استخوان دنبالچه در انتهای ستون فقرات شما قرار دارد. آسیب به هر قسمت از دنبالچه میتواند باعث ایجاد درد در این ناحیه شود. درد دنبالچه کوکسیدینیا نامیده میشود که از درد ضعیف و ضربان دار تا درد شدید و تیز که میتواند به نواحی دیگر سرایت کند متغیر است. درد میتواند ناتوان کننده باشد و ممکن است پس از آسیب به دنبالچه ایجاد شود. درد دنبالچه معمولاً هنگام نشستن، ایستادن طولانی مدت و بلند شدن از حالت نشسته رخ میدهد. این مقاله به درمان درد دنبالچه از طریق درمان دستی و ماساژ درمانی میپردازد. باید بدانید که این نوع درمان و ماساژ دستی باید توسط پزشک حاذق و ماهر انجام شود تا درد در مدت زمان کوتاهی کاهش یابد.
اولین درمانی که برای درد دنبالچه در این مقاله مورد بررسی قرار میدهیم، درمان دستی است. این درمان به دو دسته تقسیم بندی میشود: تکنیکهای داخل بدن و تکنیکهای خارج بدن.
مزایای درمان دستی برای درمان دردهای دنبالچه
مزایای زیادی برای درمان دستی وجود دارد. رایجترین مزیتی که مردم در مورد آن صحبت میکنند افزایش تحرک است. درمان دستی زمانی که به درستی انجام شود،اجازه میدهد تا بافتهای بدن شما ترمیم شوند.این به شما کمک میکند جراحات، حرکات تکراری و حتی مشکلات مربوط به عدم حرکت کافی را بهبود بخشید.
درمان دستی برای درمان دردهای دنبالچه
تکنیکهای درمان دستی از ماساژ، کشش، تحرک و دستکاری متفاوت است و ممکن است شامل تماس داخلی یا خارجی با دنبالچه باشد.
تکنیکهای داخلی ممکن است شامل ماساژ عضله بالابرنده یا عضله دنبالچه، حرکت مفصل در حالی که دنبالچه برای کشش بالابرنده آنی بیش از حد کشیده میشود یا حرکتهای مکرر در حین چرخش دنبالچه.
تکنیکهای خارجی ممکن است شامل دستکاری مفصل دنبالچه یا ساکروایلیاک،حرکت مفاصل ساکروکوکسیژیال یا بین کوکسیژیال، حرکتهای خلفی به ستون فقرات قفسه سینه و کشش پیریفورمیس یا ایلیوپسواس باشد.
تکنیکهای دستکاری ستون فقرات برای درمان دردهای دنبالچه
انواع مختلفی از رویکردهای دستکاری وجود دارد. این مقاله تنها چند مورد از رایجترین روشهای دستکاری ستون فقرات را شرح میدهد:
- تکنیک متنوع: این تکنیک شکل نیروی رانش با سرعت بالا و دامنه کم است که به طور سنتی با تنظیمات دستی کایروپراکتیک همراه است. برای این روش، متخصصان کایروپراکتیک یک رانش کوتاه (با دامنه کم)، سریع (سرعت بالا) روی مفاصل محدود شده (در یک زمان) با هدف بازگرداندن دامنه حرکتی طبیعی در مفصل اعمال میکنند. بدن بیمار به روشهای خاصی برای تنظیم بهینه ستون فقرات قرار میگیرد.
- تنظیم گانستید: در حالی که تنظیم گانستید خود یک تنظیم است، شبیه به تکنیک متنوع، تفاوت در ارزیابی (موقعیت) مفصل مشکل دار و ویژگی موقعیت بدن است. از صندلیها و میزهایی که به طور خاص طراحی شدهاند، ممکن است برای قرار دادن بیمار استفاده شودمانند صندلی گردنی یا میز سینه تا زانو. این رویکرد گاهی اوقات به عنوان تکنیک “پالمر-گانستید” نیز شناخته میشود.
