آش جو: از مزرعه تا سفره
جو غله ای ارزشمند و پرخاصیت در دنیا و ایران جایگاه ویژه ای داره. از آش جو به عنوان یک غذای سنتی و مقوی در فرهنگ ایرانی یاد میشه. این آش ساده مغذی و خوشمزه است و می تواند در هر فصلی از سال روی سفره شما قرار بگیرد.
در این مقاله به دنیای آش جو سفر می کنیم و با هم مراحل تهیه ی این آش را از صفر تا صد می گذرانیم. از انتخاب جو مناسب گرفته تا رازهای پخت یک آش جو لذیذ و مغذی.
جو غله ای با قدمت دیرینه
جو یکی از اولین غلاتی بوده که انسان به کشت و مصرف آن روی آورده است. تاریخچه ی کشت جو به بیش از ۱۰ هزار سال قبل برمی گردد. جو در مناطق مختلف جهان با آب و هوای متفاوت کشت می شود و از آن به عنوان منبع غذا خوراک دام و حتی در صنایع دارویی و آرایشی استفاده می شود.
انواع جو:
جو به طور کلی به دو دسته جو پرل و جو نرم تقسیم می شود.
جو پرل: جو پرل در واقع همان جو است که با پردازش و پوست گیری به شکل دانه ای گرد در آمده است. این نوع جو سرعت پخت بالاتری دارد و به راحتی در آب جوش می آید.
جو نرم: جو نرم به صورت ساده و بدون پردازش به فروش می رسد. این نوع جو دارای پوست و سبوس است و به زمان پخت بیشتری نیاز دارد.
جدول مقایسه جو پرل و جو نرم:
| ویژگی | جو پرل | جو نرم |
|---|---|---|
| ظاهر | دانه ای گرد | دانه ای با پوست و سبوس |
| سرعت پخت | سریع | کند |
| خواص مغذی | کمتر | بیشتر |
| قیمت | گرانتر | ارزانتر |
انتخاب جو مناسب برای آش جو
برای تهیه ی آش جو می توانید از هر دو نوع جو پرل و جو نرم استفاده کنید. اما اگر به دنبال یک آش مغذی و سنتی هستید استفاده از جو نرم مناسبتر است.
در انتخاب جو به نکات زیر توجه کنید:
- رنگ جو: رنگ جو باید طبیعی و بدون رنگ و بوی غیر طبیعی باشد.
- تازه بودن جو: جو تازه دارای طعم و بوی متفاوت و مطلوبی است.
- آلودگی جو: جو را قبل از استفاده خوب بشویید تا هر گونه آلودگی از آن زدوده شود.
مواد لازم برای تهیه آش جو
برای تهیه ی یک آش جو مناسب برای ۴ نفر به مواد زیر نیاز داریم:
- جو نرم: یک پیمانه
- سبزی آش (تره جعفری شوید اسفناج): ۵۰۰ گرم
- پیاز: یک عدد متوسط
- حبوبات (لوبیا چشم بلبلی نخود): یک پیمانه
- رب گوجه فرنگی: یک قاشق غذاخوری
- نمک فلفل سیاه و زردچوبه: به مقدار لازم
- روغن: ۲ قاشق غذاخوری
مراحل تهیه آش جو
مرحله ۱: شستن و خیساندن جو
جو را چندین بار با آب سرد بشویید تا خاک و آلودگی آن برطرف شود. سپس جو را در یک کاسه آب سرد به مدت حداقل ۸ ساعت بگذارید تا خوب خیس بخورد. خیساندن جو باعث می شود که جو نرمتر شود و زمان پخت آن کاهش یابد.
مرحله ۲: پخت جو
جو خیسانده شده را در یک قابلمه با آب سرد بریزید و روی حرارت ملایم بگذارید تا به جوش بیاید. بعد از به جوش آمدن آب حرارت را کاهش دهید و به مدت حدود ۴۵ دقیقه تا یک ساعت جو را بپزید تا خوب نرم شود.
مرحله ۳: پخت حبوبات
در حین پخت جو می توانید حبوبات را نیز به قابلمه اضافه کنید. لوبیا چشم بلبلی و نخود را از قبل به مدت حداقل ۸ ساعت در آب سرد خیس کنید و سپس به قابلمه اضافه کنید. زمان پخت حبوبات به نوع حبوبات و اندازه آنها بستگی دارد. معمولا حدود ۱ تا ۲ ساعت زمان لازم است تا حبوبات به طور کامل پخته شوند.
