آیا تا به حال دچار گزگز یا خواب رفتگی در پاهایتان شده‌اید؟ هر انسان سالمی ممکن است به صورت طبیعی هر از گاهی در پاهای خود احساس گزگز یا خواب رفتگی کند. هراز چندگاهی گزگز شدن پا و دست در بدن انسان طبیعی است. اما برخی از افراد در این نواحی از بدن به صورت مکرر دچار گزگز می‌شوند که چه زودتر باید برای پیدا کردن علت و درمان آن اقدام کنند.
آیا تا به حال دچار گزگز یا خواب رفتگی در پاهایتان شده‌اید؟ گزگزپا یا خواب رفتگی یکی از واکنش‌های طبیعی بدن است. هر انسان سالمی ممکن است به صورت طبیعی هر از گاهی در پاها و در موارد نادری در دست‌های خود احساس گزگز یا خواب رفتگی کند. اما برخی از افراد در برخی از اندام‌های خود خصوصاً در پاها به صورت مکرر احساس خواب رفتگی و گزگز می‌کنند.
در چنین مواردی این عارضه ممکن است نشانه‌ای از یک آسیب عصبی باشد که در اثر عواملی از جمله آسیب‌های تروماتیک، استرس، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، مواجهه با سم و مواد شیمیایی و یا بیماری‌های سیستماتیک مثل دیابت رخ می‌دهد. این آسیب‌های عصبی به عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می‌شوند. در این گزارش برخی از دلایل و روش‌های درمان گزگزپا را بررسی خواهیم کرد.
علت گزگز شدن پا چیست؟
گزگز شدن مکرر دست و پا دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد که هر کدام از این دلایل درمان خاص خود را دارند. آسیب‌های عصبی و نخاعی مانند ام اس، سکته مغزی، لغزندگی و شکستگی دیسک کمر، پارگی نخاع، تنگی کانال نخاع، تومورهای نخاعی،کمبود ویتامین و… می‌تواند برخی از عوامل ایجاد خواب رفتگی‌های مکرر و گزگز پا شوند.
اما گزگز شدن دست و پا به این عوامل محدود نشده و ممکن است ناشی از یک سری از بیماری‌های دیگر یا واکنش‌های طبیعی یا غیرطبیعی در بدن باشد. برخی از این عوامل عبارتنداز:
دیابت: یکی از دلایل عمده گزگز و سوزش کف پا، نورپاتی دیابتی ناشی از بیماری دیابت است. نوروپاتی دیابتی معمولا از بخشی از پاها شروع میشود که می‌تواند اولین نشانه‌های ابتلای فرد به بیماری دیابت باشد. با عدم تنظیم قند خون، جریان خون به اعصاب و بافت‌های بدن کاهش می‌یابد و ممکن است منجر به گزگز پا و عوارض جانبی دیگر شود.
اضطراب: افراد مضطرب با سرعت زیادی تنفس می‌کنند. تنفس خیلی سریع ازعلائم معمول اضطراب است که باعث عدم تعادل در سطوح دی اکسید کربن و اکسیژن شده و در نتیجه موجب گزگز پاها میشود. همچنین ارتباط اضطراب و گزگز پا ممکن است به خاطر دلایل روانشناسی نیز باشد. به این صورت که وقتی فرد مضطرب است، نسبت به حس های بدن خود آگاه‌تر و حساس‌تر است.
بارداری: سوزش کف پا و درد پا در بارداری یکی از مشکلات رایج در بانوان باردار است که زنان باردار نیز اغلب آن را تجربه می‌کنند. با رشد جنین، رحم به اعصاب پا فشار آورده و همین موضوع باعث گزگز و سوزن‌سوزن شدن پا میشود.
کم کاری تیروئید: کم کاری شدید غده تیروئید و عدم تولید هورمون کافی می‌تواند باعث آسیب به اعصاب، بی‌حسی، خواب رفتن وگزگز دست و پا، ریزش مو و خشکی پوست شود.