- تکنیک نقطه پایانی تامپسون: این تکنیک شامل میزهای درمانی تخصصی است که دارای بخشهایی است که در طول یک رانش به فاصله کوتاهی میافتند، با این فرض که افتادن قطعه میز حرکت مفصل را تسهیل میکند.در اینجا، “صدای ترک خوردن” سنتی ممکن است رخ دهد یا ممکن است رخ ندهد و بنابراین این نوع دستکاری ممکن است یک رویکرد تنظیم ملایم در نظر گرفته شود.
مقایسه تکنیکهای دستی درد دنبالچه
روش انتخابی بسته به اینکه علت منشأ کوکسیگودینیا چیست، متفاوت خواهد بود.
- اگر علت زمینهای ناشی از اسپاسم عضلات کف لگن باشد، ممکن است ماساژ یا کشش آنی بالابرنده انتخاب شود.
- افراد مبتلا به کوکسیگودنیا ممکن است از کشش عضلات پیریفورمیس یا ایلیوپسواس سود ببرند.
- تکنیکهای موبیلیزاسیون ممکن است تکنیک ارجح باشد زمانی که هدف درمان افزایش تحرک دنبالچه باشد.
- تکنیکهای دستکاری زمانی مفید هستند که هدف درمان بهبود دنبالچه باشد.
- دستکاری داخل رکتوم در مقایسه با دیاترمی موج کوتاه، اثربخشی ملایمی در مدیریت کوکسیگودینی مزمن دارد.
- دستکاری ترکیبی و تزریق کورتیکواستروئید در درمان کوکسیگودنیا مؤثرتر از هر دو روش به تنهایی است.
درمانهای دستی برای 26 درصد از بیماران مبتلا به کوکسیگودنیا در 6 ماه و 24 درصد از بیماران کوکسیگودنیا در 2 سال پس از درمان مفید است. تکنیکهای ماساژ و کشش عضله لواتور آنی موثرتر از تکنیکهای حرکت مفاصل است. حرکات کششی به مدت 2 دقیقه در هر طرف لگن، 5 بار در هفته انجام میشود.
یکی دیگر از روشهای درمانی درد دنبالچه، ماساژ تراپی است که مهمترین نوع این ماساژها، ماساژ عصبی عضلانی است که بهبودی چشمگیری در تسکین و درمان درد دنبالچه از خود نشان داده است.
فواید ماساژ درمانی برای درمان درد دنبالچه
ماساژ درمانی چندین مزیت مهم برای سلامتی دارد، از جمله:
- ماساژ گردش خون را بهبود میبخشد که به بهبود درد عضلانی ناشی از فعالیت بدنی کمک میکند.
- ماساژ باعث شل شدن عضلات برای بهبود دامنه حرکتی میشود. آرامش عضلانی همچنین به رفع بیخوابی کمک میکند.
- ماساژ منجر به افزایش سطح اندورفین میشود. افزایش سطح اندورفین در واقع یکی از بزرگترین مزایای ماساژ درمانی است. اندورفینها مواد شیمیایی هستند که بدن تولید میکند و احساس خوبی در شما ایجاد میکند که در مدیریت درد مزمن بسیار موثر است.
ماساژ درمانی عصبی عضلانی برای درمان درد دنبالچه
موثرترین نوع ماساژ درمانی برای کمردرد، درمان عصبی عضلانی است. به درمان عصبی عضلانی میوتراپی نقطه ماشهای نیز میگویند. آکادمی مدیریت درد آمریکا این شکل از ماساژ درمانی را به عنوان یک درمان موثر برای کمردرد ناشی از آسیب بافت نرم (مانند کشیدگی عضلات) میشناسد.
درمان عصبی عضلانی شامل سطوح متناوب فشار متمرکز بر روی نواحی اسپاسم عضلانی است. فشار ماساژ درمانی معمولاً با انگشتان، بند انگشتان یا آرنج اعمال میشود. پس از اعمال اسپاسم عضلانی، فشار نباید بین ده تا سی ثانیه تغییر کند.
