جشن سده جشنی باستانی با قدمتی هزاران ساله همواره با نمادهای گوناگونی همراه بوده است. در میان این نمادها آتش جایگاه ویژه ای دارد. آتش نه تنها عنصر اصلی این جشن است بلکه نمادی از روشنایی گرما امید و پیروزی نیکی بر بدی نیز به شمار می رود. جشنی که در آن ایرانیان باستان با روشن کردن آتش به استقبال بهار و گرما می رفتند و از اهورامزدا برای برکت و فراوانی طلب یاری می کردند. آتشی که امروزه نیز در جشن سده یادآور این آیین کهن و نمادی از پیوند ایرانیان با تاریخ و فرهنگ خود است.

987654321012-57

جشن سده چیست؟

جشن سده یکی از کهن ترین جشن های ایرانی است که در دهم بهمن ماه برگزار می شود. این جشن به پاسداشت آتش و نور و به امید پیروزی گرما بر سرما برپا می شود. سده جشنی ملی است که ریشه در باورها و آیین های باستانی ایرانیان دارد و در آن زرتشتیان و دیگر ایرانیان با گرد هم آمدن این سنت نیکو را گرامی می دارند.

جشن سده یعنی چه؟

نام سده به معنای صد است و در مورد دلیل این نام گذاری روایت های گوناگونی وجود دارد. برخی می گویند سده صدمین روز از آغاز زمستان است و برخی دیگر آن را به معنای صد روز مانده به نوروز می دانند. همچنین روایتی وجود دارد که در این روز تعداد فرزندان کیومرث اولین انسان به صد نفر رسید. در هر صورت سده نمادی از امید به آینده و فرا رسیدن بهار است.

جشن سده چه زمانی برگزار می شود؟

جشن سده در دهم بهمن ماه یعنی چهل روز پس از شب یلدا و پنجاه روز پیش از نوروز برگزار می شود. این زمان در واقع میانه زمستان است و ایرانیان باستان با برگزاری این جشن به استقبال بهار و گرم شدن هوا می رفتند. در این روز آتش بزرگی برپا می شود و مردم به شادی و پایکوبی می پردازند.

تاریخچه جشن سده

تاریخچه جشن سده به دوران باستان باز می گردد. برخی از پژوهشگران ریشه این جشن را در آیین میترائیسم می دانند. در شاهنامه فردوسی نیز داستان کشف آتش توسط هوشنگ شاه به جشن سده نسبت داده شده است. در طول تاریخ جشن سده همواره مورد توجه ایرانیان بوده و در دوره های مختلف با شکوه و عظمت برگزار می شده است. حتی پس از اسلام نیز این جشن در میان ایرانیان رواج داشته و تا به امروز نیز این سنت پابرجا مانده است.

آیین جشن سده

آیین اصلی جشن سده روشن کردن آتش است. در این روز هیزم های زیادی در یک مکان جمع آوری شده و با غروب آفتاب آتش زده می شوند. مردم در اطراف آتش جمع شده و به شادی و پایکوبی می پردازند. خواندن شاهنامه اجرای موسیقی و رقص های محلی از دیگر آیین های جشن سده است. همچنین در برخی مناطق مردم با پختن غذاهای سنتی و توزیع آن بین نیازمندان این جشن را گرامی می دارند.

جشن سده در ایران باستان

در ایران باستان جشن سده از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. این جشن به عنوان نمادی از پیروزی نور بر تاریکی و گرما بر سرما گرامی داشته می شد. در این روز آتش های بزرگی در شهرها و روستاها روشن می شد و مردم با رقص و آواز به شادی می پرداختند. پادشاهان و بزرگان نیز در این جشن شرکت کرده و به مردم هدیه می دادند. جشن سده در واقع نمادی از اتحاد و همبستگی ایرانیان در برابر مشکلات و سختی ها بود.

وجه تسمیه جشن سده

در مورد وجه تسمیه جشن سده نظرات مختلفی وجود دارد. برخی می گویند سده به معنای صد است و به صدمین روز از آغاز زمستان اشاره دارد. برخی دیگر آن را به معنای صد روز مانده به نوروز می دانند. همچنین روایتی وجود دارد که در این روز تعداد فرزندان کیومرث اولین انسان به صد نفر رسید. به هر حال نام سده نمادی از امید به آینده و فرا رسیدن بهار است و به نوعی یادآور طولانی بودن شب های زمستان و انتظار برای رسیدن روزهای روشن و گرم است.

