ارزش کاغذ در دنیای امروز

نحوه تولید کاغذ در طول تاریخ

به نقل از ایرانیان پک؛ کاغذ یکی از مواردی است که گسترده ترین مصرفها را در دنیای امروز دارد. کاغذ علاوه بر نوشتن، مصارف و کاربردهای گوناگونی دارد که در زندگی روزمره نمونه های آن را مشاهده می کنید. البته در طول قرنهای بسیار، مهمترین و اصلی ترین کاربرد کاغذ، نوشتن بوده است.

انسان از گذشته های دور در پی راهها و وسایلی بوده که مقاصد و اندیشه های خود را ثبت و ضبط کند. او برای یادداشت کردن و انتقال معلومات و اطلاعات به سطوح سنگی، الواح گلی، استخوان، پوست و چرم حیوانات و برگ درختان متوسل شده است. مصریان از نی، کاغذ پاپیروس و رومیان «پارشمن» را ساختند که نوعی کاغذ از پوست گوسفند و بره بوده است. چینیان نیز کاغذهایی از پوست درخت توت و گرد ساقه ی خیزران و الیاف کنف ساخته اند. فن کاغذ سازی بعدها از چین به جزیره ی ژاپن رفت.

پس از اسلام، مسلمانان فن کاغذسازی را از اسیران چینی آموختند و صنعت کاغذسازی را در شهر سمرقند بنیان نهادند. در عهد تیموریان و صفویان به جنبه های زیبایی شناختی کاغذ نیز توجه شده و انواع کاغذهای رنگی و هنری را فراهم کردند. کاغذ آهارمهده که از استحکام بالایی برخوردار بوده، برای خوشنویسی نیز بسیار مرغوب بود. با هنر افشانگری، کاغذهای افشان زر و نقره نیز می ساختند و با ابرسازی انواع کاغذهای ابری (ابروباد) را بوجود می آوردند. این کاغذها نه تنها چشم نواز بودند بلکه به جهت روان شناسی مطالعه و پیوند روح و روان خواننده با طبیعت از طریق کتاب مؤثر بودند.

در بین النهرین از لوحه های گلی ، در مصر (۱۸۳۸ ق.م) از پاپـیروس ، در چین از حکاکی بر روی لوحه های چوبی و نمد با قلم مو و پارچه ابریشمی ، این منظور را عملی می کردند.با توجه به اینکه صنعت ، نمد ما لی در خاورکاغذ

کاغذ، به ماده‌ای گفته می‌شود که از خمیر کتان یا پنبه یا کنف یا چوب یا ضایعات کشاورزی یا بعضی گیاهان مثل بامبو و… ساخته شود و به کار نوشتن آید و در اصطلاح علمی عبارت است از تراکم الیاف سلولزی که به‌طور نامنظم داخل یکدیگر شده و در نتیجه یک مادهٔ فشرده را می‌دهد که در ابعاد و اوزان مختلف بدست می‌آید.

کاغذ از زمان اختراع آن تا به امروز قابل اعتمادترین وسیله انتقال اندیشه بشر بوده‌است و نقش مهمی در جمع‌آوری و ذخیره اطلاعات و دانش بشر که نتیجه‌ای از تجربیات و تفکرات اوست دارد و از این رو با پیدایش مرکب و صنعت چاپ و مواد رنگ دار این اندیشه بشری با ابزار نوین درآمیخت و به صورت یک پدیدهٔ مهم، امروزه با آن برخورد می‌گردد.

الیافی که در ساخت کاغذ بکار می‌رود معمولاً طبیعی و شامل سلولز است؛ و به دو روش شیمیایی و فیزیکی است. به این صورت که الیاف سلولوزی را در آب قرار می‌دهند تا رطوبت کافی جذب و حالت خمیری و نرم پیدا کند. سپس بر روی یک صفحه شبکه ای قرار می‌دهند تا خشک شود و حالت یکدست پیدا کنند. الیاف نیز با از دست دادن رطوبت خود به یکدیگر نزدیک می‌شوند و در نقاطی که روی یکدیگر قرار گرفته‌اند یک پیوند فیزیکی ایجاد می‌شود که این الیاف را به هم متصل می‌کند.