عضلاتی که در اسپاسم هستند در هنگام لمس دردناک خواهند بود. درد ناشی از بافت عضلانی ایسکمیک است. ایسکمی به این معنی است که عضله جریان خون مناسبی ندارد که معمولاً به دلیل اسپاسم عضلانی است. این به نوبه خود فرآیند نامطلوب زیر را ایجاد میکند:
- عضله خون کافی و نیز اکسیژن کافی دریافت نمیکند.
- کمبود اکسیژن باعث میشود ماهیچه اسید لاکتیک تولید کند.
- اسید لاکتیک باعث میشود عضله به دنبال فعالیت بدنی احساس درد کند.
پس از شل شدن ماهیچه از طریق ماساژ درمانی، اسید لاکتیک از عضله آزاد میشود و عضله باید خون و اکسیژن کافی دریافت کند.
درمان عصبی عضلانی در ابتدا دردناک خواهد بود اما فشار ماساژ، باید اسپاسم عضلانی را کاهش دهد. در این مرحله، ارتباط با ماساژدرمانگر در مورد فشار بسیار مهم است. درمانگر باید به نظرات شما گوش کند و مطابق با آن پاسخ دهد. فشار ماساژ درمانی هرگز نباید بیش از حد دردناک باشد؛ در واقع، اکثر مردم فشار را به عنوان “درد خوب” توصیف میکنند.
سوالات متداول
آیا ماساژ به درد دنبالچه کمک میکند؟
کوکسیدینیا ممکن است با ماساژ دادن عضلات منقبض کف لگن که به دنبالچه میچسبند کاهش یابد. ماهیچههای منقبض در این ناحیه میتوانند فشار بیشتری بر روی رباطها و مفصل ساکروکوکسیژیال وارد کنند و تحرک آن را محدود کنند یا دنبالچه را بکشند.
آیا یوگا میتواند به درد دنبالچه کمک کند؟
حرکات یوگا برای کشش ماهیچهها، رباطها و تاندونهای متصل به استخوان دنبالچه که دسترسی به آن دشوار است، فوق العاده است. دنبالچه در پایین ستون فقرات و بالای باسن قرار دارد. برای کاهش درد در ناحیه، روی پوزیشنهایی تمرکز کنید که هم کشش دارند و هم تقویت میکنند.
آیا کایروپراکتیک میتواند به درد دنبالچه کمک کند؟
اگر دنبالچه از تراز خارج شود و اعصاب بافتهای اطراف آن را تحریک کند، در این صورت داشتن یک کایروپراکتیک اصلاح ناهماهنگی ممکن است به تسکین کمک کند.
دنبالچه یک استخوان کوچک و مثلثی شکل است که از 3 تا 5 مهره تشکیل شده که اغلب به هم، همجوش هستند. دنبالچه به کمک رباطهای قوی که موجب تقویت مفصل میشوند به انتهای ستون فقرات که به آن استخوان خاجی یا ساکروم میگویند، متصل شده است. عضلات کف لگن به دنبالچه متصل هستند. عضلات کف لگن از جلو به استخوان شرمگاهی متصل هستند، سطح زیرین لگن (بین پاها) را میپوشاند و به پایه ستون فقرات و به پشت دنبالچه وصل میشود. این عضلات تکیهگاهی برای اندامهای داخلی هستند و حرکات مثانه و روده را کنترل میکنند.
علل ایجاد درد
دنبالچه در انتهای ستون فقرات قرار دارد. این عضو در حالت نشستن یک تکیهگاه برای بدن است و هنگام تغییر وضعیت نشستن به انتقال وزن بدن کمک میکند. همچنین دنبالچه ناحیهای است که در آن عضلات، عصبها، رباطها و تاندونهای دیگر نواحی بدن به هم میرسند. فشار بیش از حد میتواند این ساختار را تحت تأثیر قرار دهد.
