مهرههای ستون فقرات در قسمت گردن جهت جلوگیری از سائیدگی بوسیله دیسکها از هم جدا میشوند. در صورت فتق دیسک، ماده موجود در مرکز دیسک بر ریشه اعصاب فشار وارد میکند و باعث ایجاد درد میشود.
در بسیاری از موارد آسیبدیدگی علت اصلی ایجاد دیسک گردن میباشد. ولی در برخی از مواقع دیسک گردن خود به خود ایجاد میشود.
بسته به این که فتق دیسک در قسمت گردن و یا کمر ایجاد شده باشد، انجام بعضی از حرکتها یا ورزشها برای دیسکهای ستون فقرات مضر محسوب میشوند. در بسیاری از موارد دیسک کمر و گردن مشابه یکدیگر میباشند؛ ولی عملکرد و محل آسیبدیدگی دیسک در ستون فقرات مشخص میکند که چه حرکات و ورزشهایی برای دیسک مفید و یا مضر هستند.
انجام بعضی از حرکات حتی برای دیسکهای سالم در ستون فقرات نیز مضر میباشند؛ به خصوص اگر این حرکات همراه با یکدیگر انجام شوند. این حرکات شامل خم شدن، بلند کردن اشیاء سنگین و یا چرخش ناگهانی بدن در وضعیت نادرست بدنی میباشند. یکی دیگر از حرکتهای مضر، نگه داشتن نفس در زمان انجام فعالیتهای سنگین میباشد.
علائم دیسک گردن
در اثر بیرونزدگی هسته مرکزی دیسک و وارد آمدن فشار بر اعصاب گردن ، در دستها درد شدید ایجاد میشود. در این حالت درد از قسمت گردن تا شانهها و تا نوک انگشتان کشیده میشود. بیحسی و احساس گزگز نیز همراه با درد ایجاد میشوند. در صورت بروز دیسک گردن، فضای کافی در مهرههای گردن وجود نداشته و در نتیجه حتی با کمترین میزان بیرونزدگی نیز ممکن است بر اعصاب فشار وارد شود.
ستون فقرات در قسمت گردن شامل 7 دیسک میباشد و بسته به محل فشردگی عصب، علائم ایجاد شده متفاوت میباشند. به طور کلی علائم شامل درد شدید در دست و بیحسی میباشند. محل و نوع عضلات آسیبدیده در اثر دیسک گردن، محل فشردگی عصب را مشخص میکنند. برای مثال، فشردگی عصب در ناحیه C4 و C5 در قسمت گردن باعث ضعیف شدن عضله دلتوئید شانه، ایجاد درد در شانه و همچنین سبب ایجاد مقدار کمی بیحسی و احساس گزگز میشود. فشردگی عصب در ناحیه C6 و C7 در قسمت گردن، باعث ضعیف شدن عضلات سه سر پشت بازو میشود. درد شدید و بیحسی از قسمت عضلات سه سر پشت بازو تا نوک انگشت میانی انتشار پیدا میکنند. این نوع درد با نام رادیکولوپاتی گردنی شناخته میشود.
تشخیص دیسک گردن
جهت تشخیص دیسک گردن از روشهای مختلفی استفاده میشود. ام آر آی (تصویرسازی تشدید مغناطیسی) و سی تی اسکن (توموگرافی رایانهای) روشهای غیر تهاجمی هستند که جهت تشخیـص دیسک گردن بـه کـار بـرده میشـوند. الـبته اسـتفاده از سی تی اسکن به همراه میلوگرافی، نیازمند تزریق رنگ درون کانال نخاعی است. از تزریق رنگ جهت تشخیص محل آسیبدیدگی استفاده میشود. با توجه به این که این روش با استفاده از وارد کردن سوزن درون کانال نخاعی انجام میشود، معمولاً به عنوان اولین روش تشخیص دیسک گردن توسط پزشک توصیه نمیشود.
در روش الکترومیوگرافی (EMG)، سوزنهایی وارد عضلات دست و پا میشوند و با تحریک اعصاب خاصی پزشک میتواند وضعیت سلامتی و آسیبدیدگی عضلات و اعصاب را ارزیابی کند. از این روش برای رد احتمال مواردی مانند سندرم تونل کارپ، گیر افتادگی عصب اولنار و عارضههای دیگر نیز استفاده میشود.
آیا انجام تمرینات ورزشی با استفاده از وزنه برای دیسک گردن مفید است؟
بله. تمرین با وزنه باعث تقویت عضلات ستون فقرات میشود. پس از تسکین و کنترل درد، در ابتدا بایستی از فعالیتها و وزنههای سبک استفاده شود. در صورت بهبود دیسک گردن، افزایش تکرار حرکات ورزشی و انجام حرکات مقاومتی جهت بهبود ثبات امکانپذیر است. انتخاب نوع حرکت ورزشی به علائم دیسک گردن و مدت زمان آسیبدیدگی بستگی دارد.
آیا ورزش میتواند باعث تشدید وضعیت دیسک گردن شود؟
بله. بخش مرکزی دیسک نوکلئوس پولپوزوس نام دارد. این بخش ضربه و فشار وارد بر بدن و ستون فقرات را جذب میکند. دیسک سالم در برابر فشار مقاومت میکند.
وارد شدن آسیب به دیسک گردن یا کمر باعث کاهش توانایی دیسک در جذب ضربه و فشار میشود. در صورت استراحت کافی، دیسک بهبود پیدا میکند و میتواند دوباره در برابر فشار مقاومت کند.
بدون استراحت کافی و انجام ورزشهای مضر، احتمال آسیبدیدگی دیسک و بافت اطراف آن افزایش پیدا میکند.
چه ورزشهایی برای دیسک گردن مضر هستند؟
ورزشهای مضر برای دیسک گردن عبارتند از:
حرکات ورزشی با استفاده از وزنههای سنگین
بلند کردن وزنههای بسیاری سنگین باعث کشیدگی عضلات بزرگ گردن میشود. استفاده مداوم و بیش از حد از این عضلات باعث ایجاد درد و وارد آمدن فشار زیاد بر گردن میشود. در صورت استفاده از وزنه هنگام ورزش کردن، ابتدا باید از وزنههای سبک استفاده شود و بایستی از انجام حرکات ورزشی یا استفاده از وزنههای سنگینی که باعث ایجاد درد و کشیدگی گردن میشود اجتناب شود.