اهمیت بازیافت کاغذ و جایگاه آن در اقتصاد ایران و جهان

برای تولید هر تن کاغذ باید ۱۷ اصله درخت را قطع کنیم که هر درخت به طور متوسط قادر است سالانه ۶ کیلوگرم دی اکسید کربن را به اکسیژن تبدیل کند. ولي با استفاده از بازيافت كاغذ، نياز به قطع درخت در حدود یک چهارم كاهش مي يابد. علاوه بر این، در فرایند تولید کاغذ از الیاف گیاهی درختان، 400 هزار لیتر آب و 4 هزار کیلووات برق، مصرف می شود. بنابراین تولید یک تن کاغذ بکر، هزینه های زیست محیطی و اقتصادی زیادی دارد و مصرف درست و بهینه آن در گام نخست و استفاده مجدد از آن در گام بعد، ضرورت تام می یابد.

بازیافت در مفهوم رایج آن در مدیریت مواد زائد، به معنی استفاده مجدد از مواد دور ریختنی پس از اعمال پردازش های خاص بر روی آنها است. امروزه اقلام متعددی از زباله های شهری که حجم قابل توجهی را شامل می شوند، قابلیت بازیافت دارند. کاغذ به عنوان یکی از محصولات طبیعت سرسبز و جنگلهای طبیعی و انسان کاشت، امروزه سهم زیادی از کیسه های زباله خانگی و مراکز اداری و تجاری را به خود اختصاص می دهد و یکی از اقلام با ارزش مواد زائد جامد است که «سلطان زائدات» لقب گرفته است.

بازیافت این ماده ارزشمند و استفاده مجدد از آن در برخی مصارف خاص نه تنها از قطع درختان، هزینه های تبدیل الیاف گیاهی به کاغذ و سایر هزینه های تولید آن می کاهد، بلکه از نظر اقتصادی نیز به دلیل سودآوری و تولید اشتغال از اهمیت خاصی برخوردار است. اهمیت بازیافت کاغذ را می توان به طور کلی از دو منظر «ضرورت بازیابی کاغذهای باطله» و «کمک به حفظ محیط زیست و منافع اقتصادی حاصل از آن» مورد بررسی قرار داد.

امروزه مواد سلولزی از قبیل کاغذ و مقوا درصد نسبتا” زیادی از ضایعات و زباله شهری را تشکیل می دهند به طور متوسط 30 درصد زباله های شهری شامل مقوا، کاغذ و پلاستیک می باشد که به عنوان زباله خشک مطرح است 12درصد از این مقدار به کاغذ اختصاص دارد. از نظر زیست محیطی بازیافت کاغذ موجب کاهش وابستگی به کاغذهای بکر و در نهایت کاهش قطع درختان و بالا رفتن فرصت تجدید حیات عرصه های جنگلی عریان شده می شود. یکی از نتایج مصرف دوباره کاغذهای باطله کاستن از فشار وارده بر طبیعت است.

چوب محصول جنگل است و جنگل ودیعه خداوند به طبیعت که بشر باید در حفظ و حراست آن بکوشد و جنگل ها به عنوان منابع تجدید شونده مورد توجه هستند. امروزه در جهان نیاز هر جامعه به چوب براساس درجه رشدی می باشد که آن جامعه بدان رسیده است برای کشورهایی که رشد نیافته اند چوب فقط برای سوخت و صنایع چوبی و تزئینات استفاده می شود اما در کشورهای پیشرفته مفهوم چوب خیلی فراتر از اینهاست و مهمترین استفاده آن کاغذ است.

خصوصيت طبيعي بودن كاغذ و قابليت برگشت آن به طبيعت، سبب پر رونق‌ شدن چرخه‌هاي استفاده از آن شده و در ساده‌ترين شكل از كاغذهاي باطله مي‌توان مقواي جعبه شيريني، مقواي جعبه‌هاي كفش و  بسياري از محصولات كاغذي تهيه كرد با اين اوصاف كاغذ مي‌تواند هم وقتي سفيد است مشتري داشته باشد و هم وقتي سياه. امروزه ديگر استفاده از درختان در صنايعي چون کاغذسازي مقرون به صرفه نيست، بلکه اين ضايعات سلولزي هستند که در اين صنعت به کار گرفته مي شوند.

تفكر بازيافت كاغذ با اهداف كلي مثل جلوگيري از غارت بي رويه منابع طبيعي، كاهش در مصرف انرژي و تقليل ميزان زباله براي كاهش هزينه‌هاي دفع و تغيير الگوي مصرف به وجود آمد از نظر زیست محیطی، بازیافت کاغذ موجب کاهش وابستگی و نیاز به کاغذهای بکر و در نهایت کاهش قطع درختان و بالارفتن فرصت تجدید حیات عرصه های جنگلی عریان شده می شود.

