انواع استاندارد میلگرد

استاندارد میلگرد چیست؟

میلگرد باکیفیت، به محصولی گفته می‌شود که از لحاظ کشش، خم شدن و برش خوردن، بهترین کارایی را داشته باشد و ابعاد آن نیز استاندارد باشند. با توجه به این موضوع، استانداردها، مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌هایی هستند که باعث افزایش کیفیت شیمیایی، ساختاری و مکانیکی این مقطع فولادی می‌شوند. استانداردهای مختلفی برای انواع میلگرد وجود دارد و به‌همین دلیل هم این استانداردها به دلیل تفاوت در خواص مکانیکی، در تاثیرگذار هستند.

خرید میلگرد: استانداردها از موارد مهمی هستند که به بالابردن کیفیت ساخت کمک می‌کنند. اولین بار در سال 1878، تادئوس هایت استاندارد سازی و تولید نظام‌مند را در ساخت میلگردها مطرح کرد. تا قبل از آن، تولید این قطعات بدون در نظر گرفتن قواعد و روشی خاص و تنها بر پایه آزمون و خطا انجام می‌شد.

اما با توجه به کاربردهای روزافزون آرماتورها و نقش مهم آنها در استحکام سازه‌ها، تعیین و تعریف استاندارد میلگرد اهمیت زیادی پیدا کرد. در نتیجه استانداردهای گوناگون در جهت تولید، رواداری، مشخصات و کاربرد انواع آنها به وجود آمد و شرکت‌های زیادی در کشورهای مختلف اقدام به تدوین و انتشار استانداردها کردند. به‌طور کلی استانداردها قواعدی را در رابطه با موارد زیر تعریف می‌کنند.

این مورد بر ساده یا آجدار بودن میلگرد تمرکز دارد.

قیمت تیرآهن:  فاکتورهایی مانند میزان کربن، منگنز، فسفر، سیلیسیم، گوگرد، نیتروژن و حداکثر کربن معادل در دسته مشخصات شیمیایی قرار می‌گیرند.

سطح مقطع محصول، قطر آن، میزان رواداری و طول جزء مشخصات هندسی هستند و در جدول وزنی آن نوشته می‌شوند.

میزان ازدیاد طول نسبی، استحکام کششی، استحکام تسلیم و نسبت استحکام کششی به استحکام تسلیم جزء مشخصات مکانیکی هستند که هر تولید کننده باید آنها را به‌طور شفاف اعلام کند.

به‌کارگیری این استانداردها سبب می‌شود که تولید کنندگان معیاری واحد را در تولید دنبال کنند و محصولی با کیفیت بالا را به خریداران ارائه دهند.

انواع استانداردهای میلگرد در ایران

قیمت لوله گازی: لازم به ذکر است که علاوه بر استاندارهای جهانی، در هر کشور با توجه به شرایط بومی و منطقه‌ای، مجموعه‌ای از استانداردهای ملی و داخلی تعیین می‌شوند. در کشور ما نیز با توجه به شرایط اقلیمی، برای ساخت این محصول در کارخانه‌ها از استانداردهای گوناگونی استفاده می‌شود.

این استانداردها قوانین خاصی را برای تولید کنندگان وضع می‌کنند و هدف از به‌کارگیری آن‌ها، همان‌طور که در بخش قبل نیز گفته شد، ساخت قطعات با کیفیت (از نظر ظاهری، شیمیایی و مکانیکی) است.اصلی‌ترین تفاوت استاندارد میلگرد در قوانینی است که باعث تغییر در خواص آنها می‌شود. مهم‌ترین استانداردهای میلگرد ساختمانی مورد استفاده در ایران برای ساخت آرماتورها عبارتند از :

• استاندارد روسی
• آیین نامه بتن ایران (آبا)
• استاندارد میلگرد در ایران

 استاندارد روسی

این نوع استاندارد برگرفته از استاندارد GOST 5781 کشور روسیه است و یکی از استانداردهای کاربردی در کشور ما است.

استاندارد روسی، در کارخانه ذوب آهن اصفهان استفاده می‌شود و 4 نوع میلگرد (A1,A2,A3,A4 ) با مقاومت کششی 3800، 5000 و 6000 و مقاومت تسلیم 2300 ، 3000 و 4000 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع براساس این استاندارد با سختی نرم، نیمه‌سخت و سخت تولید می‌شوند. قطر این قطعات تا 40 میلیمتر متغیر است.

آیین‌نامه بتن ایران (آبا)

در آیین‌نامه بتن ایران (آبا) خصوصیات و شرایطی خاص در ساخت میلگردها تعریف شده است. براساس این آیین‌نامه مقاومت تسلیم آرماتور در اعضای قاب‌های مقاوم در برابر زلزله، نباید بیشتر از 400 مگا پاسکال باشد.

استاندارد میلگرد در ایران

استاندارد میلگرد ایران به شماره ISIRI 3132 تحت عنوان «میلگردهای فولادی گرم نوردیده برای تسلیح بتن – ویژگی‌ها و روش‌های آزمون» اولین بار در سال 1369 توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد و دومین بار در تیرماه سال 1392، استاندارد 3132 مورد تجدیدنظر قرار گرفت.

این استاندارد برگرفته از استانداردهای مرجع EN، DIN، ژاپن GIS، آمریکا ASTM و استاندارد جهانی ISO است.از سال 1371 تمامی تولیدکنندگان در ایران ملزم به استفاده از این استاندارد و اجرای آن شدند. هدف اصلی در تدوین استاندارد فوق، تعیین خصوصیات و روش‌های آزمون آرماتورهای گرم نوردیده ساده و آجدار در تسلیح بتن بوده است.

در ویرایش جدید این استاندارد، تعریف زیر برای این محصول ارائه شده است:

محصول فولادی گرم نوردیده به‌شکل ساده یا آجدار با سطح مقطع گرد که به‌صورت کلاف یا شاخه‌ای بسته‌بندی می‌شود. در این استاندارد، میلگردها به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند که در بازار به نام‌های  A1، A2، A3 و A4 شناخته می‌شوند. اعداد موجود در علامت مشخصه بیانگر مقاومت تسلیم محصول هستند.

از دیگر اطلاعات موجود در  استاندارد فوق می‌توان شرح کامل نمونه‌برداری، روش آزمون‌ها، روش بسته‌بندی انواع سایز، اطلاعات لازم برای درج در شناسه، نشانه‌گذاری، گواهینامه فنی و شرایط جوشکاری را نام برد.

آشنایی با استانداردهای میلگرد جهان

استانداردهای گوناگونی در سراسر دنیا برای ساخت میلگردها وجود دارد. در هرکدام از این استانداردها، طبقه‌بندی خاصی برای مشخصات مکانیکی این قطعات ارائه شده است. در ادامه این بخش مهم‌ترین و پرکاربردترین استانداردهای جهانی ساخت این مقاطع فولادی معرفی می‌شوند.

انجمن تست مواد آمریکا ASTM

ASTM از نخستین مؤسساتی بود که به تدوین استاندارد‌هایی در تولید میلگرد روی آورد. این انجمن استاندارادهای گوناگونی را برای تولید نوع آجدار این محصولات تدوین کرده است:

• ASTM A706 (محصولات کم آلیاژ)
• ASTM A996 (فولاد ریلی)
• ASTM A955 (محصولات زنگ نزن)
• ASTM A1035 (قطعات کم کربن-کروم)

 آیین‌نامه ACI(318-14) 

آیین نامه ACI نیز استانداردهایی رابرای ساخت آرماتورها تدوین کرده است. نکته قابل توجه اینکه آیین‌نامه ACI نیز از استاندارد ASTM در مورد میلگردها تبعیت می‌کند.

استاندارد ملی روسیه (GOST 5781)  

GOST به مجموعه‌ای از استانداردهای تدوین شده توسط کمیته استاندارد سازی اوراسیا، EASC و سازمان‌های استاندارد منطقه‌ای اطلاق می‌شود. با توجه به اینکه اولین کارخانه تولید میلگرد در ایران با کمک شرکت‌های روسی ساخته شد، همچنان از استاندارد فوق در نامگذاری آنها استفاده می‌شود.

استانداردهای صنعتی ژاپن (JIS G3112)

با توجه به زلزله خیز بودن کشور ژاپن، مقاومت بالای میلگردها در این کشور اهمیت زیادی دارد. این مقاومت باید در کل مقطع فولادی ثابت و یکسان باشد تا در هنگام وقوع زلزله، فشار به‌وجود آمده باعث شکستگی سازه بتنی نشود.

به همین خاطر این قطعات در ژاپن با استاندارد JIS و براساس فرایند آلیاژی تولید می‌شوند. در این روش ابتدا شمش فولادی را در فرایند نورد به شکل مورد نظر در آورده و سپس با قراردادن آن در محیط، به‌آهستگی  سرد کرده و به دمای مطلوب می‌رسانند. این روش باعث به‌وجود آمدن مقاومت یکنواخت و بالایی در کل سطح می‌شود.