آیا کم‌خونی موجب گزگز پا میشود؟
در پاسخ به این سوال که آیا کم خونی موجب گزگز دست و پا و یا سوزن سوزن شدن بدن می شود باید گفت که اختلالات خونی می‌تواند موجب کاهش گلبول‌های قرمز شود و باعث میشود دست و پا به خواب برود. برای رفع گزگز و سوزن سوزن شدن پا در اثر کم‌خونی باید مقادیر بسیار زیادی از غذاهای حاوی آهن مانند اسفناج، سبزی های برگ سبز، پسته، جگر و غذاهای خون ساز مصرف شود تا مشکل فقر آهن در بدن از بین برود. همچنین در کنار این مواد خوراکی باید جذب ویتامین سی و کلسیم را در بدن بالا برد تا به مشکلات استخوانی دچار نشود.
چه ویتامین‌هایی برای رفع گزگز پا لازم است؟
برای رفع گزگز دست و پا لازم است از مکمل های ویتامین C آهن و ویتامین B استفاده شود، همچنین افرادی که دچار گزگز بیش از اندازه در ناحیه دست و پا هستند بهتر است از خوردن غذاهای نشاسته‌ای مانند پیتزا، پاستا و نان سفید یا سیب زمینی خودداری کنید.
گزگز دست و پا را چگونه کنترل و درمان کنیم؟
در برخی از موارد عارضه گزگز دست و پا با رعایت رژیم غذایی و انجام برخی از اقدامات قابل کنترل و درمان است. اما اگر با رعایت رژیم غذایی و اینجام یک سری از امور به صورت مکرر دچار گزگز و خواب رفتگی در ناحیه دست و پا می‌شوید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. برخی از روش‌های کنترل و درمان گزگزدست و پا که حتما تحت نظر پزشک باید انجام شوند عبارتنداز:
۱- تغییر رژیم غذایی و مصرف مکمل برای جبران کمبود ویتامین، برای درمان بیماری های خود ایمنی و دیابت
۲- استفاده داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد التهاب، داروهای کنترل قند خون همانند انسولین، داروهای قلبی عروقی، داروهای ترومبولیک «با دستور پزشک»
۳- فیزیوتراپی جهت درمان بیماری‌هایی که منشا اسکلتی و عصبی دارند
۴ – کنترل بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس، روماتیسم مفصلی، سندرم گیلن باره که سیستم ایمنی به خود بدن حمله می‌کند.
۵ – ورزش های داینامیک و حرکات کششی و تمرینات گلایندیگ عصب
۶ – انجام فعالیت‌هایی همانند یوگا و مراقبه برای کنترل استرس و اضطراب
روش‌های درمان خانگی گزگز پا
البته با برخی از روش‌های خانگی می‌توان معضل سوزن سوزن شدن پاها را کنترل کرد. برخی از این روش‌ها شامل:
۱ – استراحت جهت کاهش درد ناحیه آسیب دیده
۲ – بالا قرار دادن پا هنگام احساس گزگز شدن
۳ – ماساژ با تحریک بیرونی «در سیستم گردش خون، جریان خون را افزایش و فشار را از روی عصب برمی‌دارد. ماساژ پا بیشترین کارایی خود را در زمان شروع حس سوزن سوزن شدن دارد.»
البته گفتنی است که هر نوع سوزن سوزن شدن و گزگز دست و پا به صورت مکرر در مدت طولانی نیاز به پیگیری دارد اما گاهی احساس گزگز دست و پا یا هر دو می‌تواند شدید، مزمن یا اپیزودیک بوده و یا با علائم دیگری مثل درد، خارش، بی‌حسی و تحلیل رفتن عضلات همراه باشد.
بیشتر بخوانید:
بوی سیر با چی میره ؟ ؛ سریعترین راه رفع بوی سیر دهان
اثرات مثبت این ویتامین برای پوست
بیماری که اولین علت مرگ ایرانیان است
۴۷۲۳۶
درد پاشنه پا نشانه چیست؟
بزرگ‌ترین استخوان مچ پا استخوان پاشنه است و بیشترین وزن بدن را تحمل می‌کند. عوامل بیرونی می‌توانند بر یک‌پارچگی پا اثر بگذارند و باعث ایجاد درد و ناراحتی در فرد شوند.
علل مختلفی را می‌توان برای ایجاد این درد نام برد اما گاهی علت درد پاشنه پا دیسک‌کمر و مشکل‌های مربوط به آن است و اختلالی در خود پا وجود ندارد.
