عینک طبی چیست و چه نقشی در بهبود بینایی ایفا می‌کند؟

در مورد عینک و رابطه آن با چشم باید گفت عینک وسیله ای است که از عدسی ساخته شده و انسان ها از آن برای ایجاد یک دید بهتر استفاده می کنند. همچنین در مورد عینک و رابطه آن با چشم باید گفت از این وسیله معمولا در سنین زیر 10 سال برای اصلاح و درمان تنبلی چشم با دستور چشم پزشک استفاده می شود. اما ممکن است برای برخی این سوال پیش بیاید که آیا عینک می تواند سبب تقویت یا ضعیف تر شدن چشم شود؟ برای پاسخ به این سوال، بهتر است این مقاله از را تا انتها دنبال کنیم.

عینک برای چه بیماری هایی استفاده می شود ؟ 

در ادامه به رایج ترین کاربردهای عینک های طبی اشاره می کنیم.

نزدیک بینی 

اگر دچار هستید، قدرت همگرایی عدسی و یا قرنیه چشم شما آن قدر زیاد است که باعث شکست بیش از حد نیاز پرتوهای نورانی خواهد شد. این شرایط موجب تشکیل تصویر اشیای واقع در فواصل دور (بیش از 6 متر) در جلوی شبکیه چشم خواهد شد. در این شرایط چون تصویر تشکیل شده بر روی پرده شبکیه نیست و در جلوی آن تشکیل شده است، تاری دید ایجاد می شود. با استفاده از یک عدسی واگرای مناسب که علامت آن منفی (- ) است، قدرت همگرایی چشم کاهش داده می شود تا تصویر واضحی از اشیا دور بر روی شبکیه تشکیل شود.

دوربینی 

در اصلاح از یک عدسی همگرا استفاده می شود، زیرا در دوربینی قدرت همگرایی چشم کمتر از حد مطلوب بوده و تصویر یک شیء نزدیک در حالتی که چشم تطابق نکند، در پشت شبکیه تشکیل می شود. لذا فرد دوربین معمولاً دور را بهتر می بیند، ولی برای دیدن تصاویر نزدیک نیاز به عینک دارد. برای تصحیح دید فرد دوربین از یک عدسی همگرا با علامت مثبت (+) ( مثلاً +4/5 دیوپتر ) استفاده می شود.

آستیگماتیسم

در چشم مبتلا به آستیگماتیسم قدرت همگرایی پرتوها در نصف النهارهای مختلف یکسان نبوده و در نتیجه همگرایی پرتوها در راستاهای مختلف یکسان نمی باشد. در چنین شرایطی پرتوها ممکن است در راستا و موقعیت های مختلفی نسبت به هم و نسبت به شبکیه متمرکز شوند. برای تصحیح چشم این افراد از عدسی های استوانه همگرا یا واگرا استفاده می شود.

پیر چشمی 

در افراد مبتلا به پیر چشمی به علت کاهش توانایی چشم در افزایش قدرت انکساری، برای دید نزدیک مشکلاتی ایجاد خواهد شد. در این شرایط فرد ممکن است از یک عینک برای نزدیک و در صورت نیاز از عینک دیگری برای دور استفاده کند.

انواع عدسی های عینک

قدرت همگرایی یا واگرایی هر عدسی با واحدی به نام دیوپتر اندازه گیری می شود. بر اساس نیاز های دیگر یک بیمار، ممکن است عینک ها و عدسی های مختلفی برای هر فرد پیشنهاد شود. برخی از انواع عدسی ها به شرح زیر هستند:

عدسی ها به دو دسته کلی عدسی های شیشه ای و پلاستیکی طبقه بندی می شوند. عدسی های شیشه ای که قدمت بیشتری دارند، غالباً دوام بیشتری نسبت به عدسی های پلاستیکی دارند، زیرا بر خلاف عدسی های پلاستیکی دیرتر خش بر می دارند، ولی عدسی های شیشه ای زودتر می شکنند و این امر می تواند برای چشم بسیار خطرناک باشد.

حسن عدسی های پلاستیکی، امکان ایجاد پوشش های مختلف ضد بخار، ضد انعکاس، جاذب پرتوهای ماوراء بنفش، جاذب پرتوهای مادون قرمز، ضد خش و … می باشد که این پوشش ها باعث افزایش ایمنی چشم ها و بهبود عملکرد بینایی خواهد شد. نوع خاصی از انواع عدسی های پلاستیکی عدسی های پلی کربنات هستند که مقاومت زیادی در برابر ضربه و شکستگی دارند، لذا به عنوان عینک ایمنی در برخی مشاغل و یک عینک مطمئن در ورزشکاران محسوب می شوند.

عدسی های پلاستیکی و شیشه ای ممکن است از انواع فوتوکرومیک باشند. این نوع از عدسی ها د مقابل نور شدید (به ویژه طول موج های کوتاه نور) تغییر رنگ داده و به رنگ های خاکستری و قهوه ای با تیرگی های متفاوت تبدیل خواهند شد. کاهش شدت نور باعث تغییر رنگ عدسی به حالت اولیه می شود.

گاهی عدسی های پلاستیکی و شیشه ای ضریب شکست بیشتری نسبت به حالت معمول داشته و این امر باعث کاهش ضخامت عدسی برای یک نمره معین خواهد شد. به این عدسی ها، عدسی های فشرده گفته می شود.

به نوع دیگری از عدسی ها که در انحنای سطوح آن برای ایجاد شرایط انکساری بهتر و خطاهای اپتیکی کمتر تغییراتی اعمال شده، عدسی های آسفریک (غیر کروی) گفته می شود. این تغییرات در انحناهای عدسی موجب کاهش خطاهای عدسی، نازک تر شدن آن و طبعاً سبک تر بودن آن خواهد شد. نتیجه کاربرد این عدسی ها ایجاد کیفیت بهتر دید خواهد بود. در افراد دچار پیر چشمی و یا برخی از و یا نوجوانان از عدسی های ویژه دو کانونی یا چند کانونی و یا عدسی های تدریجی استفاده می شود. این عدسی ها باعث خواهند شد که محدوده دید فرد در فواصل گوناگون به نحو چشم گیری بهبود یابد.

در چه مواردی باید عینک تعویض شود؟ 

معمولاً استفاده از یک عینک به مدت یک سال و گاهی بیشتر مناسب خواهد بود. در برخی مواقع نیاز به عینک جدید در فواصل کوتاه تر وجود دارد که عبارتند از :

• تغییر نزدیک بینی در سنین نوجوانی
• پیر چشمی در میانسالی
• پیشرفت سریع کاتاراکت یا
• بیماری دیابت

اگر بینایی به سرعت در یک یا هر دو چشم افت کند، بررسی چشم ها از نظر نیاز به عینک جدید یا اطمینان از وجود بیماری مهمی که نیاز به درمان داشته باشد، توصیه می شود.

قاب مناسب برای کودکان 

تجویز عدسی به نوعی قابی که برای کودک خود انتخاب می کنید، بستگی دارد. در خرید عینک مناسب برای کودک خود، به این نکات توجه نمایید:

• پد بینی سیلیکونی از سر خوردن عینک بر روی بینی جلوگیری می کند.
• دسته ها ی عینک که به پشت گوش کودک حلقه می شوند از افتادن عینک جلوگیری می کنند. این دسته ها که دسته های مدل Comfort Cable Temples نامیده می شوند، برای کودکان یک تا چهار ساله استفاده می شوند.
• لولاهای انعطاف پذیر که به راحتی به سمت بیرون خمیده می شوند، برای کودکانی که در حین جابه جا کردن عینک دسته ها را به سمت بیرون می کشند، مناسب است.
• استفاده از بند عینک ممکن است در کودکان ضروری باشد، به کار بردن این وسیله به کودک اجازه می دهد تا بدون ایجاد ناراحتی یا ترس از افتادن عینک، غلت بزند یا بازی کند.
• در هنگام خرید عینک برای کودک خود سعی کنید شکل قاب با فرم صورت کودک شما مطابقت داشته باشد.
• در کودکان بزرگ تر اجازه دهید تا خود کودک عینک مورد علاقه اش را انتخاب نماید. سعی کنید با کودک خود درباره نکات مثبت عینک وی صحبت کنید و پیشاپیش به سایر فرزندان خود توصیه کنید تا از اذیت کردن خواهر یا برادر عینکی خود پرهیز نمایند. برخی کودکان از عینک زدن سر باز می زنند و در برابر عینک زدن مقاومت می کنند. با کودک خود مقابله و تندی نکنید، ولی در برابر واکنش های وی مقاوم باشید. ابتدا عینک را بر روی چشمان کودک خود قرار دهید و در مرحله بعد سعی کنید حواس او را پرت کنید. اگر کودک شما دوباره عینک را پس زد، به صورت مقطعی از ادامه تلاش خود صرف نظر کنید و در فرصت مناسب دیگری آن را تکرار کنید.

. اما به هر حال باید به این نکته توجه داشت که عدم استفاده از عینک سبب می شود تا زندگی فرد تحت تاثیر قرار گرفته و این باعث می شود تا در اثر دید نامناسب، حادثه یا مشکلاتی برای فرد به وجود بیاید. البته ذکر این نکته لازم است که در برخی موارد با تجویز چشم پزشک، استفاده از عینک ها ضروری بوده و برداشتن و نزدن آنها باعث می شود تا برای فرد این مشکل پابرجا بماند. به عنوان مثال درمان  در کودکی معمولا با تجویز عینک همراه است و برداشتن آن از صورت، می تواند روند شکل گیری و ایجاد خلل در دید دوچشمی برای کودک را به حالت قبل بازگردانده و مضر باشد. برای دریافت آدرس بهترین اپتومتریست قم با ما تماس بگیرید.