در اغلب موارد دلیل اصلی درد استخوان دنبالچه نامعلوم است. در مواردی درد دنبالچه ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- وارد آمدن ضربه و آسیب ناشی از افتادن
- تغییر موقعیت دنبالچه در طول زایمان
- دیگر فشارهایی که روی دنبالچه تأثیر میگذارد
درد میتواند از استخوانها، عضلات، عصبها و یا ساختارهای تکیهگاهی ناشی شود.
عوامل خطر
درد دنبالچه در زنان شایعتر است. عوامل دیگری که ممکن است احتمال درد دنبالچه را افزایش دهد عبارتند از:
- شکننده بودن استخوان که در افراد مبتلا به پوکی استخوان رخ میدهد.
- التهاب مفاصل یا تغییراتی در ساختار استخوان که در افراد مبتلا به آرتروز رخ میدهد.
- شرکت در ورزشها و فعالیتهای خاص مانند اسب سواری
- دررفتگی ناشی از صدمه یا چاقی که میتواند باعث تغییر موقعیت استخوان شود.
- نشستن بر روی سطوح سخت در طولانیمدت
- کمردرد
- عفونتهایی مانند استئومیلیت (التهاب موضعی و مخرب استخوان)
- کیست یا تومور ستون فقرات
در دوران بارداری چه عاملی باعث درد دنبالچه میشود؟
نوزاد قرار گرفته در شکم فشار زیادی به دنبالچه وارد میکند. دلیلش این است که دنبالچه درست پشت رحم قرار گرفته است و همچنان که نوزاد رشد میکند و بزرگ میشود، استخوانهایش در مقابل استخوانهای مادر قرار میگیرد و این میتواند باعث ایجاد درد شود. بخش دیگر دلیل درد دنبالچه در دوران بارداری، هورمونهای بارداری است. در طول دوران حاملگی، قبل از اینکه نوزاد از طریق لگن و کانال زایش تولد یابد، هورمونهای خاصی که به شل شدن رباطها کمک میکنند آزاد میشوند. رباطها، استخوانها را به هم وصل میکنند، بنابراین وقتی توسط این هورمونها شل میشوند محیط اطرافشان تغییر میکند و باعث درد و ناراحتی میشود.
علائم و نشانهها
ممکن است درد در حالتهای زیر رخ دهد:
- نشستن
- تغییر موقعیت از نشستن به ایستادن
- اجابت مزاج
- داشتن رابطه جنسی
درد دنبالچه ممکن است باعث موارد زیر شود:
- حساسیت به لمس درست روی دنبالچه
- وجود درد در سرتاسر کمر
- درد یا اسپاسم (گرفتگی) عضلات لگن یا رکتال (مقعد)
تشخیص
پزشک از شما سؤالاتی در مورد علائم درد و سابقه بیماری میپرسد و یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. معاینه به منظور دیدن ناحیه دنبالچه و بررسی قرمزی، ورم داشتن و گرم بودن آن انجام میشود.
ممکن است برای تشخیص شکستگی، دررفتگی و یا دیگر آسیبهای وارده به دنبالچه، تستهای تصویربرداری زیر انجام شود:
- سی تی اسکن
- تصویربرداری با اشعه ایکس (رادیولوژی)
درمان
در اکثر موارد، درد دنبالچه با درمانهای مراقبتی در کلینیک فیزیوتراپی ما درمان خواهد شد. در صورتی که استخوان دنبالچه دچار دررفتگی شده باشد از درمان دستی برای جااندازی و ماساژ ناحیه دنبالچه استفاده میشود. درمانهای دیگر شامل موارد زیر هستند.
داروها
التهاب و درد با داروهای زیر قابل تسکین است:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- تزریق آمپول بیحسکننده در عصب (انسداد عصبی)
- داروهای ضدافسردگی
داروهای نرمکننده مدفوع نیز میتواند در هنگام دفع به کاهش فشار وارده به دنبالچه کمک کند.