جشن سده در شاهنامه

در شاهنامه فردوسی داستان کشف آتش توسط هوشنگ شاه به جشن سده نسبت داده شده است. بر اساس این داستان هوشنگ شاه در حال شکار بود که ناگهان با ماری سیاه و بلند مواجه شد. او سنگی را به سمت مار پرتاب کرد اما سنگ به سنگی دیگر برخورد کرد و جرقه ای ایجاد شد. این جرقه باعث آتش گرفتن بوته های خشک شد و هوشنگ شاه برای اولین بار آتش را کشف کرد. به همین دلیل هوشنگ شاه این روز را جشن گرفت و آن را سده نامید.

آداب و رسوم جشن سده

از جمله آداب و رسوم جشن سده می توان به گردآوری هیزم اشاره کرد که از چند روز قبل از جشن آغاز می شود. همچنین روشن کردن آتش بزرگ در غروب دهم بهمن خواندن شاهنامه و اشعار مرتبط با سده اجرای موسیقی و رقص های محلی و تهیه و توزیع غذاهای سنتی از دیگر رسوم این جشن است. پریدن از روی آتش نیز در برخی مناطق مرسوم است که نمادی از پاکسازی و رهایی از بدی ها است.

فلسفه جشن سده چیست؟

فلسفه جشن سده گرامیداشت آتش و نور و امید به پیروزی گرما بر سرما است. این جشن نمادی از تلاش انسان برای غلبه بر مشکلات و سختی ها است. ایرانیان باستان با روشن کردن آتش در جشن سده به استقبال بهار و گرم شدن هوا می رفتند و از اهورامزدا برای برکت و فراوانی طلب یاری می کردند. جشن سده در واقع جشنی برای زندگی امید و شادی است.

جشن سده در کدام شهرهای ایران برگزار می شود؟

امروزه جشن سده در بسیاری از شهرهای ایران برگزار می شود. شهرهایی مانند یزد کرمان تهران اصفهان و شیراز از جمله مهم ترین مراکز برگزاری این جشن هستند. در این شهرها زرتشتیان و دیگر ایرانیان با گرد هم آمدن این سنت نیکو را گرامی می دارند و با روشن کردن آتش به استقبال بهار می روند.

جشن سده در یزد و کرمان

یزد و کرمان از جمله مهم ترین مراکز برگزاری جشن سده در ایران هستند. در این شهرها زرتشتیان با برگزاری مراسم باشکوه این سنت باستانی را زنده نگه می دارند. در یزد آتشکده رحمت آباد و در کرمان باغچه بداغ آباد از جمله مهم ترین مکان های برگزاری جشن سده هستند. در این مراسم آتش بزرگی برپا می شود و مردم به شادی و پایکوبی می پردازند.

اهمیت عدد ۱۰۰ در جشن سده

عدد ۱۰۰ در جشن سده نمادی از امید به آینده و فرا رسیدن بهار است. این عدد به صدمین روز از آغاز زمستان یا صد روز مانده به نوروز اشاره دارد و به نوعی یادآور طولانی بودن شب های زمستان و انتظار برای رسیدن روزهای روشن و گرم است. عدد ۱۰۰ همچنین می تواند نمادی از کمال و تمامیت باشد و به این معنا باشد که انسان پس از صد روز تلاش و کوشش به هدف خود می رسد.

آتش جشن سده؛ نماد دانایی پاکی و حیات در آیین زرتشتی

در آیین زرتشتی آتش نمادی از اهورامزدا خداوند یکتا است. آتش نمادی از روشنایی گرما پاکی و حیات است. زرتشتیان آتش را مقدس می دانند و همواره در حفظ و نگهداری آن کوشا هستند. در جشن سده آتش به عنوان نمادی از پیروزی نور بر تاریکی و گرما بر سرما گرامی داشته می شود. زرتشتیان با روشن کردن آتش به استقبال بهار و گرم شدن هوا می روند و از اهورامزدا برای برکت و فراوانی طلب یاری می کنند.

جشن سده و ارتباط آن با نوروز

جشن سده به نوعی پیش درآمدی برای جشن نوروز است. این دو جشن هر دو نمادی از امید به آینده و فرا رسیدن بهار هستند. جشن سده با روشن کردن آتش به استقبال گرما می رود و نوروز با رویش گیاهان و شکوفه زدن درختان فرا رسیدن بهار را جشن می گیرد. این دو جشن در واقع مکمل یکدیگر هستند و هر دو نمادی از زندگی شادی و امید به آینده هستند.

172938465012-3