الفاظ صیغه طلاق نحوه خواندن خطبه طلاق از طرف زن و مرد
طبق قانون طلاق یا جدایی زوجین ، باید از طریق بیان نمودن الفاظ مخصوص صیغه طلاق ، واقع گردد . نحوه خواندن خطبه طلاق از طرف زن و مرد ، به این صورت است که مرد، باید به زبان عربی، الفاظ صیغه طلاق را جاری نماید و مثلا بگوید « زَوْجَتِی فاطِمَةُ طالِقٌ ». البته الفاظ صیغه طلاق، حتما باید در حضور دو نفر شاهد عادل بیان شود. امروزه، معمولا خواندن الفاظ صیغه طلاق ، از طریق وکالت دادن زن و مرد توسط بهترین وکیل در تبریز به محضردار انجام می شود.
الفاظ صیغه طلاق
بر اساس قانون مدنی ، خاتمه عقد ازدواج ، از طریق فسخ نکاح یا طلاق امکان پذیر شده است که هر یک از این روش ها ، شرایط و احکام خاص خود را دارند . به طور کلی ، زمانی که زن و مردی ، قصد دارند از هم جدا شوند ، می بایست به شیوه قانونی و رسمی ، اقدام به طلاق گرفتن نموده و پس از خواندن خطبه یا صیفه طلاق ، آن را نیز به صورت رسمی ، به ثبت برسانند ؛ در غیر این صورت ، ممکن است مرد ، به مجازات مقرر برای عدم ثبت طلاق ، محکوم شود .
اما مطلب مهمی که در ارتباط با طلاق گرفتن وجود دارد ، آن است که به موجب قانون مدنی ، صیغه طلاق ، باید با الفاظ خاصی ادا شود که دلالت بر قصد طلاق ، توسط طرفین داشته باشد . هرچند که معمولا صیغه طلاق ، در دفترخانه طلاق و توسط محضردار جاری می شود ، اما به لحاظ شرعی ، ممنوعیتی برای خواندن صیغه یا خطبه طلاق از طرف زن و مرد وجود ندارد . به همین مناسبت ، پرداختن به این سوال ضروری است که نحوه خواندن خطبه طلاق از طرف زن و مرد چگونه است ؟
برای پاسخ دادن به این سوال ، ابتدا در خصوص الفاظ صیغه یا خطبه طلاق ، توضیحاتی ارائه نموده و سپس ، متن عربی الفاظ صیغه طلاق را ذکر می نماییم . در ادامه نیز ، به این سوال پاسخ می دهیم که صیغه طلاق چگونه خوانده می شود .
الفاظ صیغه طلاق چیست؟
بر اساس موازین شرعی ، زمانی که زن و مردی ، قصد دارند از هم بگیرند ، می بایست حتما صیغه طلاق میان آنها جاری شود تا زوجیت آنها خاتمه پیدا کند ؛ بنابراین ، صرفا خواندن الفاظ صیغه طلاق است که به عقد نکاح پایان داده و زوجین را به هم نامحرم می سازد . این صیغه طلاق که باید با استفاده از الفاظ خاصی ادا شود ، می تواند توسط خود زن و مرد نیز ، خوانده شود و مرد ، با خواندن الفاظ صیغه طلاق ، همسر خود را مطلقه سازد .
با این حال ، در قانون حمایت خانواده ، حکم خاصی در ارتباط با ثبت طلاق ، ذکر گردیده است که به موجب آن ، مردانی که صیغه طلاق را جاری سازند و در دفترخانه ازدواج و طلاق ، آن را به ثبت نرسانند ، به ، محکوم خواهند شد . البته ، دفترخانه ازدواج و طلاق ، برای ثبت نمودن طلاق زوجین ، حکم طلاق یا گواهی عدم سازش را که از دادگاه باید گرفته شود ، مد نظر قرار می دهد .
به همین دلیل ، هم با توجه به ناآشنایی بسیاری از افراد با زبان عربی و هم به دلیل اینکه ثبت طلاق در دفترخانه ، الزامی است ، بسیاری از افرادی که قصد طلاق و جدا شدن دارند ، به یکی از دفترخانه های ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کرده و از طریق وکالت دادن به سردفتر ، برای جاری نمودن الفاظ صیغه طلاق ، طلاق را به صورت شرعی و قانونی ، به ثبت می رسانند .
در ماده 1134 قانون قانون مدنی ، حکم خواندن صیغه طلاق با الفاظ آن ، مقرر شده است که به موجب این ماده : « طلاق ، باید به صیغه طلاق و در حضور حداقل دو نفر مرد عادل که جاری شدن الفاظ صیغه یا خطبه طلاق را بشنوند ، واقع گردد » .
بر این اساس ، طبق قانون مدنی ، صیغه طلاق ، حتما باید از طریق ادای الفاظ صیغه یا خطبه طلاق جاری شود و این موضوع ، یکی از مهم ترین شرایط صحت صیغه طلاق است و به همین دلیل ، در قسمت های بعد ، به این سوال پاسخ می دهیم که نحوه خواندن خطبه طلاق از طرف زن و مرد چگونه است .