درمان فیزیکی
درمان فیزیکی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ورزشهایی برای تقویت عضلات و حمایت از ساختارهایی مانند رباطها
- تسکین و تحریک با گرما درمانی و اولتراسوند درمانی
اعمال گرما با استفاده از پدهای گرمکننده در از بین بردن درد ناحیه دنبالچه بسیار تأثیرگذار است. هر روز 4 بار و هر بار به مدت 10 تا 15 دقیقه با استفاده از پد گرمکننده ناحیه دنبالچه را گرم کنید. در صورتی که درد شدید باشد، ابتدا دراز بکشید تا فشار وارده به دنبالچه کاهش یابد سپس پد گرمکننده را قرار دهید.
استفاده از امواج اولتراسوند نیز در تشخیص و در درمان درد دنبالچه بسیار تأثیرگذار است.
درمان دستی
درمان دستی نیز میتواند به عنوان یک درمان مراقبتی برای درمان درد دنبالچه استفاده شود. درمان دستی به منظور شل و منبسط کردن عضلات ناحیه دنبالچه انجام میشود تا به دنبالچه کمک کند به موقعیت درست خود بازگردد. دو روش درمان دستی داخلی و خارجی میتوانند در درمان درد دنبالچه مورد استفاده قرار گیرند.
درمان دستی خارجی با کشیدن استخوان پشتی دنبالچه به سمت پوست انجام میشود. این روش میتواند در موقعیت نشسته، درازکش یا خوابیدن به پهلو انجام شود. درمانگر دنبالچه را لمس میکند و آن را به سمت عقب میکشاند. پس از نگه داشتن آن به مدت 10 تا 60 ثانیه، بافت اطراف دنبالچه باید شروع به آزاد شدن کند. میتوان همراه با روش درمان دستی خارجی از تکنیکهای کششی نیز استفاده کرد. هنگامی که دنبالچه به سمت عقب کشانده شد، از بیمار درخواست میشود به مدت 3 تا 5 ثانیه عضلات کف لگن خود را به صورت ملایم منقبض کند. پس از شل کردن عضلات، میتوان دنبالچه را بیشتر به سمت عقب حرکت داد.
درمان دستی داخلی با استفاده از دستکش و قرار دادن یک انگشت در داخل مقعد و ماساژ عضلات و رباطهای متصل به دنبالچه انجام میشود. این روش میتواند برای حرکت دادن دنبالچه به تمامی جهات جلو، عقب، چپ و راست مورد استفاده قرار گیرد. اگر دنبالچه از جای خود خارج شده باشد، درمانگر میتواند برای بازگرداندن آن به جای خود از این روش استفاده کند. این روش بسیار حساس است و لازم است درمانگر قبل از شروع درمان، روند کار را به طور کامل برای بیمار توضیح دهد.
روشهای درمانی دیگر
برخی افراد با روشهای زیر تسکین درد یافتند:
- ماساژ- دریافت ماساژ از یک متخصص ماساژ نیز میتواند تا حد زیادی به کاهش درد کمک کند. به منظور دریافت ماساژ صحیح و تسکین درد ناحیه دنبالچه، درمانگر را به محل دقیق درد هدایت کنید.
- تحریک الکتریکی ماوراء پوستی (TENS)
- قطع بسامد رادیویی از دیسکهای دنبالچه و عصبها
عمل جراحی
کوکی گکتومی نوعی عمل جراحی است که برای برداشتن دنبالچه انجام میشود. به طور کلی این عمل جراحی توصیه نمیشود و تنها در صورتی انجام میشود که روشهای درمانی دیگر نتیجهای نداشته باشند.
پیشگیری
برای کمک به کاهش احتمال وقوع درد دنبالچه موارد زیر را رعایت کنید:
- وضعیت صحیح نشستن را یاد بگیرید.
- اگر در محل کار خود به مدت طولانی نشستهاید، گهگاهی برخیزید و راه بروید.
- در طول ورزشها و فعالیتهایی که احتمال وقوع آسیب وجود دارد، از وسایل محافظتی صحیح استفاده کنید.