مرحله ۴: تفت دادن پیاز و سبزی آش
پیاز را به صورت ریز خرد کنید و در تابه با کمی روغن تفت دهید تا رنگ آن طلایی شود. سپس سبزی آش را به پیاز اضافه کنید و با هم تفت دهید تا سبزی نرم و عطر آن آزاد شود.
مرحله ۵: اضافه کردن رب گوجه فرنگی
رب گوجه فرنگی را به سبزی تفت داده شده اضافه کنید و با هم تفت دهید تا رنگ رب تیره شود.
مرحله ۶: اضافه کردن مخلوط پیاز و سبزی به آش
مخلوط پیاز و سبزی تفت داده شده را به قابلمه آش اضافه کنید و خوب هم بزنید تا با جو و حبوبات به طور کامل مخلوط شود.
مرحله ۷: چاشنی زدن آش
نمک فلفل سیاه و زردچوبه را به آش اضافه کنید و خوب هم بزنید. مزه آش را بچشید و در صورت نیاز به آن نمک اضافه کنید.
مرحله ۸: پخت آش
آش را به مدت حدود ۳۰ دقیقه روی حرارت ملایم بپزید تا جا بیفتد و عطر و طعم آن به طور کامل آزاد شود.
مرحله ۹: سرو کردن آش جو
آش جو را در کاسه ریخته و با کمی نعناع داغ پیاز داغ یا ترشی تزیین کنید و سرو کنید.
نکات مهم در تهیه آش جو
- برای افزایش طعم و مزه آش می توانید از کمی کره در آخر پخت آش استفاده کنید.
- اگر می خواهید آش جو شما رنگ بهتری داشته باشد می توانید از یک قاشق غذاخوری آب لیمو یا آب غوره در آخر پخت آش استفاده کنید.
- آش جو را می توانید به صورت سرد یا گرم میل کنید.
- برای تهیه آش جو می توانید از سبزی آش متفاوت یا حبوبات دیگر نیز استفاده کنید.
خواص مغذی آش جو
آش جو یک غذای مغذی و غنی از فیبر پروتئین ویتامین و املاح معدنی است. از جمله خواص مغذی آش جو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت سیستم ایمنی: جو سرشار از ویتامین C و ویتامین E است که باعث تقویت سیستم ایمنی و مقاومت بدن در مقابل بیماری ها می شود.
- تنظیم قند خون: فیبر بالای جو باعث تنظیم قند خون و کاهش خطر ابتلا به دیابت می شود.
- کنترل وزن: جو سرشار از فیبر است که احساس سیری را به وجود می آورد و باعث کاهش اشتها و کنترل وزن می شود.
- بهبود سلامت گوارش: فیبر و پروتئین موجود در جو به بهبود سلامت گوارش و کاهش یبوست کمک می کند.
- تقویت استخوان ها: جو سرشار از کلسیم و منیزیم است که باعث تقویت استخوان ها و مفاصل می شود.
- کاهش کلسترول: جو باعث کاهش کلسترول بد خون و بهبود سلامت قلب و عروق می شود.
نتیجه گیری
آش جو یک غذای سنتی و مغذی است که از طعم لذیذ و خواص مغذی فراوانی برخوردار است. تهیه ی این آش ساده و سریع است و می توانید با استفاده از مواد اولیه متنوع و طبق سلیقه ی خود آن را تهیه کنید. در انتخاب جو به نکات مهم توجه کنید و از خواص مغذی این غذای ارزشمند لذت ببرید.
پرسش و پاسخ
۱. آیا می توان از جو پرل به جای جو نرم در تهیه آش جو استفاده کرد؟
بله می توانید. اما آش جو تهیه شده با جو پرل طعم و مزه سنتی و مغذی آش جو تهیه شده با جو نرم را ندارد.
۲. بهترین روش برای ذخیره کردن جو چيست؟
جو را در محل خشک و خنک و به دور از نور مستقیم خورشید ذخیره کنید. می توانید جو را در ظرف در بسته یا کیسه نایلونی قرار دهید.
۳. چه نوع حبوباتی را می توان به آش جو اضافه کرد؟
علاوه بر لوبیا چشم بلبلی و نخود می توانید از حبوبات دیگر مثل لوبیا سفید لوبیا قرمز عدس و ماش نیز در تهیه آش جو استفاده کنید.