متن عربی الفاظ صیغه طلاق
همانطور که در قسمت قبل بیان شد ، بر اساس قانون مدنی ، طلاق ، باید از طریق بیان نمودن الفاظ صیغه طلاق انجام شود. هرچند ، خود زن و مرد ، می توانند خطبه طلاق را جاری سازند ، اما به لحاظ قانونی ، نیاز است که زوجین ، ابتدا به دادگاه خانواده مراجعه نموده و بگیرند و سپس ، این طلاق ، در دفترخانه به ثبت رسد . به همین دلیل ، زوجین ، برای طلاق ، به دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه می نمایند .
اما ممکن است ، کماکان این سوال مطرح شود که الفاظ صیغه طلاق چیست و به عبارت دیگر ، اگر زن و مردی قصد داشته باشند خودشان الفاظ صیغه طلاق را بخوانند ، باید چه الفاظی را ادا کنند ؟ به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم متن عربی صیغه طلاق از طرف زن و مرد را ارائه نماییم .
متن عربی الفاظ صیغه طلاق از طرف مرد ، به این صورت خوانده می شود که مرد ، به عنوان طلاق دهنده ، بگوید : « زَوْجَتِی …… طالِقٌ » و اگر به عنوان نمونه ، نام همسر وی فاطمه باشد ، بگوید « زَوْجَتِی فاطِمَةُ طالِقٌ » . البته ، در صورتی که مرد ، برای ادا نمودن متن عربی صیغه طلاق ، وکیل گرفته و سردفتر طلاق ، به جای زن و مرد ، صیغه طلاق را جاری سازد ، الفاظ عربی خطبه یا صیغه طلاق ، به این صورت بیان می شود : « زَوْجَةُ مُوکِّلی فاطِمَةُ طالِقٌ » .
در صورتی که طلاق ، از نوع بوده و زن ، به دلیل کراهتی که از شوهر دارد ، در ازای پرداخت مبلغی به مرد ، قصد جدا شدن از وی را داشته باشد ، لفظ عربی خطبه طلاق به این صورت است : « زَوْجَتِی فاطِمَةُ خَلَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ » و بنابر احتیاط مستحب ، در ادامه بگوید : « فَهِی طالِقٌ » .
در صورتی هم که طلاق ، از نوع طلاق مبارات بوده و هر دوی زوجین از هم کراهت داشته باشند ، متن عربی صیغه طلاق از طرف مرد ، باید به این صورت ادا شود : « بارَأْتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی ما بَذَلَتْ » و بنابر احتیاط مستحب ، در ادامه بگوید : « فَهِی طالِقٌ ».
حکم خواندن صیغه طلاق توافقی بدون حکم دادگاه
طلاق توافقی به طلاقی گفته می شود که هر دوی زوجین در خصوص جدا شدن و طلاق هم نظر و هم عقیده باشند و بخواهند با انجام توافقات کامل در خصوص زندگی مشترک ، از جمله مهریه ، نفقه زن ، حضانت فرزندان و مسائلی از این قبیل ، اقدام به طلاق نمایند .
با این وجود ، توافقی بودن طلاق و اتفاق نظر زوجین مبنی بر انجام طلاق سبب نمی شود که بتوانند به لحاظ قانونی بدون مراجعه به دادگاه از هم جدا شوند . بلکه بر اساس قانون حمایت خانواده ، در صورتی که طلاق از نوع باشد ، زن و شوهر باز هم باید صورتجلسه طلاق توافقی خود را امضا کرده و ضمن ارائه دادخواست طلاق ، از دادگاه رای مبنی بر اجازه طلاق بگیرند .
در چنین شرایطی است که دادگاه به توافقات طرفین رسیدگی کرده و پس از انجام تشریفاتی همچون مشاوره در طلاق توافقی و گرفتن گواهی عدم بارداری زن ، در مدت نسبتا کوتاهی اجازه طلاق را در قالب صادر می کند که این گواهی عدم سازش باید برای ثبت طلاق در محضر ، به مدت سه ماه ارائه شود و سر دفتر صرفا با مشاهده این گواهی در همان بازه سه ماهه می تواند اقدام به ثبت طلاق نماید .
بنابراین در پاسخ به این سوال که حکم خواندن صیغه طلاق توافقی بدون رای دادگاه چیست ، باید بگوییم هر چند جاری شدن صیغه طلاق توافقی به لحاظ شرعی نیازمند گرفتن حکم دادگاه نیست ، با این حال قانونگذار برای حفظ نظم اجتماعی وجود آن را لازم دانسته و در صورتی که زن و مردی بدون گرفتن گواهی عدم سازش اقدام به خواندن صیغه طلاق کنند و آن را در دفترخانه ثبت نکنند ، مرد مجرم تلقی می شود و ممکن است به مجازات مندرج در ماده 49 قانون حمایت خانواده محکوم شود .