مؤسسه استانداردهای آلمان (DIN 488)

در این استاندارد از روش ترمکس برای تولید میلگرد استفاده می‌شود. در روش ترمکس، شمش فولادی را پس از نورد به یکباره و با عبور از لوله‌های سرد به دمای محیط می‌رسانند. این تغییر دمای یکباره باعث اختلاف مقاومت در سطح و مرکز قطعه و در نتیجه پایین آمدن مقاومت کلی آن می‌شود. از این رو معمولا در مناطق زلزله خیز از استاندارد فوق استفاده نمی‌شود.

مؤسسه استانداردهای بریتانیا  (BSI BS4449)

BSI مخفف British Standard Institution (سازمان ملی استاندارد بریتانیا) است. این مؤسسه مجموعه‌ای بزرگ از استانداردهای کیفی را برای طیف وسیعی از خدمات و محصولات تدوین کرده است. یکی از این استانداردها، استاندارد BSI 4449 است که به تعریف مشخصات فولادهای تسلیح کننده بتن- فولاد جوش پذیر مسلح کننده- میله، کویل و محصولات دیکویل شده پرداخته است.

استاندارد ایالات متحده  (ANSI/AWS D1/4)

این مؤسسه که در سال 1918 تأسیس شده است، بر توسعه و استفاده از استانداردها نظارت دارد. ANSI  در واقع روند عملکرد سازمان‌های تدوین استانداردها را اعتبارسنجی می‌کند. در مورد میلگردهای تقویت کننده، استاندارد AWS D1.4-D1.4M:2018 توسط ANSI  تأیید شده است.

سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO 6935)

این سازمان در سال 1946 تشکیل شده است. در این سال بیش از 25 کشور گرد هم آمدند تا سازمانی را به منظور هماهنگی بین‌المللی استانداردهای صنعتی تأسیس کنند. ایزو تا کنون استانداردهای متنوعی جهت تعیین خصوصیات و ویژگی‌های میلگرد و فولادهای تسلیح کننده بتن تدوین کرده است.

استانداردهای ISO 6935-1 (استاندارد میلگرد ساده) و  ISO 6935-2 (استاندارد میلگرد آجدار)، دو نمونه از این استانداردها هستند.

از دیگر استانداردهای تدوین شده در ساخت میلگردها می‌توان به آیین‌نامه بتن کانادا (CSA-A23.3-04)  و آیین‌نامه استرالیا برای نوع آجدار اشاره کرد.

 طول استاندارد میلگرد چیست؟

طول استاندارد در ساخت میلگردها با توجه به نوع آنها و کشور و کارخانه سازنده متفاوت است. قطر قطعات به طور معمول بین 6 تا 60 میلی متر است. طول اکثر آنها نیز 12 متر است اما در مورد قطرهای کوچکتر از 10 میلی‌متر، می‌توان آنها را به‌صورت کلاف نیز تولید کرد.

جمع‌بندی

انتخاب مصالح مناسب یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها در ساخت بناهای مختلف است. برای اینکه بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید، باید قبل از اقدام به خرید با استاندارد میلگرد آشنا باشید. در این نوشته در مورد انواع استانداردهای موجود در حوزه ساخت این قطعات در جهان صحبت کردیم.

علاوه‌بر استانداردهای جهانی، هر کشور با توجه به شرایط و موقعیت خود استانداردهایی را در تولید این آرماتورها تدوین می‌کند. سه استاندارد پرکاربرد تولید این قطعات فولادی در کشور ما، استاندارد روسی، آیین نامه بتن ایران (آبا) و استاندارد میلگرد در ایران هستند.

سؤالات متداول

پرکاربردترین استاندارهای ساخت میلگرد در ایران چه نام دارند؟

استاندارد روسی، آیین نامه بتن ایران (آبا) و استاندارد میلگرد در ایران سه استاندارد متداول در کشور ما هستند.

طبق استاندارد روسی، میلگردها به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

طبق این استاندارد میلگردها در چهار دسته با نام‌های A1، A2، A3 وA4  تولید می‌شوند.

به‌طور کلی استانداردهای میلگرد در چه مواردی تفاوت دارند؟

تفاوت استانداردهای میلگرد در شکل ظاهری، ترکیب شیمیایی، مشخصات هندسی، کیفیت مکانیکی است