شناسایی زودهنگام دلایل درد پاشنه پا و درمان آن با راهکارهای ساده مثل بانداژ، داروهای ضد التهاب خوراکی و استفاده از کفش طبی از پیشرفت درد جلوگیری کرد. این مطلب را به بررسی این درد و راهکارهای درمانی آن اختصاص دادیم. پس تا انتها با ما همراه باشید تا ببینیم درد کف پا از چیست.
علت درد کف پا چیست؟
به‌طور کلی علت درد کف پا ضربه، بد راه رفتن، اضافه وزن و استفاده از کفش نامناسب است ولی بعضی از دلایل شایع‌تری نیز وجود دارند که در ادامه آن‌ها را توضیح خواهیم داد.
خار پاشنه
خارپاشنه در صورتی ایجاد میشود که یک زائده استخوانی در زیر استخوان پاشنه پا به وجود آید. این عارضه به‌وسیله تصویربرداری با اشعه ایکس از ناحیه کف پا مشاهده میشود.
وجود خار پاشنه به‌تنهایی باعث بروز درد در فرد نمی‌شود ولی اگر این خار بزرگ و ملتهب شود، فرد ممکن است درد را حس کند. در افراد فربه و چاق ملتهب شدن خار پاشنه بیشتر به چشم می‌خورد. خار پاشنه از عارضه‌های شایع است و از هر ده نفر یک نفر به آن مبتلا خواهد شد.
خمیدگی بیش از حد پا به داخل
خمیدگی بیش از حد پا به داخل می‌تواند باعث ایجاد کشش بر تاندون‌ها و رباط‌های متصل به پایین و پشت استخوان پاشنه پا شود. این اختلال در لگن، زانو و کمر فرد ممکن است آسیب‌هایی را به وجود آورد.
پیچ‌خوردگی مچ پا
اگر شدت پیچ‌خوردگی زیاد باشد درد در پا شکل می‌گیرد.
شکستگی پا
گاهی بر اثر وارد شدن نیرو و ضربه بر کف پا ممکن است استخوان پاشنه بشکند. همین شکستگی ایجاد درد می‌کند.
تاندونیت آشیل یا التهاب تاندون آشیل
تاندون آشیل ساق‌پا را به پاشنه متصل می‌کند. ویژگی درد التهاب تاندون آشیل سوزاننده و سفت بودن است. این اختلال زمانی ایجاد میشود که فرد از تاندون خود زیاد استفاده کند، مثلا فردی که زیاد می‌دود یا ورزشکاری که بدون گرم کردن ورزش می‌کند.
همچنین آرتروز و کفش نامناسب نیز می‌تواند از دلایل ایجادکننده این عارضه باشد. در اکثر موارد فقط تاندون آشیل ملتهب میشود اما گاهی این تاندون بر اثر فعالیت شدید ناگهان پاره میشود که علاوه بر درد شدید، صدایی مثل صدای پاپ در آن موقع به گوش می‌رسد.
بورسیت یا التهاب بورس‌ها
بورس‌ها کیسه‌هایی پر شده از مایع هستند که در صورت التهاب در فرد درد ایجاد می‌کنند.
گیر افتادن عصب پا
گاهی بر اثر شکستگی، تورم سیاهرگ یا پیچ‌خوردگی عصب گیر می‌افتد که علائم آن درد، بی‌حسی و سوزش در کف پا است.
علاوه بر دلایل گفته شده علت‌های دیگری نیز وجود دارند که باعث بروز درد پاشنه پا سمت چپ می‌شوند اما در میان افراد، رواج کمتری دارند. این علت‌ها شامل موارد زیر است:
- سندروم تارسال تونل
- کبودی پاشنه
- سندروم هاگلوند
- آتروفی پد پا
- سندروم سینوس تارسی
- عفونت استخوان پاشنه
- تومور استخوان پاشنه
درد پاشنه پا و کمبود ویتامین
ممکن است شما از افرادی باشید که از درد استخوان در نواحی مختلف بدن به‌ویژه پاشنه پا شکایت کنید و بعد از مراجعه به دکتر مچ پا و انجام آزمایش‌های مربوطه متوجه شوید که مشکل، کمبود ویتامین D در بدنتان است.
ویتامین D برای جذب کلسیم و فسفر در بدن ضروری است و این مواد معدنی در استحکام استخوان‌ها نقش اصلی را دارند. به همین دلیل وجود ویتامین D کافی در بدن از بروز دردهای استخوانی و عضلانی جلوگیری می‌کند.
منبع تولیدکننده ویتامین D خود بدن است و این ویتامین با مصرف مواد غذایی خیلی کم جذب بدن میشود، زیرا بدن ویتامین مورد نیاز خود را به دنبال تابش نور خورشید بر پوست، تامین می‌کند.
پس یکی از دلایل درد استخوان پاشنه پا کمبود ویتامین D و کلسیم است که در صورت درمان نشدن فرد را در معرض پوکی استخوان قرار می‌دهد همچنین فرد در برابر نیروهای وارده بر کف پا مستعد آسیب بیشتری است.
علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب
علت‌های مختلفی برای ایجاد درد کف پا هنگام صبح وجود دارد که با بررسی کیفیت و نوع درد می‌توان علت آن را دریافت. مثلا اگر درد ناحیه پاشنه پا دردناک و تیز باشد نشان‌دهنده التهاب است. بعضی از این دلایل را در زیر نام می‌بریم:
- فاشئیت کف پا (التهاب فاشیای کف پا): فاشیا یک نوار بافتی ضخیم در کف پا است که اگر بیش از حد از آن استفاده شود یا تحت کشش مداوم قرار گیرد، درد در این ناحیه را تجربه خواهید کرد.
- التهاب تاندون آشیل
- شکستگی
درمان درد پاشنه پا هنگام صبح معمولا در چند قدم اول بعد از بیدار شدن از خواب شروع میشود و ممکن است در طول روز با شروع فعالیت‌ها این درد کم شود.
اما برای بسیاری از افراد درد صبحگاهی آزاردهنده است، زیرا باید چند دقیقه ثابت بایستند تا این درد کمتر شود و گاهی روند انجام کارهای روزانه را کاهش می‌دهد.
علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن چیست؟
درد کف پا هنگام راه رفتن دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد که از دلایل ساده تا پیچیده را در بر می‌گیرد. بهتر است در هنگام شروع درد با مراجعه به پزشک ارتوپدی و تشخیص دلیل درد از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
اگر برای سوال درد پشت پاشنه پا نشانه چیست؟ دنبال پاسخ می‌گردید، متخصص آنلاین استخوان و ارتوپدی پذیرش ۲۴ در هر ساعت از شبانه‌روز می‌تواند به‌صورت آنلاین در خدمت شما باشند.
بعضی از دلایل درد پاشنه پا هنگام راه رفتن شامل موارد زیر میشود:
ورم کف پا
این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که فاشیای پا بیش از حد طبیعی کشیده شدهو باعث پارگی جزئی فاشیا شود. افراد دیابتی، افراد چاق، بازیکنان والیبال، افرادی که کف پا صاف دارند، زنان باردار، تنیس‌بازان، دونده‌ها و پله‌نوردان بیشتر مستعد ورم کف پا هستند.
پوشیدن کفش نامناسب و فشار دادن یک وسیله سنگین احتمال بروز این اختلال را افزایش می‌دهد.
خار پاشنه
استفاده از کفش مناسب ممکن است درد خار پاشنه را در هنگام راه رفتن کاهش دهد.
آپوفیزیت پوستی
عارضه آپوفیزیت پوستی در کودکان سن ۸ تا ۱۴ سال و کودکانی که فعالیت زیادی دارند مثل افرادی که ورزش‌های پرشی انجام می‌دهند شیوع بیشتری دارد. درد این اختلال در پشت پاشنه پا به وجود می‌آید و پوشیدن کفش نامناسب ابتلا به آپوفیزیت پوستی را افزایش می‌دهد.
بورسیت
همان‌طور که در مطالب فوق گفتیم بورس‌ها کیسه‌هایی پر شده از مایع هستند که حرکت تاندون‌ها و عضلات را هنگام حرکت مفصل آسان می‌کنند.
بورسیت علت درد پاشنه پا در طب سنتی است و به دو دلیل ممکن است ایجاد شود. اول به دلیل پوشیدن کفش نامناسب و دوم به دلیل مشکلات ساختاری پا به وجود می‌آید. بورسیت یا التهاب بورس‌ها باعث ایجاد درد در پشت پاشنه می‌شوند.
کبودی موضعی
ممکن است در هنگام راه رفتن با وارد شدن ضربه‌ای به پا، کف پا کبود شود که همین کبودی دردآور است. اگر با استراحت این درد از بین نرود و شدت پیدا کند باید به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
التهاب آشیل
این مشکل می‌تواند به دلیل پوشیدن کفش نامناسب، آرتریت واکنشی، نقرس، اسپوندیلیت آنکیلوزان و آرتریت روماتوئید ایجاد شود.
فشرده شدن عصب
علائم آن بی‌حسی، گزگز و درد پاشنه پا است.
پوشیدن کفش نامناسب
یکی از شایعترین علل درد پاشنه پا در هنگام راه رفتن پوشیدن کفش نامناسب است که خود این موضوع می‌تواند علت شروع عارضه‌های مختلف باشد. پوشیدن کفش طبی مناسب از ایجاد عوارض مربوطه جلوگیری می‌کند.
علت درد پاشنه پا و کمر
برخی افراد که درد در پاشنه پا را احساس می‌کنند، بعد از مراجعه به دکتر اسکن پا و انجام آزمایش‌ها متوجه می‌شوند که ساختار پا سالم است و اختلالی در آن وجود ندارد. پس به نظر شما این درد به چه علت است؟
بعضی از دردهای پا دلایلی غیر از اختلال‌های ساختاری پا دارند. مثلا ممکن است فردی که دیسک کمر یا اختلال در سیاتیک دارد، احساس درد در ناحیه پاشنه پا را تجربه کند.
بسیاری از اختلال‌های کمر بر عملکرد فرد اثر می‌گذارند و باعث کاهش سرعت در انجام فعالیت‌های او می‌شوند. این اختلال‌ها علائم و نشانه‌های مختلفی دارند که درد پاشنه پا یکی از این علائم است. این دردها کیفیت زندگی فرد را می‌توانند کاهش دهند.
تشخیص درد پا به چه صورت است؟
دکتر ارتوپد مچ دست و پا شما با بررسی نوع کفشی که می‌پوشید، طرز راه رفتن، میزان راه رفتن و ایستادن در روز و سابقه بیماری‌های شما علت درد را تشخیص می‌دهد و درمان مربوطه را شروع می‌کند. گاهی برای تشخیص بهتر انجام آزمایش‌هایی مثل تصویربرداری درخواست میشود.
درمان درد پاشنه پا به روش سنتی
اگر شدت درد پا کم باشد می‌توان با استفاده از روش‌های خانگی و ساده درد را کاهش داد یا متوقف کرد. اجازه دهید تعدادی از آن‌ها را نام ببریم.
- از انجام فعالیت‌هایی که فشار زیاد بر پاشنه پا وارد می‌کند دوری کنید.
- کفش مناسب پای خود تهیه کنید. زیرا همان‌طور که در متن بالا گفتیم کفش نامناسب علت بسیاری از اختلال‌ها می‌تواند باشد.
- برای کاهش فشار وارده بر کف پا سعی کنید پا برهنه راه نروید.
- استراحت کافی داشته باشید.
- اگر ورزش می‌کنید حتما قبل از شروع ورزش بدنتان را گرم کنید.
- مواد غذایی حاوی ویتامین B مثل آووکادو، تخمه آفتاب‌گردان، ماهی سالمون و تخم‌مرغ را در وعده‌های خود بگنجانید.
- برای کاهش درد از کیسه‌های یخ در محل استفاده کنید.
درمان درد پاشنه پا با داروهای گیاهی
برای درمان درد پاشنه با استفاده از داروهای گیاهی یا روش‌های خانگی راهکارهای زیر را امتحان کنید.
سرکه
سرکه برای کاهش التهاب استفاده میشود. وان حمام را با آب داغ پر کنید و سپس سرکه و نمک را در آن بریزید. پاهای خود را به مدت ۲۰ دقیقه در وان قرار دهید.
