آیا از قرار گرفتن در فضاهای بسته و کوچک دچار ترس و اضطراب شدید می شوید؟ آیا این ترس زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار داده است؟ اگر پاسخ شما مثبت است احتمالاً به کلاستروفوبیا یا تنگناهراسی مبتلا هستید. این محتوا به شما کمک می کند تا با این اختلال بیشتر آشنا شوید علائم آن را بشناسید علل احتمالی آن را درک کنید و با روش های درمانی موجود آشنا شوید. همچنین به بررسی اختلالات مرتبط با کلاستروفوبیا و نحوه کمک به افراد مبتلا خواهیم پرداخت.

کلاستروفوبیا چیست؟

تعریف کلاستروفوبیا

کلاستروفوبیا یا تنگناهراسی یک نوع اختلال اضطرابی است که با ترس شدید و غیرمنطقی از قرار گرفتن در فضاهای بسته و محدود تعریف می شود. این ترس می تواند باعث ایجاد حملات پانیک و علائم فیزیکی و روانی ناخوشایند شود. افراد مبتلا به کلاستروفوبیا اغلب از مکان هایی مانند آسانسور تونل اتاق های کوچک MRI و حتی هواپیما اجتناب می کنند.

علایم کلاستروفوبیا

نشانه ها و علایم

علائم کلاستروفوبیا می توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند اما به طور کلی شامل موارد زیر می شوند:

• ترس شدید و غیرمنطقی از فضاهای بسته
• اضطراب و نگرانی مداوم در مورد قرار گرفتن در موقعیت های محدود
• حملات پانیک شامل تپش قلب تنگی نفس تعریق لرزش سرگیجه و احساس خفگی
• احساس گرما یا سرما
• حالت تهوع
• ترس از دست دادن کنترل یا مرگ
• تمایل شدید به فرار از موقعیت

مکان ها و شرایط محرک

مکان ها و شرایط خاصی می توانند علائم کلاستروفوبیا را تحریک کنند. این محرک ها عبارتند از:

• آسانسور
• تونل
• اتاق های کوچک و بدون پنجره
• MRI
• هواپیما
• مترو
• اتوبوس های شلوغ
• دستشویی های عمومی کوچک
• چرخ و فلک

شروع کننده ها

عواملی که باعث شروع کلاستروفوبیا می شوند می تواند متفاوت باشد این عوامل عبارتند از:

• تجربه یک رویداد آسیب زا در یک فضای بسته مانند گیر افتادن در آسانسور
• یادگیری ترس از فضاهای بسته از طریق مشاهده یا شنیدن تجربیات دیگران
• داشتن یک والد یا مراقب مبتلا به کلاستروفوبیا
• سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی

علت کلاستروفوبیا

سبب شناسی

علت دقیق کلاستروفوبیا هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی محیطی و تجربی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند. برخی از نظریه ها حاکی از آن هستند که کلاستروفوبیا ممکن است یک پاسخ شرطی شده به یک تجربه آسیب زا در یک فضای بسته باشد.

مطالعات فیزیولوژیک

مطالعات فیزیولوژیک نشان داده اند که افراد مبتلا به کلاستروفوبیا ممکن است در ناحیه آمیگدال مغز که مسئول پردازش ترس و اضطراب است فعالیت بیشتری داشته باشند. همچنین برخی از تحقیقات نشان داده اند که این افراد ممکن است سطح پایین تری از انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین داشته باشند.

درمان کلاستروفوبیا

شناخت درمانی

شناخت درمانی (CBT) یک روش درمانی موثر برای کلاستروفوبیا است که به افراد کمک می کند تا الگوهای فکری منفی و غیرمنطقی خود را شناسایی و تغییر دهند. در طول CBT درمانگر به فرد کمک می کند تا باورهای خود در مورد فضاهای بسته را به چالش بکشد و با قرار گرفتن تدریجی در معرض موقعیت های ترسناک ترس خود را کاهش دهد. این روش به عنوان مواجهه درمانی نیز شناخته می شود.