عینک بهتر است یا لنز

انتخاب بین عینک یا کاملاً به یک سلیقه ی شخصی بستگی دارد. علاوه بر این حق انتخاب درجه ی ضعیفی چشم، قیمت عینک یا لنز و بودجه ی فرد، نوع زندگی و در نظر گرفتن راحتی و زیبایی هم عوامل تاثیرگذار در انتخاب بین یا لنز هستند. بهتر است از مزایا و معایب عینک یا لنز اطلاعاتی توسط پزشک خود به دست آورید و بررسی کنید که کدام‌ یک مناسب چشمان شما خواهد بود با اینکه پزشکان و اپتومتریست ها، استفاده از عینک را نسبت به لنز بهتر می‌دانند.

از نظر متخصصان قرار دادن مداوم جسم خارجی مانند لنز روی کره ی چشم به مرور به چشم‌ها آسیب رسانده و احتمال مشکلاتی چون عفونت یا زخم قرنیه و کم شدن بینایی را افزایش می دهد. استفاده از دست برای قرار دادن لنز در چشم نیز احتمال انتقال آلودگی به چشم را چند برابر می‌کند. استفاده از لنز به‌ جای عینک به‌ خصوص برای افرادی که شماره ی چشمشان بالای چهار است و چشمان رنگی دارند، توصیه نمی‌شود.

عوارض عینک زدن

از عوارض عینک طبی زدن برای عینکی ها و کسانی که چشم هایشان در مواردی کمتر بینایی دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-فریم عینک شما ممکن است بر روی صورت کمی اذیت کند و اگر عادت به عینک نداشته باشید، ممکن است بر تمرکزتان تأثیر بگذارد.
-گرما و سرما بر روی شیشه ی عینک شما حتما تأثیر می گذارد و شیشه ی عینک بخار می کند و دید شما تار می شود.
-استفاده ی طولانی مدت از عینکتان گاهی باعث درد خفیفی در قسمت پشت گوش و روی بینی می شود.
-با توجه این موارد استفاده از عینکتان یا لنزها کاملاً به خود شما و چشمانتان بستگی دارد.

بنابراین پاسخ این سوال که عینک نزنم چه می‌شود؟ از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بهتر است در یک معاینه کامل چشم و بینایی توسط یک اپتومتریست یا این سوال را مطرح و جواب اختصاصی آن را برای خودتان دریافت کنید. گفتنی است این پاسخ قابل تعمیم از شما به دیگران نیست که عینا آن را برای دیگران نسخه بفرمایید، زیرا همان طور که گفته شد شاید توصیه‌ها در این موارد از فردی به فرد دیگر براساس جمیع عوامل تأثیرگذار فرق داشته باشد. گاهی تجویز یک نمره عینک با شماره کمتر بسیار ضروری‌تر از یک نمره عینک با شماره بیشتر باشد و تشخیص این موضوع براساس معاینات شما توسط اپتومتریست‌تان تعیین می‌شود.

آيا زدن عينك باعث برطرف شدن ضعيفي چشمي شود؟

عينك يك وسيله ی كمك بينايی است. افرادي كه عيوب انكساری (نزديك بينی، دوربينی و يا آستيگماتسيم) دارند ممكن است اين شكايت های بينايی وجود داشته باشد: تاری ديد دور، تاری ديد نزديك، سردرد، چشم درد، حالت تهوع، سوزش چشم، خارش چشم، خستگی چشم در هنگام تماشای تلويزيون يا مطالعه و يا فعاليتهاي بينايی ديگر. گاهی اوقات استفاده از عينك اين علائم را برطرف می كند اما تاثيری دركاهش نمره چشم ندارد.

جمع بندی

در انتها به عنوان جمع بندی در رابطه با موضوع “عینک و رابطه آن با چشم” بايد گفت استفاده از عینک با توجه به اینکه عینک و رابطه آن با چشم در بعضی موارد باعث درمان و در بعضی موارد تنها باعث بهبود دید می شود، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بهتر است کسانی که به نوعی با مشکلاتی در بینایی و چشمان خود مواجه هستند، حتما به چشم پزشکان مراجعه کرده و روش درمانی خاص خود را با مشورت با ایشان استفاده کنند. البته نباید از تاثیرات کار مداوم با موبایل ها، لپ تاپ ها و زل زدن به صفحات الکترونیکی غافل شد زیرا این عوامل می توانند سبب تضعیف چشم ها شوند. در واقع در این موارد غالبا بازتاب مستقیم نور و مشاهده جملات و متون ریز می تواند سبب تضعیف چشم ها شود که استفاده از عینک می تواند با مشورت پزشک برای این دسته از افراد مفید باشد.