کاغذ پنجمین صنعت بزرگ مصرف کننده انرژی در دنیا است که به ازای هر تن محصول ، انرژی بیشتری نسبت به یک تن محصول صنایع استیل و آهن مصرف می کند همچنین این صنعت در دنیا نسبت به صنایع دیگر آب بیشتری به ازای هر تن محصول مصرف می کند و سطح بالایی از آلودگی آب و هوا را به وجود می آورد.

 روش هاي پيشنهادي براي صرفه جويي در كاغذ

به جای فرستادن آگهی ها ، اطلاعیه ها ، تراكت ها و بروشورها به افراد تعدادی از آنها را در جاهایی که در مقابل دید افراد دارند ، نصب کنید. در هر طبقه یا بخش ، تابلوی اعلانات بگذارید و اطلاعیه ها و آگهی ها را روی آن بچسبانید. براي یادداشت ، از کاغذ های باطله که یک روي آن سفید است ، استفاده کنید. از هر دو روی کاغذ استفاده کنید. برای نظافت سطوح تا جایی که می توانید دستمال های کاغذی را با دستمال های پارچه ای جایگزین کنید. در صورت دسترسی به شبکه ی اینترنت، برای اطلاعیه های درون سازمانی از پست الکترونیکی استفاده کنید. تا جایی که ممکن است مطالبي كه در رايانه است  از روي صفحه نمايش مطالعه كنيد و آن ها را چاپ نكنيد .

هنگامی که یک نامه الکترونیکی (ايميل ) دریافت می کنید به جای آنکه آن را چاپ کنید و به همکارتان بدهید نامه را برای او هم ارسال کنید. به جای چاپ یک صفحه اینترنتی براي اطلاع دیگران ،آدرس آن صفحه و یا سایت را برای آنها ارسال کنید. به جای ظروف کاغذی از ظروف معمولی استفاده کنید. صورت حساب های خود را از طریق اینترنت بپردازید. اگر به خواندن مجلات علاقه دارید. از طریق اینترنت مشترک مجلات شوید. به جای اینکه برای یادآوری یادداشت های خود را روی برگه بنویسید آن را روی تلفن همراه خود ذخیره کنید.

اگر می خواهید مطالب جلوی چشمتان باشد یک تخته سفید بخرید و آن را در محل کار یا منزل خود نصب کنید. شما می توانید یادداشت های روزمره خود را روی آن یادداشت کنید و سپس پاک کنید. روزنامه ها ، مجلات ، كتاب هاي كهنه و كارتن هاي لوازم خانگي را به واحدهاي كه در جمع آوري و بازيافت آن فعاليت مي كنند تحويل دهيد.  از مصرف بي رويه كاغذ در خانواده ، اداره و غيره خودداري نماييد.

در مصرف كاغذ صرفه جويي نمايند. سعي نماييد براي تايپ نامه ها ، مقالات و گزارش ها از اندازه قلم مناسب ( فونت ) استفاده كنيد  . فرزندان خود ياد بدهيد كه چگونه بجاي ارسال دعوت نامه و … از سامانه هاي پيام رساني كوتاه استفاده كنيد . صرفه جويي در مصرف كاغذ ضمن كاهش هزينه خانوار ، باعث جلوگيري از تخريب بي رويه جنگل ها ، مصرف فوق العاده انرژي ، آب ، آلودگي هوا و خاك مي شود.

آیا می دانید:

• در بخش اداری و صنعتی در آمریکا هر سال حدود 21 میلیون تن کاغذ مصرف می شود. این رقم به معنای 90 کیلوگرم برای هر نفر است.
• بنابر آمار، هر سال برای تامین کاغذ اداری، بیش از 350 میلیون درخت قطع میشود.
• از کاغذ هایی که هر سال دور ریخته میشود، می توان دیواری به بلندی سه متر و نیم از شهر تهران تا پاریس کشید.
• دور ریختن هر تن کاغذ ،یک متر مربع از فضای دفن زباله را اشغال میکند.
• حدود 70% از زباله های اداری کاغذ قابل بازیافت است.

دیجیتالی شدن زندگی روزمره و تغییر اسناد کاغذی به فایل های دیجیتال از راه حل های مهم در عصر دیجیتال است. برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت   و مراجعه کنید.

 دور سنّت و متداول بود، فردی چینی به نام تسائی لون (۱۰۵ میلادی) از قطعات کهنه و اضافی ابریشم ، خمیر و بعد ورقه‌هایی به صورت نمد درست کرد و از آن به کمک قلم مو برای نقاشی و نوشتن استفاده کرد و بعد به جای ابریشم ، چوب خیزران و درخت توت را بکار گرفت. در حقیقت باید او را اولین مخترع کاغذ در دنیا دانست.