درمان فاز حاد

درمان فاز حاد کلاستروفوبیا شامل اقداماتی است که به کاهش علائم اضطراب و حملات پانیک در هنگام قرار گرفتن در یک فضای بسته کمک می کند. این اقدامات عبارتند از:

• ترک محل و رفتن به یک فضای باز
• تمرین تکنیک های تنفس عمیق
• تمرکز بر یک شیء خاص و تلاش برای آرام کردن ذهن
• استفاده از داروهای ضد اضطراب در صورت تجویز پزشک

کلاستروفوبیا و اختلالات مرتبط

اختلال های روانی هیجانی و رفتاری

کلاستروفوبیا می تواند با سایر اختلالات روانی هیجانی و رفتاری همراه باشد از جمله:

• اختلالات اضطرابی دیگر مانند اختلال اضطراب فراگیر و اختلال پانیک
• افسردگی
• اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

مرتبط با روان نژندی تنش (استرس) و روان تنی

کلاستروفوبیا همچنین می تواند با مشکلات روان نژندی تنش (استرس) و روان تنی مرتبط باشد. استرس و تنش مزمن می تواند علائم کلاستروفوبیا را تشدید کند و منجر به مشکلات جسمی مانند سردرد مشکلات گوارشی و درد عضلانی شود.

افراد مبتلا به کلاستروفوبیا

شخصیت های داستانی مبتلا

در دنیای داستان ها شخصیت های متعددی وجود دارند که به نوعی با کلاستروفوبیا دست و پنجه نرم می کنند. این شخصیت ها می توانند به ما در درک بهتر این اختلال کمک کنند. از جمله:

• مایکل اسکافیلد در سریال فرار از زندان
• رابرت لنگدان در رمان های دن براون
• بلا سوان در مجموعه گرگ و میش

برخی شخصیت های معروف مبتلا

برخی از شخصیت های معروف نیز به کلاستروفوبیا مبتلا هستند. به عنوان مثال ترانه علیدوستی بازیگر مشهور ایرانی اعلام کرده است که به این بیماری مبتلا است و به همین خاطر نمی تواند از وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس و مترو استفاده کند.

آیا کلاستروفوبیا ارثی است؟

هنوز مشخص نیست که کلاستروفوبیا به طور مستقیم ارثی باشد اما سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی می تواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد.

آیا کلاستروفوبیا درمان قطعی دارد؟

اگرچه درمان قطعی برای کلاستروفوبیا وجود ندارد اما با استفاده از روش های درمانی مناسب می توان علائم آن را به طور قابل توجهی کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

کلاستروفوبیا چه تاثیری بر زندگی روزمره دارد؟

کلاستروفوبیا می تواند تاثیرات منفی زیادی بر زندگی روزمره داشته باشد از جمله محدود کردن فعالیت ها اجتناب از موقعیت های خاص و ایجاد مشکلات در روابط اجتماعی و شغلی.

چگونه می توانم به فردی که دچار کلاستروفوبیا است کمک کنم؟

با همدلی و درک تشویق او به دریافت درمان همراهی او در موقعیت های ترسناک و کمک به او در یادگیری تکنیک های مقابله با اضطراب می توانید به فرد مبتلا کمک کنید.

آیا کلاستروفوبیا با آگورافوبیا (ترس از فضاهای باز) مرتبط است؟

کلاستروفوبیا و آگورافوبیا هر دو اختلالات اضطرابی هستند اما کلاستروفوبیا ترس از فضاهای بسته است در حالی که آگورافوبیا ترس از فضاهای باز یا موقعیت هایی است که فرار از آن ها دشوار است.

آیا دارو در درمان کلاستروفوبیا موثر است؟

داروهای ضد اضطراب می توانند در کاهش علائم کلاستروفوبیا موثر باشند اما معمولاً به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع شامل روان درمانی استفاده می شوند.

چه زمانی برای درمان کلاستروفوبیا باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائم کلاستروفوبیا زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار داده است بهتر است برای تشخیص و درمان به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنید.

خطا: هیچ نوشته مرتبطی پیدا نکرد.