حرکات ورزشی جایگزین
بهتر است به جای وزنههای سنگین، با رعایت وضعیت صحیح بدنی از وزنههای سبک استفاده شود. در زمان انجام حرکات ورزشی، بایستی از سفت و منقبض کردن گردن خودداری شود.
نشستن برای مدت طولانی
نشستن برای مدت طولانی خصوصاً زمانی که فرد در حالت خمیده قرار دارد، بر بدن فشار وارد میکند. در حالت خستگی، جاذبه باعث میشود که سر به طرف جلو متمایل شود. هر گونه حرکت سر به سمت جلو باعث افزایش فشار وارد بر بدن میشود. همچنین قرار گرفتن دستها در بالای سر یا به سمت جلو (مانند رانندگی یا در زمان استفاده از صفحه کلید) باعث کشیدگی گردن میشود. به همین جهت استراحت به طور مداوم بین انجام فعالیتهای بلندمدت در حالت نشسته و همچنین رعایت وضعیت صحیح بدنی الزامی میباشد.
ورزشهای پُر برخورد
در صورت بروز دیسک گردن، نبایستی از ورزشهای پر برخورد استفاده شود. این نوع ورزشها احتمال تشدید آسیبدیدگی و نیاز به جراحی را افزایش میدهند و حتی ممکن است منجر به فلج یا مرگ شوند. در صورت وجود دیسک گردن بایستی در مورد انتخاب نوع ورزش مناسب با پزشک مشورت شود.
حرکات ورزشی جایگزین
در صورت بروز دیسک گردن، به جای ورزشهای پر برخورد انجام ورزشهایی مانند شنا، پیادهروی، دو، رقص و یا هر گونه ورزش انفرادی دیگر توصیه میشود.
انجام حرکات ورزشی با دامنه حرکتی زیاد
در طول روز بایستی از انجام حرکات کششی یا هر گونه فعالیتی که نیاز به دامنه حرکتی زیاد دارد خودداری شود. انجام چنین حرکاتی باعث وارد آمدن فشار بر دیسکهای ناحیه گردن و کشیدگی بافتهای مجاور میشود. این حرکات همچنین سبب کاهش سرعت روند بهبودی شده و احتمال آسیبدیدگی را افزایش میدهند.
حرکات ورزشی جایگزین
به جای حرکاتی که نیاز به دامنه حرکتی زیاد دارند، انجام آرام و ملایم حرکات کششی گردن توصیه میشود. همچنین هر گونه حرکت بایستی با دقت و احتیاط انجام شود.
جلوگیری از آسیبدیدگی گردن هنگام انجام حرکات ورزشی
جهت جلوگیری از آسیبدیدگی هنگام ورزش کردن موارد زیر بایستی رعایت شوند :
- در زمان انجام حرکات ورزشی نفس خود را حبس نکنید.
- از انجام حرکاتی که نیاز به دامنه حرکتی زیاد دارند خودداری کنید.
- از انجام همزمان حرکاتی مانند خم شدن، چرخش بدن و بلند کردن اشیاء اجتناب کنید.
- از قرار گرفتن در یک وضعیت بدنی برای مدت طولانی خودداری کنید.
- حرکات ورزشی را با دقت و احتیاط انجام دهید.
- از انجام حرکات ورزشی که باعث تشدید علائم در دستها و پاها میشوند خودداری کنید.
- در ارتباط با نحوه صحیح انجام حرکات و اجتناب از آسیبدیدگی، با متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید.
نحوه صحیح انجام حرکات ورزشی
در صورت بروز دیسک کمر یا گردن، انجام حرکات ورزشی به روش صحیح از اهمیت زیادی برخوردار است. در صورتی که انجام حرکت ورزشی به فشار یا دامنه حرکتی زیاد نیاز داشته باشد، ورزش را متوقف کرده و نحوه صحیح انجام حرکت را ارزیابی کنید. حرکات ورزشی را به گونهای انجام دهید که فشار کمتری بر ستون فقرات وارد شود. با رعایت این موارد روند بهبودی سریعتر انجام میشود.
دیگر راههای درمان دیسک کمر
دیسک گردن باعث ایجاد درد زیادی میشود ولی با استفاده از روشهای مختلف قابل درمان است. به طور کلی سه روش درمانی برای بهبود دیسک گردن وجود دارد : مصرف دارو، روشهای درمانی غیر جراحی و جراحی. در بیشتر موارد جهت درمان دیسک گردن از دو یا سه روش فوق همراه با یکدیگر استفاده میشود.
روشهای درمانی غیر جراحی
در صورت ایجاد دیسک گردن، در بیشتر موارد جهت کاهش درد ناشی از فشردگی اعصاب و التهاب از داروی مُسکن استفاده میشود. معمولاً جهت کنترل التهاب و درد، پزشک مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی را توصیه میکند. در صورتی که درد بسیار شدید باشد و داروهایی مانند ایبوپروفن تأثیری در بهبود درد نداشته باشند، امکان دارد پزشک داروهای استروئیدی خوراکی را جهت کاهش درد تجویز کند.
روشهای درمانی غیر جراحی با استفاده از فیزیوتراپی و ورزش (از جمله تمرین مکنزی) باعث کاهش درد ناشی از دیسک گردن میشوند. امکان دارد از روشهای دیگری مانند ترکشن گردن، کایرو پرکتیک (درمان دستی) و استئوپاتی نیز جهت کاهش درد و بازیابی حرکتی گردن استفاده شود. فعالیتهای مختلف روزانه نیز باید به گونهای انجام شوند که فشار کمتری بر گردن و دستها وارد شود. استفاده از بریس جهت جلوگیری از ایجاد قوس گردن باعث کاهش فشار وارد بر عضلات گردن میشود. بریس همچنین فشردگی اعصاب در اثر دیسک گردن را کاهش میدهد.
جراحی
در بیشتر موارد جراحی موثرترین روش درمان دیسک گردن میباشد و دارای نتیجه ماندگار میباشد. برای درمان دیسک گردن از سه نوع جراحی استفاده میشود. روش اول جراحی فیوژن و دیسککتومی قدامی گردن (ACDF) میباشد. در این روش دیسک بیرونزده برداشته میشود . سپس دو یا چند مهره مورد نظر به یکدیگر متصل میشوند. روش دوم دیسککتومی خلفی گردن میباشد. این روش از طریق جراحی دیسک از راه پشت گردن انجام میشود و به علت وجود سیاهرگها در این قسمت از ستون فقرات، امکان دارد خونریزی زیادی ایجاد شود. روش سوم جراحی جایگزینی دیسک مصنوعی است. در این روش دیسک مورد نظر خارج شده و با یک دیسک مصنوعی که از لحاظ شکل و عملکرد مشابه دیسک اصلی ستون فقرات است جایگزین میشود.