حکم خواندن صیغه طلاق از طرف مرد بدون حکم دادگاه
در گذشته برای اینکه مردی همسر خود را طلاق بدهد ، نیازی به گرفتن حکم دادگاه نداشت و در واقع ، هر زمانی که اراده می کرد می توانست همسر خود را البته با لحاظ تشریفات فقهی و شرعی ، مطلقه نماید ؛ چرا که اصولا بر اساس قانون حق طلاق با مرد است و برای استفاده از این حق قانونی الزامی به طی تشریفاتی همچون اخذ حکم یا رای دادگاه نمی باشد .
با این حال ، اعطای حق طلاق بدون قید و شرط برای مردان ، از آن جهت که در مواردی منجر به سوء استفاده از حق و طلاق دادن زن بدون دلیل می شد و حقوق مالی زنان بعد از طلاق را نیز تحت الشعاع قرار می داد ، در قانون ، مراجعه به دادگاه و دریافت اجازه برای طلاق دادن زن، الزامی تلقی شد و در حال حاضر ، مردان به لحاظ قانونی نمی توانند بدون گرفتن حکم و رای دادگاه اقدام به طلاق دادن همسر خود نمایند و نیز نیازمند گرفتن گواهی عدم امکان سازش از دادگاه خانواده می باشد که در این گواهی عدم سازش ، پرداخت حقوق مالی به زن بعد از طلاق مورد حکم قرار می گیرد .
بنابراین ، اگر مردی بدون گرفتن گواهی عدم امکان سازش از دادگاه خانواده همسر خود را طلاق بدهد ، مرتکب جرم شده و قابل مجازات است . علاوه بر گرفتن گواهی عدم سازش ، مرد باید این گواهی را در طول مدت سه ماه به دفترخانه ازدواج و طلاق نیز ارائه نماید و طلاق را ثبت کند ؛ در غیر این صورت باز هم مجرم تلقی می شود ؛ هر چند که صیغه طلاق خوانده شده از لحاظ شرعی صحیح است و به رابطه زوجیت میان زن و مرد پایان می دهد .
حکم خواندن صیغه طلاق از طرف زن بدون حکم دادگاه
بر خلاف اینکه مرد هر زمانی اراده می کرد می توانست همسر خود را طلاق بدهد ، تشریفات خاصی دارد و در واقع برای اینکه زن بتواند از همسر خود طلاق بگیرد ، یا باید حق طلاق داشته باشد ؛ به این معنا که از طرف شوهر خود وکیل شده باشد تا هر زمان بخواهد بتواند خود را مطلقه کند و یا اینکه با اثبات عدم پرداخت نفقه ، ترک زندگی خانوادگی ، اعتیاد و در کل شرایطی که سبب عسر و حرج زن شده است ، از دادگاه حکم طلاق بگیرد .
جایی که زن می خواهد به استناد عسر و حرج یا شروط ضمن عقد ازدواج طلاق بگیرد ، طبیعتا باید به دادگاه مراجعه کرده و قاضی دادگاه حکم طلاق را صادر کند تا با استناد به حکم طلاق به دفتر ازدواج و طلاق مراجعه نموده و طلاق را ثبت کند ؛ پس در این حالت خواندن صیغه طلاق از طرف زن بدون رای دادگاه موضوعا منتفی است ؛ چرا که ابتدا باید به دادگاه دادخواست بدهد و صرفا پس از صدور حکم دادگاه حق طلاق برای وی ایجاد می شود ؛ پس نیازی به بیان توسط زن نخواهد بود .
اما در فرضی که زن می خواهد به استناد حق طلاق خود از شوهرش جدا شود و این حق طلاق ، ضمن سند ازدواج به صورت شرط ضمن عقد درج شده است و یا اینکه بعدا در دفتر اسناد رسمی این حق به زن داده شده است ، باز هم زن برای اینکه بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد ، باید به دادگاه خانواده دادخواست طلاق بدهد و تشریفات طلاق از طرف زن ( این بار با وکالت از طرف شوهر ) را به انجام برساند .
پس در این حالت هم زن نمی تواند به استناد حق طلاق خود ، صیغه طلاق را جاری کند و یا برای ثبت طلاق در محضر اقدام نماید ؛ چرا که باز هم دادگاه باید به موضوع رسیدگی کرده و پس از احراز حق طلاق زن، حکم طلاق صادر نماید و زن به استناد این حکم طلاق ، ظرف مهلت شش ماه برای ثبت طلاق اقدام نماید .لذا از آن جهت که امکان خواندن صیغه طلاق از طرف زن بدون گرفتن حکم دادگاه قاعدتا وجود ندارد و زن بدون حکم دادگاه نمی تواند صیغه طلاق بخواند، نیازی به ذکر حکم و مجازات طلاق از طرف زن بدون رای دادگاه نیست.
منبع: