب عادی و سیار در دعاوی خانوادگی است.
- حکم جلب مهریه
- حکم جلب نفقه
- حکم جلب ملاقات فرزند
- حکم جلب
- حکم جلب استرداد جهیزیه
- حکم جلب فریب در ازدواج
نکته ای که قابل ذکر است اینکه دستور جلب در پرونده های حقوقی اصولا فقط برای ادای دین و پرداخت آن است و مجازات به حساب نمی‌آید زیرا در امور حقوقی امری به نام مجازات مطرح نیست و فقط پرداخت دین مهم است.
در چه صورت مهریه زن قطع میشود؟
از انجایی که عمومأ مهریه در هنگام طلاق و ازدواج مطرح میگردد نشان دهنده دین و هدیه مرد به همسر خود میباشد زیرا مهریه حق قانونی و شرعی زن میباشد و هر زمانی که بخواهد میتواند آن را مطالبه کند. اما یکی از موارد و سوالات رایج در این مباحث این است که چه زمانی مهریه زن قطع میشود؟
طبق بند ۲۹ قانون حمایت از خانواده طلاق از هر نوع که باشد باید تکلیف مهریه و پرداخت آن در دادنامه از سوی دادگاه تعیین گردد. حال زمانی که زن ازدواج مجدد هم داشته باشد باز این امر مانع دریافت مهریه توسط زوجه نخواهد شد. بنابراین هیچ مانعی برای عدم دریافت مهریه و قطع آن وجود ندارد اما ثبت تا زمان پر اخت حقوق مالی زوجه انجام نمی شود و اگر زن به ثبت طلاق بدون دریافت خود رضایت دهد بعد ازآن میتواند طبق قانون از طریق اجرای احکام دادگستری نسبت به دریافت مهریه خود اقدام کند.
آیا به زنی که خیانت کرده مهریه تعلق میگیرد؟
در جوامع امروز ممکن است این موضوع برای خیلی ها اتفاق بیافتد و اهمیت پیداکند چرا که هر سوء رفتاری از جانب شخص در طول زندگی مشترک ممکن است .حال فرض کنیم زنی به همسر خود خیانت کند و مرد قصد طلاق او را داشته باشد سوالی که پیش می‌آید این است که آیا با وجود خیانت زن به همسرخود در دریافت مهریه اش تاثیر می‌گذارد و آیا مرد میتواند به دلیل این خیانت او را طلاق دهد ، در صورت طلاق مهریه زن چه میشود آیا ازبین می‌رود و زن حق دریافت مهریه اش را ندارد همه این ها سوالاتی است که در این مقاله به آن اشاره خواهیم کرد.
باید بگوییم که طبق ماده ۱۳۳۳ قانون مدنی مرد میتواند هر زمانی که بخواهد حتی بدون دلیل موجه اما با پرداخت تمامی حق و حقوق قانونی و شرعی زن او را طلاق دهد و اگر هم اختلافی بین انها باشد با مراجعه به دادگاه و سپس ارجاع اختلافات آنها به داوری برای اصلاح بین زوجین این امر مورد بررسی قرار خواهد گرفت که در صورت عدم سازش بین آنها حکم طلاق با ثبت در دفاتر طلاق صادر میشود.
اما این سوال که در صورت خیانت زوجه به همسر خود حق مطالبه مهریه اش را دارد یاخیر جواب مثبت است یعنی حتی در صورت خیانت زن هم باز مرد موظف به پرداخت مهریه زن میباشد. زیرا خیانت و هر جرم دیگری مانع دریافت این حق قانونی زن و یا از بین رفتن و کاهش آن نخواهد شد.
اما باید بدانید اگر عقد ازدواج زن خیانتکار و زناکار قبل ار برقراری رابطه جنسی با طلاق خاتمه پیداکند زن مستحق نصف مهریه میشود زیرا عدم رابطه جنسی است که در میزان دریافت مهریه تاثیر می‌گذارد خیانت زن تاثیری در این امر ندارد پس خیانت زن دلیلی بر عدم دریافت مهریه اش نمیشود.
و اما در بحث قانون میزان و مقدار دقیقی برای پرداخت آن معین نکرده است اما طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضیت زن مثل مسکن، خوراک، پوشاک، اثاثیه منزل، هزینه های بهداشتی و درمانی و تنها شرط دریافت آن منوط به تمکین زوجه میباشد.
تمکین هم یعنی داشتن رابطه جنسی با همسر و زنی که تمکین نکند ناشزه نام میگیرد. مورد دیگر در رابطه با تمکین هم این است که زن در اقامتگاه و محل زندگی دائمی شوهرش زندگی کند مگر ضمن عقد در عقدنامه حق تعیین مسکن با زن باشد در این صورت اقامت در منزل و اقامتگاه شوهر از موارد تمکین نخواهد بود.
پس همانطور که گفته شد خیانت زن و ارتکاب جرم توسط او هم مانع دریافت مهریه اش نمیشود یعنی مهریه به زن خیانتکار هم تعلق میگیرد.
شرایط دریافت مهریه زن خیانتکار و زناکار چیست؟
همانطور که بیان شد مهریه از اساسی ترین حقوق مالی زن میباشد که به محض وقوع عقد زن مالک آن میشود و اگر بخواهیم موضوع مالکیت مهریه را مورد بررسی قرار دهیم باید بگوییم که زن به محض عقد مالک آن میشود حتی اگر زن خیانتکار باشد. بنابراین اگر مردی با همسر خیانتکار خود رابطه جنسی برقرار کرده باشد باید تمامی مهریه اش را پرداخت کند و خیانت زن دلیلی بر ساقط شدن مهریه ندارد ولی اگر عقد و ازدواج زن زناکار، قبل از برقراری رابطه جنسی با همسرش با طلاق خاتمه یابد، در اینجا زن مستحق نصف مهریه میشود زیرا فقط داشتن رابطه جنسی بین زوجین است که در میزان پرداخت مهریه تاثیر گذار است.
انواع مهریه:
مهریه ممکن است به صورت عندالمطالبه یا عند الاستطاعه بر عهده ی مرد قرار گیرد. اما معنی آنها چیست؟
مهریه عندالمطالبه به مهریه ای گفته می شود که زن می تواند هر زمان خواست آن را مطالبه کند. و ه گاه زن مهریه خود را مطالبه کرد، مرد باید آن را بپردازد.
اما مهریه عندالاستطاعه به این شکل نیست. مهریه عندالاستطاعه به این شکل است که با مطالبه زن، مرد در صورتی تکلیف به پرداخت مهریه دارد که توان پرداخت داشته باشد. پس پرداخت آن به توانایی مالی مرد و استطاعت او بستگی دارد.
مواردی که به زن هیچ گونه مهریه ای تعلق نمی گیرد
در برخی موارد به زن هیچ گونه مهریه ای تعلق نمی گیرد. این موارد عبارتند از:
1. عدم تعیین مهریه در عقد – عدم نزدیکی – فوت
ممکن است ازدواج دائم واقع شود و طرفین تعیین مهری را به زمانی بعد از عقد موکول کنند.
حال اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهریه و قبل از وقوع نزدیکی فوت کند، به زن مهریه ای تعلق نمی گیرد. چنانچه مهریه تعیین نشده باشد اما نزدیکی واقع شده باشد، به زن مهرالمثل تعلق می گیرد.
2. بطلان عقد -نزدیکی صورت نگرفته باشد
اگر عقد ازدواج به دلیلی باطل باشد و بین طرفین نزدیکی واقع نشده باشد، به زن مهریه ای تعلق نمی گیرد و اگر شوهر مالی را به عنوان مهریه پرداخت کرده باشد می تواند آن را پس بگیرد. در صورتی که زن از باطل بودن عقد اطلاع داشته باشد و با مرد نزدیکی کرده باشد به او مهرالمثل تعلق می گیرد.
3. فسخ ازدواج – نزدیکی صورت نگرفته باشد.
اگر عقد ازدواج پیش از وقوع نزدیکی فسخ شود، به زن مهریه تعلق نمی گیرد. البته اگر علت فسخ عِنَن شوهر باشد، به زن نصف مهریه تعلق می گیرد.
در بالا بیان داشتیم که در صورت فسخ نکاح بدون نزدیکی از موارد عدم تعلق مهریه به زن است، در ادامه موارد فسخ نکاح را اعلام می کنیم.
عیوب مرد که برای زن حق فسخ ایجاد می کند:
- جنون مرد.
- عِنَن به معنای بیماری جنسی برای مرد است، به شرط آن که حتی یک بار هم موفق به انجام عمل زناشویی نشده باشد. این مورد زمانی در فسخ عقد نکاح اثر دارد که مرد هنگام عقد به این بیماری مبتلا بوده و زن از وجود این عارضه بی اطلاع باشد یا در دوران زناشویی این عارضه در مرد به وجود آید.
- خصاء به معنای اَخته بودن مرد است.
- مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازه ای که قادر به عمل زناشویی نباشد.
عیوب زن که برای مرد حق فسخ ایجاد می کند:
- جنون زن
- قَرَن استخوان زایدی است که وجود آن در آلت تناسلی زن، مانع دخول و نزدیکی می شود
- جذام
- بَرَص: یک بیماری پوستی و غیر واگیر است که به صورت لکه های سفید و نرم بر بدن ظاهر می شود.