اگر به علت فتق یا برآمدگی دیسک از کمردرد رنج میبرید، بسیار مهم است که بدانید کدام ورزشها برای تسکین کمردردتان و بهبود دیسک کمر مفید است، اما نکته مهمتر این است که بدانید کدام ورزشها برای دیسک کمر مضر است و به کمرتان آسیب میزند. هر نوع فعالیت بدنی سنگین علائم ناشی از فتق دیسک را تشدید میکند.
حتی انجام دادن نرمشهای کششی نیز برای بیماران مبتلا به دیسک کمر خطرناک است، چون حرکات کششی فشار بسیار شدیدی را به ستون فقرات وارد میکند و باعث حرکت کردن مهرهها میشود.
ورزشهای مضر برای دیسک کمر کدام است؟
در ادامه می خوانید:
- ورزشهای مضر برای دیسک کمر کدام است؟
- ورزشهای مضر برای دیسک کمر
- ورزش مناسب دیسک کمر
بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر عموماً هنگامی که از کمر رو به جلو خم میشوند، دچار درد بیشتری میشوند. به همین دلیل ورزشهایی مانند درازنشست و بالا بردن پا که مستلزم خم کردن کمر است، کمر درد و یا درد سیاتیک را که رو به پایین در پا منتشر میشود، تشدید میکند.
بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر عموماً هنگامی که از کمر رو به جلو خم میشوند، دچار درد بیشتری میشوند. به همین دلیل ورزشهایی مانند درازنشست و بالا بردن پا که مستلزم خم کردن کمر است، کمر درد و یا درد سیاتیک را که رو به پایین در پا منتشر میشود، تشدید میکند.
استراحت مطلق طولانی مدت و سیگار کشیدن نیز از جمله کارهایی است که برای دیسک کمر مضر است و باید از آنها اجتناب کنید. همچنین بلند کردن اشیاء سنگین و حرکات چرخشی نیز به بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر توصیه نمیشود. با این توصیف فعالیتهای روزمرهای مانند حمل کردن کیسههای خرید یا لباسهای شسته شده یا بلند کردن اشیاء از روی زمین میتواند کمردردتان را بیشتر کند.
برای انجام دادن این کارها باید از یکی از اعضاء خانواده کمک بگیرید یا تکنیکهای صحیح بلند کردن اشیاء را یاد بگیرید تا کمردردتان عود نکند. همچنین میتوانید ورزشهای ایزومتریک را انجام بدهید، این حرکات عضلات مرکزی را بدون نیاز به خم شدن از کمر تقویت میکند.
ورزشهای مضر برای دیسک کمر
اگر به دلیل فتق دیسک کمر دچار کمردرد هستید، نباید ورزشهای زیر را انجام بدهید.
احتمالاً شنیدهاید که تمرین دادن عضلات شکم و انجام دادن حرکاتی که عضلات مرکزی را به کار میگیرد، کمر را تقویت میکند و احتمال آسیب دیدن کمر را کاهش میدهد. شاید به گوشتان خورده باشد که باید عضلات باسن را تقویت کنید، چون این عضلات ستون فقرات را نگه میدارد و از آن محافظت میکند. اما موضوعی که هیچ کس به شما نگفته است، این است که شما کمر خشک و سفتی دارید که به شدت درد میکند و هر ورزشی برای آن مناسب نیست.
به علاوه بعضی از تمرینهای متداولی که عموماً برای تسکین کمردرد انجام میشود، یا ورزشهایی که فرض میشود عضلات مرکزی و کمر را تقویت میکند، در واقع کمردردتان را شدیدتر میکند. در ادامه با ۹ ورزشی آشنا میشوید که انجام دادن آن برای بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر ممنوع است.
درخواست مشاوره
مشاوره آنلاین با متخصصان کلینیک درد و توانبخشی نگین آزادی
-
درازنشست
شاید فکر کنید که درازنشست عضلات مرکزی را تقویت میکند و تونوس عضلات شکم را افزایش میدهد، اکثر افراد عضلات مفصل ران را هنگام دراز نشست زدن به کار میگیرند. ممکن است درازنشست فشار بسیار زیادی را به دیسکهای ستون فقرات وارد کند.
به جای درازنشست حرکت کرانچ را انجام بدهید. کرانچ فشار کمتری را به کمر وارد میکند و خطر کمتری برای بیماران دچار کمردرد و فتق دیسک کمر دارد.
-
بالا بردن دو پا
بالا بردن پا حرکتی است که عضلات شکم را به کار میگیرد و گاهی اوقات برای تقویت عضلات مرکزی و افزایش تونوس عضلات شکم توصیه میشود.
ورزشهایی که کمر را تقویت میکند، برای تسکین درد بسیار مفید است، اما وقتی دو پا را همزمان در حالتی که طاقباز خوابیدهاید، بالا میبرید، این حرکت فشار بسیار شدیدی را به عضلات مرکزی وارد میکند.
بسیاری از خانمها باسن بزرگی دارند، بنابراین وقتی هر دو پا را همزمان بالا میبرند، عضلات مرکزیشان قدرت کافی را برای حمایت از ستون فقرات نخواهد داشت. ساده و مختصر بگوییم که انجام دادن این حرکت به خطرش نمیارزد.
-
اسکات از پشت
اسکات به شرط درست انجام شدن یکی از حرکات فوقالعاده و جامع است. اسکات تمام عضلات پایین تنه و عضلات مرکزی را به کار میگیرد. اما اگر حرکت اسکات را به روش درست انجام ندهید، ممکن است دردتان بیشتر شود.
رایجترین اشتباه افراد هنگام انجام دادن حرکت اسکات این است که کمرشان را صاف نگه نمیدارند، بلکه کمر را گرد میکنند و قفسه سینه را جلو نمیدهند، در نتیجه تنش و فشار شدیدی به کمر وارد میشود.
-
چرخاندن غلتک فومی زیر کمر
ممکن است چرخاندن غلتک فومی زیر کمر دردتان را موقتاً تسکین بدهد، اما انجام دادن این حرکت به دو دلیل توصیه نمیشود.