کارگران چینی که در سال ۷۵۱ به دست ایرانیان اسیر شدند این فن را با استفاده از کتان و شاهدانه به مردم سمرقند آموختند و بعدها توسط مسلمانان در بغداد ، دمشق و حتی مراکش و اسپانیا متداول شد. اولین کارخانه کاغذ سازی درسال ۱۱۵۴ در اسپانیا و اولین آسیاب تهیه پودر چوب در سال ۱۱۹۰ در فرانسه تأسیس شده بود.
در ایران فعالیت کاغذ سازی اولین بار با تأسیس کارخانه مقواسازی و با استفاده از کاغذهای باطله درسال ۱۳۱۳ شمسی در کرج شروع شد و حدود ۱۵ سال است که با تأسیس دو کارخانه کاغذ سازی پارس در هفت تپه خوزستان و کارخانه چوب و کاغذ ایران (چوکا) در گیلان ، به صورت یک تکنولوژی مدرن و پیشرفته درآمده است.

کارخانجات کاغذ سازی، در حدود پنج نوع کاغذ در دسته بندی کلی به شرح زیر تولید می کنند :
۱- کاغذ پوستی و کالک : این نوع کاغذها از نظر کیفیت ساخت در سطح عالی می باشند و غالباً به رنگ سفید مات و نیمه شفاف می باشند.

۲- کاغذ جلد و متن : این نوع کاغذها سبک و با طیف گسترده ای از انواع رنگها و بافتهای متفاوت می باشند.
۳- کاغذ تحریر : عمومی ترین نوع کاغذ در مصرف روزانه است. نسبتاً سبک بوده و کمی هم براق است.
۴- کاغذ کارتی : کاربرد این نوع کاغذ در تهیه ی کارتهای اندیکس و دفاترعمومی می باشد.
۵- کاغذهای مخصوص : کاغذهایی که در دسته بندیهای بالا قرار نمی گیرند، کاغذهای مخصوص نام دارند. این دسته شامل کاغذهای پلاستیکی و هرگونه کاغذغیرمعمولی می باشند.

هر کدام از کاغذهایی را که در بالا تشریح شد می توان با تغییر در روش ساخت، از نظر پوشش، رنگ، بافت و غیره به صورت دلخواه و متنوع تری درآورد. هنگامی که ساخت کاغذ پایان یافت، به صورت ورق بریده و دسته بندی می گردند. بسته بندی کاغذها معمولاً در تعداد پانصد برگی انجام می گیرد.
در بازار مصرف کاغذها را به جنس، گرم، نام کارخانه و یا کشور سازنده اش می شناسند. مانند کاغذ تحریر ژاپنی ۷۰ گرمی و یا گلاسه هلیکا ۱۸۰ گرمی. از انواع کاغذ در ایران می توان به نامهای زیر اشاره نمود :
تحریری، گلاسه (مات و براق)، الوان (دررنگهای متفاوت)، پوستی، کالک فانتزی (بافت دار)، پشت چسب دار، سلفون، سلفون پشت چسب دار و گراف از مقواها.
پشت طوسی – سفید، الوان، کرجی (جعبه شیرینی)، گریز، گلاسه (مات، براق، یکرو)، مقوای پشت چسب دار و ماکت.

کاغذ اگر به صورت ورقه باشد به نام بند و اگر متری باشد به نام رول بسته بندی می گردد. تعداد برگها در بند مختلف بوده و بستگی به ضخامت کاغذ دارد. هر بند شامل ۲۵۰،۱۲۵،۱۰۰ و یا ۵۰۰ برگ کاغذ می باشد. منظور از گرم در کاغذ، وزن یک مترمربع آن می باشد. بنابراین یک برگ کاغذ ۷۰×۱۰۰ گرمی ۴۹ گرم وزن دارد و چون بند آن ۵۰۰ برگی است، وزنی برابر ۵/۲۴ کیلو خواهد داشت.

قطعهای اصلی کاغذ که مورد مصرف بیشتری دارند عبارتست از :

۶۰×۹۰، ۵۶×۸۸، ۷۰×۱۰۰، ۷۴×۹۶، ۷۲×۹۰ و ۷۰×۹۰ که در ایران بیشتر از قطعهای ۷۰×۱۰۰ و ۶۰×۹۰ جهت نشر استفاده می شود. (ابعاد ذکر شده به سانتیمتر می باشند.)

منبع:

شرکت بسته بندی یوتیوب

چاپ و بسته بندی پینترست