- افضاء
- زمین گیری
- نابینایی از هر دو چشم
موارد عدم تعلق کامل مهریه به زن (بخشی از مهریه به زن تعلق می گیرد)
در برخی از موارد، به زن مهریه تعلق می گیرد اما نه به صورت کامل. این موارد عبارتند از:
اگر شوهر قبل از وقوع نزدیکی همسر خود را طلاق دهد، به زن نصف مهریه تعلق می گیرد. در این صورت اگر شوهر قبلا بیشتر از نصف مهریه را به زن پرداخت کرده باشد، می تواند مازاد بر نصف را استرداد نماید.
فسخ ازدواج قبل از نزدیکی به علت عنن
اگر عقد ازدواج پیش از وقوع نزدیکی به جهت عنن مرد فسخ شود، به زن نصف مهریه تعلق می گیرد.
اما زمانی که طرفین در دوران عقد، تصمیم به طلاق و جدایی می گیرند، در مورد مهریه وضعیت های زیر ممکن است ایجاد شود:
- اگر بین طرفین نزدیکی انجام شده باشد، به زن تمام مهریه تعلق می گیرد.
- اگر بین طرفین نزدیکی انجام نشده باشد و زن همچنان باکره باشد، نصف مهریه به او تعلق می گیرد. در این حالت اگر شوهر قبلا بیش از نصف مهریه را به زن پرداخت کرده باشد، زن باید مقدار بیشتر از نصف را به شوهر برگرداند.
اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق میگیرد؟
آیا در موارد به زن مهریه تعلق می گیرد؟
زن در صورتی می تواند از همسر خود طلاق بگیرد که:
- به دادگاه ثابت نماید که ادامه ی زندگی مشترک با شوهر موجب عسر و حرج او است.
- از شوهر وکالت در طلاق داشته باشد.
- به جهت کراهتی که از شوهر دارد با پرداخت مالی به او، او را برای طلاق راضی نماید. این مال عوض نام دارد و میزان آن ممکن است کمتر، بیشتر یا معادل مهریه باشد.
بنابراین در هر سه مورد به زن مهری تعلق می گیرد. اما در موارد دوم و سوم، ممکن است رن ناچار به بخشیدن مهریه خود شود.
آیا به زن زناکار مهریه تعلق می گیرد؟
برخی مردان تصور می کنند چنانچه در مراجع قضایی ثابت کنند که همسر آنها زنا کرده یا روابط نامشروع دارد، می توانندمهریه را پرداخت نکنند.
در واقع برای فرار از پرداخت مهریه، شکایت زنا یا را علیه همسر خود مطرح می کنند. در حالی که این تصور آنها کاملا اشتباه است. زن حتی اگر زنا کرده باشد، باز هم مهریه به او تعلق می گیرد.
آیا نازایی زن از وارد عدم تعلق مهریه است؟
عده ی دیگری نیز به اشتباه تصور می کنند که اگر زن نازا باشد و توان باروری نداشته باشد، به او مهریه تعلق نمی گیرد.
در حالی که ناباروری و نازایی زن موجبی برای تعلق نگرفتن مهریه به او نیست و به زن نازا هم مهریه تعلق می گیرد.
در چه صورت مهریه زن قطع می شود؟
سوال این است که در چه مواردی پرداخت اقساط مهریه به زن قطع می شود؟
در هیچ حالتی پرداخت اقساط مهریه به زن قطع نمی شود.
حتی اگر زن ازدواج مجدد نماید، ازدواج او مانع از دریافت اقساط نیست. در مواردی هم که زن فوت نماید اقساط باید به ورثه پرداخت شود.
زن از چه اموالی نمی تواند مهریه اش را بردارد؟
به طور کلی برخی از اموال شوهر قابلیت توقیف از طریق مراجع قضایی و به تبع آن فروش مال و برداشتن مبلغ طلب را ندارند.
یعنی برخی اموال شوهر را نمی توان بابت مهریه توقیف کرد. این اموال مستثنیات دین نامیده می شوند. مستثنیات دین عبارتند از:
- یک منزل مسکونی که عرفاً در شأن شوهر باشد جز مستثنیات دین است.
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع نیازهای ضروری شوهر و افراد تحت تکفل وی لازم است.
- آذوقه موجود به قدر احتیاج مرد و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می شود.
- کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها.
- وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
- تلفن مورد نیاز مدیون
- مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.
آیا در حال حاضر مهریه زندان دارد؟
اصولا عدم پرداخت مهریه ، زندان دارد.
در موارد زیر دستور جلب و متعاقبا حبس برای مهریه در نظر گرفته می شود.
- پس از صدور رای قطعی بر محکومیت به پرداخت مهریه از طریق دادگاه ، و تشکیل پرونده اجرایی و صدور اجراییه اگر مرد درخواست اعسار ندهد، مالی نیز معرفی نکند و مهریه را پرداخت نکند، دادگاه می تواند دستور جلب صادر کند.
- پس از صدور حکم قطعی بر اعسار از پرداخت مهریه، و تشکیل پرونده اجرایی ، در صورت عدم پرداخت اقساط ، دادگاه می تواند دستور جلب صادر کند.