دلیل اول این است که کمر غالباً منشأ درد نیست، بلکه دریافت کننده درد است؛ بنابراین با چرخاندن غلتک زیر کمر علت اصلی درد را برطرف نمیکنید.
دلیل دوم این است که ناحیهای که غلتک را زیر آن میچرخانید، باید دارای محافظ استخوانی کافی باشد. ناحیه پایین کمر عضلات بزرگی دارد، اما محافظ استخوانی آن به قدری نیست که از اندامهایی مانند کبد و کلیهها محافظت کند.
-
پیادهروی سریع
پیادهروی سریع، به ویژه روی سطوح سخت ورزش پربرخوردی محسوب میشود که فشار بسیار شدیدی را به کمر وارد میکند و به کمردرد دامن میزند.
اگر نمیتوانید ستون فقراتتان را هنگام انجام دادن ورزش ایروبیک در موقعیت خنثی نگه دارید، بهترین کار این است که از انجام دادن این نوع ورزشها منصرف شوید.
-
برپی
ورزشهای پر برخوردی چون برپی که شامل پرش میشود، نیز مانند پیادهروی سریع برای دیسک کمر خوب نیست. چون حرکت برپی با پرش همراه است، نسبت به دو یا پیادهروی سریع ضربههای شدیدتری را به کمر وارد میکند. جان کلام آن که هرگز هنگامی که کمرتان درد میکند و خشک است، حرکت برپی را انجام ندهید.
-
دد لیفت پا صاف
حرکت دد لیفت به شرط درست انجام شدن یکی از تمرینهای فوقالعاده پایین تنه است که تمام گروههای عضلانی را در یک حرکت به کار میگیرد، اما اگر فردی که عضلات مرکزی و کمرش ضعیف است، این حرکت را انجام بدهد، ممکن است کمرش آسیب ببیند و مشکلات فعلی کمرش تشدید شود.
وقتی کمرتان ضعیف است، احتمال این که ستون فقراتتان هنگام انجام دادن حرکت دد لیفت گرد شود، بسیار بالا خواهد بود. کمر در این حالت اشتباه مجبور میشود که تمام فشار را تحمل کند و در نتیجه کمر دردتان بیشتر میشود.
اگر سابقه آسیبدیدگی کمر دارید و عضلات مرکزیتان به اندازه کافی قوی نیست، به هیچ وجه این حرکت را انجام ندهید. عضلات مرکزی به گونهای طراحی شده است که در برابر حرکت مقاومت کند، نه آن که تولید کننده حرکت باشد. عضلات مرکزی ضدحرکتاند و سعی میکنند ستون فقرات را حین حرکت کردن بخشهای متصل به ستون فقرات ثابت نگه دارند.
عضلات مرکزی مانند کمربندی دور ستون فقرات را گرفتهاند، از آن محافظت میکنند و انتقال قدرت بین بالاتنه و پایین تنه را در مواقعی مانند پرتاب توپ یا تاب دادن چوب بیسبال تسهیل میکنند.
حرکت خم شدن به پهلو با دمبل ساختارهای بدن را وارد دامنه حرکتی غیرمعمولی میکند. به ندرت پیش میآید، شاید هم اصلاً پیش نیاید که بالاتنه را در طول روز به این شکل خم کنید. این حرکت را به هیچ وجه انجام ندهید.
-
چرخش روسی نشسته
مطمئن باشید که این حرکت برای کمرتان مضر است. کمر برای چرخیدن طراحی نشده است. وظیفه اصلی کمر این است که رو به جلو و عقب خم شود و کش بیاید. حرکت چرخش روسی نشسته با چرخش و فشردگی شدید دیسک همراه است.
هنگام چرخاندن کمر دقیقاً ترکیبی از نیروها به کمر وارد میشود که احتمال آسیب دیدگی کمر را افزایش میدهد. پس توصیه میکنیم که از انجام دادن این حرکت منصرف شوید.
-
زیر بغل خم با هالتر
حرکت زیر بغل خم با هالتر یکی از بهترین تمرینهای کمر است که تمام عضلات پشت بدن را درگیر میکند. با این حال ممکن است حرکت زیر بغل خم با هالتر برای دیسک کمر مضر باشد.
مشکل اینجا است که حرکت زیر بغل خم با هالتر کمر را وادار میکند که تمام کار را انجام بدهد و در نتیجه فشار شدیدی به کمر وارد میشود. به همین دلیل ضرر این حرکت برای کمر بیشتر از فایدهاش است.
بهترین کار این است که دیگر تمرینهای کمر مانند زیربغل برعکس یا زیربغل قایقی را جایگزین حرکت زیر بغل خم با هالتر بکنید.
-
سوپرمن
تقویت فعال عضلات پایین کمر راهبرد موثری برای تسکین کمردرد است. اما اگر دچار فتق یا برجستگی دیسک کمر باشید، ممکن است حرکت سوپرمن فشار بیشتری را به دیسکهای آسیب دیده وارد کند. حرکت سوپرمن برای دیسک کمر مضر است، چون وقتی شانهها و پاها را بالا میبرید و وزن را روی کمر میاندازید، ساختارهای دور مهرههای کمر تحت فشار شدید قرار میگیرد.
ورزش مناسب دیسک کمر
برای درمان کمر درد لازم است که تغییراتی را در مکانیک بدن ایجاد کنید و تمرینهای خاصی را انجام بدهید که هم درد را تسکین میدهد و هم از آسیبدیدگی پیشگیری میکند. ورزشهای مفید برای کمر علاوه بر این که به شما در مدیریت کمردرد کمک میکند، احتمال آسیبدیدگی مجدد و تشدید مشکل فعلی را کاهش میدهد و از ابتلا به عارضههای مختلف ستون فقرات جلوگیری میکند.
درخواست مشاوره
مشاوره آنلاین با متخصصان کلینیک درد و توانبخشی نگین آزادی
تیم کلینیک درد و توانبخشی نگین آزادی در کنار تخصص و دانش، اخلاق مداری را در سرلوحه کار خود قرار داده تا بتوانیم برای شما محیطی امن و آرامش بخش را فراهم نماییم. این مجموعه همه روزه از ساعت 9 الی 22 وروزهای تعطیل از ساعت 11 تا 19 فعال می باشد. برای تنظیم وقت و مراجعه حضوری می توانید از طریق شماره تلفن های 02162756441 و 0990387264 و تلفن گویا 02145186807 با این مرکز تماس بگیرید..