روش دیگر استفاده از سرکه برای کاهش درد به این صورت است که دو وان را با آب و سرکه پر کنید. در یکی آب سرد و در دیگری آب گرم بریزید.
روزانه ۳ تا ۴ بار یک حوله را در وان گرم خیس کنید و دور پای خودت به مدت ۵ دقیقه بگذارید و همین عمل را با وان آب سرد هم انجام دهید.
سولفات منیزیوم
۲ تا ۳ قاشق غذاخوری نمک سولفات منیزیوم را در وان آب گرم بریزید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پاهای خود را در آن خیس کنید. نمک باعث کاهش درد فوری میشود اما پوست شما را خشک می‌کند که باید بعد از استفاده از آن مرطوب‌کننده بزنید.
روغن میخک
روغن را به پاشنه پای خود بزنید و به آرامی ماساژ دهید. انجام این کار جریان خون ناحیه را افزایش می‌دهد و باعث کاهش درد میشود.
فلفل قرمز
اگر زمانی که کف پا شما سرد میشود درد به سراغ شما می‌آید مقداری فلفل قرمز در جوراب خود بریزید و بعد آن را بپوشید.
این کار باعث میشود پای شما گرم بماند. همچنین می‌توانید برای کاهش درد نصف قاشق چای‌خوری پودر فلفل قرمز در نصف سطل آب گرم بریزید و بعد پاهای خود را در آن خیس کنید.
علاوه بر روش‌های گفته شده، برای درمان درد پاشنه پا از جراحی، انجام تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی نیز می‌توان کمک گرفت که برای استفاده از این روش‌ها باید به دکتر فیزیوتراپ مچ دست و پا مراجعه کنید. اگر دسترسی به پزشک ندارید حتما با متخصصان مشاوره استخوان و ارتوپدی پذیرش ۲۴ صحبت کنید.
پیشگیری از درد پاشنه پا
راه‌هایی برای پیشگیری از درد پاشنه پا وجود دارد که متناسب با شرایط خود می‌توانید آن‌ها را رعایت کنید:
- زمانی که احساس خستگی و درد در پاهای خود حس می‌کنید استراحت کنید.
- وزن خود را متعادل نگه دارید.
- رژیم غذایی مناسب و غنی از ویتامین B داشته باشید.
- از مکمل‌های D استفاده کنید.
- قبل از ورزش حرکات کششی انجام دهید و کفش مناسب بپوشید.
- تمرینات کششی را که باعث کشش تاندون آشیل و فاشیا پا می‌شوند انجام دهید.
- اگر ورزشکار هستید پس از انجام حرکات سنگین کف پاهای خود را با کیسه یخ ماساژ دهید.
- تشخیص زودهنگام دردها و ناراحتی‌ها که نشان‌دهنده هشدار برای توقف یا کاهش فعالیت‌های سنگین است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شدت درد کم باشد با روش‌های خانگی ممکن است درد متوقف شود اما گاهی نیاز است حتما به دکتر ارتوپد مراجعه کنید. با توجه به موارد زیر این درد را جدی بگیرید.
- اگر درد پاشنه پا بیشتر از یک هفته طول بکشد و در صورت ثابت و بی‌حرکت بودن پا درد تداوم داشته باشد.
- در راه رفتن طبیعی فرد مشکل ایجاد شده باشد.
- تب نیز همراه درد پاشنه پا در فرد ایجاد شود.
- اگر درمان‌های خانگی موثر نباشد.
- درد ناگهانی شروع شود.
- در پاشنه پا التهاب دیده شود.
- اگر شدت درد به‌حدی زیاد باشد که فرد نتواند راه برود.
برای جلوگیری از وخیم‌تر شدن شدت درد خود و همچنین تشخیص زمان مراجعه حضوری به پزشک می‌توانید با متخصص آنلاین ارتوپدبه‌صورت آنلاین در هر ساعت از شبانه‌روز در ارتباط باشید. پا ستون بدن است و با جدی گرفتن درد پاشنه پا می‌توانید زندگی را بهتر و سالم‌تر پیش ببرید.