اطلاعات تماس
فرم درخواست مشاوره
کمر درد چه پیامد افراط و تفریط در استفاده از کمر باشد، چه نتیجه حوادثی مانند تصادف خودرو، در هر حال باید روشهای موثری را برای درمان آن پیدا کنید. اگر ایستادن، نشستن یا بلند کردن اشیاء به روش نامناسب علت کمردرد باشد، باید ابتدا مکانیک بدن را اصلاح کنید. رعایت سه توصیه زیر میتواند نقطه شروع مناسبی برای اصلاح مکانیک بدن باشد:
- بلند کردن اشیاء به روش مناسب: به جای آن که برای بلند کردن اشیاء از کمر خم شوید، زانوهایتان را خم کنید، سر پا بنشینید و از قدرت پاها کمک بگیرید. عضلات مرکزی را هنگام انجام دادن این حرکت درگیر کنید.
- درست نشستن: صندلی با پشتی مناسبی را انتخاب کنید که از کمرتان به خوبی حمایت کند. در صورت لزوم بالش یا یک حوله لوله شده را پشت کمر قرار بدهید. هرگز هنگام نشستن قوز نکنید. عضلات شکم را به داخل بکشید و شانهها را رو به عقب و پایین بدهید. حداقل هر یک ساعت یک بار بلند شوید و کمی راه بروید.
- درست ایستادن: عضلات شکم را منقبض کنید و به داخل بکشید، لگن را عقب بدهید و در صورت امکان یکی از پاها را روی چهارپایه یا بلندی بگذارید. جای پاها را هنگام ایستادن طولانی مدت تنظیم کنید. هر چند وقت یک بار کمی راه بروید یا حرکات کششی انجام بدهید.
از واژههای متفاوتی برای مشکلات مرتبط با دیسک استفاده میشود؛ واژههایی مانند فتق (بیرونزدگی) دیسک و تورم دیسک که گاهی بهجای یکدیگر نیز به کار میروند. منتها همه آنها به یک نوع عارضه اشاره میکنند و بنابراین، در مدیریت آنها به رویکرد مشابهی نیاز داریم. ثابت شده است که ورزش برای مشکلات دیسک کمر خفیف تا متوسط مفید است؛ زیرا موجب تحرک میشود، انعطافپذیری را افزایش میدهد و در تقویت عضلات مرکزی بدن نیز مؤثر است. منتها آیا میدانستید که ورزشهای نامناسب مشکلات دیسک کمر را بدتر میکنند؟ اگر مبتلا به دیسک کمر یا کمردرد هستید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید تا بعد از آشنایی با نکات و توصیههای مهم درمورد ورزش و مشکلات دیسک کمر، با حرکات ورزشی مضر برای دیسک کمر و ورزشهای مفید برای آن آشنا شوید. در انتها به سؤالات رایج در این مورد پاسخ دادهایم.
آیا ورزش میتواند دیسک کمر را بدتر کند؟
بله، میتواند! دیسک ستونفقرات با ماده چسبناکی بهنام هسته پالپوزوس (Nucleus Pulposus) پر شده است. نقش این مرکزِ مایع جذب ضربههایی است که در طول روز به بدن و ستونفقرات وارد میشود. کار دیسک مقاومت در برابر این فشارهاست. البته این مقاومت تا زمانی وجود دارد که دیسک آسیب ندیده باشد.
آسیب به دیسک کمر توانایی آن در جذب مناسب ضربهها و حرکتها را کاهش میدهد. دادن فرصتی به دیسک برای استراحت و برطرفشدن ساییدگی موجب میشود دیسک بهبود یابد و در نهایت، دوباره بتواند مقادیر معمول فشار را جذب کند. بدون استراحت کافی یا در صورت انجام ورزشهای نامناسب، دیسک دچار آسیب بیشتر میشود و بافتهای اطراف آن نیز صدمه میبینند.
چگونه با وجود دیسک کمر بهشکلی ایمن و بیخطر ورزش کنیم؟
همانطور که گفتیم ورزش برای دیسک کمر بد نیست اما در صورتی که به شکل اصولی و مناسب انجام نشود، میتواند خطرناک و آسیبرسان باشد. پس اگر دچار آسیبدیدگی دیسک کمر هستید، برای ورزشکردن بهشکلی بیخطر، اصول کلی زیر را رعایت کنید:
- نفستان را نگه ندارید؛
- دامنه و محدوده حرکاتتان شدید نباشد؛
- برای مدت طولانی در یک وضعیت نمانید؛
- با آگاهی و پشتکار حرکت کنید. به صدای بدنتان گوش دهید؛
- حرکات ترکیبی انجام ندهید (خمشدن، چرخش، قوسدادن، بلندکردن و غیره)؛
- از انجام حرکاتی که موجب بدترشدن علائم در بازوها یا پاها میشوند بپرهیزید؛
- درمورد اینکه کدام حرکات برای آسیبدیدگی و بدن شما مضر یا بیخطرند با متخصص فیزیوتراپی صحبت کنید.
حرکات ورزشی مضر برای دیسک کمر و مشکلات مربوط به آن
۱. حرکات مبتنی بر خمشدن کمر
حرکت خمشدن به جلو در کمر (ایجاد منحنی «C»)، بهویژه برای دیسک، دشوار است و ممکن است موجب صدمه بیشتر کمر شود. معمولا این حرکت موجب میشود که بیرون زدگی دیسک فشار بیشتری را روی بافتهای اطراف وارد کند و به اسپاسم عضلانیِ بیشتر و صدمات عصبی بالقوه منجر شود. حرکات مبتنی بر خمشدن کمر شامل خمشدن برای بلندکردن چیزی، دوچرخهسواری، درازنشست، لمس انگشتان پا و اسکوات عمیق (Deep Squat) هستند.
۲. خمشدن مکرر کمر به جلو
شاید گمان کنید خمکردن کمر مفید است؛ ولی تکرار ورزشهای خمشدن به جلو (مانند لمسکردن انگشتان پا) در واقع به دیسک فشار میآورد، ترکیب و شکل آن را تغییر میدهد و باعث بیرونزدن بیشتر لایههای درونی دیسک میشود.
۳. حرکات چرخشی
حرکات چرخشی ممکن است نیروی برشیِ غیرضروری وارد کنند و درد کمر را افزایش دهند. در انجام حرکات کششی یا فعالیتهای روزمره (چرخیدن برای برداشتن گوشی تلفن، رانندگیکردن، برگشتن برای صحبتکردن با فرد پشتسر) از چرخش بدن پرهیز کنید، تا زمانیکه دوباره بتوانید حرکات چرخشی را بهشکلی ایمن و بیخطر تحمل کنید.
۴. تمرینات تقویت عضلات مرکزی با شدت بالا (High Level Core Strength)
وقتی تمرینات عضلات مرکزی (Core Exercises) بسیار سخت باشند و عضلات شکم نتوانند بهاندازه کافی این تمرینها را کنترل کنند، به کل ستونفقرات و دیسک فشار میآید و درد کمر تشدید میشود. بهعلاوه، انجام حرکات خَمِشی در ستونفقرات (مانند تمرینات تقویت عضلات مرکزی) برای ستونفقرات کمر دشوار است. اینکه از چه سطحی میتوانید شروع کنید، به قدرت و توانایی شما بستگی دارد؛ بنابراین، به احساسی که در انجام هر حرکت دارید و اینکه آیا میتوانید لگن خود را جمعشده و در جای خود نگه دارید (بدون قوسدادن به پشت یا کجشدن به پهلوها) توجه کنید. اگر تمرینات عضلات مرکزی درست انجام شوند، موجب تسکین درد کمر میشوند.
تمرینات تقویت عضلات مرکزی که باید از آنها پرهیز کنید شامل درازنشست، کرانچ، کرانچ دوچرخه (Bicycle Crunch) و بلندکردن پا (Leg Lift) هستند.
بعضی از حرکتها (بهویژه در ترکیب با یکدیگر) هرگز برای دیسک مناسب نیستند، چه دیسک آسیبدیده باشد و چه نباشد. این حرکتها شامل خمشدن، بلندکردن، یا چرخاندن فوری و یکباره بدن با فرم و شکل نامناسب است. حرکت مضرِ دیگر نگهداشتن نفس در حالی است که کار سنگینی را انجام میدهیم.
۸ نمونه حرکت ورزشی رایج اما ممنوع
حالا که با انواع حرکات ورزشی مضر برای مشکلات دیسک کمر آشنا شدید، بهتر است نمونههایی از حرکات ورزشی ممنوع برای دیسک کمر را هم با جزئیات به شما معرفی کنیم.
۱. سلام ژاپنی (Good Morning)
هیچ ورزشی نمیتواند مضرتر از سلام ژاپنی همراه با بلندکردن وزنه باشد. حتی اگر مشکل دیسک نداشته باشید، بازهم سلام ژاپنی مشکلاتی را به وجود میآوَرد. در سلام ژاپنی، وزنه روی شانهها قرار میگیرد و در قسمت لگن به جلو خم میشویم؛ طوری که سینه بهسمت پایین حرکت کند و ستونفقرات و پاها صاف باشند. این ورزش مشکلساز است، زیرا فشار زیادی را روی کمر و باسن وارد میکند.
۲. کشش همسترینگ ایستاده (Standing Hamstring Stretch)
گرچه انجام روزانه کشش همسترینگ مهم است، وقتی با مشکل دیسک مواجه باشید، روش معمولِ «ایستادن و لمسکردن انگشتان پا» ممکن است مشکلاتی جدی را ایجاد کند. مشکل اینجاست که کشش موجب میشود کمرتان برای ایجاد تعادل و خنثیکردن کشش، به جلو خم شود و فشاری غیرضروری روی نیمه جلویی دیسک وارد شود. کشش همسترینگِ ایستاده موجب خمیدگیِ پایین کمر میشود که روی دیسکهای بین مهرههای ستونفقرات کمر فشار میآورد.
۳. حرکت دِدلیفت (Deadlift)
اگر به کراسفیت علاقهمند باشید، احتمالا با دیدن این مورد ناراحت میشوید. از رایجترین مشکلات ورزشی این است که وقتی به جلو خم میشوید یا چیزی را بلند میکنید، اجازه دهید که پایین کمرتان به بیرون خم شود. حرکت ددلیفت باید از نظر مکانیکی بینقص انجام شود. حتی انجام درست این حرکت نیز تا حد زیادی موجب فشردهشدن دیسک میشود، زیرا وزنۀ سنگین روی ستونفقرات و دیسکها فشار میآورد.
۴. درازنشست و دیسک کمر
درازنشست، بدترین ورزش برای دیسک کمر! این ورزش محبوب یکی از بدترین ورزشها برای مشکلات دیسک و سیاتیک است، زیرا خمیدگی ستونفقرات به جلو فشار بسیار زیادی را روی دیسکهای ستونفقرات وارد میکند. درازنشست فشار زیادی را به پایین کمر وارد میکند و شکم را تحت فشار قرار میدهد. در واقع، درازنشست همان نوع نیروهای شکمیای را ایجاد میکند که احتمالا عامل آسیبدیدگی دیسک شدهاند.
۵. بالاآوردن مستقیم پا (Straight Leg Raises)
بالاآوردن پا فشار زیادی را روی دیسکهای ستونفقرات وارد میکند. حرکت بالابردن مستقیم پا کمر را به همان شکل حرکت درازنشست درگیر میکند و بنابراین، فشار مشابهی را وارد میکند. انجام مکرر حرکت بالابردن پا برای مشکلات مرتبط با دیسک مضر است؛ پس بهتر است این حرکت را انجام ندهید.
۶. اسکوات یا اسکات (Squat)
در حرکت اسکوات، وزن کل بدن روی پایین کمر میافتد و فشار زیادی به ستونفقرات کمر وارد میشود و این ممکن است وضعیت دیسک کمر را بدتر کند.
۷. پرس پا و دیسک کمر
پاها تا نزدیک سینه بالا میآیند و ستونفقرات خمیده میشود؛ بنابراین این حرکت برای کسانی که مشکل دیسک کمر دارند مناسب نیست.
۸. حرکات ایروبیک با شدت بالا (High-Impact Aerobics)
یکی از ورزشهای مضر برای دیسک کمر، حرکات ایروبیک با شدت بالا است. حرکات ایروبیک با شدت بالا حرکاتیاند که در آنها هر دو پا از زمین بلند میشوند و دوباره به جای خود برمیگردند. ضربه ناشی از قراردادن دوباره پاها روی زمین فشار زیادی را روی عضلات کمر و دیسک آسیبدیده وارد میکند. حرکات ایروبیک با شدت بالا شامل دویدن، دویدنِ آهسته (Jogging)، پیادهرویِ تند (Hard Walking)، پریدن، پلهنوردی (Stair-Climbing) و استپایروبیک است. این ورزشها برای افراد سالم ورزشهای بسیار مفیدیاند؛ ولی تا زمانیکه نمیتوانید آنها را بدون درد و با کنترل مناسبی روی عضلات مرکزی انجام دهید، باید از انجام آنها پرهیز کنید.
حرکات ورزشی مفید برای مشکلات دیسک کمر
نیروهای غیرعادی موجب بروز مشکلات دیسک کمر شدهاند و نباید ورزشهای روزانه نیز همین نیروها را وارد کنند و مشکل دیسک کمر را بدتر کنند. باید ورزشهایی را انتخاب کنید که نیروهای وارد بر کمر را به حداقل میرسانند. همچنین، بیشازحد به عضلات شکمی خود فشار وارد نکنید. انجام روزانۀ هریک از ورزشهای زیر در افزایش تحرک و کاهش (یا ازبینبردن) فشار بر دیسک مؤثر است و راه را برای بهبود طبیعی دیسک کمر در طول زمان هموار میکند.
۱. حرکات ایروبیک با شدت پایین (Low-impact Aerobic Activities)
شناکردن روشی عالی برای ایجاد تحرک لازم بدون فشارآوردن به دیسک است. به استخر بروید و شنا کنید، ایروبیک در آب انجام دهید، پیادهروی کنید یا حتی صرفا مدتی بایستید. دوچرخهسواری نیز فعالیت ایروبیک (هوازی) با شدت پایین مناسبی است.
۲. تیلت لگن (Pelvic Tilt)
تیلت لگن، برای ازبینبردن انحنای کمر، کمر را بهشکل سالمتری نسبت به درازنشست درگیر میکند. برای انجام این ورزش بهصورت ایستاده، مقابل دیوار بایستید و دست را در محل میان قوس کمر و دیوار قرار دهید. لگن را طوری از پایین حرکت دهید که انحنای کمر مقابل دیوار صاف شود. اگر این حرکت را خوابیده انجام میدهید، زانوها را خم کنید و لگن را تا جایی حرکت دهید که کمر نسبت به زمین صاف شود.
۳. کرانچ معکوس
به پشت روی زمین دراز بکشید و زانوها را خم کنید. در حالی که باسن را از زمین بلند میکنید، زانوها را تا سینه بالا بیاورید. وقتی باسن از زمین بلند شده است، دوباره تمام قسمتها را پایین بیاورید و سپس این حرکت را تکرار کنید.
۴. تعظیم پیشخدمت (Waiter’s Bow)
در حرکت تعظیم پیشخدمت، از قسمت باسن، به جلو خم میشوید. برای انجام این حرکت، میتوانید بهآرامی دستها را روی تخت یا صندلی قرار دهید و بگذارید بدن کمی عقب برود. همیشه در حین انجام این حرکت کششی، منحنی طبیعی در پایین کمر را حفظ کنید و هرگز نگذارید پایین کمرتان صاف شود یا بهسمت بالا قوس پیدا کند. وقتی به حالت ایستاده برمیگردید، بهجای قوسدادن کمر و بالاآوردن تنه، باسن را فشرده کنید و به جلو حرکت دهید.
تعظیم پیشخدمت ورزش مفیدی برای یادگیریِ دوبارۀ استفاده از عضلات باسن بهجای پایین کمر در ایستادن است. این نسخه از حرکت تعظیم پیشخدمت حرکت ملایمی نیز هست؛ زیرا با قراردادن دستها روی تخت، از تنه نیز پشتیبانی میشود. اگر میخواهید دشواری این حرکت را افزایش دهید، نواری کشی را دور باسن قرار دهید و سر دیگر آن را به چیزی مانند دستگیرۀ درِ پشتسرتان متصل کنید تا وقتی باسن را جلو میبرید و بلند میشوید، مقاومت و نیروی ناشی از نوار کشی را نیز تحمل کنید.
۵. کشش همسترینگ خوابیده
روی زمین و نزدیک در دراز بکشید. پایی را که نمیخواهید کشش دهید دراز کنید تا از چهارچوب در بیرون برود. سپس پایی را که میخواهید حرکت کشش همسترینگ را روی آن انجام دهید بلند کنید و در امتداد چهارچوب در بالا ببرید. هرچه پا به دیوار نزدیکتر باشد، میزان کشش وارده به آن نیز شدیدتر خواهد بود. این حرکت را روی هر دو پا انجام دهید تا هر بار عضلات یکی از پاها کشیده شوند.
۶. حرکت پل (Bridge)
بهجای ددلیفت میتوانید حرکت پل را انجام دهید. در حرکت پل عضلات مرکزی بدن (شکم و باسن) فعالاند. برای انجام حرکت پل، در حالی که به پشت دراز کشیدهاید و زانوها خم شده و بالا آمدهاند و کف پاها روی زمین است، عضلات شکم و باسن را منقبض کنید. سپس کمر و باسن را یکباره از زمین بلند کنید. برای افزایش سختی این حرکت، میتوانید تغییرات زیادی در آن ایجاد کنید؛ مثلا حرکت پل راهپیمایی (Marching Bridge) را انجام دهید (حرکت پل را با یک پا یا با بلندکردن دستها انجام دهید).
۷. حرکت کبری
کشش نیمهکبری یا Half Cobra Stretch در راندن مواد دیسک به عقب و بهسمت مرکز دیسک بینمهرهای مؤثر است. هدف از کشش مکرر کمر «متمرکزکردن علائم» (Centralization of Symptoms) است، که اساسا به این معنی است که دردی که از پای آسیبدیده تا پایین پا کشیده میشود باید به بالا و نزدیک کمر برگردد و این بهنوبهخود درد را تسکین میدهد.
برای انجام حرکت کبری، ابتدا روی شکم (در حالت دَمَر) دراز بکشید و سپس بهآرامی، با تکیه بر آرنجها و در حالی که باسن در تماس با زمین است، بدن را بالا بیاورید. ۱۰ تا ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید و سپس به حالت دمر برگردید. بهتدریج، این زمان را به ۳۰ ثانیه افزایش دهید. این حرکت کششی را ۱۰ بار تکرار کنید.
۸. سایر ورزشهای مفید برای دیسک کمر
- کشش چهارپا؛
- تمرینات ایزومتریک تقویت عضلات مرکزی؛
- تکنیک لاگ رول (Log Roll) برای بیرونآمدن از تختخواب؛
- دوچرخه ثابت نشسته یا پشتیدار (Recumbent Biking)؛
- تمرین تکنیکهای درست خمشدن و اسکوات (چمباتمهزدن).
وضعیت و فعالیتهایی که باید کاهش دهیم یا از آنها پرهیز کنیم
- بلندکردن وزنه یا بار سنگین؛
- خوابیدن با ستونفقراتی در حالت خمیده؛
- خمشدن به جلو (خمشدگی ستونفقرات)؛
- نشستنِ بیشازحد (بهویژه در وضعیت بد بدن)؛
- بلندکردن چیزها در وضعیت غیراستاندارد یا از سمت پهلو.
سؤالات رایج درمورد ورزش و دیسک کمر
۱. در صورت ابتلا به دیسک کمر چه ورزشهایی را میتوانم انجام دهم؟
در فتق دیسک میتوانید همان ورزشهایی را انجام دهید که برای تورم دیسک انجام میدهید؛ ولی از آنجا که معمولا فتق دیسک مشکلسازتر است، احتمالا حرکات شما بیشتر بهدلیل درد، محدود میشوند. بسته به شدت بیماری و میزان درد، فعالیتهای مفید شامل ورزشهای تقویت پا، حرکات ایروبیک با شدت پایین و حرکات کششی هستند. رفع فشار نخاعی (Spinal Decompression Therapy) بهدست پزشک متخصص نیز گزینه دیگری است.
۲. آیا ممکن است با ورزش، مشکل دیسک کمر من بدتر شود؟
بله. هر ورزشی برای دیسک کمر مناسب نیست. ورزش نادرست یا انجام فعالیتهایی که فشار زیادی به مفاصل آسیبدیده وارد میکنند مشکل دیسک را بدتر میکنند و فشار بیشتری را بر اعصاب پیرامون وارد میکنند. برداشتن وزنه سنگین، خمشدن و چرخیدن ممکن است مشکلات بیشتری را برای خرابی یا دژنرسانس دیسک بینمهرهای (Degenerative Disc Disease) ایجاد کنند. ورزشهای دیگری که باید از آنها پرهیز کنید شامل درازنشست، بالابردن پا و حرکات ایروبیک با شدت بالا هستند.
۳. آیا پیادهروی برای دیسک کمر مفید است؟
قطعا. پیادهروی انتخابی عالی برای بیماران مبتلا به دیسک کمر است؛ زیرا جریان خون و اکسیژنرسانی به سلولها را افزایش میدهد. پیادهروی به هیدراتهنگهداشتن دیسکها نیز (که برای بهبود آنها مهم است) کمک میکند. سایر حرکات ایروبیک با شدت پایینی که میتوانید امتحان کنید شنا و دوچرخهسواری هستند. (ولی اگر هریک از این فعالیتها درد را افزایش دادند، انجام آنها را متوقف کنید و با پزشک مشورت کنید.)
۴. آیا پیلاتس برای دیسک کمر مناسب است؟
«پیلاتس» قدرت، انعطافپذیری و نرمی عضلات ران و کمربند شانه را افزایش میدهد. حرکت روان و پشتیبانیشده از طریق این مفاصل، در جلوگیری از واردشدن نیروی پیچشی غیرضروری روی ستونفقرات مؤثر است. پیلاتس آگاهی از عادات حرکتیای را آموزش میدهد که ممکن است به ستونفقرات فشار بیاورند. همچنین به بیمار کمک میکند این عادات را به عاداتی تغییر دهد که تراز خنثی را حفظ میکنند. آگاهی از تنش بیشازحد و استفاده از تمرکزِ درست به بیمار کمک میکند از بدن خود بهطور مؤثری استفاده کند.
۵. آیا دوچرخهسواری برای دیسک کمر ضرر دارد؟
در دوچرخهسواری حالت بدن طوری است که فرد به جلو خم میشود و این برای دیسک کمر خوب نیست.
۶. بردن وزنه بالای سر چه تأثیری بر مشکلات دیسک کمر دارد؟
بلندکردن هرچیزی در بالای سر سازوکار حمایتی کمر برای ثابتنگهداشتن شما را فعال میکند و این کار وضعیت دیسک را بدتر میکند.
۷. اگر دیسک کمر درمان نشود چه رخ میدهد؟
بیشتر موارد دیسک کمر خودبهخود بهتر میشوند. تحقیقات نشان داده است که حدود ۸۰ درصد موارد فتق دیسک در طی تـقریبا ۶ هفته برطرف میشوند؛ ولی ممکن است بسیار بیشتر از این و حتی ماهها نیز طول بکشد. معمولا اگر مشکل دیسک پس از مدتِ ۲ تا ۳ هفته کمی بهتر شود، احتمال زیادی وجود دارد که بهخودیخود برطرف شود و بهبود یابد؛ ولی بعضی از بیماران به جراحی نیاز دارند. تصمیم درمورد نحوه درمان به شدت درد و ضعف حرکتی و نظر پزشک معالج بستگی دارد.
نکات پایانی و موارد احتیاطی
- گاهی درد کمر ناشی از مشکل در قسمتهای دیگر بدن است و علائم و درد به ناحیه کمر گسترش یافته است. همیشه بهتر است پیش از آزمایشکردن ورزشها یا حرکات کششی، ارزیابی کامل پزشکی انجام دهید و خودتان برای تشخیص و درمان مشکل اقدام نکنید.
- در بیشتر توصیههای درمانی و توانبخشی، نوعی برنامه ورزشی نیز وجود دارد. اگر پزشک شما مشکل دیسک کمر را تشخیص داده است، دانستن اینکه از کدام ورزشها باید اجتناب کنید و کدام ورزشها مؤثرند نقش مهمی در کاهش و مدیریت بهتر درد و علائم دارد.
- وقتی دچار دیسک کمر هستید، آنچه میتوانید با ستونفقرات خود انجام دهید به درک و آگاهیِ مستقیم شما برمیگردد. هر زمان حس کردید حرکتی کنترلنشده است یا دامنۀ حرکتیِ شدیدی دارد، انجام آن را متوقف کنید و راهی را برای انجام آن بیابید که برای ستونفقرات بیخطرتر باشد. با توجه به این نکات ساده، بهراحتی میتوانید در مسیر بهبودی و درمان دیسک کمر در کمترین زمان ممکن قرار بگیرید.
منابع دیگر: spine-health و balancedback